Telluur

Isotope van Telluur
iso	NV	halfleeftyd	VM	VE (MeV)	VP
¹²⁰Te	0.09%	>2.2×10¹⁶j	e e	1.701	¹²⁰Sn
¹²¹Te	sin	16.78 d	e	1.040	¹²¹Sb
¹²²Te	2.55%	Te is stabiel met 70 neutrone
¹²³Te	0.89%	>1.0×10¹³ j	e	0.051	¹²³Sb
¹²⁴Te	4.74%	Te is stabiel met 72 neutrone
¹²⁵Te	7.07%	Te is stabiel met 73 neutrone
¹²⁶Te	18.84%	Te is stabiel met 74 neutrone
¹²⁷Te	sin	9.35 h	ß^-	0.698	¹²⁷I
¹²⁸Te	31.74%	2.2×10²⁴ j	ß⁻ß⁻	0.867	¹²⁸Xe
¹²⁹Te	sin	69.6 min	ß^-	1.498	¹²⁹I
¹³⁰Te	34.08%	7.9×10²⁰ j	ß⁻ß⁻	2.528	¹³⁰Xe

Portaal

Chemie

Telluur, is 'n chemiese element met simbool Te (Latyn Tellurium) en atoomgetal van 52. Dit is 'n bros silwerwit metaalagtige element met die voorkoms wat ooreenstem met die van tin. Telluur is chemies verwant aan seleen en swael. Telluur word hoofsaaklik gebruik in legerings en in halfgeleiers.

Kenmerkende eienskappe wysig

Telluur is 'n uiters seldsame element (die negende skaarsste element op aarde. Dit val in dieselfde chemiese familie as suurstof, swael, seleen en polonium.

Telluur in 'n kristallyne vorm is silwerwit en in die suiwer vorm het dit 'n metaalglans. Dit is 'n bros metaalagtige element wat maklik tot poeier gemaal kan word. Amorfe telluur word verkry deur telluursuur (Te(OH)₆). Die amorfe aard van hierde vorm word egter bevraagteken en sommige wetenskaplikes reken dat dit eerder 'n mengsel van fyn kristalle is.

Gebruike wysig

Telluur is 'n p-tipe halfgeleier wat 'n groter geleidingsvermoë in sekere rigtings toon afhangende van die atoombelyning. Chemies is dit verwant aan seleen en swael. Die geleidingsvermoë van die materiaal word effens hoër as dit aan lig blootgestel word (fotoelektriese effek).

Dit kan met koper, goud, silwer, tin en ander metale gedoop word. In sy gesmelte toestand is telluur korrosief ten opsigte van koper, yster en vlekvrye staal.

Telluur straal 'n groenerige blou vlam uit as dit in gewone lug gebrand word en vorm telluuroksied.

Gebruike in legerings:

Telluur word by lood gevoeg om die sterkte en duursaamheid daarvan te verhoog en om die korrosiewe invloed van swaelsuur daarop te verminder.
Wanneer Telluur by vlekvrye staal en koper gevoeg verhoog dit die werkseienskappe van hierdie metale. Dit word ook saam met gietyster legeer om die verkoelingseienskappe te verbeter.

Ander gebruike:

Gebruik in keramieke
Dit word in sekere glassoorte gebruik.
Telluur word in ontstekers gebruik.
Organiese telluurverbindings is al gebruik om lewende radikaalpolimerisasie aan die gang te sit en elektronryke mono- en di-telluriede toon aktiwiteit as 'n anti-oksidant.

Hoë suiwerheid metalo-organiese verbindings van beide seleen en telluur word in die halfgeleier nywerheid gebruik en word voorberei deur die suiwering van 'n addukt.^[1]^[2]

Verwysings wysig

↑ doi 10.1016/0022-0248(88)90613-6 Journal of Crystal Growth Volume 93, Issues 1-4 , 1988, Pages 744-749
↑ VSA patent no 5117021, Metode vir die suiwering van telluur en seleenalkiele