Cách để Giúp đỡ một người bạn từ bỏ chất gây nghiện

Quả là khó khăn khi chứng kiến một người bạn đang vật lộn với chất chất gây nghiện. Điều không may là những chất này tác động đến não, khiến người sử dụng chúng rất khó ra các quyết định có lý trí. Điều này dẫn đến những hành vi tự hủy hoại ở một số người. Vì vậy, sự can thiệp hiệu quả là rất quan trọng đối với hạnh phúc và sức khỏe của người bạn đó. Không như nhiều người nghĩ, người ta có thể không cần phải đợi đến khi rơi xuống vực rồi mới tiếp nhận điều trị. Trên thực tế, người nghiện càng được điều trị sớm thì quá trình hồi phục sẽ càng nhanh. Vì thế việc can thiệp nên được thực hiện ngay khi phát hiện ra vấn đề.

Phần 1

Phần 1 của 3:

Nói chuyện với người đó về việc sử dụng ma túy

Tải về bản PDF

Nếu bạn nghi ngờ rằng bạn của bạn đang sử dụng chất gây nghiện, cho dù chỉ với liều nhỏ, thì quan trọng là phải có ai đó can thiệp sớm.^{[1]XNguồn nghiên cứu} Điều này có thể giúp ngăn chặn tình hình trở nên tồi tệ hơn và trở thành nghiện thực sự. Nếu đã bị nghiện, họ lại càng cần sự giúp đỡ tích cực hơn.
Trước khi thảo luận với bạn mình, bạn hãy viết ra mọi vấn đề liên quan đến việc sử dụng ma túy.^{[2]XNguồn nghiên cứu} Bản liệt kê này sẽ giúp bạn giữ sự tập trung trong suốt cuộc đối thoại. Tuy nhiên, những câu nói của bạn nên càng cụ thể càng tốt. Ví dụ, câu “Cậu sẽ phá hỏng xe nếu lái xe khi dùng thuốc” sẽ tốt hơn là, “Cậu rất vô trách nhiệm khi phê thuốc.”
3
Chọn một nơi riêng tư để nói chuyện. Đảm bảo nơi bạn chọn không có những yếu tố gây phân tâm và tôn trọng sự riêng tư của người bạn đó. Mời họ đi ăn tối ở một nhà hàng yên tĩnh có lẽ sẽ tốt hơn là cố gắng thảo luận về vấn đề này ngay giữa buổi tiệc. Ngoài ra, có thể bạn cần nói chuyện ở một nơi không phải là nhà của người bạn đó để họ không thể “đánh trống lảng” bằng các hoạt động gây xao lãng nhằm tránh né cuộc trò chuyện.^{[3]XNguồn nghiên cứu}
- Chỉ bắt đầu cuộc đối thoại khi bạn của bạn tỉnh táo. Nếu bạn cố gắng nói chuyện khi họ đang bị chất gây nghiện tác động, họ sẽ không hiểu được câu chuyện.
- Họ sẽ có thái độ tự vệ khi bạn bắt đầu đề cập đến mối lo ngại của bạn. Tránh buộc tội hoặc tranh cãi. Bám vào sự thực và tự nhủ mình phải bình tĩnh.
- Nếu họ chuyển trọng tâm sang bạn, bạn có thể đáp lại bằng cách nói những câu như, “Tớ biết là cậu không đồng ý với mọi điều tớ làm, và tớ sẽ vui lòng nói về những chuyện đó sau. Nhưng lúc này tớ rất lo cho sự an toàn của cậu”.
4
Nói với người bạn đó rằng bạn lo lắng về việc sử dụng chất gây nghiện của họ. Tất nhiên, nói thì bao giờ cũng dễ hơn làm, nhưng cuộc chuyện trò này rất quan trọng. Đảm bảo rằng bạn nêu vấn đề theo cách không phán xét. Luôn luôn bắt đầu cuộc đối thoại bằng cách cho họ biết rằng bạn lo lắng cho họ. Bạn cần cho bạn mình thấy rằng bạn thật lòng lo cho sức khỏe của họ.^{[4]XNguồn nghiên cứu} Nói chuyện với sự tôn trọng nhưng truyền đạt sự lo lắng của bạn một cách rõ ràng.
- Ví dụ, bạn có thể nói, “Phương này, hôm nay tớ đến đây là vì tớ lo cho cậu”.
- Bạn cũng có thể nói, “Cậu biết không, tớ cảm thấy lo lắng khi cậu hút cần sa. Cậu là bạn thân nhất và rất quan trọng đối với tớ, và tớ lo rằng việc này sẽ ảnh hưởng đến cuộc sống của cậu...”
- Tránh những câu nói mang tính chỉ trích và phán xét như “Cậu làm tớ thấy chán ghét”.
5
Chỉ ra những hậu quả tiêu cực. Tập trung vào những lập luận vững chắc và không phán xét về hành vi mà bạn chứng kiến ở người bạn đó. Không bàn luận về những gì người khác cảm thấy hoặc đã nói, vì điều đó thường sẽ không đem lại hiệu quả. Ngoài ra, bạn cũng nên tránh khái quát hóa vấn đề như “Mọi người đều nghĩ cậu đang có vấn đề”. Dựa vào những sự việc mà bạn từng trải qua với họ.
- Dùng những câu mà bạn của bạn không thể chối. Ví dụ, bạn có thể nói, “Hôm qua cậu rời buổi tiệc với hai người mà cậu không quen. Tớ rất lo cho sự an toàn của cậu”.
- Luôn phân biệt giữa con người và hành vi của bạn mình. Tập trung vào hành vi của người bạn đó thay vì vào con người họ. Tránh những câu như, “Cậu thật là vô trách nhiệm” hoặc “Cậu đúng là tấm gương xấu cho con cái của cậu”.
- Nhấn mạnh sự khác nhau về các hành vi của họ khi tỉnh táo so với lúc không tỉnh táo. Ví dụ, bạn có thể nói “Tớ rất quý tính phiêu lưu của cậu. Nhưng cậu thường rất liều lĩnh và làm những việc nguy hiểm khi sử dụng thuốc”.
6
Cung cấp thông tin. Có thể bạn của bạn không xem chất gây nghiện là điều xấu, do đó việc chia sẻ những thông tin khoa học có thể giúp họ nhìn ra vấn đề. Một khi người bạn đó ý thức được rằng ma túy tác động như thế nào đến trí não, cơ thể, cuộc sống và các mối quan hệ của họ, có thể họ sẽ sẵn lòng tự ngừng sử dụng chất gây nghiện hơn.
- Bạn nên nghiên cứu trước khi nói chuyện để có các dẫn chứng khoa học đưa ra trong cuộc đối thoại
- Không buộc tội hoặc nhiếc móc bạn mình. Bạn chỉ nên chia sẻ các thông tin một cách tôn trọng. Ví dụ, bạn có thể nói, “Cậu có biết là loại ma túy molly có thể gây co giật không? Ngoài ra nó còn khiến nhịp tim đập bất thường nữa”.^{[5]XNguồn nghiên cứu}
7
Khuyến khích người bạn đó tìm liệu pháp điều trị. Khuyên họ nói chuyện với chuyên gia hoặc cung cấp tài liệu cho họ đọc. Bảo rằng bạn sẵn sàng đi cùng với họ đến gặp chuyên gia trị liệu hoặc đi kèm họ đến các cơ sở điều trị. Nếu biết có sự ủng hộ của bạn, họ có thể sẽ sẵn lòng tiếp nhận điều trị hơn.
- Ngay cả khi họ ngại ngần không muốn tìm cách điều trị, bạn vẫn có thể tìm hiểu các phương pháp điều trị cho bạn mình. Nếu bạn tìm được cơ sở điều trị nào có vẻ thích hợp với họ, nhiều khả năng họ sẽ cân nhắc đến việc điều trị hơn.^{[6]XNguồn tin đáng tin cậyNational Institute on Drug AbuseĐi tới nguồn}
- Tâm sự với một người lớn mà bạn tin tưởng nếu người bạn đó chưa thành niên và họ tiếp tục sử dụng chất gây nghiện. Nhớ rằng họ có thể sẽ giận bạn, thậm chí cảm thấy bị phản bội. Tuy nhiên, việc cho người lớn biết sẽ là cách tốt nhất để giúp đỡ bạn ấy. Cuối cùng thì bạn ấy cũng sẽ quay trở lại và hiểu sự quan tâm chân thành của bạn.
  - Tự nhắc nhở mình rằng nghiện là một căn bệnh của não và đòi hỏi phải được chữa trị.^{[7]XNguồn nghiên cứu} Cũng như phải đến bác sĩ khi bị bệnh, bạn của bạn sẽ cần một chuyên gia để giúp họ chữa trị chứng nghiện. Khi coi đây là một căn bệnh cần điều trị, bạn sẽ có thêm động lực để tìm kiếm sự giúp đỡ của người lớn.
8
Hỗ trợ bạn mình. Việc tìm cách nói lời đề nghị hỗ trợ có thể hơi khó, vì người bạn đó có thể không muốn nghe những điều bạn nói. Chất gây nghiện tác động đến trí não của họ, và họ có thể rơi vào mối quan hệ với bạn bè xấu. Tuy nhiên, sau đây là một vài cách mà bạn có thể giúp đỡ bạn mình:^{[8]XNguồn nghiên cứu}
- Lắng nghe. Nếu người bạn đó tâm sự với bạn, bạn hãy lắng nghe mà không phán xét. Có lẽ họ sẽ rất khó khăn khi thổ lộ về việc dùng chất gây nghiện.
- Nếu bạn ấy còn ở tuổi thiếu niên, bạn hãy khuyến khích bạn mình nhờ một người lớn đáng tin cậy giúp đỡ, chẳng hạn như cha mẹ, thầy cô giáo, họ hàng, chuyên viên tư vấn, mục sư hay huấn luyện viên.
- Khi người bạn đó đã sẵn sàng, bạn hãy giúp họ tìm một nhóm hỗ trợ hoặc chuyên viên tư vấn về lạm dụng chất ở địa phương.
Quảng cáo

Phần 2

Phần 2 của 3:

Can thiệp

Tải về bản PDF

1
Xây dựng một nhóm can thiệp. Nhóm này nên có từ bốn đến sáu người, gồm những người mà bạn của bạn yêu thương, ngưỡng mộ, tôn trọng hoặc phụ thuộc. Mỗi người trong nhóm phải quan tâm một cách chân thành và sẵn sàng nhìn thẳng vào người bạn đó và nói rằng bạn ấy cần được giúp đỡ. Đây sẽ không phải là một quá trình dễ dàng, vì vậy nhóm hỗ trợ sẽ phải mạnh mẽ và quyết tâm giúp đỡ người đó. Cố gắng mời một chuyên gia sức khỏe tâm thần hoặc chuyên gia về cai nghiện gia nhập nhóm. Một chuyên gia sẽ giúp cả nhóm tập trung vào các sự việc và giải pháp thay vì phản ứng theo cảm xúc mà thường không đem lại hiệu quả. Nhớ rằng sự có mặt của chuyên gia trong nhóm hỗ trợ là điều vô cùng quan trọng nếu bạn của bạn thuộc các trường hợp sau:^{[9]XNguồn tin đáng tin cậyMayo ClinicĐi tới nguồn}
- Có tiền sử bạo lực
- Có tiền sử bệnh tâm thần
- Có tiền sử về hành vi tự sát hoặc gần đây có nói về việc tự sát
- Có tiền sử sử dụng nhiều thuốc hoặc các chất làm thay đổi tâm trạng
2
Lập kế hoạch. Đảm bảo có sẵn một kế hoạch cụ thể trước khi thực hiện việc can thiệp. Dành thời gian nghiên cứu về các trường hợp cụ thể để bạn quen với phương pháp điều trị hiệu quả cho những trường hợp đó. Điều này rất quan trọng, vì phương pháp điều trị sẽ thay đổi tùy vào từng loại chất gây nghiện cụ thể và mức độ nghiện. Nhớ rằng những trường hợp nghiện nặng hơn có thể cần nằm viện hoặc vào cơ sở cai nghiện nội trú. Tuy nhiên, cho dù là cai nghiện nội trú hay ngoại trú, một chương trình điều trị cụ thể phải được xác định trước khi can thiệp. Sau đây là một số ví dụ về các nguồn có thể sử dụng:^{[10]XNguồn tin đáng tin cậyMayo ClinicĐi tới nguồn}
- Cơ sở y tế ở địa phương
- Các tổ chức quốc gia có các chương trình điều trị
- Các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần
- Các trung tâm tư vấn và cai nghiện ma túy
- Đảm bảo sắp xếp công việc trước khi thực hiện các biện pháp can thiệp nếu cần thiết phải di chuyển.
Mỗi người trong nhóm cần tính đến biện pháp cần áp dụng nếu bạn của bạn từ chối điều trị. Trường hợp này thường đòi hỏi bạn phải ra các quyết định khó khăn, bao gồm việc ngừng liên lạc một thời gian.^{[11]XNguồn tin đáng tin cậyMayo ClinicĐi tới nguồn} Chuẩn bị thông báo với họ rằng bạn sẽ không liên lạc nữa cho đến khi họ đồng ý điều trị. Nhớ rằng ‘’thương cho roi cho vọt’’, nhưng mục đích cuối cùng vẫn là đem lại điều tốt cho bạn của bạn.
4
Mở cuộc họp. Nhóm hỗ trợ sẽ quyết định ngày, địa điểm và thời gian mở cuộc nói chuyện can thiệp. Cố gắng chọn lúc người đó ít bị tác động của chất gây nghiện nhất. Mỗi thành viên trong nhóm nên đến cuộc họp với một thông điệp được tập luyện trước.^{[12]XNguồn tin đáng tin cậyMayo ClinicĐi tới nguồn}
- Trọng tâm ở đây là giúp bạn của bạn tiếp nhận điều trị. Không chất vấn trong suốt thời gian can thiệp. Người đó phải được đối xử tôn trọng trong cuộc họp. Mở một cuộc họp tập dượt trước cũng là một điều hữu ích.
- Trong thông điệp của mình, bạn nên nêu ra các sự việc cụ thể cho thấy tình trạng nghiện gây ra các hành vi có vấn đề. Đảm bảo lời lẽ trong thông điệp phải thể hiện sự lo lắng của bạn đối với người đó. Ví dụ, bạn có thể bắt đầu bằng câu, “Tớ rất lo khi thấy cậu dùng chất gây nghiện. Vừa mới tuần trước...”
- Nhớ theo sát kịch bản đã được chuẩn bị trước. Bất cứ sự cố nào cũng có thể nhanh chóng khiến cuộc can thiệp đi lạc hướng. Bạn có thể viết ghi chú và đem theo nếu cần thiết.^{[13]XNguồn tin đáng tin cậyMayo ClinicĐi tới nguồn}
5
Yêu cầu quyết định ngay. Nói với bạn của bạn về chương trình điều trị và yêu cầu họ trả lời ngay. Nhóm hỗ trợ không nên cho người đó vài ngày để suy nghĩ xem có muốn tiếp nhận điều trị hay không.^{[14]XNguồn tin đáng tin cậyMayo ClinicĐi tới nguồn} Việc cho họ thêm thời gian suy nghĩ chỉ củng cố ý định từ chối của họ. Trường hợp xấu hơn nữa, người bạn đó có thể lẩn trốn hoặc dùng thuốc vô độ rất nguy hiểm. Bạn phải yêu cầu họ cho câu trả lời ngay và sẵn sàng đưa họ đi điều trị ngay nếu họ đồng ý với kế hoạch.
- Dự tính cho trường hợp người bạn đó phản đối. Bằng cách này, nhóm hỗ trợ có thể chuẩn bị trước cách phản ứng khi điều này xảy ra.
- Không phải sự can thiệp nào cũng thành công, vì vậy bạn cần chuẩn bị tâm lý nếu việc diễn ra không như ý muốn. Tuy nhiên, nếu người đó phản đối kế hoạch điều trị, bạn nên áp dụng các biện pháp mà bạn đã chuẩn bị trước.
Khi bạn của bạn đồng ý với kế hoạch, bạn cần đảm bảo tiếp tục hỗ trợ họ.^{[15]XNguồn tin đáng tin cậyMayo ClinicĐi tới nguồn} Sự hỗ trợ có thể bao gồm việc đồng ý đi cùng với người bạn đó đến các buổi tư vấn. Bạn cũng có thể giúp họ thay đổi các thói quen vốn tạo điều kiện cho chứng nghiện. Suy nghĩ về những việc bạn có thể làm để giúp đỡ bạn của bạn trong suốt thời gian hồi phục và đề nghị giúp đỡ.
Quảng cáo

Phần 3

Phần 3 của 3:

Hỗ trợ cai nghiện

Tải về bản PDF

1
Nói với người bạn đó rằng bạn ủng hộ họ. Đừng mặc nhiên cho rằng họ đã biết bạn luôn ở bên cạnh. Nói với bạn mình rằng bạn tự hào về thành công của họ; phải mất rất nhiều công sức thì một người nghiện mới có thể cai nghiện thành công. Hãy cho họ biết rằng bạn vui như thế nào khi lại được ở bên cạnh một người bạn không bị ảnh hưởng của chất gây nghiện. ^{[16]XNguồn nghiên cứu}
- Bạn cần phải là người biết lắng nghe. Bạn của bạn có thể sẽ rất khó khăn mới có thể từ bỏ chất gây nghiện, đặc biệt là năm đầu tiên hồi phục. Chỉ cần là người biết lắng nghe, bạn cũng trở thành nguồn hỗ trợ lớn cho họ.
- Không chỉ trích khi nói chuyện với họ. Chắc chắn bạn của bạn không muốn nghe bài thuyết giáo về lỗi lầm trong quá khứ của họ tồi tệ thế nào và nó làm đảo lộn cuộc sống của họ ra sao.
2
Giúp bạn mình tìm một nhóm hỗ trợ. Cùng người bạn đó lên mạng tìm một nhóm hỗ trợ ở địa phương. Việc trở thành một phần của nhóm hỗ trợ sẽ có lợi cho nhiều người nghiện đang hồi phục sau khi hoàn tất quá trình điều trị. Nhóm hỗ trợ có thể giúp ngăn chặn tình trạng tái nghiện. Việc ở bên cạnh những người cũng đang hồi phục trong một môi trường lành mạnh và ủng hộ sẽ giúp cho bạn của bạn hòa nhập lại với cuộc sống bình thường. Một số nhóm hỗ trợ tốt gồm:
- Alcohol Anonymous (hội những người nghiện rượu ẩn danh ở Mỹ)
- Crystal Meth Anonymous (hội những người nghiện ma túy đá ẩn danh ở Mỹ)
- Narcotics Anonymous (hội những người nghiện ẩn danh ở Mỹ)
- Cocaine Anonymous (hội những người nghiện cocain ẩn danh ở Mỹ)
- Marijuana Anonymous (hội những người nghiện cần sa ẩn danh ở Mỹ)
- Bạn cũng có thể nhờ bác sĩ, bạn bè hoặc tổ chức dịch vụ xã hội giới thiệu.
3
Tham gia vào các thói quen mới lành mạnh của bạn mình. Bạn của bạn cần phải xây dựng những hành vi và hoạt động mới để thay thế cho các thói quen cũ. Hãy cho họ thấy sự ủng hộ của bạn đối với một lối sống lành mạnh hơn bằng cách cùng họ tham gia vào các hoạt động như:^{[17]XNguồn nghiên cứu} Một số hoạt động mới có thể bao gồm:
- Làm việc tình nguyện
- Lập chế độ tập luyện mới
- Ghi tên một lớp học
- Tìm một sở thích mới
4
Duy trì môi trường không có chất gây nghiện. Đảm bảo rằng những nơi bạn và người bạn đó đến không có sự xuất hiện của chất gây nghiện.^{[18]XNguồn tin đáng tin cậyRecovery.orgĐi tới nguồn} Điều rất quan trọng là bạn cần làm gương trong việc không sử dụng chất gây nghiện. Đừng uống rượu trước mặt bạn mình và cố gắng tránh đến các nhà hàng và những nơi có quầy rượu. Nếu người đó đến nhà bạn chơi, bạn hãy cất rượu vào một nơi mà họ không nhìn thấy. Việc ở giữa môi trường có các chất gây nghiện, đặc biệt là trong những năm đầu, có thể khiến bạn của bạn tái nghiện.
- Bạn nên tránh các môi trường có các chất gây nghiện. Ngay cả các buổi tiệc kỷ niệm cũng nên tránh sử dụng các chất gây nghiện.
- Nếu đến một nhà hàng có quầy rượu, bạn nên chọn bàn ở xa quầy rượu.
- Bạn không bao giờ nên gặp họ khi chính bạn cũng đang say rượu hoặc chịu tác động của chất gây nghiện.
5
Giúp bạn mình xây dựng các chiến lược đối phó hiệu quả. Người nghiện đang trong giai đoạn hồi phục thường dễ bị căng thẳng hơn những người khác.^{[19]XNguồn tin đáng tin cậyRecovery.orgĐi tới nguồn} Sự căng thẳng có thể đến từ bất cứ mặt nào trong cuộc sống, bao gồm các mối quan hệ, gia đình, tài chính, công việc hay sức khỏe. Bạn hãy chia sẻ với bạn mình những việc họ có thể làm để giúp họ đối phó tốt hơn với những áp lực trong cuộc sống. Một số chiến lược có thể giúp ích là:^{[20]XNguồn tin đáng tin cậyRecovery.orgĐi tới nguồn}
- Viết nhật ký
- Hít thở sâu
- Tập thể dục
- Thiền
6
Chú ý các dấu hiệu cảnh báo. Đừng đợi cho đến khi tình trạng tái nghiện thực sự xảy ra mới trợ giúp bạn mình. Bạn cần biết về các dấu hiệu tái nghiện và can thiệp kịp thời. Các dấu hiệu cảnh báo về tình trạng tái nghiện có thể đã xảy ra hoặc sắp xảy ra bao gồm:^{[21]XNguồn tin đáng tin cậyRecovery.orgĐi tới nguồn}
- Người đó bắt đầu không đến các cuộc họp hỗ trợ.
- Họ giao du với bạn bè cũ đã từng sử dụng chất gây nghiện.
- Họ dùng các loại chất gây nghiện khác. Ví dụ, nếu bạn của bạn từng được điều trị cai nghiện cocain và bây giờ đang sử dụng rượu thì đó là báo động đỏ.
- Họ bắt đầu nói những câu như, “Dùng một lần thì cũng đâu có sao”.
- Họ đột ngột có những triệu chứng cai nghiện.
Quảng cáo

Lời khuyên

Luôn nhớ rằng nghiện là một rối loạn của não bộ. Khi bạn nói chuyện với một người bạn đang say rượu hoặc phê thuốc là bạn đang nói chuyện với chứng rối loạn, không phải là nói chuyện với người bạn đó.
Tránh cãi cọ, thuyết giáo hoặc rao giảng đạo đức khi tiếp cận với người bạn đó. Bạn chỉ nên bám vào các sự việc mà không chỉ trích.
Đừng che giấu hoặc bao biện cho hành vi của bạn mình. Việc xuê xoa cho hành vi sử dụng chất gây nghiện của người đó sẽ chỉ khiến tình hình tệ hơn.
Đừng bỏ cuộc. Ngay cả khi ban đầu người bạn đó không chịu điều trị, việc cố gắng thuyết phục họ lần nữa vẫn là điều rất quan trọng.
Đừng chờ cho đến khi bạn của bạn rơi xuống đáy vực thì bạn mới bắt đầu can thiệp. Thực tế là càng được điều trị sớm thì họ càng có khả năng sớm hồi phục.
Đảm bảo có một người trong nhóm hỗ trợ mà cả nhóm có thể dễ dàng liên lạc khi lên kế hoạch can thiệp.
Trước khi mở cuộc trò chuyện can thiệp, bạn nhớ phải nghiên cứu trước. Điều quan trọng là biết về các sự việc liên quan đến tình trạng nghiện cụ thể của bạn mình.

Cảnh báo

Buổi nói chuyện can thiệp có thể rất cảm xúc. Bạn của bạn có thể giận dữ, đau khổ và căm ghét bạn, cho dù bạn đang cố gắng giúp đỡ họ.
Không để bất cứ ai mà bạn của bạn không thích tham gia vào buổi can thiệp vì người đó có thể làm hỏng việc, cũng không để người có vấn đề về sức khỏe tâm thần, người cũng có vấn đề về lạm dụng chất, hoặc người gặp khó khăn trong việc tập trung vào kế hoạch đã đề ra tham gia cuộc họp.
Không bao giờ mở cuộc can thiệp một cách tùy hứng. Điều đó rất có thể hại nhiều hơn lợi.
Trong buổi nói chuyện để can thiệp, điều quan trọng là cần thực hiện đúng cách. Sự can thiệp vụng về sẽ khiến bạn của bạn cảm thấy như bị tấn công, và như vậy là lợi bất cập hại. Bạn cần theo sát những gì đã tập dượt để cuộc đối thoại không đi vào vùng nguy hiểm.