Tennessien

Tennessien is ’n superswaar, kunsmatige element met die atoomgetal 117 en simbool Ts. Dit is die tweede swaarste bekende element en die tweede laaste element van die 7de periode op die periodieke tabel.

Die ontdekking van tennessien is in 2010 in Doebna, Rusland, aangekondig deur ’n Russies-Amerikaanse span; dit is dus die mees onlangs ontdekte element (soos in 2017). Die nuwe element het soos volg verval:^[6]

\,_{20}^{48}\mathrm {Ca} +\,_{97}^{249}\mathrm {Bk} \to \,_{117}^{297}\mathrm {Ts} ^{*}\to \,_{117}^{294}\mathrm {Ts} +3\,_{0}^{1}\mathrm {n}

\,_{20}^{48}\mathrm {Ca} +\,_{97}^{249}\mathrm {Bk} \to \,_{117}^{297}\mathrm {Ts} ^{*}\to \,_{117}^{293}\mathrm {Ts} +4\,_{0}^{1}\mathrm {n}

Een van sy vervalprodukte is in 2011 regstreeks geskep en dit het die resultate van die eksperiment gedeeltelik bevestig. Die eksperiment self is in 2012 suksesvol herhaal deur dieselfde span en in 2014 deur ’n gesamentlike Duits-Amerikaanse span. In 2015 het ’n gesamentlike span van die Internasionale Unie van Suiwer en Toegepaste Chemie (IUSTC) en die Internasionale Unie van Suiwer en Toegepaste Fisika (IUSTF)) wat bewerings van die ontdekking van nuwe elemente ondersoek, die element erken. In Junie 2016 het die IUPAC ’n verklaring gepubliseer waarin aangekondig word die ontdekkers het die naam "tennessien" voorgestel na aanleiding van die Amerikaanse streek Tennessee in Amerika.^{[nota 1]}

Tennessien val dalk in die "eiland van stabiliteit", ’n begrip wat verduidelik hoekom sommige superswaar elemente stabieler is in vergelyking met die algemene neiging van afnemende stabiliteit vir elemente ná bismut op die periodieke tabel. Die kunsmatige tennessienatome het tiene en honderde millisekondes lank bestaan. Op die periodieke tabel word verwag tennessien val in groep 17, waarvan al die ander elemente halogene is. Tennessien is egter dalk nie ’n halogeen nie.^[7] Sommige van sy eienskappe kan aansienlik verskil van dié van die halogene vanweë die relativistiese effekte. Daarom word vermoed tennessien is ’n vlugtige metaal wat nie anione vorm of hoë oksidasietoestande bereik nie. ’n Paar sleuteleienskappe, soos sy smelt- en kookpunt en sy eerste ionisasie-energie, volg egter vermoedelik die periodieke neigings van die halogene.

Notas wysig

↑ In die IUPAC-verklaring word "die bydrae van die Tennessee-streek" genoem, onder meer die Oak Ridge Nasionale Biblioteek, die Vanderbilt-universiteit en die Universiteit van Tennessee by Knoxville tot navorsing oor superswaar elemente. In November 2016 het hulle die naam "tennessien" amptelik aanvaar.

Verwysings wysig

↑ ^1,0 ^1,1 Hoffman, D. C.; Lee, D. M.; Pershina, V. (2006). "Transactinides and the future elements". In Morss; Edelstein, N. M.; Fuger, J. (reds.). The Chemistry of the Actinide and Transactinide Elements (3de uitg.). Springer Science+Business Media. pp. 1652–1752. ISBN 1-4020-3555-1.
↑ Bonchev, D.; Kamenska, V. (1981). "Predicting the Properties of the 113–120 Transactinide Elements". Journal of Physical Chemistry. 85 (9): 1177–1186. doi:10.1021/j150609a021.
↑ Fricke, B. (1975). "Superheavy elements: a prediction of their chemical and physical properties". Recent Impact of Physics on Inorganic Chemistry. 21: 89–144. doi:10.1007/BFb0116498. Besoek op 4 Oktober 2013.
↑ Oganessian, Yu. Ts.; et al. (2013). "Experimental studies of the ²⁴⁹Bk + ⁴⁸Ca reaction including decay properties and excitation function for isotopes of element 117, and discovery of the new isotope ²⁷⁷Mt". Physical Review C. 87 (5): 054621. Bibcode:2013PhRvC..87e4621O. doi:10.1103/PhysRevC.87.054621.
↑ Khuyagbaatar, J.; Yakushev, A.; Düllmann, Ch. E.; et al. (2014). "⁴⁸Ca+²⁴⁹Bk Fusion Reaction Leading to Element Z=117: Long-Lived α-Decaying ²⁷⁰Db and Discovery of ²⁶⁶Lr". Physical Review Letters. 112 (17): 172501. doi:10.1103/PhysRevLett.112.172501.
↑ Oganessian, Yu. Ts.; Abdullin, F. Sh.; Bailey, P. D.; Benker, D. E.; Bennett, M. E.; Dmitriev, S. N.; Ezold, J. G.; Hamilton, J. H.; Henderson, R. A. (2010). "Synthesis of a New Element with Atomic Number Z=117". Physical Review Letters. American Physical Society. 104 (142502). Bibcode:2010PhRvL.104n2502O. doi:10.1103/PhysRevLett.104.142502. PMID 20481935. {{cite journal}}: Onbekende parameter |displayauthors= geïgnoreer (hulp)
↑ "Superheavy Element 117 Confirmed – On the Way to the "Island of Stability"" (in Engels). GSI Helmholtz Centre for Heavy Ion Research. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 Mei 2020. Besoek op 26 Julie 2015.

Bronnelys wysig

Barysz, M.; Ishikawa, Y., reds. (2010). Relativistic methods for chemists. Springer Science+Business Media. ISBN 978-1-4020-9974-8.

Thayer, J.S. (2010). Relativistic Effects and the Chemistry of the Heavier Main Group Elements. p. 63. doi:10.1007/978-1-4020-9975-5_2. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)
Stysziński, J. (2010). Why do we need relativistic computational methods?. doi:10.1007/978-1-4020-9975-5_3. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)
Pershina, V. (2010). Electronic structure and chemistry of the heaviest elements. doi:10.1007/978-1-4020-9975-5_11. {{cite book}}: Ongeldige |ref=harv (hulp)