วิธีการ รักษาอาการท้องเสียแบบทันใจ

ดาวน์โหลดบทความ

ดาวน์โหลดบทความ

ภายในบทความนี้:

บรรเทาอาการเฉพาะหน้า

บรรเทาอาการทันใจโดยเปลี่ยนอาหาร

รักษาที่ต้นเหตุ

บทความที่เกี่ยวข้อง

ข้ออ้างอิง

อาการปวดท้อง ท้องเสีย ถ่ายบ่อย ถ่ายเหลว เป็นขึ้นมาทีไรทำเอาวุ่นวาย เสียงานเสียการไปทั้งวัน โชคดีที่คุณแก้ท้องเสียได้ด้วยตัวเอง แค่เปลี่ยนอาหารการกิน ซื้อยากินเอง หรือกินยาที่หมอสั่ง รับรองช่วยบรรเทาอาการได้รวดเร็วทันใจ รวมถึงการค้นหาและแก้ไขต้นเหตุของอาการท้องเสีย และป้องกันภาวะขาดน้ำ เท่านี้ก็หายดีแบบทันใจ

ขั้นตอน

วิธีการ 1

วิธีการ 1 ของ 3:

บรรเทาอาการเฉพาะหน้า

ดาวน์โหลดบทความ

1. 
   1
   ระวังภาวะขาดน้ำ. อาการแทรกซ้อนที่พบบ่อยที่สุดเมื่อคุณท้องเสีย ก็คือภาวะขาดน้ำ (dehydration) เป็นขึ้นมาละก็อันตรายแน่ เพราะงั้นต้องพยายามดื่มน้ำเยอะๆ หรือกินน้ำแกงใสๆ ไม่ก็น้ำผลไม้เจือจางตลอดวัน ถึงจะคลื่นไส้ ก็ขอให้จิบไปเรื่อยๆ ก็ยังดี เพราะสำคัญมากว่าร่างกายต้องได้รับน้ำทดแทนน้ำที่เสียไปตอนท้องเสีย

   • ดื่มน้ำเปล่านี่แหละดี แต่ก็ให้ลองกินน้ำแกง น้ำผลไม้ หรือน้ำเกลือแร่ดูด้วย เพราะร่างกายต้องการอิเล็กโทรไลต์หรือเกลือแร่ อย่างโพแทสเซียมและโซเดียม
   • บางคนก็ว่าดื่มน้ำแอปเปิ้ลแล้วอาการหนักกว่าเดิม เพราะงั้นต้องระวัง
   • อมน้ำแข็งแทนก็ได้ ถ้าคลื่นไส้เกินจะดื่มน้ำ
   • ไปหาหมอทันที ถ้าร่างกายกักเก็บน้ำได้ไม่ถึง 12 ชั่วโมง หรือท้องเสีย/อาเจียนนานเกิน 24 ชั่วโมง ถ้าขาดน้ำขั้นรุนแรง แนะนำให้ไปโรงพยาบาลเพื่อให้น้ำเกลือจะดีกว่า
   • ถ้าคนที่ท้องเสียเป็นเด็กหรือทารก ห้ามให้ดื่มน้ำผลไม้หรืออะไรที่อัดแก๊ส แต่ถ้าเด็กยังกินนมแม่อยู่ ก็ให้นมได้ตามปกติ
2. 
   2
   ซื้อยาแก้ท้องเสียกินเอง. ลองกินยา loperamide (Imodium A-D) หรือ bismuth subsalicylate (Pepto-Bismol) ดู โดยปฏิบัติตามคำแนะนำที่ฉลากอย่างเคร่งครัด ปกติยาที่ว่าหาซื้อได้ตามร้านขายยาทั่วไป

   • ห้ามให้เด็กกินยาที่ว่า เว้นแต่จะปรึกษาคุณหมอจนแน่ใจแล้ว
   • อาการท้องเสียบางแบบก็กินยาแล้วยิ่งแย่ เช่น ถ้าท้องเสียปวดท้องเพราะติดเชื้อแบคทีเรีย สรุปแล้วคือซื้อยาแก้ท้องเสียกินเองได้ แต่ถ้ากินยาแล้วอาการหนักกว่าเดิม ให้รีบไปหาหมอทันที
3. 
   3
   ต้องระวังถ้าจะกินยาแก้ปวด. ลองกินยาแก้ปวดแก้อักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ดู (ยากลุ่ม NSAIDs เช่น ibuprofen และ naproxen) เพื่อลดไข้และแก้ปวดท้อง แต่ระวังอย่ากินยาเกินขนาด และไม่ควรกินยาพวกนี้ถ้ามีโรคประจำตัว เพราะอาจระคายเคืองกระเพาะจนยิ่งปวดท้องได้ ต้องกินยาตามคำแนะนำที่ฉลากหรือคำแนะนำของแพทย์/เภสัชกร และควรหยุดยาถ้า

   • คุณหมอสั่งยาตัวอื่นให้ หรือกินยา NSAID ตัวอื่นแก้โรคอื่นอยู่แล้ว
   • เป็นโรคตับหรือไต
   • มีแผลหรือเลือดออกในกระเพาะอาหาร
   • อายุไม่ถึง 18 ปี ถ้าจะให้เด็กหรือวัยรุ่นกินยาแอสไพริน ก็ต้องปรึกษาคุณหมอก่อน เพราะเขาวิจัยกันมาแล้วว่ารักษาไวรัส (และไข้หวัดใหญ่) ในเด็กและวัยรุ่นด้วยยาแอสไพรินแล้วเสี่ยงเป็นโรค Reye's Syndrome ที่อันตรายร้ายแรงถึงชีวิตได้
4. 
   4
   นอนหลับพักผ่อนเยอะๆ. ก็เหมือนโรคและอาการอื่นๆ หนึ่งในวิธีดูแลตัวเองที่ดีที่สุด ก็คือพักผ่อน แนะนำให้นอนเยอะๆ ร่างกายต้องได้พักผ่อนและอบอุ่น แบบนี้ถึงจะต้านการติดเชื้อที่อาจเป็นสาเหตุทำคุณท้องเสียได้ และเป็นโอกาสให้ร่างกายได้ผ่อนคลายความอ่อนล้าและตึงเครียดหลังป่วย
5. 
   5
   ถ้าเป็นนานไม่ยอมหายหรืออาการหนักขึ้น ต้องไปหาหมอ. ถ้าคุณท้องเสียหรืออาเจียนนานเกิน 24 ชั่วโมง หรือดื่มน้ำแล้วท้องไม่รับนานเกิน 12 ชั่วโมง ต้องระวังภาวะขาดน้ำ แนะนำให้ไปหาหมอจะดีกว่า ถ้าปวดท้องหรือลำไส้อย่างรุนแรง ถ่ายออกมาสีเข้มดำ มีเลือดปน ไข้สูงเกิน 39°C (102°F) คอแข็ง ปวดหัวรุนแรง ตัวเหลือง ตา (ขาว) เหลือง พวกนี้ก็ต้องรีบไปหาหมอเช่นกัน

   • อาการที่เป็นสัญญาณว่าคุณมีภาวะขาดน้ำ คือกระหายน้ำเป็นพิเศษ ปากแห้ง ตัวแห้ง ฉี่น้อย ฉี่สีเข้ม รู้สึกวิงเวียน อ่อนเพลีย ไม่มีแรง คล้ายจะเป็นลม
6. 
   6
   ถ้าเด็กเกิดภาวะขาดน้ำต้องรีบพาไปหาหมอทันที. เด็กและเด็กอ่อนจะเกิดภาวะขาดน้ำได้ง่ายกว่าผู้ใหญ่ แถมเป็นขึ้นมาแต่ละทีก็รุนแรงกว่า สัญญาณที่บอกว่าลูกของคุณกำลังขาดน้ำก็คือ ตาโหล หน้าผากยวบบางจุด ผ้าอ้อมค่อนข้างแห้งผิดปกติ (หรือไม่ฉี่เลยเกิน 3 ชั่วโมง) ร้องไห้แต่น้ำตาไม่ไหล ปากและลิ้นแห้ง มีไข้สูงเกิน 39°C (102°F) หงุดหงิด หรือง่วงซึม

   • ถ้าเด็กท้องเสียนานเกิน 24 ชั่วโมง หรือถ่ายสีเข้มดำ มีเลือดปน ก็ต้องรีบพาไปหาหมอเช่นกัน
   • ถ้าเด็กเริ่มซึม ขยับตัวช้า ปวดท้องรุนแรง ปากแห้ง หรือคุณหมอประจำตัวไม่อยู่ ให้รีบพาไปแผนกฉุกเฉินทันที
7. 
   7
   ถ้าอาการรุนแรงเข้าขั้นอันตรายต่อชีวิต ให้รีบเรียกรถฉุกเฉิน. ติดต่อศูนย์ช่วยเหลือหรือเรียกรถฉุกเฉินทันทีถ้าคุณหรือใครหายใจติดขัด เจ็บแน่นหน้าอก สับสนมึนงง ง่วงซึมขั้นรุนแรง ตื่นนอนไม่ค่อยไหว เป็นลม/หมดสติ หัวใจเต้นเร็ว/ผิดปกติ ชักเกร็ง คอแข็ง ปวดหัวรุนแรง อ่อนแรง วิงเวียน คล้ายจะเป็นลม

วิธีการ 2

วิธีการ 2 ของ 3:

บรรเทาอาการทันใจโดยเปลี่ยนอาหาร

ดาวน์โหลดบทความ

1. 
   1
   กินแต่ของเหลวใส. ช่วงท้องเสียเราต้องลดภาระให้ได้มากที่สุด ไม่ให้กระเพาะและระบบย่อยอาหารทำงานหนัก เพราะงั้นให้พยายามกินหรือดื่มอะไรที่เป็นของเหลวใส เพื่อให้ร่างกายไม่ขาดน้ำ และได้รับอิเล็กโทรไลต์หรือเกลือแร่เพียงพอ โดยไม่ทำให้กระเพาะต้องทำงานหนักเกินไป พยายามแบ่งเป็น 5 - 6 “มื้อเล็กๆ” ตลอดวัน หรือแค่จิบน้ำหรือของเหลวที่ว่าทุก 2 - 3 นาที เท่าที่จะไม่ทำให้คลื่นไส้ ของเหลวใสที่ว่าก็เช่น

   • น้ำเปล่า (จะเป็นน้ำอัดแก๊สหรือแต่งรสก็ได้เหมือนกัน)
   • น้ำผลไม้แบบไม่มีกากใย น้ำพั้นช์ หรือน้ำมะนาว
   • น้ำอัดลมหรือน้ำซ่าๆ (แต่พยายามเลือกที่ไม่ผสมน้ำตาลหรือคาเฟอีน)
   • วุ้นเจลาติน
   • กาแฟหรือชา (แบบไม่มีคาเฟอีน (decaf) และไม่ใส่นม)
   • น้ำมะเขือเทศหรือน้ำผักต่างๆ ที่กรองเอากากใยออกแล้ว
   • เครื่องดื่มเกลือแร่ (แต่อย่าดื่มอย่างเดียว แนะนำให้ดื่มควบคู่ไปกับเครื่องดื่มอื่นๆ ที่ว่ามา เพราะมีน้ำตาลสูงไป ดื่มเยอะๆ ไม่ดี)
   • ซุปใส น้ำแกง (ไม่ใช่ซุปข้นหรือแกงกะทิ)
   • น้ำผึ้ง หรือน้ำตาล และลูกอม เช่น ลูกอมมะนาวหรือเปปเปอร์มินต์
   • หวานเย็น (ไม่ผสมผลไม้หรือนม)
2. 
   2
   ค่อยๆ เพิ่มอาหารอ่อน. พอวันที่ 2 ก็เริ่มกินอาหารแห้ง หรืออาหารอ่อนได้แล้ว แต่ย้ำว่าต้องกินแค่ปริมาณน้อยๆ ถ้าท้องไม่รับ ก็ต้องกลับไปดื่มของเหลวใสตามเดิม พออาการดีขึ้นค่อยลองกินอาหารอ่อน โดยเลือกอาหารที่รสจืดๆ ไขมันและกากใยต่ำ

   • กินอาหารโดยใช้หลักจำง่ายว่า BRAT คือเป็นอาหารรสอ่อนอย่าง banana (กล้วย), rice (ข้าว), applesauce (แอปเปิ้ลบด) และ toast (ขนมปังปิ้ง) อาหารอื่นๆ ที่แนะนำก็เช่น โจ๊ก ข้าวต้ม กล้วยบด แครกเกอร์ ก๋วยเตี๋ยว หรือมันบด
   • อย่ากินอาหารที่ปรุงรสจัด ถ้าเหยาะเกลือเล็กน้อยถือว่าโอเค แต่อย่าเพิ่งกินอะไรเผ็ดๆ
3. 
   3
   กินแต่อาหารกากใยต่ำ. ถ้ากากใยหรือไฟเบอร์สูง จะทำให้เกิดแก๊ส ท้องเสียหนักกว่าเดิมได้ ช่วงนี้ให้หลีกเลี่ยงผักผลไม้สดไปก่อน (ยกเว้นกล้วย) จนกว่าจะสบายท้องขึ้น อาหารไฟเบอร์สูงที่ว่าก็เช่น โฮลวีทและรำข้าว

   • จริงๆ แล้วไฟเบอร์ก็ช่วยกระตุ้นการทำงานของลำไส้ ทำให้ขับถ่ายดีในระยะยาว ถ้าสังเกตว่าตัวเองท้องเสียบ่อยๆ ให้พยายามเพิ่มไฟเบอร์ในอาหารประจำวัน จะทำให้การขับถ่ายดีขึ้น
4. 
   4
   งดอาหารทอดๆ มันๆ. อาหารไขมันสูงจะทำให้ปวดท้อง ท้องเสียหนักกว่าเดิม ถ้ายังไม่หายดี 100% แนะนำให้หลีกเลี่ยงเนื้อแดง เนย มาการีน ผลิตภัณฑ์นมที่ไม่พร่องมันเนย อาหารทอดๆ อาหารแปรรูป อาหารสำเร็จ และฟาสต์ฟู้ดไปก่อน

   • พยายามจำกัดไขมันในอาหารไม่เกิน 15 กรัมต่อวัน
5. 
   5
   งดผลิตภัณฑ์นม. หนึ่งในสาเหตุทำคุณท้องเสีย เกิดแก๊ส และท้องอืด ก็คืออาการแพ้น้ำตาลแลคโตส (lactose intolerance) ถ้าสังเกตว่าตัวเองชอบท้องเสีย หรือท้องเสียหนักขึ้นหลังดื่มนมหรือกินอาหารที่เป็นผลิตภัณฑ์นม ก็เป็นไปได้ว่าคุณอาจจะย่อยน้ำตาลแลคโตสไม่ได้ แต่ไม่ว่ายังไง ถ้าท้องเสียก็ขอให้งดนมก่อนเป็นดีที่สุด
6. 
   6
   งดคาเฟอีน. คาเฟอีนก็ทำให้ปวดท้อง เกิดแก๊สในกระเพาะได้ แถมทำให้ยิ่งขาดน้ำ ถ้าจะดื่มชา กาแฟ และน้ำอัดลมจริงๆ ให้เลือกที่ไม่มีคาเฟอีน

   • เครื่องที่มีคาเฟอีนก็เช่น ชา กาแฟ และเครื่องดื่มเกลือแร่บางยี่ห้อ ส่วนอาหารที่คาเฟอีนสูงก็เช่น ช็อคโกแลต เป็นต้น
7. 
   7
   ห้ามดื่มแอลกอฮอล์. แอลกอฮอล์จะทำให้อาการหนักขึ้นแน่นอน แถมยังไปขัดขวางการทำงานของยาที่คุมอาการอยู่ นอกจากนี้ดื่มแอลกอฮอล์แล้วทำให้ฉี่บ่อย ร่างกายเกิดภาวะขาดน้ำได้ เพราะฉะนั้นถ้าท้องเสียหรือป่วยอยู่ งดแอลกอฮอล์ไปก่อนจะดีที่สุด
8. 
   8
   ระวังน้ำตาลฟรุกโตสกับสารให้ความหวานแทนน้ำตาล. สารเคมีบางอย่างในน้ำตาลเทียมนั้นทำให้ท้องเสียรุนแรงได้ พยายามหลีกเลี่ยงวัตถุเจือปนอาหารต่างๆ จนกว่าระบบย่อยอาหารของคุณจะหายเป็นปกติ น้ำตาลเทียมหรือสารให้ความหวานแทนน้ำตาลนั้นมีหลากหลายยี่ห้อ เช่น

   • Sunett และ Sweet One
   • Equal, NutraSweet และ Neotame
   • Sweet’N Low
   • Splenda
9. 
   9
   ลองกินอาหารที่มีโพรไบโอติกส์. Probiotics เป็นแบคทีเรียที่มีชีวิตชนิดหนึ่งที่ช่วยให้ลำไส้แข็งแรง พบมากในอาหารอย่างโยเกิร์ตที่มีจุลินทรีย์ที่มีชีวิต (live cultures) และมีขายในรูปของยาเม็ดและแคปซูลตามร้านขายยาด้วย ที่โพรไบโอติกส์น่าจะช่วยแก้ท้องเสียจากไวรัสบางตัวหรือยาปฏิชีวนะได้ ก็เพราะช่วยฟื้นคืนสมดุลของแบคทีเรีย “ดี” ในลำไส้ให้คุณ

   • ถึงจะบอกว่าตอนท้องเสียให้งดนมหรือผลิตภัณฑ์นม แต่ก็อนุโลมให้กินโยเกิร์ตรสธรรมชาติที่มีจุลินทรีย์ที่มีชีวิตได้

วิธีการ 3

วิธีการ 3 ของ 3:

รักษาที่ต้นเหตุ

ดาวน์โหลดบทความ

1. 
   1
   รอจนครบระยะของไวรัส. ส่วนใหญ่ที่คุณท้องเสียก็เพราะไวรัส เหมือนไข้หวัดและอื่นๆ ปกติท้องเสียเพราะไวรัสจะดีขึ้นเองใน 1 - 2 วัน ก็ให้ดูแลตัวเองรอไปก่อน ดื่มน้ำให้เพียงพอ นอนหลับพักผ่อน และซื้อยาแก้ท้องเสียกินเองจนอาการดีขึ้น
2. 
   2
   ถ้าติดเชื้อแบคทีเรียต้องกินยาที่หมอสั่ง. ถ้าท้องเสียเพราะอาหารหรือน้ำไม่สะอาด ก็มักเป็นเพราะแบคทีเรีย หรือบางทีก็ปรสิต แบบนี้ต้องไปหาหมอ ให้คุณหมอสั่งยาปฏิชีวนะหรือยาอื่นๆ ให้ตรงเชื้อ ถ้าอาการท้องเสียไม่ดีขึ้นใน 2 - 3 วัน ก็ต้องไปหาหมอ เพราะอาจติดเชื้อได้

   • ปกติคุณหมอจะสั่งยาปฏิชีวนะให้ก็ต่อเมื่อแน่ใจว่าคุณท้องเสียเพราะติดเชื้อแบคทีเรีย จะใช้ยาปฏิชีวนะไม่ได้ถ้าคุณท้องเสียเพราะไวรัสหรืออื่นๆ แถมเป็นยาที่ชอบมีผลข้างเคียงรุนแรง หรือระคายกระเพาะถ้ากินผิดวิธี
3. 
   3
   ปรึกษาคุณหมอเรื่องเปลี่ยนยา. ปกติยาปฏิชีวนะก็เป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้คุณท้องเสียได้ง่ายๆ เพราะไปทำให้แบคทีเรียดี-ร้ายในลำไส้เสียสมดุล ยารักษามะเร็งและยาลดกรดที่มีแมกนีเซียมก็ทำให้ท้องเสีย หรืออาการหนักขึ้นได้ ถ้าสังเกตว่าตัวเองท้องเสียบ่อยๆ โดยไม่รู้สาเหตุ ให้ลองปรึกษาคุณหมอเรื่องยาที่ใช้ดู เพราะคุณหมออาจปรับลดปริมาณ หรือเปลี่ยนตัวยาให้ได้

   • ห้ามหยุดยาหรือเปลี่ยนยาเองโดยไม่ปรึกษาคุณหมอก่อน เพราะอันตรายต่อสุขภาพร่างกายมาก
4. 
   4
   รักษาโรคเรื้อรัง. โรคในระบบย่อยอาหารบางโรค ก็ทำให้ท้องเสียบ่อยๆ หรือท้องเสียเรื้อรังได้ รวมถึงโรคโครห์น (Crohn’s Disease), โรคลำไส้ใหญ่อักเสบชนิดเป็นแผล (Ulcerative Colitis), โรคเซลิแอค (Celiac Disease), โรคลำไส้แปรปรวน (Irrirtable Bowel Syndrome) และนิ่วในถุงน้ำดี (gall bladder) ทั้งก่อนและหลังผ่าตัด ให้ปรึกษาคุณหมอเรื่องรักษาหรือบรรเทาอาการของโรคประจำตัว คุณหมออาจโอนเคสไปยังคุณหมอเฉพาะทางด้านกระเพาะและลำไส้ที่เรียกว่า gastroenterologist
5. 
   5
   คลายเครียด ลดวิตกกังวล. บางคนพอเครียดหรือวิตกกังวลมากๆ ก็ปวดท้อง ท้องเสียได้ ให้ใช้เทคนิคคลายเครียดจนติดเป็นนิสัย เพื่อไม่ให้เครียดเกินพิกัด ทำให้ท้องเสียน้อยลง สบายตัวขึ้น แนะนำให้ลองนั่งสมาธิ หรือฝึกหายใจเข้า-ออกลึกๆ รวมถึงฝึกสติ ให้ตื่นรู้อยู่เสมอ ไปเดินเล่นชมวิว ฟังเพลง หรืออะไรก็ได้ที่ช่วยให้คุณผ่อนคลาย

เคล็ดลับ

• ถ้าตัวเองท้องเสียอยู่ อย่าทำอาหารให้คนอื่น ต้องหมั่นล้างมือบ่อยๆ โดยเฉพาะหลังเข้าห้องน้ำทำธุระ จะได้ป้องกันการแพร่เชื้อไปสู่คนอื่น
• ดื่มน้ำที่มีอิเล็กโทรไลต์หรือเกลือแร่เยอะๆ เวลาท้องเสียนอกจากร่างกายเสียน้ำแล้ว ยังเสียเกลือด้วยในเวลาเดียวกัน

คำเตือน

• แนะนำให้ดื่มหรือกินของเหลวใสสัก 2 - 3 วัน ถ้ามีโรคประจำตัว เช่น เบาหวาน ก็ต้องปรึกษาคุณหมอทุกครั้งก่อนเปลี่ยนอาหารการกิน