Cách để Điều trị bong gân ngón tay

Bong gân ngón tay là một dạng bong gân khớp xương do có tác động mạnh vào đầu ngón tay.^{[1]XNguồn nghiên cứu} Đây là chấn thương phổ biến trong thể thao, đặc biệt là bóng chuyền, bóng rổ, bóng đá và bóng bầu dục. Bong gân khớp ngón tay thường có thể tự lành mà không cần điều trị, tuy nhiên chúng ta có một số cách tự chăm sóc để mau hồi phục. Với một số trường hợp bạn cần phải được điều trị y khoa để phục hồi chức năng vận động bình thường cho ngón tay.

Phần 1

Phần 1 của 2:

Xử lý bong gân ngón tay ở nhà

Tải về bản PDF

1
Kiểm tra để đảm bảo chấn thương không nghiêm trọng. Mức độ đau do chấn thương cơ xương gây ra không phải lúc nào cũng tương quan với độ nghiêm trọng. Nói cách khác, có những chấn thương rất đau nhưng lại không nguy hiểm. Ban đầu ngón tay bong gân khiến ta rất đau, nhưng nó không nghiêm trọng như trật khớp hay gãy ngón tay.^{[2]XNguồn nghiên cứu} Dấu hiệu cho thấy ngón tay trật khớp hay gãy xương là phải có độ oằn cong, hơi sưng hay bầm tím. Do đó nếu ngón tay thật sự đau kèm theo cong bất thường hoặc sưng nhiều hay bầm tím, khi đó bạn cần tìm biện pháp điều trị y khoa càng sớm càng tốt. Nếu không có những dấu hiệu như trên, bạn chỉ cần để tay nghỉ ngơi và tự chăm sóc là đủ.
- Tuy nhiên nếu ngón tay đau nhiều, tê cứng, yếu ớt, sưng hay bầm tím ở mức độ nặng, bạn phải đi khám bệnh ngay.
- Bong gân thường làm tổn thương dây chằng xung quanh khớp ngón tay và hạn chế cử động của nó.
- Bong gân nhẹ được phân loại là bong gân Cấp độ I, nghĩa là các dây chằng chỉ bị giãn một chút nhưng chưa rách.^{[3]XNguồn nghiên cứu}
2
Để ngón tay nghỉ ngơi và kiên nhẫn chờ. Thao tác sai khi bắt bóng thường là nguyên nhân dẫn tới bong gân ngón tay trong khi chơi bóng rổ, bóng chuyền và bóng chày. Nếu chấn thương xảy ra khi chơi thể thao thì bạn phải tạm nghỉ - khoảng vài ngày tới vài tuần và còn tùy thuộc vào mức độ chấn thương. Ngoài ra thời gian nghỉ ngơi còn phụ thuộc vào bản chất công việc, có thể bạn phải nghỉ vài ngày hoặc chuyển sang làm việc khác (tạm thời) để bàn tay và ngón tay không phải chịu cường độ công việc cao. Nói chung việc tạm nghỉ ngơi là cần thiết với chấn thương bong gân, căng cơ, bầm tím và hầu hết các nguyên nhân gây sưng.
- Trong thời gian này, ngón tay bị thương cản trở khả năng cầm nắm đồ vật. Việc đánh máy hay viết lách cũng gặp khó khăn, đặc biệt khi chấn thương xảy ra ở tay thuận.
- Ngoài một số môn thể thao, bong gân ngón tay cũng hay xảy ra tại nhà, ví dụ như kẹp tay ở cửa ra vào.^{[4]XNguồn nghiên cứu}
3
Chườm nước đá. Viêm là nguyên nhân chủ yếu gây đau ở ngón tay bong gân, do đó chườm lạnh sớm là giải pháp thông minh vì nó hạn chế tuần hoàn máu cục bộ, giảm sưng và làm tê dây thần kinh.^{[5]XNguồn tin đáng tin cậyUniversity of Rochester Medical CenterĐi tới nguồn} Bạn có thể chườm bằng bất kì thứ gì đông lạnh, như nước đá cục, túi gel hay củ quả đông lạnh (đậu là tốt nhất). Nếu chọn cách chườm lạnh thì bạn nên chườm 10-15 phút mỗi giờ, cho đến khi đau và sưng giảm bớt. Sau vài ngày bạn có thể ngừng chườm lạnh.
- Trong khi chườm, bạn nên nâng cao bàn/cánh tay bằng vài chiếc gối để chống lại tác động của trọng lực và hỗ trợ giảm sưng.
- Nhớ dùng chiếc khăn mỏng bọc quanh túi chườm để tránh bị bỏng lạnh.
4
Uống thuốc kháng viêm trong thời gian ngắn. Còn một cách hiệu quả để giảm viêm và đau là uống thuốc kháng viêm không steroid mua không cần toa (NSAID) như aspirin, ibuprofen (Mofen-400) hay naproxen (Ameproxen).^{[6]XNguồn nghiên cứu} Thuốc NSAID giúp kiểm soát tình trạng viêm, do đó có thể giảm sưng và đau. Bạn nên nhớ thuốc NSAID và các thuốc giảm đau khác thường chỉ được uống trong thời gian ngắn (chưa tới 2 tuần) vì có tác dụng phụ tiêu cực lên dạ dày, gan và thận. Để giảm khó chịu và/hoặc loét dạ dày bạn không nên uống thuốc NSAID khi đang đói.
- Trẻ em dưới 18 tuổi không được uống aspirin vì có nguy cơ phát triển hội chứng Reye, trong khi ibuprofen không phù hợp cho trẻ sơ sinh dưới sáu tháng tuổi.
- Nếu bạn không có bất kì loại thuốc NSAID nào thì có thể uống thuốc giảm đau như acetaminophen (Panadol), nhưng thuốc giảm đau không có tác dụng giảm viêm.
- Nếu không muốn uống thuốc, bạn nên bôi kem hay gel kháng viêm hoặc giảm đau vào khớp ngón tay bong gân. Kem hay gel có thể hấp thu cục bộ qua da mà không ảnh hưởng tới dạ dày.
5
Băng chung ngón tay bị chấn thương. Trong thời gian chờ lành, bạn nên băng chung ngón tay bong gân với ngón bên cạnh để giữ ổn định và bảo vệ tốt hơn chỗ chấn thương.^{[7]XNguồn nghiên cứu} Chọn loại băng keo theo tiêu chuẩn y tế bó ngón tay chấn thương vào ngón bên cạnh có kích thước tương đương nhau. Cẩn thận không băng quá chặt, nếu không nó sẽ gây sưng nhiều hơn và thậm chí cắt đứt tuần hoàn máu đến ngón tay. Tốt hơn bạn nên chèn miếng gạc vào giữa hai ngón để tránh phồng rộp da.
- Trường hợp không có băng keo y tế, bạn có thể dùng băng keo thường, băng keo điện hoặc băng cao su.
- Để cố định tốt hơn chỗ chấn thương, bạn nên dùng nẹp gỗ hay nhôm cùng với băng keo. Nẹp nhôm có thể bẻ cong để điều chỉnh cho phù hợp với hầu hết các loại chấn thương.
Quảng cáo

Phần 2

Phần 2 của 2:

Tìm biện pháp điều trị bong gân ngón tay

Tải về bản PDF

1
Nhờ bác sĩ tư vấn. Nếu sau một tuần mà việc nghỉ ngơi, cố định và các cách tự điều trị khác không thể chữa khỏi đau, sưng và căng cứng ngón tay, khi đó bạn nên đi khám bệnh. Thay vì bong gân, ngón tay bạn có thể bị rạn hoặc gãy do sức nén ở đoạn xương dài của ngón, hoặc gãy bong ở gần khớp xương. Gãy bong là tình trạng một dây chằng bong ra và xé đứt mảnh xương khỏi vị trí đó.^{[8]XNguồn nghiên cứu} Nếu xảy ra gãy xương, bác sĩ sẽ nẹp thanh kim loại vào ngón tay và hướng dẫn bạn cách giữ nẹp trong vài tuần.
- Bác sĩ phải chụp X-quang để tìm bằng chứng gãy xương hoặc các bệnh khác có thể gây đau như viêm xương khớp (mòn và rách), loãng xương (xương giòn) hoặc nhiễm trùng xương.
- Nên nhớ nhiều khi các vết nứt nhỏ không xuất hiện trên ảnh chụp X-quang chừng nào tình trạng sưng vẫn còn.
- Chụp MRI cho thấy rõ hơn tình trạng của gân, dây chằng và sụn ở trong cũng như xung quanh ngón tay chấn thương.
2
Gặp bác sĩ hay chuyên gia về xương khớp. Họ là những chuyên gia về lĩnh vực phục hồi chức năng và khả năng vận động của khớp đốt sống và khớp ngoại biên, bao gồm khớp ở bàn tay và ngón tay. Nếu khớp ngón tay thật sự bong gân hoặc hơi bị trật, họ có thể dùng kỹ thuật nắn khớp (hay chỉnh khớp) để tái định vị khớp xương đó. Khi nắn khớp bạn thường nghe thấy âm thanh "bộp" hay "rắc" và ngay sau đó ngón tay sẽ bớt đau hẳn, chuyển động của khớp cải thiện thấy rõ.
- Mặc dù đôi khi chỉ cần một lần nắn duy nhất cũng có thể trị hết đau và phục hồi hoàn toàn khả năng vận động cho khớp, tuy nhiên thông thường bạn phải nắn nhiều lần mới thấy cải thiện đáng kể.
- Không nên nắn khớp khi có xương gãy, nhiễm trùng hoặc viêm thấp khớp.
3
Xin được chuyển đến bác sĩ ngoại chỉnh hình. Nếu triệu chứng tiếp tục kéo dài hay trầm trọng hơn, hoặc nếu khả năng vận động của khớp tay không thể khôi phục hoàn toàn trong vòng một tới hai tuần, bạn nên xin chuyển sang điều trị với bác sĩ ngoại chỉnh hình.^{[9]XNguồn nghiên cứu} Bác sĩ ngoại chỉnh hình cũng là những chuyên gia về khớp, nhưng họ dùng cách tiêm thuốc và phẫu thuật để trị các chấn thương khớp phức tạp khó chữa. Nếu ngón tay đã gãy và không thể phục hồi trở lại bình thường, bạn sẽ phải trải qua một phẫu thuật nhỏ. Một cách khác là họ tiêm steroid vào trực tiếp hay gần dây chằng và/hay gân bị tổn thương để giảm viêm nhanh chóng và cho phép ngón tay cử động lại bình thường.^{[10]XNguồn tin đáng tin cậyMayo ClinicĐi tới nguồn}
- Loại steroid thường được sử dụng nhất là prednisolone, dexamethasone và triamcinolone.
- Các biến chứng có khả năng xảy ra khi tiêm corticosteroid vào tay là nhiễm trùng, gân yếu, teo cơ cục bộ và kích ứng hoặc tổn thương dây thần kinh.
Quảng cáo

Lời khuyên

Một số vận động viên cố gắng tự điều trị bong gân ngón tay bằng cách kéo nó ra với hy vọng nắn lại khớp thành công, nhưng thật ra việc điều chỉnh khớp phải để chuyên gia y tế thực hiện.
Băng các ngón tay với nhau trước khi chơi thể thao có thể ngăn ngừa bong gân.
Thói quen bẻ khớp tay có thể làm tổn thương khớp xương và mô mềm xung quanh, khiến chúng dễ bị chấn thương hơn.
Ngay sau khi gặp chấn thương, bạn nên chườm lạnh, nhưng khi sưng và bầm đã hết bạn hãy chuyển sang chườm nóng.
Bạn có thể dùng các vật dụng trong nhà và băng keo thông thường để làm nẹp hoặc băng chung ngón tay. Bạn có thể dùng nẹp in 3D và băng keo điện hoặc mẩu bút chì ngắn để làm nẹp.