Tải về bản PDFTải về bản PDFX
Bài viết này đã được cùng viết bởi Mohiba Tareen, MD. Mohiba Tareen là bác sĩ chuyên khoa da liễu và người sáng lập của Tareen Dermatology có trụ sở tại Roseville, Maplewood và Faribault, Minnesota. Bác sĩ Tareen hoàn thành chương trình y khoa tại Đại học Michigan ở Ann Arbor, nơi cô được giới thiệu vào hội Alpha Omega Alpha rất có uy tín. Trong thời gian làm bác sĩ nội trú khoa da liễu tại Đại học Columbia ở thành phố New York, cô đã giành được giải thưởng Conrad Stritzler của Hội Da liễu New York và xuất hiện trên tạp chí The New England Journal of Medicine. Sau đó Tareen hoàn thành chương trình tiến sĩ chuyên về phẫu thuật da, laser và da liễu thẩm mỹ.
Có 11 thông tin tham khảo được trích dẫn trong bài viết này mà bạn có thể xem tại cuối trang.
Bài viết này đã được xem 6.043 lần.
Chàm tổ đỉa có nhiều tên gọi khác như chàm tay chân, nổi hạt gạo và chàm nổi mụn nước ở tay chân.[1] Chàm tổ địa được xác định dựa trên sự xuất hiện của mụn nước nhỏ trong lòng bàn tay, ngón tay và lòng bàn chân. [2] Nguyên nhân gây ra chàm tổ đỉa chưa được xác định nhưng có nhiều yếu tố có thể kích thích chứng rối loạn về da này, bao gồm do tiếp xúc với niken hoặc coban, nhiễm nấm, dị ứng và/hoặc căng thẳng quá độ. Vùng da bị mụn nước thường trở nên dày hơn và bong vảy, gây ngứa, viêm và đỏ. Bạn có thể điều trị chàm tổ đỉa bằng nguyên liệu tại nhà hoặc tiếp nhận can thiệp y tế trong trường hợp nghiêm trọng.
Các bước
Chườm lạnh và chườm ướt để giảm kích ứng. Chườm lạnh giúp giảm ngứa và/hoặc cảm giác nóng ran do chàm.[3] Chườm lạnh còn giúp giảm viêm ở mụn nước và làm tê liệt các dây thần kinh bị kích ứng tạo cảm giác đau. Bạn có thể ngâm khăn mềm, sạch vào nước lạnh rồi cho vào tủ lạnh vào tiếng. Sau đó, quấn khăn quanh vùng tay hoặc chân bị viêm.- Chườm lạnh vùng da bị viêm ít nhất 15 phút, 2-3 lần mỗi ngày hoặc nhiều hơn nếu cần thiết.
- Để chườm lạnh được lâu hơn, bạn có thể cho đá viên nghiền nát vào túi nilong nhỏ rồi quấn khăn mềm ở ngoài trước khi chườm lên da.
- Tránh ngâm tay hoặc chân bị viêm vào đá viên. Cách này chỉ xoa dịu kích ứng ban đầu, sau đó sẽ gây sốc mạch máu và dẫn đến bỏng lạnh.
Sử dụng lô hội (nha đam). Gel lô hội là nguyên liệu thảo dược nổi tiếng dùng cho da bị viêm và kích ứng. Gel có khả năng xoa dịu vùng da bị ngứa do kích ứng và giảm sưng do chàm tổ đỉa, đồng thời tăng đáng kể tốc độ lành lại của da. Lô hội còn có đặc tính kháng khuẩn nên rất có ích nếu bạn bị chàm tổ đỉa do nhiễm nấm hoặc nhiễm khuẩn. Thoa gel lô hội nhiều lần mỗi ngày trong vòng vài ngày đầu tiên sau khi phát hiện thấy bàn tay hoặc bàn chân bị đỏ, kích ứng có thể giúp điều trị chàm rất hiệu quả.- Lô hội chứa các polysaccharide (đường phức hợp) giúp bù nước cho da và dưỡng ẩm da. Ngoài ra, lô hội còn có tác dụng kích thích sản sinh collage, từ đó tăng độ đàn hồi cho da.
- Nếu trong vườn nhà có lô hội, bạn có thể bẻ lấy lá rồi thoa trực tiếp phần gel/nước bên trong lá lô hội lên vùng da bị kích ứng.
- Hoặc bạn có thể mua chai gel lô hội nguyên chất ở hiệu thuốc. Để mang đến hiệu quả tốt nhất, nên bảo quản gel trong tủ lạnh và thoa lên da sau khi gel trở lạnh.
Cân nhắc việc thoa yến mạch. Yến mạch là một nguyên liệu tại nhà khác giúp xoa dịu da kích ứng. Yến mạch phát huy tác dụng tương đối nhanh trong việc giảm da viêm và ngứa. Chiết xuất yến mạch chứa các hợp chất có đặc tính kháng viêm, giúp ích trong việc xoa dịu da do chàm.[4] Vì vậy, bạn có thể pha một mẻ yến mạch (không quá dày), cho vào tủ lạnh để làm lạnh trong vài tiếng, sau đó thoa hỗn hợp trực tiếp lên vùng da bị viêm và chờ khô. Rửa sạch yến mạch dưới vòi nước chảy và nhớ nên rửa thật nhẹ nhàng vì yến mạch cũng là chất tẩy tế bào chết nhẹ có thể gây kích ứng da.- Hoặc bạn có thể mua bột yến mạch xay nhuyễn (có bán ở dạng keo yến mạch ở các cửa hàng thực phẩm tốt cho sức khỏe hoặc hiệu thuốc) và pha với nước lạnh trong bồn hoặc thau nhỏ. Sau đó, ngâm tay hoặc chân vào hỗn hợp 15-20 phút mỗi ngày.
- Để tiết kiệm hơn, bạn có thể tự làm bột yến mạch xay mịn bằng cách cho một nắm yến mạch vào máy xay và xay đến khi tạo thành bột mịn, nhuyễn. Bột yến mạch đã xay mịn sẽ dễ trộn với nước hơn.
Thoa thuốc mỡ đặc hoặc kem để dưỡng ẩm da. Thuốc mỡ đặc như sáp dưỡng ẩm (Vaseline), dầu khoáng hoặc chất béo thực phẩm thường được khuyến nghị cho người bị chàm vì chúng giúp giữ ẩm cho da và tạo lớp bảo vệ da khỏi yếu tố kích ứng tiềm ẩn.[5] Ngoài ra, bạn có thể dùng các loại kem như Eucerin và Lubriderm đặc hơn hầu hết các loại lotion và cũng có hiệu quả tương tự. Tuy nhiên, đối với kem, bạn cần thoa lại nhiều lần hơn so với thuốc mỡ vì kem thấm nhanh hơn. Dưỡng ẩm da suốt cả ngày, đặc biệt là sau khi tắm, để giữ nước trong da và ngăn da khô/nứt nẻ.- Nếu vùng da bị chàm ngứa và kích ứng, bạn có thể thoa kem Hydrocortisone. Kem Hydrocortisone (ít hơn 1%) bán ở dạng không kê đơn rất có ích trong việc giảm đau và sưng nhanh chóng.
- Dành thời gian mát-xa kem hoặc thuốc mỡ lên vùng da giữa các ngón tay và/hoặc ngón chân vì những vị trí này thường bị ảnh hưởng bởi chàm tổ đỉa.
Uống thuốc kháng histamine để giảm ngứa. Thuốc kháng histamine không kê đơn như Diphenhydramine (Benadryl) hoặc Loratadine (Claritin, Alavert và các thuốc khác) có thể giúp giảm ngứa và viêm do chàm. [6] Cụ thể hơn, thuốc kháng histamine sẽ chặn hoạt động của histamine - chất được tạo ra trong phản ứng dị ứng.- Giảm lượng histamine tuần hoàn thường giúp hạn chế sự giãn nở của mạch máu nhỏ dưới da, nhờ đó giúp giảm đỏ và ngứa trên da.
- Thuốc kháng histamine có thể gây buồn ngủ, chóng mặt, mờ mắt và lú lẫn nên bạn không được lái xe hoặc vận hành máy móc khi uống thuốc kháng histamine.
Quảng cáo
Giảm nhiệt độ nước tắm để tránh làm khô da. Tắm nước nóng có thể gây khô và kích ứng da do nhiệt độ cao sẽ lấy đi lớp dầu tự nhiên bảo vệ da. Do đó, người bị bệnh chàm chỉ nên tắm nước mát hoặc nước ấm. Tắm nước mát ít nhất 15 phút mỗi ngày có thể giúp bù nước cho da vì da khá hút nước.[7] Mặt khác, tắm nước nóng thường lấy mất đi nước trên da, đặc biệt là nếu bạn tắm nước muối.- Tắm bồn với muối Epsom thường không được khuyến nghị cho bệnh nhân bị chàm (mặc dù muối có tính sát khuẩn) vì chúng gây mất nước trên da.
- Mua bộ lọc nước tắm giúp lọc sạch hóa chất có thể gây kích ứng da như clo và nitrit.
Sử dụng xà phòng dịu nhẹ và sản phẩm vệ sinh tự nhiên. Xà phòng thông thường có thể gây khô và kích ứng da ở một số trường hợp bị chàm. Vì vậy, bạn nên chọn xà phòng có thành phần nguyên liệu tự nhiên, không hương liệu và chứa các chất dưỡng ẩm tự nhiên (vitamin E, dầu ôliu, lô hội).[8] Sản phẩm vệ sinh không kích ứng da với công thức cho da nhạy cảm (như Neutrogene, Aveeno) cũng phù hợp cho người bị chàm vì chúng ít gây khô da. Nên nhớ không nên dùng khăn hoặc bông tắm chà quá mạnh lên da khi vệ sinh vùng da bị chàm.- Trên thực tế, một số chất tẩy rửa, hóa chất và hợp chất có trong xà phòng, dầu gội, mỹ phẩm và nước hoa có thể kích thích chàm tổ đỉa, tương tự như kích ứng phản ứng dị ứng. [9]
- Để an toàn, bạn nên luôn mang găng tay bảo vệ khi dùng sản phẩm vệ sinh nhà cửa để tránh khiến da phải tiếp xúc hoặc thấm hóa chất.
- Nên giặt quần áo bằng bột giặt và nước xả vải không kích ứng để tránh tạo chất cặn dính trên quần áo có thể gây tổn hại cho da.
Không gãi. Bạn nên tránh gãi da bị chàm để vùng da và mụn nước bị viêm được lành lại, đặc biệt là đối với vết thương hoặc mụn nước hở. Ma sát và áp lực do hành động gãi có thể khiến chàm trở nặng và khiến da thêm viêm, đỏ. Gãi còn làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn hay nhiễm nấm.[10]- Nên cắt ngắn móng tay để tránh phá vỡ mụn nước do vô thức gãi ngứa.
- Cân nhắc việc đeo găng tay và/hoặc vớ (tất) cotton mỏng để ngăn gãi vùng da ở những vị trí này.
Quảng cáo
Tiếp nhận điều trị mụn nước đúng cách. Nếu bị chàm tổ đỉa nghiêm trọng và da xuất hiện nhiều mụn đầy nước, bạn không được chọc hoặc nặn mụn. Thay vào đó, nên đi khám bác sĩ để được điều trị đúng cách. Bác sĩ có thể trực tiếp điều trị hoặc giới thiệu bạn đến gặp bác sĩ da liễu (chuyên các bệnh về da). Bác sĩ sẽ thoa một ít kem kháng sinh và quấn băng khử trùng quanh mụn nước để giảm thiểu nguy cơ nhiễm trùng, giảm sẹo và kích thích quá trình lành lại. Nếu mụn nước lớn, bác sĩ có thể sẽ lấy nước trong mụn ra trước. [11]- Thay băng gạc mỗi ngày (hoặc ngay sau khi băng gạc bị ướt và bẩn) và thật cẩn thận để tránh kích ứng da.
- Khi mụn nước vỡ ra, thoa thuốc mỡ kháng sinh lên vùng da đó và dùng băng gạc sạch quấn lại (không quấn quá chặt).
- Bác sĩ có thể cân nhắc các nguyên nhân tiềm ẩn khác gây ra bệnh về da. Các bệnh về da khác có thể dễ nhầm lẫn với chàm tổ đỉa gồm có nhiễm nấm, nhiễm khuẩn, ghẻ, viêm da cơ địa, vảy nến và thủy đậu.[12]
Hỏi bác sĩ về kem Corticosteroid kê đơn. Cortisone, Prednisone và các corticosteroid khác điều chỉnh phản ứng miễn dịch của cơ thể nên được cho là sẽ giúp giảm đỏ, kích ứng, ngứa do chàm. [13] Corticosteroid còn có đặc tính kháng viêm mạch. Prednisone mạnh hơn Cortisone và thường tốt hơn cho người bị bệnh chàm. Prednisone giúp giảm viêm bằng cách giảm kích thước mao mạch dưới da và ức chế phản ứng viêm của hệ miễn dịch.- Quấn nilong quanh vùng da thoa kem có thể giúp cải thiện sự hấp thụ kem Corticosteroid và giúp mụn nước biến mất nhanh hơn.[14]
- Nếu chàm tổ đỉa nghiêm trọng, bác sĩ có thể khuyến nghị bạn uống thuốc Steroid trong nhiều ngày để chống viêm và giảm cảm giác khó chịu.
- Tác dụng phụ kéo dài của Corticosteroid gồm có da mỏng đi, chứng phù (da tích nước) và phản ứng miễn dịch bị ức chế.
Cân nhắc việc dùng kem ức chế miễn dịch. Kem và thuốc mỡ ức chế hệ miễn dịch như Tacrolimus (Protopic) và Pimecrolimus (Elidel) có thể hữu ích trong trường hợp chàm nghiêm trọng, đặc biệt là nếu bạn muốn tránh tác dụng phụ của Corticosteroid. [15] Giống như tên gọi của chúng, các thuốc này ức chế phản ứng miễn dịch của cơ thể đối với tác nhân kích ứng gây chàm, từ đó giúp giảm viêm, đỏ và ngứa. Tuy nhiên, các thuốc này có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng da, thậm chí là ung thư da. Do đó, chỉ nên dùng khi các phương pháp khác không hiệu quả.[16]- Phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ không được dùng kem và thuốc mỡ ức chế miễn dịch.
- Ức chế hệ miễn dịch có thể khiến bạn dễ mắc các bệnh nhiễm trùng, nhiễm khuẩn như cảm lạnh thông thường và cảm cúm.
Tiếp nhận liệu pháp quang. Nếu các phép điều trị khác không hiệu quả, bác sĩ có thể khuyến nghị sử dụng liệu pháp quang kết hợp tiếp xúc với ánh sáng cực tím (UV) với một số loại thuốc giúp da dễ hấp thụ bức xạ tia cực tím. [17] Liệu pháp quang phát huy tác dụng bằng cách tăng sản sinh vitamin D trong da và tiêu diệt vi sinh vật gây bệnh trên da. Kết quả là khoảng 60-70% trường hợp, da được giảm viêm, ít ngứa và phục hồi nhanh hơn.[18]- Ánh sáng cực tím B (UVB) phổ hẹp là loại liệu pháp quang phổ biến nhất dùng điều trị các bệnh về da.
- Liệu pháp quang UVB phổ rộng, PUVA (Psoralen và UVA) và UVA1 là những liệu pháp quang khác thường được dùng để điều trị chàm.
- Liệu pháp quang tránh được phần UVA của ánh nắng - tia gây hại cho da, có thể tăng tốc độ lão hóa da và tăng nguy cơ ung thư da.
Quảng cáo
Lời khuyên
- Sau vài tuần hoặc vài tháng, chàm tổ đỉa thường khỏi hẳn và không gây vấn đề gì. Tuy nhiên, triệu chứng có thể tái phát theo chu kỳ.
- Gãi vùng da bị chàm quá nhiều có thể khiến da dày lên và kích ứng mãn tính.
Tham khảo
- ↑ https://www.aad.org/public/diseases/eczema/dyshidrotic-eczema
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/dyshidrosis/basics/definition/con-20026887
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/dyshidrosis/basics/lifestyle-home-remedies/con-20026887
- ↑ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17373175
- ↑ https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000832.htm
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/dyshidrosis/basics/lifestyle-home-remedies/con-20026887
- ↑ http://www.eczemacanada.ca/en/For-Adults/Bathing-and-Showering
- ↑ http://www.eczemacanada.ca/en/For-Adults/Bathing-and-Showering
- ↑ http://www.nhs.uk/Conditions/pompholyx/Pages/Introduction.aspx
- ↑ https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000832.htm
- ↑ http://www.nhs.uk/Conditions/pompholyx/Pages/Introduction.aspx
- ↑ http://www.aafp.org/afp/1999/0915/p1191.html
- ↑ http://www.nhs.uk/Conditions/pompholyx/Pages/Introduction.aspx
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/dyshidrosis/basics/treatment/con-20026887
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/dyshidrosis/basics/treatment/con-20026887
- ↑ https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/druginfo/meds/a602020.html
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/dyshidrosis/basics/treatment/con-20026887
- ↑ https://nationaleczema.org/eczema/treatment/phototherapy
Về bài How.com.vn này
Bác sĩ chuyên khoa da liễu
Bài viết này đã được cùng viết bởi Mohiba Tareen, MD. Mohiba Tareen là bác sĩ chuyên khoa da liễu và người sáng lập của Tareen Dermatology có trụ sở tại Roseville, Maplewood và Faribault, Minnesota. Bác sĩ Tareen hoàn thành chương trình y khoa tại Đại học Michigan ở Ann Arbor, nơi cô được giới thiệu vào hội Alpha Omega Alpha rất có uy tín. Trong thời gian làm bác sĩ nội trú khoa da liễu tại Đại học Columbia ở thành phố New York, cô đã giành được giải thưởng Conrad Stritzler của Hội Da liễu New York và xuất hiện trên tạp chí The New England Journal of Medicine. Sau đó Tareen hoàn thành chương trình tiến sĩ chuyên về phẫu thuật da, laser và da liễu thẩm mỹ. Bài viết này đã được xem 6.043 lần.
Chuyên mục: Sức khỏe Tổng quan
Trang này đã được đọc 6.043 lần.
Bài viết này đã giúp ích cho bạn?
⚠️ Disclaimer:
Content from Wiki How Tiếng Việt language website. Text is available under the Creative Commons Attribution-Share Alike License; additional terms may apply.
Wiki How does not encourage the violation of any laws, and cannot be responsible for any violations of such laws, should you link to this domain, or use, reproduce, or republish the information contained herein.
- - A few of these subjects are frequently censored by educational, governmental, corporate, parental and other filtering schemes.
- - Some articles may contain names, images, artworks or descriptions of events that some cultures restrict access to
- - Please note: Wiki How does not give you opinion about the law, or advice about medical. If you need specific advice (for example, medical, legal, financial or risk management), please seek a professional who is licensed or knowledgeable in that area.
- - Readers should not judge the importance of topics based on their coverage on Wiki How, nor think a topic is important just because it is the subject of a Wiki article.
Quảng cáo
