Neodimium

Isotope van neodimium
iso	NV	halfleeftyd
¹⁴²Nd	27,2% ^[3]	Nd is stabiel met 82 neutrone
¹⁴³Nd	12,2%	Nd is stabiel met 83 neutrone
¹⁴⁴Nd	23,8%	Nd is stabiel met 84 neutrone
¹⁴⁵Nd	8,3%	Nd is stabiel met 85 neutrone
¹⁴⁶Nd	17,2%	Nd is stabiel met 86 neutrone
¹⁴⁸Nd	5,7%	Nd is stabiel met 88 neutrone
¹⁵⁰Nd	5,6%	Nd is stabiel met 90 neutrone

Neodimium is 'n element wat in 1885 deur Carl Auer von Welsbach ontdek is.^[2]

Die element is 'n glansende silwergeel metaal wat taamlik reaktief is. Dit oksideer aan die lug en moet só gestoor word dat dit nie met lug in kontak kom nie. Dit reageer ook stadig met koue en vinnig met warme water.^[2]

Gebruik wysig

Van die ouer toepassings is in vuursteentjies in ligters, maar vandag is dit veral die uitstekende permanente magnete (Nd₂Fe₁₄B) waarin dit aangetref word. Dit word gebruik in hardeskywe, luidsprekers, elektriese motors ensomeer.^[2]

Daar word verwag dat die koms van elektriese motorkarre die vraag na neodimium sal verhoog. In 2009 is daar beraam dat dit tussen 1 en 2 kg Nd per kar sal wees en dit sal vereis dat die wêreldproduksie verhoog moet word. Neodimium word gewoonlik uit seldsame aardoksides verkry. Die produksie daarvan het tot die 1950s veral uit Indië en Brasilië gekom. In die 1970s en 1980s was daar 'n groot oop myn in Mountain Pass, Kalifornië wat dit versorg het, maar dit het in 1998 gesluit. Daarna het die produksie vir 95% na China geskuif. Die oksides word daar uit bastnasiet-ertse (LnCO₃F^[3]) in Binne-Mongolië verkry. Hulle is veral ryk in neodimium. China hou egter liewer die stowwe vir sy eie groeiende markte as om die produksie te verhoog om dit net uit te voer. Daar is ander plekke soos in Kanada en die VSA waar dit voorkom, maar dit is dalk nie genoeg nie.^[4]

'n Ander belangrike gebruik is as die aktiewe dotering in lasers, veral die Nd:YAG-laser.

Geochemie wysig

Een van die stabiele isotope van neodimium ¹⁴³Nd is die vervalproduk van 'n radioaktiewe isotoop van samarium ¹⁴⁷Sm. Hierdie isotoop ondergaan α-verval met 'n uiters lang halfleeftyd van 106 miljard jaar, wat 23 keer langer as die Aarde se ouderdom is. Hierdie proses verander die isotoopverhouding van neodimium 'n bietjie en hierdie klein verskille kan met massaspektrometrie gemeet word. Hierdie metings kan gebruik word om die ouderdom van gesteentes en die chemiese evolusie van planete te bepaal.^[5]

Verwysings wysig

↑ Standard Atomic Weights 2013. Commission on Isotopic Abundances and Atomic Weights
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 "lenntech" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 Mei 2020.
↑ ^3,0 ^3,1 "webelements" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 13 Mei 2020.
↑ Plug-In Electric Vehicles: What Role for Washington? David B. Sandalow, Brookings Institution Press, 2009, ISBN 0-8157-0348-1, ISBN 978-0-8157-0348-8
↑ Neodymium Isotope Geochemistry: An Introduction, Donald J. DePaolo, Springer Science & Business Media, 2012, ISBN 3-642-48916-8, ISBN 978-3-642-48916-7