Yüzde Artışı Nasıl Hesaplanır?

Yüzde artışının nasıl hesaplandığını bilmek çeşitli durumlarda fayda sağlar. Mesela haberleri izlerken bile çoğunlukla bir değişimden, genel durumu anlatan herhangi bir yüzde verilmeden büyük sayılarla bahsedildiğini duyacaksın. Yüzde artışını hesaplarsan ve %1’den daha az olduğunu keşfedersen, felaket haberlerine inanmamayı öğrenirsin. Yüzde artışını hesaplamak, artış miktarını asıl değere bölmek kadar basittir.

Yöntem 1

Yöntem 1 / 2:

Yüzde Artışını Hesaplamak

Makaleyi İndir

1
Başlangıç ve son değerleri yaz. Örneğin, diyelim ki arabanın sigorta primi arttı. Bu değerleri not al:
- Arabanın sigorta primi artıştan önce 400 liraydı. Bu başlangıç değeridir.
- Artıştan sonra fiyatı 450 lira oldu. Bu da son değerdir.
2
Artış miktarını bul. Son değerden, başlangıç değerini çıkararak primin ne kadar arttığını hesapla. ^{[1]XKaynağı araştır} Hâlâ normal sayılarla işlem yapıyoruz, yüzdelerle değil.
- Örneğimizde, 450 lira – 400 lira = 50 liralık bir artış.
3
Cevabı başlangıç değerine böl. Yüzde sadece özel bir kesir çeşididir. Örneğin, "doktorların %5’i", "100 doktordan 5’i" yazmanın kısa bir yoludur. Cevabı başlangıç değerine bölerek, iki değeri karşılaştıran bir kesire dönüştürüyoruz.
- Örneğimizde, ^{50 lira} / _{400 lira} = 0.125.
4
Sonucu 100 ile çarp. Bu işlem, son bulduğun cevabı yüzdeye çevirecektir.
- Örneğimizin nihai cevabı 0.125 x 100 = %12.5’lik araba sigortası primi artışı.
Reklam

Yöntem 2

Yöntem 2 / 2:

Değişim Metodu

Makaleyi İndir

1
Başlangıç ve son değerleri yaz. Yeni bir örnekle başlayalım. Dünya nüfusu 1990 yılında 5,300,000,000 iken, 2015 yılında 7,400,000,000’a çıktı.
- Bu tür problemlerdeki aldatmaca çok fazla sıfır olmasıdır. Her adımda sıfırları saymak yerine, bu sayıları 5.3 milyar ve 7.4 milyar şeklinde yeniden yazabiliriz.
2
Son sayıyı, başlangıç sayısına böl. Bu bize en son bulduğumuz cevabın başlangıç değerine göre ne kadarlık bir artış gösterdiğini söyleyecektir.^{[2]XKaynağı araştır}
- 7.4 milyar ÷ 5.3 milyar = yaklaşık 1.4.
- Sonucu iki anlamlı sayıya yuvarladık çünkü problemin orijinali bu kadar sayı ile ifade edilmişti.
3
100 ile çarp. Bu sana iki değer arasındaki yüzde karşılaştırmasını verecektir. Eğer değer arttıysa (azalma yerine), cevabın her zaman 100’den büyük olmalıdır.
- 1.4 x 100 = %140. Bu demektir ki; 2015’teki dünya nüfusu, 2009’daki nüfusun %140’ı büyüklüğündedir.
4
100 çıkar. Bu tür problemlerde, "%100" başlangıç değerinin büyüklüğüdür. Bunu cevabımızdan çıkararak, artış yüzdesini tam olarak elde etmiş oluruz.
- %140 - %100 = %40’lık bir nüfus artışı.
- Bu işlem işe yarar çünkü başlangıç değeri + artış = son değer. Eşitliği yeniden düzenleyerek artış = son değer - başlangıç değeri elde ederiz.
Reklam

İpuçları

Yüzde artışı sana nispi değişimi verir, yani başlangıç değerine nazaran ne kadarlık bir artış olduğunu. Yumurta fiyatındaki 50 liralık artış çok büyük bir nispi artıştır. Ev fiyatındaki 50 liralık artış ise küçük bir nispi artıştır.
Yüzde azalmasını da aynı yöntemle hesaplayabilirsin. Bu defa, miktarın azaldığını gösteren negatif bir sayı elde edeceksin.
Artış miktarı ayrıca mutlak artış olarak da adlandırılır, tanımlanmış gerçek miktar anlamına gelir. ^{[3]XKaynağı araştır} Yumurtadaki 50 liralık artış ve ev fiyatındaki 50 liralık artış, aynı mutlak artışa sahiptir.

Reklam