Cách để Vượt qua mặc cảm tự ti

Mỗi một con người trong thế giới này, dù cao lớn hay nhỏ bé, béo hay gầy, đen hay trắng, trong suốt cuộc đời ai chẳng có đôi lúc cảm thấy tự ti. Chúng ta thường tự nhủ rằng mình không đủ tốt, không đủ xinh đẹp hay thông minh, nhưng những nhận xét này thường không hề dựa trên sự thật. May mắn thay, bạn vẫn có thể thực hiện các bước đơn giản để vượt qua mặc cảm tự ti của bản thân.

Phần 1

Phần 1 của 3:

Đương đầu với những cảm giác của bản thân

Tải về bản PDF

1
Cố gắng tìm nguyên nhân gây ra các cảm giác của bạn. Mặc cảm tự ti có thể bắt nguồn từ những gì bạn đã trải qua trong quá khứ. Để vượt qua điều này, bạn phải xác định nguồn gốc gây nên các cảm giác của bạn. Có thể đó là một trải nghiệm buồn thời thơ ấu, một sự kiện gây sang chấn hoặc bị mọi người hạ thấp trong thời gian dài.
- Suy ngẫm về quá khứ. Cố gắng nhớ lại các trải nghiệm có thể đã gây mặc cảm tự ti ở bạn, một số trong đó có lẽ đã được đào sâu chôn chặt vì quá đau buồn.^{[1]XNguồn nghiên cứu}
2
Xác định người mà bạn cảm thấy thấp kém hơn họ. Nếu trong lòng mang mặc cảm tự ti, có lẽ bạn sẽ cảm thấy thấp kém trước người nào đó. Hãy tự hỏi bản thân xem bạn cảm thấy thua kém ai. Cố gắng xác định càng cụ thể càng tốt, hoặc bắt đầu với phạm vi rộng, sau đó thu hẹp lại.
- Có phải bạn cảm thấy thua kém những người có sức thu hút? Những người giàu có hơn, thông minh hơn, và thành công hơn bạn? Cố gắng kể ra tên từng người trong số đó.
- Khi đã tìm ra điều này, bạn hãy tìm ra những điểm mà họ không hơn bạn. Họ có biết chơi piano như bạn không? Họ có đạo đức nghề nghiệp như bạn không? Hay tính chu đáo của bạn? Truyền thống gia đình bạn?^{[2]XNguồn nghiên cứu}
3
Phá vỡ mặc cảm tự ti. Bước đầu tiên để đương đầu với mặc cảm là phá vỡ nó. Bắt đầu với các đặc điểm mà bạn cảm thấy tự ti. Xem xét bằng lý trí mà không để cảm xúc chi phối. Có phải bạn cho những khuyết điểm đó là xấu? Nếu câu trả lời là phải, bạn hãy nhớ rằng ai cũng có những điểm mà họ mong muốn cải thiện. Có thể bạn cho điều gì đó là khuyết điểm nhưng người khác lại không thấy như vậy. Có thể chẳng ai nhận ra chiếc cằm rộng của bạn, cho dù suốt ngày bạn chỉ nghĩ đến nó. Có thể bạn cho rằng cái trán hói của mình thật xấu xí, nhưng một số người lại thấy những người đàn ông hói đầu thật quyến rũ.
- Những khuyết điểm mà bạn cảm thấy thực ra không kiểm soát bạn. Cho dù bạn có chiếc cằm rộng, bạn thừa cân hoặc hói đầu thì điều đó cũng không đại diện cho con người bạn. Nó chỉ là một phần nhỏ của bạn. Nó chỉ kiểm soát và định đoạt bản chất của bạn nếu bạn cho phép.^{[3]XNguồn nghiên cứu}
4
Hiểu rằng mỗi người trong chúng ta đều kém về phương diện nào đó. Tất cả mọi người trên trái đất này đều có điểm thua kém người khác. Trên đời này không ai sở hữu đủ mọi thứ. Một người dù có xinh đẹp và giàu có đến mấy thì vẫn có người thông minh hơn hay nhân ái hơn họ. Mặt khác, mỗi người đều có điểm mạnh hơn ai đó. Con người là sự kết hợp khác nhau của các phẩm chất tích cực và cả các nhược điểm. Khi hiểu khái niệm này, bạn có thể bắt đầu nhìn nhận bản thân một cách thực tế hơn.
- Con người ai chẳng có khuyết điểm, vì thế bạn không có lý do gì để mặc cảm. Cái nhìn phóng đại về khuyết điểm của bản thân và sự ngượng ngùng xuất phát từ đó gây nên cảm giác tự ti. Mặc cảm tự ti hình thành và tồn tại ngay trong đầu bạn.^{[4]XNguồn nghiên cứu}
Quảng cáo

Phần 2

Phần 2 của 3:

Thay đổi lối suy nghĩ

Tải về bản PDF

1
Ngừng mong muốn được như người khác. Mặc cảm tự ti bắt nguồn từ những khát khao muốn được như người khác. Chúng khiến bạn muốn trở thành một người không phải con người thực của mình. Nếu cứ cố gắng làm một người nào đó, bạn sẽ không thành thật với chính mình. Điều này không bao gồm việc giới hạn bản thân và thử nghiệm những điều mới mẻ. Chỉ cần bạn đừng cố gắng làm một người khác. Hãy là chính mình.
- Bạn có thể được truyền cảm hứng từ mọi người, nghĩa là bạn ngưỡng mộ họ và học theo những điểm tốt ở họ. Nhưng điều khác biệt chủ yếu ở đây là bạn vẫn là chính mình. Bạn không cố gắng bắt chước ai hoặc trở thành một người nào khác. Bạn nhìn họ như sự chỉ dẫn trong khi vẫn thành thực với chính mình.^{[5]XNguồn nghiên cứu}
2
Cố gắng đừng lo lắng về việc mọi người nghĩ gì. Mặc cảm tự ti nảy sinh khi chúng ta không ngừng lo lắng về những điều người khác nghĩ về mình. Chúng ta thường gặp rắc rối với bản thân khi cứ băn khoăn không biết những người khác có nghĩ tốt về chúng ta hay không. Đây là kiểu suy nghĩ không lành mạnh. Bạn nên thôi lo lắng về việc người khác nghĩ gì về mình. Cách nhìn nhận của bạn mới là điều quan trọng.^{[6]XNguồn nghiên cứu}
- Đôi khi những nhận xét đó là đúng, nhưng nhiều khi chúng chỉ là sự tưởng tượng. Bạn hãy tập trung vào việc làm sao để bản thân được hạnh phúc và đừng băn khoăn về suy nghĩ của người khác. Cố gắng đừng tưởng tượng ra những nhận xét của mọi người.
3
Tập trung vào những điểm tốt của mình. Khi cảm thấy mình kém cỏi nghĩa là bạn đang chú ý vào những điều mình không có thay vì những thứ đang có. Mọi người ai cũng có những phẩm chất tốt đẹp. Hãy nhìn lại bản thân bạn và cuộc sống của bạn một cách trung thực. Liệt kê những điểm tốt của mình. Có thể đó là “Mình có một công việc tốt và có nhiều không gian phát triển” hoặc “Mình có hàm răng đẹp”. Khi đã hoàn thành, hãy thử nghĩ xem bạn đang có bao nhiêu điều tốt đẹp trong cuộc đời. Điều này có thể không khiến bạn tốt hơn người khác, nhưng bạn không cần phải tốt hơn. Bạn chỉ cần cảm thấy hạnh phúc hơn với chính bản thân mình và biết ơn vì những gì bạn đang có.^{[7]XNguồn nghiên cứu}
- Tính đến mọi khía cạnh trong cuộc sống của bạn. Có thể bạn nghĩ mình có thân hình mũm mĩm, nhưng bạn lại có cặp chân đẹp, đôi bàn chân xinh xắn hoặc đôi bàn tay thon thả. Có thể bạn có một gia đình tuyệt vời, những đứa con thông minh, có học vấn tốt, có xe đẹp để đi hoặc khéo tay đan móc. Có rất nhiều thứ tô điểm cho chúng ta đẹp hơn. Bạn hãy tìm những điều tích cực và tập trung vào đó.
Những người mang mặc cảm tự ti thường dành quá nhiều thời gian so sánh bản thân với những người xung quanh. Nếu bạn thường như vậy thì rốt cuộc danh sách những người hơn bạn sẽ kéo dài vô tận. Bạn không thể so sánh mình với ai khác, vì cuộc sống và hoàn cảnh của bạn không giống họ - từ hoàn cảnh xuất thân và gien di truyền đến các cơ hội trong cuộc sống.^{[8]XNguồn nghiên cứu}
5
Đừng nghĩ một cách tuyệt đối. Mặc cảm tự ti khiến chúng ta nghĩ rằng nếu thay đổi được một điều gì đó thì cuộc sống của chúng ta sẽ trở nên hoàn hảo. Khi nghĩ “Giá mình bớt đi 10 kg thì cuộc sống của mình sẽ tuyệt biết mấy” hoặc “Giá có một công việc tốt hơn thì mình sẽ hạnh phúc hơn”. Tuy nhiên những điều này cho dù đạt được cũng chỉ cho bạn niềm vui tạm thời, vì nỗi bất an vẫn ẩn sâu bên trong bạn. Vật chất và những thứ bên ngoài vốn là mảnh đất cho mặc cảm tự ti phát triển không phải là cây đũa thần giúp bạn giải quyết vấn đề. Cố gắng điều chỉnh lại kiểu suy nghĩ “Giá mà… thì mình sẽ hạnh phúc”. Ý nghĩ đó sẽ khiến bạn càng thất vọng hơn nếu bạn không có được hạnh phúc.^{[9]XNguồn nghiên cứu}
- Việc tập trung vào những ưu điểm, giá trị và các điều tích cực mình đang có sẽ giúp bạn hài lòng hơn nhiều. Khi học được cách chấp nhận những điều này, bạn sẽ có thể tiến gần đến một cuộc sống hạnh phúc hơn.
6
Ngừng nói những lời tiêu cực. Mặc cảm tự ti được củng cố từng ngày vì những lời tiêu cực bạn tự nói với mình. Khi nói những câu như “Anh ấy không thích mình vì mình xấu xí” hoặc “Mình sẽ không có được công việc đó vì mình không đủ thông minh”, bạn đang tự hạ thấp bản thân và đang khắc sâu vào tâm trí những niềm tin tiêu cực và không đúng sự thực. Mỗi khi nhận thấy mình nói những lời tiêu cực, bạn hãy ngừng lại và thay vào đó là một điều tích cực.^{[10]XNguồn nghiên cứu}
- Bạn không cần phải tự dối mình bằng những câu “Anh ấy sẽ yêu mình vì mình là người xinh đẹp nhất”. Thay vì thế, bạn hãy nói về bản thân mình theo cách tích cực và thực tế. “Mình có sức thu hút/ xứng đáng được ai đó yêu thương. Mình tốt bụng, rộng lượng, là người mà ai cũng muốn kết bạn”.
7
Xây dựng lòng tự tin. Khi cố gắng vượt qua mặc cảm tự ti, bạn cần xây dựng lòng tự tin. Bắt đầu bằng việc sửa chữa lại hình ảnh mà bạn tưởng tượng về mình. Mặc cảm tự ti dựa trên những quan niệm sai lầm của bạn về bản thân. Cố gắng tự nhắc nhở rằng hình ảnh đó là không đúng và không biểu hiện cho thực tế.
- Gỡ bỏ những tính từ bạn đã gán cho mình. Đừng nghĩ mình ngu ngốc, xấu xí, thất bại hoặc bất cứ thứ gì khác. Phủ nhận những điều đó khi bạn nghĩ về bản thân mình.^{[11]XNguồn nghiên cứu}
Quảng cáo

Phần 3

Phần 3 của 3:

Thực hiện những bước tích cực

Tải về bản PDF

Mặc cảm tự ti thường khiến bạn thu mình lại, chống đối xã hội và rụt rè. Những người mang mặc cảm tự ti đôi khi sợ tiếp xúc và không cởi mở. Bạn cần phải thúc đẩy bản thân tương tác với mọi người. Những cảm giác thua kém nằm ngay trong đầu bạn. Càng tiếp xúc nhiều với mọi người, bạn sẽ càng hiểu rằng không ai phán xét, giễu cợt hay hạ thấp bạn. Bạn có thể học cách trở nên thoải mái và tự tin trước mọi người.^{[12]XNguồn nghiên cứu}
2
Ở bên cạnh những người tích cực. Những người mà chúng ta quan hệ có thể tác động đáng kể lên lòng tự trọng của chúng ta. Nếu thường ở cạnh những người tiêu cực, những người luôn chỉ trích, phân tích và phán xét người khác, bạn sẽ bị ảnh hưởng. Thay vì thế, bạn hãy dành thời gian ở bên những người tích cực. Tìm những người biết chấp nhận và quý mến người khác mà không phán xét. Khi ở bên cạnh những người không phán xét, bạn sẽ dễ chấp nhận bản thân hơn.^{[13]XNguồn nghiên cứu}
- Sự tự tin phải bắt nguồn từ bản thân bạn, nhưng việc làm bạn với những người chấp nhận bạn cũng có ích. Điều này sẽ phá vỡ quan niệm sai lầm rằng mọi người đều phán xét và chỉ trích bạn.
Một cách để đánh bại cảm giác thấp kém là tiếp tục hoàn thiện mình, trong đó có thể bao gồm bất cứ khía cạnh nào. Trau dồi các kỹ năng liên quan đến công việc, thử nghiệm một sở thích mới, theo đuổi sở thích đang có, đặt ra mục tiêu rèn luyện thân thể hoặc dành dụm cho kỳ nghỉ mà bạn vẫn mơ ước. Phấn đấu cho một cuộc sống xứng đáng và tốt đẹp hơn. Điều này sẽ giúp bạn bớt đi cảm giác thấp kém, vì thật khó mà cảm thấy kém cỏi khi bạn đã hoàn thành được các mục tiêu của mình.^{[14]XNguồn nghiên cứu}
4
Làm công việc tình nguyện. Một cách để bạn bước vào thực tế là giúp đỡ mọi người trong cộng đồng. Dù là làm việc ở bếp ăn từ thiện hoặc tham gia cứu trợ động vật, những công việc tình nguyện có thể giúp bạn thấy được hoàn cảnh thực tế của mình. Hoàn cảnh của bạn không tệ như bạn tưởng.
- Công việc thiện nguyện có thể cho bạn cảm giác mãn nguyện và tự hào. Bạn bớt thấy mình thấp kém nhờ những đóng góp của mình cho cộng đồng. Nó cũng giúp bạn không còn thấy mình kém cỏi và là gánh nặng nữa.^{[15]XNguồn nghiên cứu}
Đương đầu với nỗi sợ hãi lớn nhất của mình. Bạn nghĩ rằng mọi người nhìn chằm chằm vào bạn và nhận xét bạn? Điều đó cũng có thể là thật, nhưng bạn đừng để nó ám ảnh mình – vì mọi người đều khác nhau. Mọi lời bình luận mà bạn nhận được là không có giá trị và cần phải lờ đi bằng mọi giá. Hoàn toàn có khả năng là họ cũng nghĩ rằng bản thân họ có điều không ổn.
Quảng cáo

Lời khuyên

Không bao giờ nên nghe lời bất cứ ai hạ thấp bạn.
Tin vào bản thân mình; bạn là người đặc biệt.
Đừng bao giờ xem những khác biệt của bạn là những điều thấp kém.
Tập trung vào những điểm mạnh và phẩm chất tốt của bạn.
Bạn là người đặc biệt, hãy yêu thương bản thân mình. Mỗi con người bước vào thế giới này đều tuyệt vời theo cách riêng của mình.
Nhớ rằng bạn không phải là người duy nhất có khác biệt đó.