Cách để Lập chế độ ăn điều trị bệnh thận mãn tính

Nếu mắc bệnh thận mãn tính, bạn sẽ cần áp dụng chế độ ăn giúp cải thiện chức năng thận vốn bị suy yếu. Không có cách nào trị dứt bệnh thận, nhưng bạn có thể làm chậm sự tiến triển của các triệu chứng bằng một số điều chỉnh thích hợp trong chế độ ăn. Lưu ý rằng một số người phải hạn chế kali và photpho. Với một chút thời gian và tâm sức, bạn có thể tìm được một chế độ ăn lành mạnh đáp ứng được nhu cầu của mình. Nhớ rằng không có một chế độ ăn nào tốt cho tất cả mọi người, vì vậy điều quan trọng là bạn phải trao đổi với bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng để tìm ra chế độ ăn thích hợp cho riêng bạn.

Phương pháp 1

Phương pháp 1 của 3:

Ăn các thức ăn phù hợp

Tải về bản PDF

1
Chọn đúng loại rau củ. Khi mắc bệnh thận, bạn nên cẩn thận trong việc chọn các loại rau để ăn. Rau củ là thành phần thiết yếu trong chế độ ăn lành mạnh, nhưng không phải tất cả các loại rau củ đều an toàn nếu bạn bị suy thận. Nói chung, bạn nên tránh các loại rau củ có hàm lượng kali cao khi có vấn đề về thận.^{[1]XNguồn nghiên cứu}
- Các loại rau củ thích hợp bao gồm: bông cải xanh, cải bắp, súp lơ, cà rốt, cà tím, rau diếp, dưa chuột, cần tây, hành tây, ớt, bí ngòi và bí ngòi vàng mùa hè.
- Bạn nên tránh ăn khoai tây, quả bơ, măng tây, bí đỏ, bí mùa đông và rau bina nấu chín. Các loại rau củ này chứa nhiều kali.
- Nếu cần hạn chế kali, bạn nhớ tránh các loại rau củ chứa hàm lượng kali cao như khoai tây. Thay vào đó, hãy chọn rau củ ít chứa kali như dưa chuột và củ cải.
2
Chọn đúng loại hoa quả. Bạn cũng cần cẩn thận với các loại hoa quả có hàm lượng kali cao. Hoa quả là một thành phần quan trọng trong chế độ ăn khi bị bệnh thận, nhưng bạn nên lưu ý chọn loại hoa quả thích hợp.^{[2]XNguồn nghiên cứu}
- Hoa quả chứa ít kali bao gồm: nho, anh đào, táo, lê, quả mọng, mận, dứa, quýt và dưa hấu.
- Cố gắng tránh ăn cam và các sản phẩm từ cam như nước cam. Bạn cũng nên tránh ăn kiwi, xuân đào, mận khô, dưa vàng, dưa mật, nho khô, và nói chung là hoa quả khô.
- Nếu cần phải hạn chế lượng kali nạp vào, bạn nên chọn hoa quả có hàm lượng kali thấp như việt quất và mâm xôi.
3
Trao đổi với bác sĩ về nhu cầu protein của bạn. Protein là một phần quan trọng trong chế độ ăn, nhưng bạn cần cẩn thận với lượng protein nạp vào khi bị bệnh thận. Quá nhiều protein có thể tăng gánh nặng cho thận. Tuy nhiên, bạn có thể mệt mỏi nếu lượng protein nạp vào không đủ. Protein tạo ra chất thải trong cơ thể, và thận có chức năng giúp bài tiết chất thải, do đó lượng protein nạp vào quá nhiều có thể tạo áp lực không cần thiết lên thận. Bác sĩ có thể giới thiệu cho bạn một chế độ ăn ít protein. Tuy nhiên, trong thời gian thẩm tách máu (chạy thận), có thể bạn cần tạm thời tăng lượng protein nạp vào.^{[3]XNguồn nghiên cứu}^{[4]XNguồn tin đáng tin cậyNational Institute of Diabetes and Digestive and Kidney DiseasesĐi tới nguồn}
- Tìm hiểu lượng protein mà bạn được phép nạp vào mỗi ngày và tuân thủ theo đó.
- Giới hạn thức ăn giàu protein mỗi ngày trong khoảng 140 – 200 g hoặc ít hơn nếu chuyên gia dinh dưỡng khuyến nghị. Các thức ăn chứa hàm lượng cao protein gồm: thịt gia súc, gia cầm, hải sản, trứng.
- Lưu ý lượng protein trong các thực phẩm khác. Nhớ rằng protein cũng hiện diện trong sữa, phô mai, sữa chua, mì, đậu, các loại hạt, bánh mì và ngũ cốc. Bạn cần theo dõi tổng lượng protein nạp vào mỗi ngày.
- Ăn các khẩu phần ít protein hơn vào bữa tối. Hoa quả, rau và carbohydrate nên chiếm phần lớn bữa ăn. Một khẩu phần protein không nên vượt quá 85 g, khoảng bằng một bộ bài.
- Thức ăn giàu protein có thể tạm thời đóng vai trò quan trọng trong thời gian chạy thận, vì vậy bạn cần trao đổi với bác sĩ nếu bạn đang chạy thận hoặc sẽ phải chạy thận. Khi đó bạn sẽ phải ăn các thức ăn giàu protein. Nhiều bác sĩ khuyến nghị ăn trứng hoặc lòng trắng trứng, vốn là nguồn protein thích hợp trong thời gian chạy thận.
4
Chuẩn bị bữa ăn tốt cho sức khỏe. Trong việc làm chậm hoặc điều trị tổn thương thận, cách nấu thức ăn là điều rất quan trọng. Nói chung, bạn nên học cách nấu những bữa ăn lành mạnh hơn.^{[5]XNguồn nghiên cứu}
- Dùng chảo không dính khi nấu nướng để giảm bớt lượng bơ và dầu thực vật vốn làm tăng thêm lượng calo và chất béo không cần thiết. Dùng các chất béo tốt cho sức khỏe như dầu ô liu thay vì bơ hoặc dầu thực vật.
- Khi ăn, bạn nên lọc bỏ mỡ trong thịt. Bạn cũng nên bỏ da khi ăn thịt gia cầm.
- Cố gắng chọn phương pháp nướng, xào hoặc luộc khi nấu ăn.
Quảng cáo

Phương pháp 2

Phương pháp 2 của 3:

Tránh một số loại thức ăn

Tải về bản PDF

1
Kiểm soát chặt chẽ lượng natri nạp vào. Natri, còn được biết với tên gọi thông dụng hơn là muối, có thể rất có hại khi bạn bị suy thận. Cắt giảm lượng muối nạp vào mỗi ngày là điều vô cùng quan trọng. Việc giảm lượng muối cũng sẽ giúp giảm lượng chất lỏng tích tụ trong cơ thể, đồng thời giúp kiểm soát huyết áp, từ đó sẽ giúp điều trị bệnh thận.^{[6]XNguồn nghiên cứu}
- Mua thực phẩm ghi nhãn "không thêm muối," "không có natri," hoặc "ít muối."
- Kiểm tra nhãn sản phẩm để biết thực phẩm bên trong có chứa lượng natri là bao nhiêu. Chọn các sản phẩm có ít hơn 100 mg natri trong một khẩu phần.
- Không dùng muối khi nấu ăn và không thêm muối vào thức ăn. Nếu có lọ muối ăn để trên bàn, bạn nên cất hẳn đi để tránh bị cám dỗ rắc thêm muối trong khi ăn. Tránh cả các chất thay thế muối, trừ khi bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng cho phép.
- Tránh các thức ăn mặn như bánh quy mặn, khoai tây chiên, bỏng ngô, thịt ba chỉ xông khói, thịt nguội, xúc xích, thịt ướp muối, thịt hộp và cá hộp.
- Tránh các thức ăn có bột ngọt.
- Bớt đi ăn ở ngoài. Thức ăn trong nhà hàng thường chứa nhiều natri hơn thức ăn nấu ở nhà.
2
Hạn chế lượng photpho nạp vào. Photpho trong máu cần được duy trì ở mức thấp nếu bạn bị bệnh thận mạn tính. Các sản phẩm từ sữa như sữa và phô mai nói chung có hàm lượng photpho cao. Tốt nhất là nên cắt giảm sản phẩm sữa nếu bạn đang phải đối phó với căn bệnh thận mãn tính.^{[7]XNguồn nghiên cứu}
- Đối với các thực phẩm từ sữa, bạn nên bám sát vào chế độ ăn và không vượt quá số khẩu phần được khuyến nghị mỗi ngày. Bạn cũng có thể trung thành với các sản phẩm sữa có hàm lượng photpho thấp. Chọn phô mai kem, phô mai tươi, bơ thực vật, bơ động vật, kem sữa béo, nước quả loãng, phô mai brie, kem bông tuyết không chứa sữa.
- Vì canxi là khoáng chất cần thiết để giúp xương chắc khỏe, bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ về thực phẩm bổ sung canxi. Nhiều người mắc bệnh thận mãn tính cần uống thực phẩm bổ sung canxi để giúp cơ thể khỏe mạnh.
- Bạn cũng nên hạn chế ăn quả hạch, bơ lạc, các loại hạt, đậu lăng, nội tạng động vật, cá mòi và các loại thịt bảo quản như xúc xích và bánh mì kẹp xúc xích.
- Tránh uống coca và các loại nước ngọt có chứa photphat hoặc axit phosphoric.
- Tránh ăn bánh mì nguyên cám và ngũ cốc nguyên cám.
3
Tránh xa thức ăn chiên rán. Khi bị bệnh thận, bạn cũng nên tránh thức ăn chiên rán. Các thức ăn rán làm tăng lượng calo và chất béo không cần thiết nạp vào cơ thể.^{[8]XNguồn nghiên cứu}
- Khi đi ăn ở ngoài, bạn không nên gọi các món rán trong thực đơn. Hãy yêu cầu người phục vụ thay thế bằng món khác. Ví dụ, bạn hãy thử hỏi xem có thể dùng ức gà nướng thay vì rán trong món bánh kẹp được không.
- Trong các buổi họp mặt gia đình như những ngày lễ, bạn nên tránh các món chiên rán. Chọn rau củ và hoa quả thay vì món gà rán.
- Khi nấu ăn ở nhà, bạn đừng làm món rán. Nếu trong nhà có chảo chiên ngập dầu, có lẽ là bạn nên đem cho người khác thì tốt hơn.
Quảng cáo

Phương pháp 3

Phương pháp 3 của 3:

Kiểm soát chất lỏng nạp vào

Tải về bản PDF

1
Tham khảo ý kiến bác sĩ xem bạn có thể uống một lượng rượu vừa phải không. Cồn có thể rất có hại cho thận. Nếu thận đã bị suy yếu, bạn không nên uống rượu vượt mức cho phép. Nếu bệnh thận đã tiến triển đến một mức độ nào đó, có thể bạn hoàn toàn không được uống rượu. Một số người mắc bệnh thận vẫn có thể thỉnh thoảng uống một cốc rượu, tuy nhiên bạn nên trao đổi với bác sĩ để biết chính xác lượng cồn được khuyến cáo là bao nhiêu thì an toàn.^{[9]XNguồn nghiên cứu}
- Nếu bác sĩ cho phép uống rượu, bạn cần đảm bảo không vượt quá ngưỡng khuyến cáo mỗi ngày và tính lượng rượu đó vào tổng số lượng chất lỏng nạp vào.
- Đề nghị bạn bè và người thân không uống rượu trong các buổi họp mặt có bạn ở đó. Nếu biết rằng buổi tiệc tùng nào đó có uống rượu, bạn hãy tránh tham dự hoặc đề nghị bạn bè hoặc người thân hạn chế uống rượu với bạn.
- Nếu gặp khó khăn khi từ bỏ rượu, bạn hãy trao đổi với chuyên gia trị liệu về cách cai rượu. Bạn cũng có thể tìm các nhóm hỗ trợ nếu cho rằng mình có vấn đề về thói quen uống rượu.
2
Tìm cách kiểm soát cơn khát. Có thể ban đầu bạn chưa phải hạn chế lượng chất lỏng nạp vào, nhưng nhiều người phải giảm lượng chất lỏng uống vào ở các thời kỳ sau của bệnh thận. Nếu bạn đang chạy thận, chất lỏng thường sẽ tích tụ trong cơ thể giữa những buổi trị liệu. Bác sĩ có thể chỉ định một mức chất lỏng giới hạn trong ngày mà bạn cần tuân thủ. Hãy tìm các phương cách để kiểm soát cơn khát mà không uống nhiều chất lỏng.^{[10]XNguồn nghiên cứu}
- Dùng cốc nhỏ hơn để uống trong các bữa ăn. Nếu ăn ở nhà hàng, bạn nên úp cốc xuống khi đã uống xong. Như vậy người phục vụ sẽ biết là không rót thêm vào cốc của bạn, và bạn sẽ tránh bị cám dỗ uống quá nhiều nước.
- Thử đông lạnh nước ép quả trong các khay đá. Bạn có thể mút các viên đá này như kem hoa quả để từ từ làm dịu cơn khát. Nhớ tính cả lượng chất lỏng này vào tổng số lượng chất lỏng được phép uống trong ngày.
- Nếu phải hạn chế chất lỏng, bạn hãy thử dùng bình nước để theo dõi lượng chất lỏng được phép uống mỗi ngày. Đổ nước đầy bình và cả ngày chỉ uống nước trong bình. Nếu bạn ăn uống thứ gì đó được xem là chất lỏng như cà phê, sữa, thạch hoặc kem, bạn hãy đổ bớt đi lượng nước trong bình bằng với lượng chất lỏng bạn đã nạp vào. Nhớ tính cả lượng chất lỏng từ hoa quả đóng hộp, rau đóng hộp, canh và mọi nguồn chất lỏng khác.
3
Cẩn thận với nước ngọt. Nói chung, bạn nên tránh uống nước ngọt, vì đó là nguồn calo và đường không cần thiết. Tuy nhiên, nếu thỉnh thoảng vẫn thích uống, bạn nên chọn các loại nước ngọt trắng. Nước ngọt hương chanh như Sprite tốt hơn nước ngọt đậm màu như Coca và Pepsi.^{[11]XNguồn nghiên cứu}
- Nhớ tránh các loại nước coca và nước ngọt có chứa photphat hoặc axit phosphoric. Nước ngọt cũng chứa hàm lượng natri cao, và việc giảm lượng natri/muối nạp vào là điều quan trọng.
Nước ép cam có hàm lượng kali cao. Nếu bị bệnh thận mãn tính, tốt nhất là bạn nên tránh uống nước cam. Thử uống nước ép nho, táo hoặc nam việt quất thay cho nước cam.^{[12]XNguồn nghiên cứu}
Quảng cáo

Lời khuyên

Hãy lạc quan. Căng thẳng có thể khiến bệnh thận trầm trọng thêm.
Bạn cũng nên cố gắng tập thể dục đều đặn. Hoạt động thể chất thường xuyên có thể giúp bệnh thận tiến triển chậm lại. Bạn cũng nên thực hiện một số thay đổi trong lối sống như cai thuốc lá để kiểm soát bệnh thận.
Tránh bỏ bữa hoặc quá lâu không ăn. Nếu không cảm thấy đói, bạn hãy cố gắng ăn 4 hoặc 5 bữa nhỏ thay vì ăn một hoặc hai bữa no.
Không uống bất cứ loại chất khoáng, thực phẩm bổ sung hoặc sản phẩm thảo mộc nào mà không hỏi ý kiến của bác sĩ trước.
Nhớ rằng có thể bạn cần thay đổi chế độ ăn khi bệnh trạng của bạn thay đổi. Đến gặp bác sĩ để kiểm tra đều đặn và trao đổi với chuyên gia dinh dưỡng để điều chỉnh chế độ ăn nếu cần thiết.
Thay đổi chế độ ăn có thể rất khó khăn. Có thể bạn phải từ bỏ một số thức ăn ưa thích. Tuy nhiên, việc thay đổi theo khuyến nghị là điều rất quan trọng để duy trì trạng thái khỏe mạnh lâu hết mức có thể.