Cách để Điều trị bệnh lý thần kinh ở bàn chân

Bệnh lý thần kinh ảnh hưởng đến hệ thần kinh ngoại biên. Hệ thần kinh ngoại biên đóng vai trò điều khiển các cử động của cơ thể, các giác quan và các chức năng tự chủ như huyết áp và tiết mồ hôi. Nếu các dây thần kinh bị tổn thương, nhiều triệu chứng có thể xuất hiện tùy vào loại dây thần kinh. Bệnh lý thần kinh ở bàn chân ảnh hưởng đến 2,4% dân số, và 8% số người trên 55 tuổi mắc phải căn bệnh này.^{[1]XNguồn nghiên cứuDomino, F. (n.d.). The 5-minute clinical consult standard 2015 (23rd ed.)} Tiểu đường là nguyên nhân hàng đầu của bệnh lý thần kinh, nhưng căn bệnh này có thể di truyền hoặc do nhiễm trùng, chấn thương hoặc các bệnh khác. Vì vậy, quan trọng là bạn phải trao đổi với bác sĩ để tìm phương pháp điều trị.

Phần 1

Phần 1 của 3:

Điều chỉnh các thói quen sinh hoạt

Tải về bản PDF

1
Thường xuyên đi bộ. Cố gắng đi bộ ngoài trời mỗi tuần ít nhất 3 lần, hoặc thực hành những bài tập an toàn và thoải mái đối với bạn. Bạn có thể hỏi ý kiến bác sĩ về chế độ tập luyện phù hợp. Vận động là cách để tăng cường lưu thông máu và nuôi dưỡng các dây thần kinh bị tổn thương. Thói quen đi bộ có thể giảm mức đường huyết và giúp bạn kiểm soát bệnh tiểu đường dễ dàng hơn. Bệnh lý thần kinh sẽ giảm nếu bệnh tiểu đường được kiểm soát tốt.
- Nếu bạn gặp khó khăn trong việc sắp xếp thời gian để luyện tập, hãy nhớ rằng bạn có thể tận dụng những việc lặt vặt để vận động nhiều hơn. Ví dụ, bạn có thể dọn dẹp nhà cửa, chơi đùa với chó cưng, hoặc tự tay rửa xe. Tất cả những hoạt động đó đều giúp máu lưu thông.
2
Ngâm chân. Đổ nước ấm vào chậu, thêm vào nước ¼ cốc muối Epsom cho mỗi cốc nước ấm. Nhớ rằng nhiệt độ nước không được vượt quá 38 độ C. Ngâm chân vào chậu sao cho nước ngập cả hai bàn chân. Độ ấm của nước có thể giúp bạn thư giãn và quên đi cảm giác đau ở bàn chân. Bên cạnh đó, muối Epsom có chứa magiê với tác dụng thư giãn cơ bắp.^{[2]XNguồn nghiên cứu}
- Nếu chân bị nhiễm trùng hoặc sưng, bạn hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước khi ngâm muối Epsom.^{[3]XNguồn nghiên cứu}
3
Tránh hoặc giảm tiêu thụ các thức uống chứa cồn. Cồn là độc tố đối với các dây thần kinh, đặc biệt là khi chúng đã bị tổn thương. Bạn nên giới hạn lượng rượu uống vào ở mức 4 cốc rải đều trong 1 tuần. Một số dạng bệnh thần kinh là do chứng nghiện rượu gây ra, do đó bạn nên kiêng uống rượu nếu đang có bệnh lý thần kinh.^{[4]XNguồn nghiên cứu} Việc ngừng uống rượu có thể giảm nhẹ các triệu chứng và ngăn ngừa tổn thương thêm.^{[5]XNguồn nghiên cứu}
- Nếu trong gia đình bạn có chứng nghiện rượu di truyền, có lẽ bạn nên kiêng uống rượu hoàn toàn. Hãy cân nhắc cai hẳn rượu bia để giữ an toàn và khỏe mạnh.
4
Uống dầu hoa anh thảo (evening primrose oil). Loại dầu thiên nhiên này được chiết xuất từ một loài hoa dại và bán dưới dạng viên uống. Bạn nên hỏi bác sĩ về liều lượng cụ thể của thực phẩm chức năng dầu hoa anh thảo. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng các axit béo có trong dầu hoa anh thảo có thể giảm nhẹ các triệu chứng của bệnh thần kinh.^{[6]XNguồn tin đáng tin cậyPubMed CentralĐi tới nguồn} Các loại axit béo này có tác dụng cải thiện chức năng của dây thần kinh.
- Các nguồn khác cung cấp các axit béo có lợi (GLA) là dầu cây lưu ly (borage oil) và dầu lý chua đen (black currant oil).
5
Thử trị liệu bằng châm cứu. Châm cứu là một phương pháp điều trị cổ truyền của Trung Hoa, dùng kim châm vào các huyệt nhất định trên cơ thể. Sự kích thích các huyệt này khiến cơ thể tiết ra endorphins, một hoóc môn có tác dụng làm dịu đau. Chuyên gia châm cứu sẽ châm 4-10 chiếc kim vào các huyệt trên cơ thể và để yên như vậy trong khoảng 30 phút. Bạn sẽ cần 6-12 buổi trị liệu trong thời gian 3 tháng.^{[7]XNguồn tin đáng tin cậyHarvard Medical SchoolĐi tới nguồn}
- Kiểm tra độ tin cậy của chuyên gia châm cứu trước khi đặt cuộc hẹn. Đảm bảo dụng cụ và kim châm cứu phải vô trùng để phòng tránh các bệnh lây qua đường máu.
6
Cân nhắc các phương pháp điều trị bổ sung và điều trị thay thế. Ngoài châm cứu, bạn có thể thử tập thiền và dùng phương pháp trị liệu kích thích thần kinh bằng xung điện qua da cường độ thấp (TENS) để giảm nhẹ các triệu chứng của bệnh lý thần kinh.^{[8]XNguồn nghiên cứuDomino, F. (n.d.). The 5-minute clinical consult standard 2015 (23rd ed.).} Thủ thuật TENS sử dụng một bộ pin nhỏ để sạc các đầu dò được đặt xung quanh những chỗ đau. Các đầu dò và pin tạo ra mạch điện mà dòng điện sẽ chạy qua và kích thích vùng bị đau. Các nghiên cứu đã cho thấy TENS có hiệu quả trong điều trị một số chứng đau thần kinh, mặc dù vẫn cần được nghiên cứu thêm.^{[9]XNguồn tin đáng tin cậyPubMed CentralĐi tới nguồn}
- Về phương pháp thiền, bạn có thể thử tập thiền đi bộ, thiền ngồi, khí công hoặc thái cực quyền. Các nghiên cứu đã chứng minh tác dụng giảm đau của việc thực hành thiền đều đặn.^{[10]XNguồn tin đáng tin cậyPubMed CentralĐi tới nguồn}
Quảng cáo

Phần 2

Phần 2 của 3:

Áp dụng các phương pháp điều trị y tế

Tải về bản PDF

1
Uống thuốc theo toa bác sĩ. Có nhiều loại thuốc trị bệnh thần kinh. Bác sĩ sẽ tập trung vào việc kiểm soát các chứng rối loạn gây ra bệnh thần kinh, từ đó sẽ giúp giảm các triệu chứng và cải thiện chức năng của các dây thần kinh ở chân.^{[11]XNguồn nghiên cứuDomino, F. (n.d.). The 5-minute clinical consult standard 2015 (23rd ed.).} Bạn có thể được kê các thuốc sau:
- Amitriptyline: Ban đầu vốn là thuốc chống trầm cảm, nhưng amitriptyline cũng có tác dụng trị đau thần kinh hiệu quả. Bạn sẽ bắt đầu với liều thấp nhất, 25 mg mỗi ngày, sau đó có thể dần dần tăng liều đến 150 mg mỗi ngày. Luôn luôn uống thuốc trước khi đi ngủ. Bạn sẽ không được kê toa thuốc này nếu có tiền sử định tự tử.^{[12]XNguồn nghiên cứu}
- Pregabalin: Loại thuốc giảm đau này thường được chỉ định để trị chứng đau liên quan đến thần kinh ngoại biên do tiểu đường. Bạn nên bắt đầu với liều thấp nhất có thể và tăng liều theo khuyến nghị của bác sĩ. Liều tối đa là 50 – 200 mg, uống mỗi ngày 3 lần. Liều lượng tối đa có thể tăng dần đến mức 600 mg/ngày; liều lượng vượt quá mức này không có hiệu quả.^{[13]XNguồn nghiên cứu}
- Duloxetine: Thuốc này thường được bác sĩ kê toa để trị chứng đau liên quan đến đau thần kinh do tiểu đường. Liều lượng ban đầu là 60 mg/ngày qua đường uống. Liều lượng này có thể tăng gấp đôi, và bác sĩ sẽ kiểm tra hiệu quả điều trị sau 2 tháng. Bạn có thể tăng gấp đôi liều lượng, nhưng mức trên 60 mg/ngày hiếm khi có hiệu quả hơn, thực ra còn có thể gây ra các vấn đề khác.^{[14]XNguồn nghiên cứu}
- Các liệu pháp kết hợp: Bác sĩ có thể đề nghị kết hợp nhiều loại thuốc như thuốc chống trầm cảm 3 vòng (TCA), venlafaxine, hoặc tramadol. Sự kết hợp các loại thuốc này có thể đem lại kết quả tốt hơn trong điều trị bệnh thần kinh so với việc chỉ dùng một loại thuốc.^{[15]XNguồn nghiên cứuDomino, F. (n.d.). The 5-minute clinical consult standard 2015 (23rd ed.)}
2
Sử dụng thuốc giảm đau nhóm opioid theo chỉ định của bác sĩ. Bác sĩ có thể kê toa thuốc giảm đau nhóm opioid tác dụng kéo dài để trị đau thần kinh. Điều này thường được quyết định dựa vào từng trường hợp, vì các tác dụng phụ bao gồm: lệ thuộc thuốc (nghiện), dung nạp thuốc (thuốc sẽ giảm hiệu quả theo thời gian) và đau đầu.^{[16]XNguồn nghiên cứuDomino, F. (n.d.). The 5-minute clinical consult standard 2015 (23rd ed.)}
- Các thuốc ức chế miễn dịch như cyclophosphamide cũng có thể được kê toa để điều trị một dạng bệnh thần kinh mãn tính (bệnh thần kinh do rối loạn miễn dịch) vốn có thể đề kháng với các phương pháp điều trị khác.
3
Trao đổi với bác sĩ về phương án phẫu thuật. Tùy vào nguyên nhân gây ra bệnh lý thần kinh, bác sĩ có thể đề nghị làm phẫu thuật giải tỏa chèn ép dây thần kinh. Phẫu thuật này sẽ giải phóng áp lực chèn ép các dây thần kinh và cho phép chúng hoạt động đúng chức năng. Phẫu thuật giải tỏa chèn ép dây thần kinh thường được tiến hành trong điều trị hội chứng ống cổ tay, nhưng một số dạng bệnh lý thần kinh di truyền gây ra các vấn đề ở bàn chân và mắt cá cũng có thể được điều trị bằng phẫu thuật này.
- Bệnh lý thần kinh ngoại biên do amyloid có thể được điều trị bằng phương pháp cấy ghép gan, vì dạng bệnh thần kinh này có nguyên nhân từ các vấn đề chuyển hóa ở gan.^{[17]XNguồn nghiên cứuDomino, F. (n.d.). The 5-minute clinical consult standard 2015 (23rd ed.)}
Quảng cáo

Phần 3

Phần 3 của 3:

Cải thiện sức khỏe

Tải về bản PDF

1
Bổ sung thêm vitamin vào chế độ ăn. Nếu bạn không bị tiểu đường và không có các bệnh toàn thân khác, có thể bệnh lý thần kinh ở bạn là do sự thiếu hụt các vitamin E, B1, B6, và B12.^{[18]XNguồn nghiên cứu} Tuy nhiên, bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi uống thực phẩm bổ sung vitamin. Bác sĩ sẽ cần chẩn đoán nguyên nhân gây bệnh thần kinh trước khi khuyên bệnh nhân uống thực phẩm bổ sung hoặc thuốc.
- Để có thêm vitamin từ chế độ ăn lành mạnh, bạn nên ăn nhiều rau lá xanh, lòng đỏ trứng và gan.
2
Kiểm soát bệnh tiểu đường. Bệnh lý thần kinh thường phát triển nhiều năm sau khi bệnh nhân được chẩn đoán bệnh tiểu đường. Việc kiểm soát tốt bệnh tiểu đường có thể phòng ngừa hoặc ngăn chặn bệnh thần kinh, nhưng thường thì không thể hồi phục hoàn toàn một khi bệnh đã phát triển. Bác sĩ sẽ tập trung vào việc kiểm soát bệnh tiểu đường và giảm đau do bệnh lý thần kinh.^{[19]XNguồn tin đáng tin cậyMayo ClinicĐi tới nguồn}
- Điều quan trọng là bạn phải kiểm soát được nồng độ glucose trong máu. Nồng độ glucose trong máu nên ở mức 70-130 mg/dL lúc đói và dưới 180 mg/dL sau khi ăn sáng 2 tiếng. Bạn cũng nên duy trì huyết áp ở mức ổn định.
3
Ngăn ngừa hình thành các vết thương và lở loét. Cảm giác ở bàn chân có bệnh lý thần kinh thường kém hơn, do đó bạn sẽ dễ bị thương hơn, chẳng hạn như có các vết cắt, đâm hoặc trầy xước. Luôn luôn đi tất hoặc giày trong nhà và ngoài trời. Các vết thương xảy ra nhiều lần ở bàn chân có thể dễ dàng dẫn đến tình trạng loét rất khó lành. Bạn nên đi khám định kỳ để bác sĩ kiểm tra bàn chân.^{[20]XNguồn tin đáng tin cậyAmerican Academy of Family PhysiciansĐi tới nguồn}
- Đi giày dép vừa vặn và thoải mái, chẳng hạn như dép lê không có quai hậu, nhưng tránh đi giày, xăng đan hoặc dép kẹp vốn ít có khả năng bảo vệ bàn chân. Giày chật có thể cản trở máu lưu thông đến các điểm dễ va chạm ở bàn chân và dẫn đến loét.
- Giữ độ dài móng vừa phải. Điều này sẽ ngăn ngừa móng chân mọc quặp. Bạn cần cẩn thận khi bấm móng. Đừng dùng dao để khỏi vô tình cắt phạm vào ngón chân.
4
Giữ sạch vết loét đã hình thành. Rửa vùng da loét bằng nước muối ấm. Rót một chút nước muối vào miếng gạc vô trùng và rửa sạch các mô chết trên vết loét, sau đó lau khô và phủ gạc vô trùng. Chú ý thay băng gạc mỗi ngày 1-2 lần và khi bị ướt. Nếu vết loét bốc mùi, bạn cần đến bác sĩ ngay vì mùi hôi là dấu hiện nhiễm trùng và có thể rất nghiêm trọng.^{[21]XNguồn tin đáng tin cậyCleveland ClinicĐi tới nguồn}
- Báo ngay cho bác sĩ biết nếu bạn có các vết loét. Những vết loét nhỏ có thể điều trị dễ dàng bằng thuốc kháng sinh, nhưng các vết loét lớn có thể rất khó lành, thậm chí phải cắt bỏ ngón chân hoặc bàn chân.
5
Kiểm soát đau. Đau thần kinh có nhiều mức độ khác nhau. Với mức đau nhẹ hoặc trung bình, bạn có thể uống thuốc giảm đau không kê toa như ibuprofen (400 mg) hoặc aspirin (300 mg) mỗi ngày 2-3 lần.^{[22]XNguồn tin đáng tin cậyMayo ClinicĐi tới nguồn}
- Đừng quên uống thuốc chống viêm loét dạ dày vì thuốc giảm đau như Ibuprofen thường gây kích ứng dạ dày. Ví dụ, bạn có thể uống 150 mg ranitidine mỗi ngày 2 lần trước bữa ăn.
6
Điều trị các nguyên nhân tiềm ẩn. Bệnh lý thần kinh do các bệnh thận, gan hoặc nội tiết có thể được xử lý bằng cách điều trị bệnh tiềm ẩn. Hội chứng chèn ép dây thần kinh hoặc các vấn đề tại chỗ khác có thể được cải thiện bằng vật lý trị liệu hoặc phẫu thuật.
- Bạn luôn luôn nên hỏi bác sĩ khi có bệnh lý thần kinh và trước khi uống thực phẩm chức năng.
Quảng cáo

Lời khuyên

Bệnh thần kinh có thể cấp tính hoặc mãn tính. Trường hợp bệnh cấp tính cần được kiểm tra ngay lập tức.
Bạn có thể giảm triệu chứng bằng cách tăng cường cung cấp nước cho cơ thể hoặc mang vớ áp lực.