Cách để Bớt phán xét

Chúng ta rất dễ vô tình phán xét người khác mà không biết. Có thể bạn cho rằng mình biết mọi người cần phải có vẻ ngoài như thế nào, suy nghĩ và hành động ra sao. Thường thì bạn sẽ cảm thấy dễ chịu với ý nghĩ rằng mình hiểu hết mọi việc, nhưng thái độ phán xét có thể cản trở bạn có thêm bạn bè và thử nghiệm những điều mới mẻ. Thật may, bạn có thể học cách bớt phán xét bằng việc thay đổi cách nhìn, mở rộng tầm mắt và giữ tư duy cởi mở.

Phương pháp 1

Phương pháp 1 của 3:

Thay đổi cách nhìn

Tải về bản PDF

1
Suy nghĩ tích cực. Một tư duy tiêu cực có thể dẫn tới những ý nghĩ phán xét. Bạn nên cố gắng nhìn vào các khía cạnh tích cực trong mọi tình huống thay vì chỉ chú ý đến những mặt tiêu cực. Khi bắt gặp mình đang có những ý nghĩ tiêu cực trong đầu, bạn hãy chống trả và nỗ lực tìm điều gì đó tốt đẹp hơn.^{[1]XNguồn tin đáng tin cậyMayo ClinicĐi tới nguồn}
- Bạn vẫn có thể thực tế khi suy nghĩ tích cực. Tuy không cần phớt lờ các khía cạnh tiêu cực, nhưng bạn đừng chỉ tập trung hoàn toàn vào những mặt đó.
- Đừng nản lòng khi có những ngày tồi tệ. Hãy tha thứ cho mình nếu có những lúc bạn cảm thấy buồn phiền và có những suy nghĩ xấu.
- Một thái độ tích cực có thể giúp cải thiện cuộc sống của bạn theo nhiều cách!
2
Tách biệt hành động và tính cách của mọi người. Đôi khi bạn thấy người ta làm những việc không thể chấp nhận được như trộm tiền ăn trưa của người khác hoặc chen ngang hàng. Tuy rằng những việc làm của họ là sai trái, nhưng bạn đừng nên đánh giá họ chỉ dựa vào một hành động đơn lẻ. Biết đâu họ có những phẩm chất tích cực mà bạn chưa nhìn thấy.^{[2]XNguồn nghiên cứu}
- Hãy xem như những hành động tức thời của họ có thể là do hoàn cảnh nào đó đẩy đưa mà bạn không hiểu được. Ví dụ như, người đó có thể trộm tiền ăn trưa của người khác là vì đã hai ngày rồi họ không có gì trong bụng.
3
Nhận biết mỗi khi bạn đang xét đoán ai đó. Ngăn chặn mầm mống phán xét ngay từ đầu bằng cách nhận biết những khi bạn có ý nghĩ tiêu cực về người khác. Khi bạn bắt gặp mình đang thầm chỉ trích ai đó, hãy tự hỏi những ý nghĩ đó có đem lại lợi ích gì cho bạn hay cho họ không. Sau đó, bạn hãy thay thế bằng một lời khen.^{[3]XNguồn nghiên cứu}
- Ví dụ, có thể bạn phát hiện ra mình đang nghĩ, “Cô gái kia cần phải giảm cân.” Bạn hãy chống lại ý nghĩ đó, tự hỏi rằng việc này thì có liên quan gì đến mình. Tiếp đó, bạn hãy nói về một ưu điểm mà bạn nhận thấy, chẳng hạn như, “Bạn có nụ cười rất xinh!”
4
Đặt mình vào vị trí của người khác. Mỗi người là một cá nhân duy nhất với những tài năng, kỹ năng, tính cách và kinh nghiệm sống khác nhau. Bên cạnh đó, con người hình thành tính cách từ sự nuôi dạy, bao gồm nơi họ lớn lên, cách mà họ được đối xử và điều kiện sống của họ. Khi tìm hiểu về người khác, bạn hãy cố tưởng tượng mình ở vị trí của người đó. Cho dù có thể bạn không có cùng lựa chọn như họ, nhưng bạn hãy chấp nhận rằng họ được quyền có quyết định của riêng mình.^{[4]XNguồn nghiên cứu}
- Ví dụ, người mà bạn cho rằng hay bám víu phiền phức có thể đã trải qua tuổi thơ sống thiếu vòng tay cha mẹ. Hoặc bạn cho rằng ai đó không có chí học hành, nhưng có thể họ đang phải ưu tiên cho việc kiếm tiền để nuôi sống gia đình.
5
Tìm ra điểm chung. Mỗi khi bạn phát hiện ra mình đang muốn phán xét ai đó không giống mình, hãy nhìn vào những điểm chung thay vì chú ý vào những điều khác biệt. Tất cả mọi người đều có điểm chung, vì chúng ta đều là con người! Điều này sẽ giúp bạn nhìn họ trong ánh sáng tích cực thay vì hình ảnh mờ đục vì sự xét đoán.^{[5]XNguồn nghiên cứu}
- Khơi gợi vài đề tài cho đến khi bạn tìm được thứ gì đó mà cả hai bên đều có thể cùng nói chuyện và quan tâm. Bạn sẽ nhận ra rằng người kia cũng không khác bạn nhiều đến thế.
6
Biết ơn những gì bạn đang có. Hãy cảm ơn những điều tốt đẹp trong cuộc đời bạn, nhất là những thứ đã giúp bạn đạt được những gì bạn đang có. Trân trọng bạn bè, người thân, sức khỏe, các cơ hội, những mối quan hệ và cách mà bạn được nuôi dạy. Hiểu rằng không phải ai cũng có những điều mà bạn có, vì vậy, thật thiếu công bằng khi bạn phán xét mọi người vì họ sống không giống bạn.
- Nếu bạn cảm thấy muốn buột miệng nói một điều tiêu cực về ai đó, hãy hít một hơi sâu và chúc họ gặp mọi điều may mắn như bạn có trong cuộc sống.
7
Thể hiện lòng nhân ái. Lòng trắc ẩn trái ngược với tính phán xét. Thay vì phê phán và suy nghĩ xấu về người khác, bạn hãy cố gắng đồng cảm với họ, hình dung ra ý nghĩ và cảm giác của họ. Sẽ không dễ để bạn chuyển từ việc nghĩ tiêu cực về người khác sang việc mong muốn họ gặp những điều tốt đẹp nhất, nhưng sự chuyển đổi này không phải là không thể. Bạn hãy tập trung vào việc trao cho người khác những thứ họ cần và giúp đỡ họ thay vì chỉ muốn cho họ gặp điều tồi tệ.^{[6]XNguồn nghiên cứu}
- Lòng trắc ẩn cũng là chìa khóa giúp bạn tìm thấy hạnh phúc. Nếu muốn trở thành người nhân ái hơn, bạn sẽ phải có cảm nhận tích cực về mọi người và về thế giới xung quanh bạn.
Quảng cáo

Phương pháp 2

Phương pháp 2 của 3:

Mở rộng tầm nhìn

Tải về bản PDF

1
Nuôi dưỡng óc tò mò. Tính hiếu kỳ là một cách tuyệt vời để vượt qua thái độ phán xét. Thay vì có những ý nghĩ chỉ trích như thường lệ, bạn hãy khám phá sự tò mò của mình về điều gì đó mà bạn chưa biết. Cố gắng nhìn vào các khả năng thay vì chỉ tập trung vào điều sai trái hoặc khác biệt.^{[7]XNguồn nghiên cứu}
- Ví dụ, có thể bạn trông thấy một người chen ngang trước quầy bán thức ăn trưa. Thay vì phê phán họ là người thô lỗ, bạn hãy nghĩ rằng biết đâu họ đang vội đến một cuộc hẹn quan trọng hay đang có vấn đề gì đó về sức khỏe.
2
Bước ra khỏi vùng an toàn. Hãy chủ động tìm những trải nghiệm mới mẻ, khác với những gì bạn thường làm. Những trải nghiệm ban đầu có thể khá đáng sợ, nhưng cũng có thể rất thú vị! Bạn có thể rủ vài người bạn cùng thử những điều mới mẻ!^{[8]XNguồn nghiên cứu} Sau đây là một số cách bước ra khỏi vùng an toàn:
- Đi làm bằng phương tiện giao thông khác.
- Thử một món ăn mới mà bạn chưa bao giờ nếm.
- Xem một bộ phim có phụ đề.
- Tham dự một buổi lễ tôn giáo khác với đức tin của bạn.
- Làm một việc gây cảm giác sợ hãi như đứng trên đỉnh tòa cao ốc, leo núi hoặc ăn cá sống.
3
Chơi với nhiều nhóm người khác nhau. Bạn sẽ có cơ hội để mở mang đầu óc nếu cố gắng tiếp xúc với những người không giống mình bằng nhiều cách. Dù bạn bè của bạn có khác biệt về chủng tộc, văn hóa, tôn giáo, mối quan tâm, tư tưởng, sở thích, nghề nghiệp hay bất cứ điều gì, việc ở bên cạnh những người đến từ nhiều hoàn cảnh và có quan điểm đa dạng có thể giúp bạn hiểu hơn về các ý kiến khác nhau trên thế giới này.
- Bạn không nhất thiết phải kết bạn với nhiều người thuộc nhiều tầng lớp và hoàn cảnh khác nhau, nhưng bạn nên cố gắng tìm hiểu thêm những người không hoàn toàn giống mình. Bạn sẽ chỉ thực sự trưởng thành qua kinh nghiệm.
- Khi làm bạn với một người mà bạn luôn tưởng rằng không hề có điểm chung nào, bạn sẽ có cơ hội để thấu hiểu hơn và có suy nghĩ cởi mở hơn.
- Ngỏ ý với bạn bè rằng bạn mong muốn được cùng tham dự các sự kiện nếu họ mời. Bạn có thể nói, “Gia đình bạn từ Nhật đến đây thật hay quá. Mình rất thích văn hóa Nhật Bản. Lúc nào có sự kiện gì bạn cho mình biết với được không?”
4
Tham dự một sự kiện mà bình thường bạn không cảm thấy hấp dẫn. Chọn một hoạt động mà bình thường bạn cho là tẻ nhạt, ngu ngốc hoặc vớ vẩn. Hãy thách thức mình bước vào và tham gia. Cố gắng học một điều gì đó mới mẻ! Một lần tham gia là bạn có cơ hội gặp thêm nhiều người mới, hiểu thêm nhiều cách nhìn mới và làm điều gì đó giúp bạn mở mang đầu óc.^{[9]XNguồn nghiên cứu}
- Ví dụ, bạn có thể tham dự một buổi đọc thơ, lớp nhảy salsa, hoặc buổi hội họp chính trị.
- Nói chuyện với mọi người ở những nơi đó và cố gắng tìm hiểu họ. Nếu có lúc nào bất chợt bạn muốn phán xét ai đó, hãy hình dung bạn sẽ cảm thấy thế nào nếu họ phán xét bạn, nhất là khi bạn thường không ở trong hoàn cảnh của họ.
5
Đi du lịch càng nhiều càng tốt. Những chuyến đi đây đó sẽ giúp bạn mở rộng tầm mắt, thấy được cuộc sống của nhiều người ở khắp mọi nơi. Nếu không có nhiều tiền, bạn có thể đi thăm những thành phố lân cận hoặc sắp xếp một chuyến đi sang tỉnh khác vào cuối tuần. Điều quan trọng ở đây là bạn sẽ nhận thấy rằng trên đời này có vô vàn cách sống, và không có cách nói hoặc làm nào là hoàn toàn đúng.^{[10]XNguồn nghiên cứu}
- Bạn có thể tiết kiệm tiền khi đi du lịch bằng cách lưu trú ở các nhà trọ.
- Đặt mục tiêu đi du lịch ít nhất mỗi năm một lần. Bạn sẽ có cơ hội ra khỏi vùng an toàn của mình và tiếp xúc với nhiều người khác nhau.
- Bạn cũng có thể thử đi “du lịch ảo”. Chọn một cuốn sách du lịch viết về những điểm đến xa xôi và đắm mình trong những trang sách. Tiến xa hơn nữa bằng cách xem một bộ phim có bối cảnh ở nơi đó.
6
Đến nhà bạn bè chơi một ngày. Bạn sẽ thấy rằng các gia đình khác có lối sinh hoạt khác hẳn gia đình bạn. Cho dù bạn và họ có nhiều hoạt động như nhau nhưng cũng vẫn có nhiều điểm khác nhau. Điều này là hoàn toàn bình thường!^{[11]XNguồn nghiên cứu}
- Nhờ bạn bè dẫn bạn đến dự những sự kiện đặc biệt, chẳng hạn như một hoạt động văn hóa hoặc buổi lễ tôn giáo. Tuy nhiên, bạn đừng ép họ cho bạn tham dự nếu họ không thoải mái với việc đó.
7
Học một điều gì đó ở tất cả mọi người mà bạn gặp. Mỗi người đều có một giá trị trong cuộc sống của bạn vì họ đều đem đến những bài học bổ ích. Bạn hãy tự hỏi mình có thể học được gì ở từng người, bất kể đó là kiến thức, kỹ năng hoặc một bài học về bản thân bạn.
- Ví dụ, một người thuộc nền văn hóa khác có thể chia sẻ với bạn những kiến thức về phong tục tập quán của họ. Tương tự, một người có tài năng nghệ thuật có thể bày cho bạn một kỹ năng mới.
- Bạn cũng cần đối xử tốt và chia sẻ với mọi người. Hãy là người chủ động cởi mở và chia sẻ.
8
Đặt nhiều câu hỏi. Điều này sẽ giúp bạn hiểu hơn về mọi người về quê hương của họ. Bạn cũng có thể mở rộng hiểu biết của mình về các bối cảnh, nền văn hóa và các phong tục tập quán đa dạng.^{[12]XNguồn nghiên cứu}
- Nếu muốn biết ai đó một cách thật chân thực, bạn sẽ phải tìm hiểu nhiều hơn về hoàn cảnh của họ. Bạn có thể đặt những câu hỏi như: Bạn có anh chị em không? Bạn từ đâu đến? Bạn đang học ngành gì? Bạn sống bằng nghề gì? Bạn thích làm gì vào cuối tuần?
- Đừng ép người kia trả lời các câu hỏi của bạn. Tuy nhiên, sự quan tâm của bạn có thể giúp họ cởi mở với bạn.
Quảng cáo

Phương pháp 3

Phương pháp 3 của 3:

Giữ tư duy cởi mở

Tải về bản PDF

1
Chấm dứt thói quen khăng khăng cho mình là đúng. Mỗi người đều có quan điểm riêng của mình về cách thế giới nên vận hành như thế nào, và nhiều khi các quan điểm đó trái ngược nhau. Bất luận bạn có hành động dựa trên kiến thức mà bạn học được hay không, cách nhìn nhận của bạn vẫn được hình thành từ những tiêu chuẩn giá trị của bạn. Mọi người ai cũng như bạn thôi, vì thế hãy chấp nhận rằng có thể họ không đồng ý với bạn.^{[13]XNguồn nghiên cứu}
- Lần sau nếu có tham gia tranh luận, bạn hãy nhớ rằng người kia có thể có ý kiến giá trị.
- Tập trung chia sẻ quan điểm của mình thay vì cố gắng thay đổi suy nghĩ của người khác.
- Nhớ rằng đa phần các tình huống thường phức tạp và không thể phán xét được là “đúng” hay “sai” – giữa trắng và đen còn có rất nhiều sắc độ màu xám.
2
Hình thành quan điểm riêng của mình. Bỏ ngoài tai những lời đàm tiếu và các thông tin tiêu cực mà bạn nghe được về một người, một nền văn hóa nào đó, v.v… Chống lại những định kiến trước khi kết luận về một người hay một nhóm nào đó. Đừng để mình bị lung lạc vì những thông tin sai lầm.^{[14]XNguồn nghiên cứu}
- Nhớ rằng mọi người đều có động cơ riêng của mình khi họ lan truyền những lời đồn đãi hoặc gièm pha. Ví dụ, người ta có thể nói xấu ai đó vì ghen tỵ, hoặc họ có thể chia sẻ sự lo ngại về một quan niệm xa lạ nào đó vì sợ hãi.
- Hãy nghĩ về những lần bạn là nạn nhân của những lời đồn thổi. Bạn có muốn mọi người đánh giá mình dựa trên lời đồn đó không?
3
Không đánh giá mọi người qua vẻ bề ngoài. Đúng là người ta thường thể hiện bản thân mình qua cách ăn mặc, nhưng điều này không có nghĩa là bạn có thể hiểu hết về một người qua diện mạo của họ. Tương tự, trên đời có nhiều kiểu người khác nhau có các lối sống khác nhau.^{[15]XNguồn nghiên cứu}
- Ví dụ, bạn đừng có định kiến rằng ai đó có nhiều hình xăm và xỏ khuyên trên người thì không thể có một công việc chuyên môn.
- Lần sau, khi ra ngoài, bạn hãy soi mình trước gương. Mọi người sẽ nghĩ gì về bạn dựa vào diện mạo của bạn trong ngày đó? Như vậy là họ đúng hay sai?
4
Ngừng việc “dán nhãn” người khác. Bạn không thể hiểu hết một con người qua những đặc tính mà bạn gán cho họ. Thực ra điều này còn hạn chế cách nhìn nhận của bạn về người đó. Hãy cố gắng nhìn mỗi người như một cá nhân riêng lẻ. Học cách bỏ qua bề ngoài của họ hoặc những người mà họ thường giao du, tập trung tìm hiểu câu chuyện của riêng họ trước khi kết luận.
- Ví dụ, bạn đừng gọi người khác là kiểu người lập dị, mọt sách, võ biền, v.v…
5
Cố gắng không phán xét người khác. Hãy để mọi người thể hiện họ là ai thay vì tự cho rằng bạn đã biết. Bạn chỉ đang thấy một khía cạnh nhỏ của từng người mà bạn gặp, và nếu bạn đánh giá thì đó chỉ là một lát cắt rất nhỏ. Cách nhìn nhận của bạn có thể sẽ thay đổi khi bạn hiểu biết nhiều hơn về họ.^{[16]XNguồn nghiên cứu}
- Chấp nhận mọi người theo cách riêng của họ.
- Liệu có công bằng không khi người ta đánh giá bạn chỉ dựa vào năm phút nói chuyện với bạn? Liệu người đó thực sự hiểu bạn được bao nhiêu trong khoảng thời gian ngắn ngủi đó?
6
Cho người khác thêm cơ hội. Đôi khi có những người khiến bạn bực mình, nhưng bạn đừng gán cho họ điều tồi tệ nhất. Chính bạn cũng có những ngày không hoàn thành tốt việc của mình phải không? Đừng vội vàng kết tội người khác và đừng để những ý nghĩ tiêu cực xuất hiện.^{[17]XNguồn nghiên cứu}
- Ví dụ, có thể người đó đang có một ngày không may khi bạn gặp họ. Tương tự, những người rụt rè ban đầu có thể bị xem là xa cách hoặc kiêu căng.
7
Đừng xầm xì sau lưng người khác. Những lời đàm tiếu giúp lan truyền những tin đồn ác ý và khiến mọi người phán xét nhau mà không biết sự thật đằng sau nó. Hơn nữa, nếu bạn nổi tiếng là kẻ ngồi lê đôi mách thì mọi người sẽ chỉ đến với bạn để tán gẫu bằng những câu chuyện tầm phào, nhưng không ai thực sự tin bạn.^{[18]XNguồn nghiên cứu}
- Lần sau, khi bạn sắp mở miệng nói một điều tiêu cực về người nào đó, hãy lật ngược lại và nói một điều tích cực. Thay vì nói “Cậu có biết là hôm qua An đi chơi với Chiến cả đêm không?” bạn hãy nói: “Cậu có biết là An có tài vẽ tranh không? Hôm nào đó bạn nên xem tranh của cậu ấy!” Hãy nghĩ xem bạn cảm thấy thoải mái hơn như thế nào khi lan truyền những điều tốt đẹp.
Quảng cáo

Lời khuyên

Nhớ rằng mọi người không ai giống ai, và điều đó khiến cho thế giới này thú vị hơn!

Cảnh báo

Tập trung vào cuộc sống của chính mình thay vì áp đặt người khác.
Thái độ phán xét có thể thực sự làm tổn thương người khác cũng như làm tổn thương chính bạn.