วิธีการ แก้ผื่นแพ้จากการใช้ยาปฏิชีวนะ

ดาวน์โหลดบทความ

ดาวน์โหลดบทความ

ภายในบทความนี้:

หาหมอ

แพ้ไม่มากให้กินยา

รักษาด้วยวิธีธรรมชาติและปรับเปลี่ยนวิถีชีวิต

บทความที่เกี่ยวข้อง

ข้ออ้างอิง

ยาปฏิชีวนะ (antibiotics) โดยเฉพาะกลุ่มเพนิซิลินกับซัลฟา เป็นยาที่มักใช้แล้วเกิดอาการแพ้ได้มากที่สุด อาการแพ้ยาส่วนใหญ่คือเป็นลมพิษ บวม และผื่นขึ้น แต่บางคนก็มีอาการที่ไม่ค่อยพบบ่อยและอาจเป็นอันตรายถึงชีวิต เช่น ภูมิแพ้เฉียบพลันรุนแรง (anaphylaxis) ที่บางคนแพ้ยาก็เพราะระบบภูมิคุ้มกันเข้าใจผิด คิดว่ายาปฏิชีวนะเป็นสิ่งแปลกปลอม ทำให้ผิดหนังอักเสบหรือเคสที่รุนแรงกว่าคือหลอดลมตีบตัน ทำให้ช็อคได้ สุดท้ายก็หมดสติหรือถึงขั้นเสียชีวิต ถ้าคุณมีอาการภูมิแพ้เฉียบพลันรุนแรง (anaphylaxis) สำคัญมากว่าต้องไปโรงพยาบาลทันที เพราะเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ บทความวิกิฮาวนี้จะแนะนำวิธีการรักษาบรรเทาอาการผื่นแพ้จากการใช้ยาปฏิชีวนะ รวมถึงวิธีสังเกตจนรู้ตัวเมื่ออาการรุนแรงให้คุณเอง รับรองปลอดภัยหายห่วง

ขั้นตอน

วิธีการ 1

วิธีการ 1 ของ 3:

หาหมอ

ดาวน์โหลดบทความ

1. 
   1
   ไปแผนกฉุกเฉินของโรงพยาบาลหรือโทรเรียกรถฉุกเฉิน. ถ้าคุณคิดว่าตัวเองกำลังมีอาการแพ้ยาปฏิชีวนะ ให้ไปโรงพยาบาลทันที ไม่ว่าจะอาการหนักเบาแค่ไหนก็ตาม อาการแพ้ส่วนใหญ่จะเป็นผื่นที่ผิวหนัง ไม่มีอาการแทรกซ้อน แต่ยังไงก็ต้องหาหมอเพื่อตรวจรักษาให้แน่ใจ ผื่นแพ้บางชนิดทำให้เกิดกลุ่มอาการสตีเวนส์-จอห์นสัน (Stevens-Johnson syndrome) ได้ หรือก็คืออาการแทรกซ้อนรุนแรงที่ต้องรักษาตัวในโรงพยาบาลอย่างเดียว ผื่นแบบอื่นๆ อาจเป็นสัญญาณเตือนบอกอาการแพ้รุนแรงถึงแก่ชีวิตได้ถ้าไม่รีบรักษา สรุปแล้วให้ไปหาหมอทันทีถ้ามีอาการดังต่อไปนี้

   • มีไข้
   • เจ็บคอ/ปาก จะไอร่วมด้วยหรือไม่ก็ได้
   • หน้าบวม
   • ลิ้นบวม
   • เจ็บปวดตามผิวหนัง
   • มีผื่นแพ้และ/หรือตุ่มพอง
   • ลมพิษขึ้น
   • หายใจติดขัดหรือคอตีบ
   • เสียงแหบพร่าผิดปกติ
   • ลมพิษขึ้นหรือมีอาการบวม
   • คลื่นไส้หรืออาเจียน
   • ปวดท้อง
   • วิงเวียนหรือเป็นลม
   • หัวใจเต้นเร็ว
   • จิตตก
2. 
   2
   หยุดยา. ถ้าใช้ยาปฏิชีวนะแล้วเกิดอาการแพ้ ให้หยุดใช้ยาทันที และอย่าแตะต้องสัมผัสอีก ซึ่งมักเป็นไปโดยบังเอิญ ไม่ตั้งใจ ยังไงให้ป้องกันไว้ก่อนจะปลอดภัยที่สุด

   • แจ้งคุณหมอ พยาบาล หรือเภสัชกรเรื่องอาการแพ้ยาทุกครั้งที่ต้องรับยา สำคัญมากว่าในประวัติการรักษาของคุณต้องมีข้อมูลเกี่ยวกับยาที่คุณแพ้ แต่ก็อย่าชะล่าใจไปว่าคุณหมอหรือเภสัชกรคงเคยเห็นประวัติหรือรู้อยู่แล้วว่าคุณแพ้ยาอะไร คุณต้องรับผิดชอบชีวิตตัวเองโดยแจ้งเรื่องอาการแพ้ทุกครั้งที่เข้ารับการรักษาหรือซื้อยากินเอง
   • สวมสายรัดข้อมือหรือกำไลที่บอกข้อมูลเรื่องแพ้ยา ถือว่าสำคัญมาก โดยเฉพาะกรณีที่เกิดอุบัติเหตุหรืออะไรที่ต้องรับการรักษาฉุกเฉินโดยที่คุณหมดสติ ทางเจ้าหน้าที่จะได้รู้ว่าคุณแพ้ยาอะไร ถึงสื่อสารกันไม่ได้ก็เถอะ
   • บางคนก็ต้องพก epinephrine auto-injector (ที่เรียกกันว่า "Epipen") หรืออีพิเนฟรีนในกระบอกฉีดอัตโนมัติ โดยเฉพาะคนที่แพ้ขั้นรุนแรง แต่คุณหมอจะแนะนำให้พกก็ต่อเมื่ออาการแพ้ของคุณอันตรายจนอาจถึงแก่ชีวิตเท่านั้น
3. 
   3
   ปรึกษาคุณหมอเรื่องทำ desensitization. ส่วนใหญ่ ถ้าคุณรู้ตัวอยู่แล้วว่ามีอาการแพ้ คุณหมอจะแนะนำยาตัวอื่นให้แทน แต่บางเคสที่คุณหมอพิจารณาแล้วว่าเป็นผลดี คุ้มที่จะลองเสี่ยง ที่สำคัญคือไม่มียาทางเลือก ก็คงจำเป็นต้องทำ ถ้าคุณ จำเป็น ต้องใช้ยาบางตัวจริงๆ โดยที่รู้ว่าแพ้ยาตัวนั้น คุณหมอจะแนะนำให้ทำ drug desensitization คือค่อยๆ เพิ่มยาที่แพ้ทีละน้อย ให้ร่างกายปรับตัวเอง

   • ระหว่างทำ desensitization คุณหมอจะให้ยาที่คุณแพ้ในปริมาณน้อยๆ และคอยเฝ้าระวังสังเกตอาการ จากนั้นค่อยเพิ่มปริมาณยาทุก 15 - 30 นาที แบบนี้ไปเรื่อยๆ ในช่วงหลายชั่วโมง หรือหลายวัน
   • ถ้าร่างกายคุณทนต่อยาในปริมาณที่จำเป็นได้ โดยไม่มีอาการอันตรายร้ายแรง คุณหมออาจจะเริ่มให้ยาในปริมาณตามปกติได้
   • ปกติมักใช้วิธีการนี้ในเคสที่อาการรุนแรง และต้องดูแลควบคุมโดยคุณหมอเท่านั้น เพราะหากเกิดไม่คาดคิดจะได้รับมือทัน
   โฆษณา

วิธีการ 2

วิธีการ 2 ของ 3:

แพ้ไม่มากให้กินยา

ดาวน์โหลดบทความ

1. 
   1
   กินยาแก้แพ้. ยาแก้แพ้ (antihistamines) จะช่วยขยายทางผ่านของเซลล์เม็ดเลือดขาวในร่างกาย ขณะที่ช่วยลดการสร้างฮิสตามีน ที่ปกติระบบภูมิคุ้มกันสร้างมาต้านสารก่อภูมิแพ้ บางทีคุณหมออาจแนะนำให้ใช้ยาแก้แพ้แรงๆ (ที่หาซื้อเองไม่ได้) แต่บางทีก็ซื้อยาแก้แพ้กินเองได้ อันนี้แล้วแต่ความรุนแรงของอาการ

   • Diphenhydramine (Benadryl) ถ้าอาการแพ้รุนแรง คุณหมอมักแนะนำให้ใช้ยา diphenhydramine (Benadryl) เพราะเป็นยาแก้แพ้ที่ค่อนข้างแรง แนะนำให้รวมไว้ในอุปกรณ์ปฐมพยาบาล
   • ยาแก้แพ้ที่หาซื้อได้ทั่วไปตามร้านขายยาก็เช่น loratadine (Claritin), cetirizine (Zyrtec) หรือ chlorpheniramine (Aller-Chlor)
   • ส่วนจะกินมากน้อยแค่ไหนก็ต้องแล้วแต่ปัจจัยต่างๆ ประกอบกัน เช่น อายุ และชนิดของยาแก้แพ้ ย้ำว่าต้องกินยาตามคำแนะนำที่บรรจุภัณฑ์อย่างเคร่งครัด หรือปรึกษาคุณหมอ/เภสัชกรให้แน่ใจเรื่องวิธีใช้งาน
   • ห้ามขับรถหรือบังคับเครื่องจักรหนักหลังกินยาแก้แพ้ เพราะยาแก้แพ้กลุ่มดั้งเดิม (first-generation antihistamines) เช่น Benadryl ทำให้ง่วงซึมรุนแรง ยากจะควบคุมตัวเองหรือเครื่องจักรและอุปกรณ์ต่างๆ
   • ห้ามกินยาแก้แพ้ถ้าตั้งครรภ์หรือให้นมอยู่ เพราะยาพวกนี้อาจก่อผลข้างเคียงอันตรายต่อทารก ถึงขั้นทำให้เกิดความผิดปกติแต่กำเนิดกับตัวอ่อนในครรภ์ได้เลย
   • ห้ามให้เด็กอายุต่ำกว่า 4 ขวบกินยาแก้แพ้ ถ้าลูกมีอาการแพ้ขั้นรุนแรง แนะนำให้พาไปแผนกฉุกเฉินของโรงพยาบาลจะดีกว่า อย่ารอจนหลอดลมตีบ หายใจติดขัด หรือหน้าบวม ต้องพาไปโรงพยาบาลหรือเรียกรถฉุกเฉินให้เร็วที่สุด
   • ผู้สูงอายุบางคนที่ใช้ยาแก้แพ้ก็พบผลข้างเคียงอันตราย เช่น สับสนมึนงง วิงเวียน ง่วงซึม กระวนกระวาย และหงุดหงิดรำคาญใจ พอมีอาการดังกล่าวแล้วผู้สูงอายุอาจวูบหรือล้มได้ ซึ่งถ้าถึงขั้นสะโพกหักก็เป็นอันตรายถึงชีวิตได้ในหมู่ผู้สูงอายุ เพราะระบบภูมิคุ้มกันไม่ดีเท่าสมัยหนุ่มสาวหรือวัยกลางคน
2. 
   2
   ทาโลชั่นคาลาไมน์. ถ้ามีผื่นแพ้หรือลมพิษหลังใช้ยา ให้ทาโลชั่นคาลาไมน์ น่าจะช่วยบรรเทาอาการคัน ไม่สบายตัวได้

   • ส่วนผสมของโลชั่นคาลาไมน์คือคาลาไมน์ (calamine), สังกะสีออกไซด์ (zinc oxide) และอื่นๆ ทั้งคาลาไมน์และสังกะสีออกไซด์ขึ้นชื่อเรื่องสรรพคุณแก้คันภายนอก
   • ย้ำว่าคาลาไมน์ใช้ภายนอกเท่านั้น ห้ามกินหรือเผลอเอาเข้าปากเด็ดขาด รวมถึงดวงตา จมูก อวัยวะเพศ และทวารหนัก
3. 
   3
   ลองใช้ครีมไฮโดรคอร์ติโซน. ครีม hydrocortisone ปริมาณน้อยๆ มีขายตามร้านขายยาทั่วไป โดยมีตัวยาเข้มข้น 0.5 - 1% ถ้าแรงกว่านั้นต้องให้คุณหมอสั่งให้เท่านั้น เป็นยาใช้ทาภายนอกเพื่อกดปฏิกิริยาตอบสนองของภูมิคุ้มกันในร่างกายเรา ช่วยลดอาการระคายผิว อาการคัน และผื่นแพ้ได้

   • ครีมไฮโดรคอร์ติโซนเป็นครีมยาสเตียรอยด์ ปกติยา class นี้จะใช้ได้ ปลอดภัยดี แต่ห้ามใช้ต่อเนื่องนานเกิน 7 วันติดกัน เพื่อป้องกันอาการแทรกซ้อน เช่น คัน ผิวแตก ผิวบาง และสิว
   • ห้ามใช้ครีมไฮโดรคอร์ติโซนกับเด็กอายุต่ำกว่า 2 ขวบ และห้ามใช้ถ้าคุณตั้งครรภ์หรือให้นมอยู่ เว้นแต่คุณหมอพิจารณาแล้ว
   • ทาครีมนี้บริเวณที่แพ้ 1 - 4 ครั้งต่อวัน ติดต่อกันไม่เกิน 7 วัน ระวังอย่าให้เข้าตา ถ้าทาบริเวณใบหน้า
   โฆษณา

วิธีการ 3

วิธีการ 3 ของ 3:

รักษาด้วยวิธีธรรมชาติและปรับเปลี่ยนวิถีชีวิต

ดาวน์โหลดบทความ

1. 
   1
   แช่น้ำอุ่นนิดๆ. น้ำร้อนหรือเย็นไปจะระคายเคืองลมพิษได้ ดีไม่ดีอาการจะแย่กว่าเดิม ถ้าถึงขั้นเป็นลมพิษแล้ว ที่ดีที่สุดคือให้แช่น้ำอุ่นนิดๆ หรือน้ำอุณหภูมิห้อง เพื่อบรรเทาอาการผื่นแพ้

   • ผสมเบคกิ้งโซดา ข้าวโอ๊ตดิบ หรือข้าวโอ๊ต colloidal oatmeal (บดละเอียด) ในน้ำด้วย จะยิ่งบรรเทาอาการคัน
   • อย่าใช้สบู่ จนกว่าจะรู้แน่ชัดว่าสบู่ยี่ห้อไหนทำให้ลมพิษระคายเคือง
2. 
   2
   ประคบเย็น. ใช้อะไรเปียกๆ เย็นๆ มาประคบ จะช่วยบรรเทาอาการของผื่นแพ้และลมพิษได้ เวลาผิวที่มีอาการเจอผ้าพันแผลหรือผ้าก๊อซเปียกเย็นๆ จะช่วยบรรเทาอาการระคายเคือง ลดการอักเสบ เพราะชะลอการไหลเวียนของเลือดที่จะไปยังบริเวณที่มีผื่น
3. 
   3
   ระวังสารก่ออาการระคายเคือง. มีหลายอย่างเลยที่อาจทำให้ลมพิษหรือผื่นแพ้ระคายเคืองกว่าเดิม ถึงปกติของใช้ในบ้านพวกนี้จะไม่ทำให้คุณเกิดอาการผิดปกติก็เถอะ ทางที่ดีให้หลีกเลี่ยงสิ่งเหล่านี้ไปก่อน จนกว่าจะรู้แน่ชัดว่าส่งผลยังไงต่อผื่น/ลมพิษของคุณ ต่อไปนี้คือสิ่งที่อาจก่อให้เกิดอาการระคายเคือง

   • เครื่องสำอาง
   • สีย้อม (เช่น สีย้อมผ้า)
   • อะไรที่มีขนเฟอร์หรือหนัง
   • ยาย้อมผม
   • ลาเท็กซ์
   • อะไรที่ทำจากนิกเกิล ทั้งเครื่องประดับ ซิป กระดุม และเครื่องครัว
   • ผลิตภัณฑ์ดูแลเล็บ ทั้งยาทาเล็บ และเล็บปลอม
   • สบู่ น้ำยาล้างจาน และน้ำยาทำความสะอาดต่างๆ ที่ใช้ในบ้าน
4. 
   4
   ห้ามเกาหรือถู. ถึงผื่นจะคันคะเยอจนแทบทนไม่ไหว แต่ย้ำกันตรงนี้ว่าห้ามเกาหรือถูผื่น/ลมพิษเด็ดขาด เพราะการเกาจะทำให้ผิวแตก เป็นแผลถลอก ติดเชื้อได้ง่าย ทำให้ผื่น/ลมพิษยิ่งหายช้า
5. 
   5
   อย่าโดนความร้อน. บางคนเจอความร้อนและความชื้นแล้วผื่น/ลมพิษยิ่งระคายเคือง ถ้าคุณมีผื่นหรือลมพิษอยู่ แนะนำให้หลีกเลี่ยงที่ร้อนชื้น และงดออกกำลังกายไปก่อน
6. 
   6
   สวมเสื้อผ้าใส่สบาย. ถ้าเป็นผื่น/ลมพิษอยู่ สำคัญว่าต้องเลือกเสื้อผ้าให้เหมาะสม เพื่อป้องกันไม่ให้ผิวระคายเคืองกว่าเดิม เสื้อผ้าที่ควรใส่คือเสื้อผ้าหลวมๆ เนื้อผ้าเนียนนุ่ม เช่น คอตตอน อย่าสวมเสื้อผ้ารัดรูปหรือคับแน่น หรือเนื้อผ้าหยาบๆ ที่ระคายผิวได้ เช่น ขนสัตว์ (wool)
   โฆษณา