ดาวน์โหลดบทความดาวน์โหลดบทความX
บทความนี้ ร่วมเขียน โดย Ni-Cheng Liang, MD. แพทย์หญิงนี-เชง เหลียงเป็นแพทย์ระบบทางเดินหายใจที่ผ่านการรับรองจากคณะกรรมการ และเป็นผู้อำนวยการแผนกอายุรศาสตร์เชิงบูรณาการด้านโรคระบบทางเดินหายใจที่ Coastal Pulmonary Associates สังกัด Scripps Health Network ในซานดิเอโก แคลิฟอร์เนีย นอกจากนี้เธอยังเป็นผู้ช่วยศาสตราจารย์อาสาสมัครที่คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนียซานดิเอโก ในระหว่างที่เป็นอาสาสมัครในโครงการ UCSD Medical Student-Run Free Clinic สำหรับผู้ป่วยที่ไม่มีประกันสุขภาพ เธอมีประสบการณ์มากว่า 15 ปี เชี่ยวชาญด้านโรคปอดและโรคระบบทางเดินหายใจ การสอนเจริญสติ ความเป็นอยู่ที่ดีทางร่างกาย และการแพทย์เชิงบูรณาการ เธอจบการศึกษาจากคณะแพทยศาสตร์ (MD) มหาวิทยาลัยแมรีแลนด์ และได้รับการโหวตให้เป็นสุดยอดคุณหมอแห่งซานดิเอโกในปี 2017 และ 2019 นอกจากนี้เธอยังได้รับรางวัลบุคลากรการแพทย์สาขาโรคปอดประจำปี 2019 จากสมาคมโรคปอดแห่งสหรัฐอเมริกาในซานดิเอโกอีกด้วย
มีการอ้างอิง 17 ข้อที่อ้างอิงอยู่ในบทความ ซึ่งสามารถพบได้ทางด้านล่างของบทความ
บทความนี้ถูกเข้าชม 157,769 ครั้ง
น้ำมูก คือน้ำใสๆ เหนียวๆ ที่คอยกรองเศษสิ่งแปลกปลอมต่างๆ ในอากาศ ไม่ให้ผ่านจมูกเข้าไปสู่ร่างกายคุณ น้ำมูกเป็นกลไกการป้องกันร่างกายอย่างหนึ่งตามธรรมชาติ แต่จะเริ่มมีปัญหา ถ้าน้ำมูกเยอะกว่าปกติ บางคนน้ำมูกเยอะจนรำคาญ แก้ไม่ค่อยหาย บอกเลยว่าทางแก้น้ำมูกไหลได้ดีที่สุด คือหาสาเหตุหรือโรคที่ทำให้น้ำมูกไหลแต่แรก โรคที่มักมาพร้อมอาการน้ำมูกไหลก็เช่น ภูมิแพ้ โรคจมูกอักเสบชนิดไม่แพ้ การติดเชื้อ และความผิดปกติทางกายวิภาคในจมูก
ขั้นตอน
ไปหาหมอ ถ้ามีอาการติดเชื้อ. ถ้ามีอาการน้ำมูกไหล คัดแน่นจมูก แน่นหน้าไซนัสเป็นประจำ เป็นไปได้ว่ามีแบคทีเรียแฝงตัวอยู่ในโพรงไซนัส จนพัฒนาไปเป็นอาการติดเชื้อ[1]- อาการของไซนัสอักเสบก็คือ เจ็บแน่นหน้านานๆ คัดจมูก ปวดหัว ปวดหน้า นานเกิน 7 วัน
- ถ้ามีไข้ร่วมด้วย เป็นไปได้มากว่าไซนัสอักเสบ
สังเกตน้ำมูกที่เปลี่ยนไป. ถ้าน้ำมูกเปลี่ยนเป็นสีเขียวหรือเหลือง ไม่ใสตามปกติ แถมเริ่มมีกลิ่น แสดงว่ามีแบคทีเรียเจริญเติบโตอยู่ในโพรงไซนัส จนไซนัสอักเสบ- พอไซนัสอุดตันคัดจมูก ทั้งน้ำมูกและแบคทีเรียที่เกิดขึ้นก็ถูกกักไว้ ถ้ายังคัดจมูกและมีแรงดันภายในต่อไป แบคทีเรียก็จะทำให้ไซนัสอักเสบได้
- ถ้าคัดจมูก แน่นหน้า เพราะเป็นหวัดหรือไข้หวัดใหญ่ ก็มีโอกาสเป็นไซนัสอักเสบเพราะไวรัสได้เช่นกัน
- ถ้าไซนัสอักเสบเพราะไวรัส กินยาปฏิชีวนะไปก็ไม่ช่วยอะไร ถ้าเป็นหวัดหรือไข้หวัดใหญ่ ให้กิน zinc (สังกะสี), วิตามินซี และ/หรือ pseudoephedrine
กินยาปฏิชีวนะตามที่คุณหมอสั่ง. ถ้าคุณหมอวินิจฉัยแล้วว่าไซนัสอักเสบเพราะแบคทีเรีย ก็จะจ่ายยาปฏิชีวนะให้ ต้องกินตามที่คุณหมอสั่งอย่างเคร่งครัด จนครบตามระยะเวลาที่กำหนด[2]- ถึงจะรู้สึกดีขึ้นในเร็ววัน แต่ย้ำว่าต้องกินยาให้ครบตามที่คุณหมอสั่ง เพราะถ้าหยุดยาไปเองเมื่อรู้สึกดีขึ้น จะทำให้แบคทีเรียดื้อยาได้[3] ที่สำคัญคือแบคทีเรียอาจหลงเหลือในโพรงไซนัสได้
- ระวังหมอบางคนจ่ายยาปฏิชีวนะให้ก่อนจะทันทราบผลตรวจว่าเกิดไซนัสอักเสบจากอะไร[4] ถ้ากังวล อาจจะขอให้คุณหมอเพาะเชื้อก่อน จะได้แน่ใจว่าจ่ายยาปฏิชีวนะถูกโรค
- ถ้ากินยาปฏิชีวนะจนครบตามที่คุณหมอสั่ง แต่ยังมีอาการต่อไป ต้องรีบกลับไปหาหมอ เพราะอาจต้องกินยาอีกชุดหรือกินยาปฏิชีวนะตัวอื่นแทน
- ปรึกษาคุณหมอเรื่องทดสอบอาการแพ้ หรือวิธีป้องกันอื่นๆ กรณีที่ไซนัสอักเสบบ่อยๆ
ถ้าอาการเรื้อรัง ให้หาหมอ. บางกรณี ก็มีอาการคัดจมูก แน่นหน้า น้ำมูกไหลเยอะและเรื้อรัง ไม่ว่าจะใช้วิธีไหนก็ไม่ยอมหาย[5]- ถ้าคุณมีปัญหาเรื้อรังเรื่องจมูกอักเสบ หรือน้ำมูกไหลเยอะตลอด แนะนำให้ปรึกษาคุณหมอจะตรงจุดที่สุด
- อาจต้องตรวจร่างกายหลายขั้นตอนกับคุณหมอ เพื่อหาต้นเหตุของอาการแพ้ ซึ่งอาจพบได้ทั้งที่บ้านและที่ทำงาน
- แถมคุณอาจมีริดสีดวงจมูกหรือความผิดปกติทางโครงสร้างในโพรงไซนัสร่วมด้วย จนทำให้น้ำมูกไม่หยุดไหลซะที
ปรึกษาคุณหมอเรื่องความผิดปกติทางกายวิภาค. ความผิดปกติทางกายวิภาคของโพรงไซนัสที่มักเป็นสาเหตุของน้ำมูกไหลเยอะมากที่สุด ก็คือริดสีดวงจมูกนั่นเอง[6]- ริดสีดวงจมูกใหญ่ขึ้นได้ตามเวลาที่ผ่านไป ตอนแรกอาจจะแค่เล็กๆ ไม่ทันสังเกตเห็น ระยะนี้จะไม่ก่อปัญหาใดๆ
- ถ้าริดสีดวงจมูกขนาดใหญ่ บางทีถึงขั้นอุดกั้นโพรงไซนัสจนหายใจลำบากได้เลย ทำให้เกิดอาการระคายเคือง จนน้ำมูกเยอะผิดปกติได้
- ความผิดปกติทางกายวิภาคอื่นๆ ที่พบได้ ก็เช่น ผนังกั้นช่องจมูกคด และต่อมอะดีนอยด์โต แต่ปกติจะไม่ได้ทำให้น้ำมูกเยอะ
- ความผิดปกติทางกายวิภาค เกิดจากอาการบาดเจ็บที่จมูกหรือบริเวณโดยรอบได้ด้วย และบางทีก็ส่งผลต่อการผลิตน้ำมูกด้วย ต้องลองปรึกษาคุณหมอ ถ้าเพิ่งได้รับบาดเจ็บบริเวณจมูกและใบหน้า
โฆษณา
ใช้กาเนติ. กาเนติ (neti pot) เป็นอุปกรณ์หน้าตาเหมือนกาน้ำชาเล็กๆ ถ้าใช้ถูกวิธี จะช่วยชะเอาน้ำมูกและสิ่งตกค้างที่ก่อความระคายเคืองต่างๆ ออกไปได้ ช่วยให้โพรงไซนัสชุ่มชื้น[7]- วิธีใช้คือเทน้ำเกลือหรือน้ำกลั่นใส่รูจมูกข้างหนึ่ง แล้วปล่อยให้ไหลออกมาที่รูจมูกอีกข้าง พร้อมชะเอาสารก่อความระคายเคืองและเชื้อโรคออกมาด้วย
- เทน้ำเกลือประมาณ 4 ออนซ์ใส่กาเนติ แล้วก้มตัวเหนืออ่างล้างหน้าหรืออ่างล้างจาน เอียงหน้าไปข้างๆ แล้วจ่อพวยกาที่รูจมูกข้างที่ตอนนี้อยู่ด้านบน
- ยกกาเอียงขึ้น เพื่อให้น้ำไหลเข้ารูจมูก แล้วไหลออกมาที่รูจมูกอีกข้าง เสร็จแล้วสลับ ทำซ้ำตามขั้นตอนกับอีกข้าง
- ขั้นตอนนี้เรียกว่าการสวนล้างจมูก เพราะเราใช้น้ำชะล้างน้ำมูกส่วนเกินและสารระคายเคืองในโพรงจมูกออกมา พวกนี้เป็นตัวการทำให้น้ำมูกไหลไม่หยุด แนะนำให้สวนล้างจมูกด้วยกาเนติวันละ 1 - 2 ครั้ง
- กาเนติช่วยให้ไซนัสชุ่มชื้น ลดการระคายเคือง คุณหาซื้อกาเนติได้ตามร้านขายยาทั่วไปในราคาไม่แพง อย่าลืมล้างกาเนติให้สะอาดก่อนใช้ในแต่ละครั้ง
ผสมน้ำเกลือใช้เอง. ถ้าจะผสมน้ำเกลือสวนล้างจมูกเอง ให้ใช้น้ำกลั่นหรือน้ำกลั่นสเตอร์ไรล์ (ปลอดเชื้อ)[8] หรือใช้น้ำต้มสุกแล้วพักไว้จนเย็น ห้ามใช้น้ำก๊อกเด็ดขาด เพราะจะปนเปื้อนและมีสารก่อความระคายเคืองได้- ให้ใช้น้ำ 8 ออนซ์ จากนั้นเติมเกลือโคเชอร์ลงไป ¼ ช้อนชา และเบคกิ้งโซดา ¼ ช้อนชา ห้ามใช้เกลือปรุงอาหารตามปกติ ผสมให้เข้ากันแล้วเทใส่กาเนติได้เลย
- คุณเก็บน้ำเกลือที่ผสมแล้วไว้ได้นาน 5 วัน ถ้าอยู่ในภาชนะปิดมิดชิด แนะนำให้แช่ตู้เย็นไว้ แต่ก่อนสวนล้างจมูก ต้องทิ้งไว้จนเท่าอุณหภูมิห้องก่อน
ประคบร้อนที่ใบหน้า. การประคบร้อนช่วยบรรเทาอาการปวด แน่นไซนัสได้ รวมถึงทำให้น้ำมูกเหลวขึ้น สั่งง่าย ไม่อุดตันในไซนัส[9]- ให้ใช้ผ้าผืนเล็กชุบน้ำอุ่นจัด วางประคบบนใบหน้า ตรงส่วนที่แน่นไซนัสที่สุด
- หรือหลักๆ คือใช้ประคบตา หน้าผากติดกับคิ้ว จมูก และแก้ม ส่วนที่ติดกับใต้ตา
- ให้ชุบน้ำอุ่นเรื่อยๆ ทุก 2 - 3 นาที แล้วประคบต่อ เพื่อบรรเทาปวด แน่นไซนัส
นอนหนุนหัวสูงหน่อย. เพื่อระบายน้ำมูกในไซนัสในตอนกลางคืน น้ำมูกไม่อุดตันในโพรงจมูก[10]- พักผ่อนให้เพียงพอ ร่างกายจะได้แข็งแรง ต้านไซนัสอักเสบให้หายเร็วๆ และไม่มีน้ำมูกในโพรงไซนัสเยอะ
ปรับความชื้นในห้อง. อากาศแห้งไปก็ทำให้ระคายเคือง ไซนัสมีปัญหาได้ รวมถึงน้ำมูกไหล และคัดจมูก[11]- เครื่องทำความชื้นมีให้เลือกหลักๆ 2 แบบด้วยกัน คือไอเย็น (cool mist) กับไอร้อน (warm mist) ซึ่ง 2 แบบนี้ก็แยกย่อยออกไปอีกหลายแบบ ถ้าโพรงไซนัสแห้งจนแสบ ระคายเคือง น้ำมูกไหลอยู่เรื่อยๆ แนะนำให้หาเครื่องทำความชื้นมาติดตั้งในบ้าน[12]
- การปลูกไม้กระถางในบ้านก็ช่วยให้อากาศในบ้านชื้นขึ้นได้ อาจจะปลูกต้นไม้แทนเครื่องทำความชื้น หรือใช้ควบคู่กันไปก็ได้
- วิธีทำให้บ้านชื้นขึ้นได้เฉพาะหน้าแบบง่ายๆ ก็เช่น ต้มน้ำบนเตา (คอยดูไว้) เปิดประตูทิ้งไว้ตอนอาบน้ำหรือเปิดน้ำร้อนใส่อ่าง กระทั่งการตากผ้าในบ้าน
ใช้ไอน้ำ. ไอน้ำช่วยให้น้ำมูกในหน้าอก จมูก และคอเหลวขึ้น ไม่เหนียวข้น สั่งหรือขับออกจากร่างกายได้ง่าย[13]- ต้มน้ำในหม้อ เทใส่ชาม แล้วเอาหน้าอังเหนือชาม หายใจเอาไอน้ำเข้าไปหลายๆ นาที
- เอาผ้าเช็ดตัวคลุมหัว กักไอน้ำไว้เหมือนกระโจมอบไอน้ำ
- หรืออาบน้ำอุ่นจัดให้สั่งน้ำมูกง่ายก็ได้เหมือนกัน
หลีกเลี่ยงสารระคายเคือง. การสัมผัสกับสารก่อความระคายเคืองทุกชนิด อุณหภูมิที่เปลี่ยนแปลงรวดเร็ว หรือกลิ่นสารเคมีฉุนๆ ต่างก็ทำให้มีน้ำมูกในไซนัสเพิ่มขึ้น แถมพอน้ำมูกเยอะๆ ก็ไหลลงไปในคอ เรียกว่า postnasal drip บางทีสารก่อความระคายเคืองก็ทำให้ปอดผลิตเสมหะ (phlegm) มากขึ้นด้วย จนทำให้เหมือนจะไอ เพื่อขับเสมหะที่สะสมออกมานั่นเอง[14]- เลิกบุหรี่ ถ้าปกติสูบ และหลีกเลี่ยงควันบุหรี่มือสอง ทั้งบุหรี่และซิการ์ก็อันตรายพอกัน
- ถ้ารู้ว่าควันเป็นตัวกระตุ้นให้น้ำมูกไหลไม่หยุด ก็ต้องหลีกเลี่ยงสถานการณ์ภายนอก เช่น การเผาขยะที่มีทั้งควันและสะเก็ดไฟ หรือเวลาเข้าค่ายรอบกองไฟก็หลบไปซะ
- มลภาวะต่างๆ ที่คุณหายใจเข้าไป ก็ทำให้ไซนัสมีปัญหาได้ ต้องระวังฝุ่น สะเก็ดผิวหนังของสัตว์เลี้ยง ยีสต์ และเชื้อรา ทั้งในบ้านและที่ทำงาน ถ้ามีเครื่องกรองอากาศหรือแอร์ ก็ต้องเปลี่ยนไส้กรองบ่อยๆ เพื่อลดการสัมผัสกับสารก่อความระคายเคืองในอากาศ
- ควันท่อไอเสีย งานที่เกี่ยวข้องกับไอสารพิษ กระทั่งหมอกควัน ต่างก็กระตุ้นให้น้ำมูกเยอะเป็นพิเศษได้ นอกเหนือไปจากสารก่อภูมิแพ้ ศัพท์ทางการแพทย์เรียกว่าโรคจมูกอักเสบชนิดไม่แพ้ (nonallergic rhinitis)
ปกป้องไซนัสจากอุณหภูมิที่เปลี่ยนแปลงกะทันหัน. ถ้าต้องทำงานนอกสถานที่ในอากาศหนาวเย็น ก็ทำให้น้ำมูกสะสม แล้วค่อยมาไหลเยอะๆ ตอนอากาศร้อนได้[15]- ถ้าต้องไปในที่อากาศหนาว กลางแจ้ง ให้ปิดหน้าและบริเวณจมูกให้อบอุ่นอยู่เสมอ
- สวมหมวก ผ้าโพกหัว หรือหน้ากากที่ปิดบริเวณใบหน้า เช่น หน้ากากสกี
สั่งน้ำมูก. สั่งน้ำมูกเบาๆ ให้ถูกวิธี ผู้เชี่ยวชาญบางท่านแนะนำว่าการสั่งน้ำมูก บางทีก็ทำให้แย่กว่าเดิมได้[16]- สั่งน้ำมูกเบาๆ อย่าสั่งแรง และสั่งน้ำมูกออกจากรูจมูกทีละข้าง
- ถ้าสั่งน้ำมูกแรงไป จะทำให้บริเวณไซนัสขยายออกเล็กน้อย ถ้ามีแบคทีเรียหรือสารก่อความระคายเคืองในจมูก ก็จะทำให้ยิ่งดันกลับเข้าไปในไซนัส มากกว่าจะสั่งออกมา
- สั่งน้ำมูกกับผ้าหรือทิชชู่สะอาดเท่านั้น และล้างมือให้สะอาดหลังสั่งน้ำมูก เพื่อป้องกันไม่ให้เชื้อโรคหรือแบคทีเรียแพร่กระจาย
โฆษณา
ใช้ยาแก้แพ้. คุณซื้อยาแก้แพ้กินเองได้เห็นผลดีมาก ช่วยบรรเทาอาการในไซนัส ที่เกิดจากสารก่อภูมิแพ้ หรือที่เรียกว่าโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ (allergic rhinitis)[17]- ยาแก้แพ้จะไปยับยั้งปฏิกิริยาที่เกิดจากสารก่อภูมิแพ้ หลังสัมผัสสารก่อภูมิแพ้ ร่างกายจะหลั่ง histamine ซึ่งยาแก้แพ้ (antihistamine) จะไปลดปฏิกิริยาที่ร่างกายมีต่อสารก่อภูมิแพ้หรือสารก่อความระคายเคือง
- ยาแก้แพ้เหมาะมากกับคนที่เคยแพ้มาก่อน จะแพ้เป็นฤดูไป หรือแพ้ตลอดปีก็ตาม
- คนที่แพ้ตามฤดูกาล เกิดจากการสัมผัสสารบางอย่างที่พืชปล่อยออกมาในบรรยากาศ ตอนช่วงฤดูใบไม้ผลิและฤดูใบไม้ร่วง เช่น พวกเกสรดอกไม้ที่ปลิวมาตามลม ถ้าเป็นปลายปี ก็จะพวกดอกหญ้าต่างๆ
- คนที่แพ้ตลอดปี มักแพ้สิ่งต่างๆ ที่อยากจะหลีกเลี่ยงในสิ่งแวดล้อมรอบตัว ซึ่งมีหลายอย่างมาก ตั้งแต่ฝุ่น ไปจนถึงสะเก็ดผิวหนังของสัตว์เลี้ยง และแมลงสาบ รวมถึงแมลงต่างๆ ที่อยู่ในบ้านและรอบบ้าน
- ยาแก้แพ้ช่วยได้ก็จริง แต่คนที่แพ้แบบหนักๆ ไม่ว่าจะเฉพาะฤดูหรือตลอดทั้งปี ต้องรับการรักษาโรคภูมิแพ้อย่างจริงจัง ยังไงให้ปรึกษาคุณหมอก่อน ทั้งเรื่องอาการและทางเลือก
ใช้ยาแก้คัดจมูก. ยาแก้คัดจมูกมักมาในรูปของยากินและสเปรย์ฉีดพ่น ถ้าเป็นยากิน จะมี active ingredients หรือสารออกฤทธิ์ คือ phenylephrine และ pseudoephedrine ส่วนผลข้างเคียงที่พบบ่อย คือกระวนกระวาย วิงเวียน หัวใจเต้นเร็ว ความดันสูงขึ้นเล็กน้อย และนอนไม่ค่อยหลับ[18]- ยากินแก้คัดจมูก จะไปทำให้หลอดเลือดในโพรงจมูกหดตัว ทำให้เยื่อบุที่บวม หดตัวลง ตอนแรกที่กินยาจะน้ำมูกไหลเยอะมาก แต่เพราะช่วยลดแรงดัน ทำให้หายใจสะดวกในภายหลัง
- ยาที่มีส่วนผสมเป็น pseudoephedrine จะจำหน่ายในชื่อยา Sudafed ในไทยไม่สามารถหาซื้อได้เองตามร้านขายยาทั่วไป ต้องให้คุณหมอสั่งให้ในโรงพยาบาลเท่านั้น เพราะจัดอยู่ในกลุ่มวัตถุออกฤทธิ์ต่อจิตและประสาทในประเภทที่ 2 ตามพระราชบัญญัติวัตถุออกฤทธิ์ต่อจิตและประสาท พ.ศ. 2518 (เป็นสารตั้งต้นของเมทแอมเฟตามีน หรือยาบ้า)[19]
- ผู้ที่ครอบครอง pseudoephedrine โดยไม่ได้รับอนุญาต ทั้งสูตรเดี่ยวและยาที่มี pseudoephedrine เป็นส่วนประกอบ โดยไม่มีหลักฐานที่แสดงว่าแพทย์สั่ง ถือเป็นการฝ่าฝืนกฎหมาย และมีบทลงโทษทั้งจำทั้งปรับ[20] ถ้าไม่อยากไปหาหมอ ลองปรึกษาเภสัชกรให้แนะนำยาแก้คัดจมูกชนิดอื่นแทน
- ให้ปรึกษาคุณหมอก่อนกินยาแก้คัดจมูก ถ้าเป็นโรคหัวใจหรือความดันอยู่แล้ว
ใช้ยาพ่นจมูก. ยาพ่นหรือยาหยดแก้คัดจมูก มีขายตามร้านขายยาทั่วไป แต่ต้องใช้อย่างระวัง ถึงยาพวกนี้จะช่วยให้โพรงไซนัสโล่ง ลดอาการแน่นหน้าแทบจะในทันที แต่ถ้าใช้ติดต่อกันนานเกิน 3 วัน อาจเกิดอาการตีกลับ อาการหนักกว่าเดิมได้[21]- rebound effect ก็คือการที่ร่างกายปรับตามยา จนยาไม่ได้ผล กลับมาคัดจมูก แน่นหน้าตามเดิม หรือมากกว่าเดิมหลังพยายามหยุดยา แนะนำให้ใช้ยาติดต่อกันไม่เกิน 3 วัน เพื่อป้องกันอาการตีกลับนี้
ลองใช้ยาสเตียรอยด์พ่นจมูก. ยาสเตียรอยด์พ่นจมูก (nasal corticosteroids) เป็นสเปรย์พ่นจมูก ช่วยลดการอักเสบในโพรงไซนัส ทำให้น้ำมูกหยุดไหล แก้น้ำมูกเยอะจากสารก่อความระคายเคืองหรือสารก่อภูมิแพ้[22] นิยมใช้รักษาอาการเรื้อรังในโพรงจมูกและโพรงไซนัส- บางตัวก็มีขายทั่วไปตามร้านขายยา แต่ส่วนใหญ่ต้องให้คุณหมอสั่งให้ อย่าง fluticasone และ triamcinolone นี่หาซื้อได้เองตามร้านขายยา ไม่ต้องมีใบสั่งแพทย์
- หลายคนที่ใช้ยาสเตียรอยด์พ่นจมูก พบว่าช่วยบรรเทาอาการในไซนัส ลดน้ำมูกได้ภายใน 2 - 3 วัน แต่ย้ำว่าต้องอ่านและทำตามคำแนะนำและข้อควรระวังอย่างเคร่งครัด
ใช้น้ำเกลือพ่นจมูก. น้ำเกลือสวนล้างจมูกช่วยให้โพรงจมูกโล่ง ชะน้ำมูก เพิ่มความชุ่มชื้นให้โพรงจมูก ให้ใช้สเปรย์ตามคำแนะนำและคำเตือน ที่สำคัญคือใจเย็นๆ แค่ครั้งสองครั้งช่วยได้ก็จริง แต่จะหายสนิทก็ต่อเมื่อพ่นซ้ำผ่านไปหลายๆ ครั้ง[23]- สเปรย์น้ำเกลือจะให้ผลแบบเดียวกันกับกาเนติ คือคืนความชุ่มชื้นให้เยื่อบุไซนัสที่ระคายเคืองและเสียหาย นอกจากนี้ยังช่วยกำจัดสารก่อภูมิแพ้และสารก่อความระคายเคืองอันไม่พึงประสงค์
- สเปรย์น้ำเกลือช่วยลดน้ำมูกและเสมหะ อันเป็นสาเหตุของอาการคัดจมูกและ postnasal drip
โฆษณา
ดื่มน้ำเยอะๆ. ดื่มน้ำหรือเครื่องดื่มอื่นๆ เพื่อให้น้ำมูกและเสมหะเหลว สั่งง่าย ถึงจะอยากให้จมูกโล่ง น้ำมูกหยุดไหลทันที แต่อย่างน้อยดื่มน้ำก็ช่วยให้น้ำมูกเหลวขึ้นได้ น้ำช่วยให้ร่างกายขับน้ำมูก เสมหะ เพื่อให้ร่างกายกลับคืนสภาพปกติ[24]- ดื่มน้ำอุ่นช่วย 2 ทางด้วยกัน คือเป็นการเพิ่มของเหลวเข้าไปในร่างกาย และหายใจเอาความชื้นเข้าไปมากกว่าเดิม เพราะแนะนำให้ดื่มเครื่องดื่มอุ่นๆ หรือร้อน
- คุณดื่มเครื่องดื่มร้อนอะไรก็ได้ เช่น กาแฟ ชา กระทั่งซุปหรือน้ำแกงสักถ้วย
ดื่ม hot toddy. สูตรชง hot toddy คือใช้น้ำร้อน วิสกี้หรือเครื่องดื่มแอลกอฮอล์อื่นๆ 1 ช็อต มะนาวสด และน้ำผึ้ง 1 ช้อนพูน[25]- เขาวิจัยกันออกมาแล้ว ว่าเครื่องดื่ม hot toddy นี้ช่วยเรื่องคัดจมูก น้ำมูกแน่น แน่นหน้าไซนัส เจ็บคอ และอาการไซนัสอื่นๆ จากหวัด
- ใส่แอลกอฮอล์แค่เล็กน้อย เพราะถ้าเยอะไป โพรงไซนัสจะบวมกว่าเดิม ทำให้จมูกตัน น้ำมูกแน่นมากขึ้น เวลาดื่มแอลกอฮอล์เยอะๆ หรือบ่อยๆ จะไม่ดีต่อสุขภาพโดยรวม เป็นพฤติกรรมที่ควรหลีกเลี่ยง
- หรือชง hot toddy สูตรไม่ผสมแอลกอฮอล์ โดยใช้ชาที่ชอบ แทนน้ำผสมแอลกอฮอล์ แล้วแต่งรสด้วยมะนาวสดกับน้ำผึ้ง
ดื่มชาสมุนไพร. นอกจากประโยชน์เรื่องหายใจเอาความชื้นจากชาร้อนสักถ้วยเข้าไปแล้ว การผสมสมุนไพรเข้าไปยังช่วยบรรเทาอาการในไซนัสได้ด้วย[26]- ลองผสมเปปเปอร์มิ้นท์ในชาร้อนสักถ้วย เพราะเปปเปอร์มิ้นท์มีเมนทอล (menthol) ช่วยลดแน่นหน้าไซนัส คัดจมูก และน้ำมูก ถ้าได้สูดดมเข้าไป หรือดื่มชาสักถ้วยที่ผสมเปปเปอร์มิ้นท์
- คนนิยมใช้เปปเปอร์มิ้นท์ลดน้ำมูกและอาการไซนัส ทั้งเปปเปอร์มิ้นและเมนทอลช่วยแก้ไอและเสมหะแน่นหน้าอกได้ด้วย
- น้ำมันเปปเปอร์มิ้นท์ห้ามใช้กิน และห้ามใช้เปปเปอร์มิ้นท์หรือเมนทอลกับเด็กทารก
- ชาเขียวและอาหารเสริมจากชาเขียว เขาพิสูจน์กันมาแล้วว่ามีสารที่มีประโยชน์ ดีต่อสุขภาพร่างกายโดยรวม เลยช่วยบรรเทาอาการไซนัสที่มักเกิดจากหวัดได้ ให้ค่อยๆ เพิ่มปริมาณชาเขียวที่ดื่มทีละนิด เพื่อหลีกเลี่ยงผลข้างเคียงไม่พึงประสงค์ เช่น ปวดท้อง ท้องผูก[27]
- นอกจากสารประกอบอื่นๆ แล้ว ชาเขียวยังมีคาเฟอีนด้วย ถ้าใครมีโรคประจำตัวหรือตั้งครรภ์ ต้องปรึกษาคุณหมอก่อนเริ่มใช้ชาเขียวบรรเทาอาการ
- ชาเขียวอาจออกฤทธิ์ต้านกับยาที่ใช้อยู่ได้ เช่น ยาปฏิชีวนะ ยาคุม ยามะเร็ง ยาหอบหืด และสารกระตุ้นต่างๆ แนะนำให้ปรึกษาคุณหมอก่อนทดลองรักษาตัวเองด้วยวิธีหรืออาหารการกินต่างๆ โดยเฉพาะถ้าใช้สมุนไพรในรูปของอาหารเสริม
บรรเทาอาการด้วยผลิตภัณฑ์อื่นๆ จากสมุนไพร. ต้องใช้สมุนไพรในทุกรูปแบบอย่างระวัง และปรึกษาคุณหมอเสมอ ก่อนปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตหรือรักษาตัวด้วยวิธีทางเลือก รวมถึงอาหารเสริมจากสมุนไพร[28]- บางงานวิจัยชี้ว่าการใช้สมุนไพรร่วมกันหลายๆ ชนิดก็ช่วยบรรเทาอาการไซนัสได้ ตามร้านขายยาก็มีสมุนไพรบางตัวที่ช่วยเรื่องไซนัส โดยผสมจากสมุนไพรต่างๆ
- ให้เลือกผลิตภัณฑ์ที่มีดอกขจร (cowslip), รากเหล่งตาเช้า (gentian root), ดอกเอลเดอร์ (elderflower), เวอร์บีนา (verbena) และซอเรล (sorrel) แต่ผลข้างเคียงที่พบได้จากการใช้หลายสมุนไพรผสมกัน คือปวดท้อง ท้องเสียได้
ลองใช้โสมจินเส็ง. อย่างในอเมริกาเหนือเองก็มีการวิจัยเรื่องรากโสมเกาหลี (ginseng) ว่ามีสรรพคุณอะไรที่ใช้บรรเทาอาการต่างๆ ได้ เช่น งานวิจัยที่ชี้ว่าช่วยเรื่องไซนัสและโพรงจมูก ที่ส่วนใหญ่เกิดจากการเป็นหวัด[29]- รากโสมเกาหลีถือว่า “ค่อนข้างเห็นผล” เมื่อใช้กับผู้ใหญ่ ในการลดความถี่ ความรุนแรง และระยะเวลาของอาการเมื่อเป็นหวัด รวมถึงอาการในโพรงไซนัส แต่ไม่พบงานวิจัยเรื่องการใช้รากโสมเกาหลีในเด็ก
- ผลข้างเคียงจากการใช้รากโสมเกาหลีที่พบในงานวิจัย คือความดันเปลี่ยนแปลง ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ (hypoglycemia) ความผิดปกติในระบบทางเดินอาหาร (GI) เช่น ท้องเสีย ไปจนถึงอาการคัน ผื่นแพ้ ปัญหาการนอน ปวดหัว กระวนกระวาย และเลือดออกในช่องคลอด
- โสมเกาหลีมีผลต่อยาแผนปัจจุบันที่ใช้อยู่ด้วย เช่น ยาโรคจิตเภท (schizophrenia) ยาเบาหวาน ซึมเศร้า และยาเจือจางเลือด เช่น warfarin ใครที่เตรียมตัวเข้ารับการผ่าตัด หรือทำคีโม ไม่แนะนำให้ใช้ผลิตภัณฑ์จากโสมเกาหลีหรือรากโสม[30]
ใช้เอลเดอร์เบอร์รี่ ยูคาลิปตัส และชะเอมเทศ. สมุนไพรพวกนี้คนนิยมใช้ลดน้ำมูกและแก้อาการไซนัส แต่ก็อาจมีผลต่อยาประจำตัวที่ใช้อยู่ แนะนำให้ปรึกษาคุณหมอก่อนใช้งาน- คนที่มีโรคประจำตัว ไม่ควรใช้สมุนไพรตามที่กล่าวมา แนะนำให้ปรึกษาคุณหมอก่อน โดยเฉพาะถ้าตั้งครรภ์หรือให้นมอยู่ เป็นเบาหวาน ความดันสูง โรคภูมิคุ้มกันบกพร่อง โรคไต ตับ ระดับโพแทสเซียมต่ำ มะเร็งที่ตอบสนองต่อฮอร์โมน และอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง โรคหัวใจ ไปจนถึงโรคต่างๆ ที่ต้องใช้ยาแอสไพรินหรือยาเจือจางเลือดอย่าง warfarin เป็นประจำ
- เอลเดอร์เบอร์รี่ (elderberry) ช่วยลดน้ำมูกและอาการไซนัสได้ ถ้าเป็นผลิตภัณฑ์สารสกัดจากเอลเดอร์เบอร์รี่ที่มีมาตรฐานรับรอง และมีวิตามินซี รวมถึงสมุนไพรอื่นๆ จะช่วยแก้คัดจมูกได้
- น้ำมันยูคาลิปตัส เป็นยูคาลิปตัสแบบเข้มข้น กินไม่ได้ อันตราย โชคดีที่มีผลิตภัณฑ์ที่มียูคาลิปตัสผสมอยู่ โดยเฉพาะที่เน้นแก้ไอ ผลิตภัณฑ์ที่มียูคาลิปตัส มีทั้งแบบใช้ภายนอก เช่น ทาบริเวณหน้าอก และแบบเม็ดอมแก้เจ็บคอ ที่ผสมในปริมาณน้อย หรือใช้ยูคาลิปตัสในเครื่องทำความชื้น เป็นละอองสูดดมแก้คัดจมูกแทน
- รากชะเอมเทศ (licorice root) คนก็นิยมใช้กัน แต่ไม่ค่อยมีงานวิจัยทางวิทยาศาสตร์มารองรับ เรื่องการใช้ชะเอมเทศลดน้ำมูกและแก้แน่นหน้าไซนัส
ศึกษาเรื่องเอ็กไคนาเซีย. หลายคนใช้ echinacea ในรูปของอาหารเสริมจากสมุนไพร ในการแก้คัดจมูก ลดน้ำมูก แก้แน่นหน้าไซนัส และอื่นๆ ที่เกิดจากหวัด[31]- แต่ยังไม่มีงานวิจัยมารับรองเท่าไหร่ เรื่องประโยชน์ของ echinacea ในการแก้คัดจมูก แน่นหน้าไซนัส หรือลดน้ำมูก และอาการอื่นๆ ในโพรงจมูกที่เกิดจากหวัด[32]
- echinacea มีอยู่ในหลากหลายผลิตภัณฑ์ โดยทำจากส่วนต่างๆ ของพืชชนิดนี้ ซึ่งจริงๆ แล้วการผลิตจะไม่ค่อยตรงตามมาตรฐาน และไม่มีใบอนุญาตมารองรับ แถมไม่ชัดเจนว่าใช้ส่วนไหนของพืชชนิดนี้ ที่สำคัญคือยังไม่มีงานวิจัยมารับรองเรื่องผลที่ได้จากการใช้งาน[33]
โฆษณา
ข้อมูลอ้างอิง
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/acute-sinusitis/basics/definition/con-20020609
- ↑ http://familydoctor.org/familydoctor/en/diseases-conditions/sinusitis.printerview.all.html
- ↑ http://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/consumer-health/in-depth/antibiotics/art-20045720
- ↑ http://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/consumer-health/in-depth/antibiotics/art-20045720
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hay-fever/basics/definition/con-20020827
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/nonallergic-rhinitis/basics/definition/con-20026910
- ↑ http://www.health.com/health/gallery/0,,20466430,00.html
- ↑ https://www.mylifestages.org/health/allergies/neti_pot_solution.page
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/acute-sinusitis/basics/definition/con-20020609
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/acute-sinusitis/basics/definition/con-20020609
- ↑ http://www.mayoclinic.org/symptoms/runny-nose/basics/definition/sym-20050640
- ↑ http://www.iallergy.com/default.php?cPath=11_86
- ↑ http://www.minahealth.com/how_do_i_get_rid_of_phlegm.htm
- ↑ http://www.mayoclinic.org/symptoms/runny-nose/basics/definition/sym-20050640
- ↑ http://www.mayoclinic.org/symptoms/runny-nose/basics/definition/sym-20050640
- ↑ http://www.wcvb.com/health/dont-blow-your-nose-too-hard/31883388
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hay-fever/basics/definition/con-20020827
- ↑ http://familydoctor.org/familydoctor/en/diseases-conditions/sinusitis.printerview.all.html
- ↑ http://www.fda.moph.go.th/sites/Narcotics/SitePages/ViewAcademic.aspx?IDitem=5
- ↑ http://www.fda.moph.go.th/sites/Narcotics/SitePages/ViewAcademic.aspx?IDitem=5
- ↑ http://familydoctor.org/familydoctor/en/drugs-procedures-devices/over-the-counter/decongestants-otc-relief-for-congestion.html
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hay-fever/basics/definition/con-20020827
- ↑ http://familydoctor.org/familydoctor/en/diseases-conditions/sinusitis.printerview.all.html
- ↑ http://www.mayoclinic.org/symptoms/runny-nose/basics/definition/sym-20050640
- ↑ http://www.healthline.com/health/cold-flu/natural-cold-remedies#15
- ↑ http://www.foxnews.com/health/2012/02/27/how-to-relieve-sinus-pressure-naturally/
- ↑ http://www.healthline.com/health/cold-flu/natural-cold-remedies#15
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/acute-sinusitis/basics/definition/con-20020609
- ↑ http://www.healthline.com/health/cold-flu/natural-cold-remedies#15
- ↑ http://www.healthline.com/health/cold-flu/natural-cold-remedies#15
- ↑ https://nccih.nih.gov/health/tips/flucold.htm
- ↑ https://nccih.nih.gov/health/tips/flucold.htm
- ↑ https://nccih.nih.gov/health/tips/flucold.htm
เกี่ยวกับวิกิฮาวนี้
แพทย์ระบบทางเดินหายใจที่ผ่านการรับรองจากคณะกรรมการ
บทความนี้ ร่วมเขียน โดย Ni-Cheng Liang, MD. แพทย์หญิงนี-เชง เหลียงเป็นแพทย์ระบบทางเดินหายใจที่ผ่านการรับรองจากคณะกรรมการ และเป็นผู้อำนวยการแผนกอายุรศาสตร์เชิงบูรณาการด้านโรคระบบทางเดินหายใจที่ Coastal Pulmonary Associates สังกัด Scripps Health Network ในซานดิเอโก แคลิฟอร์เนีย นอกจากนี้เธอยังเป็นผู้ช่วยศาสตราจารย์อาสาสมัครที่คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนียซานดิเอโก ในระหว่างที่เป็นอาสาสมัครในโครงการ UCSD Medical Student-Run Free Clinic สำหรับผู้ป่วยที่ไม่มีประกันสุขภาพ เธอมีประสบการณ์มากว่า 15 ปี เชี่ยวชาญด้านโรคปอดและโรคระบบทางเดินหายใจ การสอนเจริญสติ ความเป็นอยู่ที่ดีทางร่างกาย และการแพทย์เชิงบูรณาการ เธอจบการศึกษาจากคณะแพทยศาสตร์ (MD) มหาวิทยาลัยแมรีแลนด์ และได้รับการโหวตให้เป็นสุดยอดคุณหมอแห่งซานดิเอโกในปี 2017 และ 2019 นอกจากนี้เธอยังได้รับรางวัลบุคลากรการแพทย์สาขาโรคปอดประจำปี 2019 จากสมาคมโรคปอดแห่งสหรัฐอเมริกาในซานดิเอโกอีกด้วย บทความนี้ถูกเข้าชม 157,769 ครั้ง
หมวดหมู่: สุขภาพทั่วไป
มีการเข้าถึงหน้านี้ 157,769 ครั้ง
บทความนี้เป็นประโยชน์กับคุณไหม
⚠️ Disclaimer:
Content from Wiki How ไท language website. Text is available under the Creative Commons Attribution-Share Alike License; additional terms may apply.
Wiki How does not encourage the violation of any laws, and cannot be responsible for any violations of such laws, should you link to this domain, or use, reproduce, or republish the information contained herein.
- - A few of these subjects are frequently censored by educational, governmental, corporate, parental and other filtering schemes.
- - Some articles may contain names, images, artworks or descriptions of events that some cultures restrict access to
- - Please note: Wiki How does not give you opinion about the law, or advice about medical. If you need specific advice (for example, medical, legal, financial or risk management), please seek a professional who is licensed or knowledgeable in that area.
- - Readers should not judge the importance of topics based on their coverage on Wiki How, nor think a topic is important just because it is the subject of a Wiki article.
โฆษณา
