Химик элементтар исемлеге

Химик элементтар исемлеге атом массаһы үҫеүе буйынса тәртипкә килтерелгән, башҡа параметрҙар буйынса төрҙәргә бүлеү мөмкинлеге лә ҡаралған. Таблицала химик элементтың исеме, символы, химик элементтарҙың периодик системаһындағы төркөмө һәм периоды, атом массаһы (тотороҡло изотоптың), тығыҙлығы, иреү температураһы, ҡайнау температураһы, асылған йылы, тәү башлап асыусының фамилияһы бирелә.

Химик элемент ғаиләһе төҫө ошо таблицалағы төҫкә тура килә:

**Химик элементтар ғаиләһе**
Металл булмаған элементтар	Инерт газдар	Һелтеле металдар	Ярымметалдар- металоидтар	Галогендар
Металдар	Күсеүсе элементтар	Актанноидтар	Лантаноидтар	Һелтеле ер металдары

№	Исеме	Символы	Период, төркөм	Атом массаһы (г/моль)	Тығыҙлығы (г/см³) 20 °C	Иреү температураһы (°C)	Ҡайнау температураһы (°C)	Асылған йыл	Тәү башлап асыусы
1	Водород	H	1, 1	1,00794 (7)^[1]^[2]^[3]	0,084 г/л	-259,1	-252,9	1766	Кавендиш
2	Гелий	He	1, 18	4,002602 (2)^[1]^[3]	0,17 г/л	-272,2 (при 2,5 МПа)	-268,9	1895	Рамзай һәм Клеве
3	Литий	Li	2, 1	6,941 (2)^[1]^[2]^[3]^[4]	0,53	180,5	1317	1817	Арфведсон
4	Бериллий	Be	2, 2	9,012182 (3)	1,85	1278	2970	1797	Воклен
5	Бор	B	2, 13	10,811 (7)^[1]^[2]^[3]	2,46	2300	2550	1808	Дэви и Гей-Люссак
6	Углерод	C	2, 14	12,0107 (8)^[1]^[3]	3,51	3550	4827	яҙма тарихҡа тиклем	билдәле
7	Азот	N	2, 15	14,0067 (2)^[1]^[3]	1,17 г/л	-209,9	-195,8	1772	Резерфорд
8	Кислород	O	2, 16	15,9994 (3)^[1]^[3]	1,33 г/л	-218,4	-182,9	1774	Пристли һәм Шееле
9	Фтор	F	2, 17	18,9984032 (5)	1,58 г/л	-219,6	-188,1	1886	Муассан
10	Неон	Ne	2, 18	20,1797 (6)^[1]^[2]	0,84 г/л	-248,7	-246,1	1898	Рамзай һәм Трэверс
11	Натрий	Na	3, 1	22,98976928 (2)	0,97	97,8	892	1807	Дэви
12	Магний	Mg	3, 2	24,3050 (6)	1,74	648,8	1107	1808	Дэви
13	Алюминий	Al	3, 13	26,9815386 (8)	2,70	660,5	2467	1825	Эрстед
14	Кремний	Si	3, 14	28,0855 (3)^[3]	2,33	1410	2355	1824	Берцелиус
15	Фосфор	P	3, 15	30,973762 (2)	1,82	44 (P4)	280 (P4)	1669	Бранд
16	Көкөрт (сера)	S	3, 16	32,065 (5)^[1]^[3]	2,06	113	444,7	яҙма тарихҡа тиклем	билдәле
17	Хлор	Cl	3, 17	35,453 (2)^[1]^[2]^[3]	2,95 г/л	-101	-34,6	1774	Шееле
18	Аргон	Ar	3, 18	39,948 (1)^[1]^[3]	1,66 г/л	-189,4	-185,9	1894	Рамзай һәм Рэлей
19	Калий	K	4, 1	39,0983 (1)	0,86	63,7	774	1807	Дэви
20	Кальций	Ca	4, 2	40,078 (4)^[1]	1,54	839	1487	1808	Дэви
21	Скандий	Sc	4, 3	44,955912 (6)	2,99	1539	2832	1879	Нильсон
22	Титан	Ti	4, 4	47,867 (1)	4,51	1660	3260	1791	Грегор һәм Клапрот
23	Ванадий	V	4, 5	50,9415 (1)	6,09	1890	3380	1801	дель Рио
24	Хром	Cr	4, 6	51,9961 (6)	7,14	1857	2482	1797	Воклен
25	Марганец	Mn	4, 7	54,938045 (5)	7,44	1244	2097	1774	Ган
26	Тимер (железо)	Fe	4, 8	55,845 (2)	7,87	1535	2750	яҙма тарихҡа тиклем	билдәле
27	Кобальт	Co	4, 9	58,933195 (5)	8,89	1495	2870	1735	Брандт
28	Никель	Ni	4, 10	58,6934 (2)	8,91	1453	2732	1751	Кронштедт
29	Баҡыр (медь)	Cu	4, 11	63,546 (3)^[3]	8,92	1083,5	2595	яҙма тарихҡа тиклем	билдәле
30	Цинк	Zn	4, 12	65,409 (4)	7,14	419,6	907	яҙма тарихҡа тиклем	билдәле
31	Галлий	Ga	4, 13	69,723 (1)	5,91	29,8	2403	1875	де Буабодран
32	Германий	Ge	4, 14	72,64 (1)	5,32	937,4	2830	1886	Винклер
33	Мышьяк	As	4, 15	74,92160 (2)	5,72	613	613 (subl.)	ca. 1250	Альберт Великий
34	Селен	Se	4, 16	78,96 (3)^[3]	4,82	217	685	1817	Берцелиус
35	Бром	Br	4, 17	79,904 (1)	3,14	-7,3	58,8	1826	Балар
36	Криптон	Kr	4, 18	83,798 (2)^[1]^[2]	3,48 г/л	-156,6	-152,3	1898	Рамзай и Трэверс
37	Рубидий	Rb	5, 1	85,4678 (3)^[1]	1,53	39	688	1861	Бунзен һәм Кирхгоф
38	Стронций	Sr	5, 2	87,62 (1)^[1]^[3]	2,63	769	1384	1790	Кроуфорд
39	Иттрий	Y	5, 3	88,90585 (2)	4,47	1523	3337	1794	Гадолин
40	Цирконий	Zr	5, 4	91,224 (2)^[1]	6,51	1852	4377	1789	Клапрот
41	Ниобий	Nb	5, 5	92,906 38 (2)	8,58	2468	4927	1801	Хэтчетт
42	Молибден	Mo	5, 6	95,94 (2)^[1]	10,28	2617	5560	1778	Шееле
43	Технеций	Tc	5, 7	[98,9063]^[5]	11,49	2172	5030	1937	Перрье һәм Сегре
44	Рутений	Ru	5, 8	101,07 (2)^[1]	12,45	2310	3900	1844	Клаус
45	Родий	Rh	5, 9	102,90550 (2)	12,41	1966	3727	1803	Уолластон
46	Палладий	Pd	5, 10	106,42 (1)^[1]	12,02	1552	3140	1803	Уолластон
47	Көмөш (серебро)	Ag	5, 11	107,8682 (2)^[1]	10,49	961,9	2212	яҙма тарихҡа тиклем	билдәле
48	Кадмий	Cd	5, 12	112,411 (8)^[1]	8,64	321	765	1817	Штромейер
49	Индий	In	5, 13	114,818 (3)	7,31	156,2	2080	1863	Райх и Рихтер
50	Аҡ ҡурғаш (олово)	Sn	5, 14	118,710 (7)^[1]	7,29	232	2270	яҙма тарихҡа тиклем	билдәле
51	Сурьма	Sb	5, 15	121,760 (1)^[1]	6,69	630,7	1750	яҙма тарихҡа тиклем	билдәле
52	Теллур	Te	5, 16	127,60 (3)^[1]	6,25	449,6	990	1782	фон Райхенштайн
53	Иод	I	5, 17	126,90447 (3)	4,94	113,5	184,4	1811	Куртуа
54	Ксенон	Xe	5, 18	131,293 (6)^[1]^[2]	4,49 г/л	-111,9	-107	1898	Рамзай и Трэверс
55	Цезий	Cs	6, 1	132,9054519 (2)	1,90	28,4	690	1860	Бунзен һәм Кирхгоф
56	Барий	Ba	6, 2	137,327 (7)	3,65	725	1640	1808	Дэви
57	Лантан	La	6	138,90547 (7)^[1]	6,16	920	3454	1839	Мосандер
58	Церий	Ce	6	140,116 (1)^[1]	6,77	798	3257	1803	фон Хисингер и Берцелиус
59	Празеодим	Pr	6	140,90765 (2)	6,48	931	3212	1895	Ауэр фон Вельсбах
60	Неодим	Nd	6	144,242 (3)^[1]	7,00	1010	3127	1895	Ауэр фон Вельсбах
61	Прометий	Pm	6	[146,9151]^[5]	7,22	1080	2730	1945	Маринский һәм Гленденин
62	Самарий	Sm	6	150,36 (2)^[1]	7,54	1072	1778	1879	де Буабодран
63	Европий	Eu	6	151,964 (1)^[1]	5,25	822	1597	1901	Демарсе
64	Гадолиний	Gd	6	157,25 (3)^[1]	7,89	1311	3233	1880	де Мариньяк
65	Тербий	Tb	6	158,92535 (2)	8,25	1360	3041	1843	Мосандер
66	Диспрозий	Dy	6	162,500 (1)^[1]	8,56	1409	2335	1886	де Буабодран
67	Гольмий	Ho	6	164,93032 (2)	8,78	1470	2720	1878	Соре
68	Эрбий	Er	6	167,259 (3)^[1]	9,05	1522	2510	1842	Мосандер
69	Тулий	Tm	6	168,93421 (2)	9,32	1545	1727	1879	Клеве
70	Иттербий	Yb	6	173,04 (3)^[1]	6,97	824	1193	1878	де Мариньяк
71	Лютеций	Lu	6, 3	174,967 (1)^[1]	9,84	1656	3315	1907	Урбэн
72	Гафний	Hf	6, 4	178,49 (2)	13,31	2150	5400	1923	Костер һәм де Хевеши
73	Тантал	Ta	6, 5	180,9479 (1)	16,68	2996	5425	1802	Экеберг
74	Вольфрам	W	6, 6	183,84 (1)	19,26	3407	5927	1783	Элюяр
75	Рений	Re	6, 7	186,207 (1)	21,03	3180	5627	1925	Ноддак, Такке и Берг
76	Осмий	Os	6, 8	190,23 (3)^[1]	22,61	3045	5027	1803	Теннант
77	Иридий	Ir	6, 9	192,217 (3)	22,65	2410	4130	1803	Теннант
78	Платина	Pt	6, 10	195,084 (9)	21,45	1772	3827	1557	Скалигер
79	Алтын (золото)	Au	6, 11	196,966569 (4)	19,32	1064,4	2940	яҙма тарихҡа тиклем	билдәле
80	Терекөмөш (ртуть)	Hg	6, 12	200,59 (2)	13,55	-38,9	356,6	яҙма тарихҡа тиклем	билдәле
81	Таллий	Tl	6, 13	204,3833 (2)	11,85	303,6	1457	1861	Крукс
82	Ҡурғаш (свинец)	Pb	6, 14	207,2 (1)^[1]^[3]	11,34	327,5	1740	яҙма тарихҡа тиклем	билдәле
83	Висмут	Bi	6, 15	208,98040 (1)	9,80	271,4	1560	1753	Жоффруа
84	Полоний	Po	6, 16	[208,9824]^[5]	9,20	254	962	1898	Мария һәм Пьер Кюри
85	Астат	At	6, 17	[209,9871]^[5]		302	337	1940	Д. Р. Корсон, К. Р. Маккензи һәм Э. Сегре
86	Радон	Rn	6, 18	[222,0176]^[5]	9,23 г/л	-71	-61,8	1900	Дорн
87	Франций	Fr	7, 1	[223,0197]^[5]	1,87	27	677	1939	Перей
88	Радий	Ra	7, 2	[226,0254]^[5]	5,50	700	1140	1898	Мария һәм Пьер Кюри
89	Актиний	Ac	7	[227,0278]^[5]	10,07	1047	3197	1899	Дебьерн
90	Торий	Th	7	232,03806 (2)^[5]^[1]	11,72	1750	4787	1829	Берцелиус
91	Протактиний	Pa	7	231,03588 (2)^[5]	15,37	1554	4030	1917	Содди, Кранстон һәм Ган
92	Уран	U	7	238,02891 (3)^[5]^[1]^[2]	18,97	1132,4	3818	1789	Клапрот
93	Нептуний	Np	7	[237,0482]^[5]	20,48	640	3902	1940	Макмиллан һәм Абелсон
94	Плутоний	Pu	7	[244,0642]^[5]	19,74	641	3327	1940	Сиборг
95	Америций	Am	7	[243,0614]^[5]	13,67	994	2607	1944	Сиборг
96	Кюрий	Cm	7	[247,0703]^[5]	13,51	1340		1944	Сиборг
97	Берклий	Bk	7	[247,0703]^[5]	13,25	986		1949	Сиборг
98	Калифорний	Cf	7	[251,0796]^[5]	15,1	900		1950	Сиборг
99	Эйнштейний	Es	7	[252,0829]^[5]		860		1952	Сиборг
100	Фермий	Fm	7	[257,0951]^[5]				1952	Сиборг
101	Менделевий	Md	7	[258,0986]^[5]				1955	Сиборг
102	Нобелий	No	7	[259,1009]^[5]				1958	Сиборг
103	Лоуренсий	Lr	7, 3	[260,1053]^[5]				1961	Гиорсо
104	Резерфордий	Rf	7, 4	[261,1087]^[5]				1964/69	Флёров
105	Дубний	Db	7, 5	[262,1138]^[5]				1967/70	Флёров
106	Сиборгий	Sg	7, 6	[263,1182]^[5]				1974	Флёров
107	Борий	Bh	7, 7	[262,1229]^[5]				1976	Оганесян
108	Хассий	Hs	7, 8	[265]^[5]				1984	GSI (*)
109	Мейтнерий	Mt	7, 9	[266]^[5]				1982	GSI
110	Дармштадтий	Ds	7, 10	[269]^[5]				1994	GSI
111	Рентгений	Rg	7, 11	[272]^[5]				1994	GSI
112	Коперниций	Cn	7, 12	[285]^[5]				1996	GSI
113	Унунтрий	Uut	7, 13	[284]^[5]				2004	ОИЯИ (), LLNL ()
114	Унунквадий	Uuq	7, 14	[289]^[5]				1999	ОИЯИ
115	Унунпентий	Uup	7, 15	[288]^[5]				2004	ОИЯИ, LLNL
116	Унунгексий	Uuh	7, 16	[292]^[5]				1999	LBNL (*)
117	Унунсептий	Uus	7, 17	[295]^[5]				2010	ОИЯИ
118	Унуноктий	Uuo	7, 18	[294]^[5]				2004	ОИЯИ

**Химик элементтар ғаиләһе**
Металл булмаған элементтар	Инерт газдар	Һелтеле металдар	Ярымметалдар- металоидтар	Галогендар
Металдар	Күсеүсе элементтар	Актанноидтар	Лантаноидтар	Һелтеле ер металдары

Иҫкәрмәләр үҙгәртергә

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 ^1,14 ^1,15 ^1,16 ^1,17 ^1,18 ^1,19 ^1,20 ^1,21 ^1,22 ^1,23 ^1,24 ^1,25 ^1,26 ^1,27 ^1,28 ^1,29 ^1,30 ^1,31 ^1,32 ^1,33 ^1,34 ^1,35 ^1,36 ^1,37 ^1,38 Был элементтың изотоп составы төрлө геологик өлгөләрҙә төрлөсә, таблицала күрһәтелгәндән айырылыуы мөмкин.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 Элементтың изотоп составы төрлө һатыу материалдарында төрлөсә булыуы мөмкин, был килтерелгән һандарҙан ярайһы ғына ситләшеүгә килтереүе ихтимал.
↑ ^3,00 ^3,01 ^3,02 ^3,03 ^3,04 ^3,05 ^3,06 ^3,07 ^3,08 ^3,09 ^3,10 ^3,11 ^3,12 ^3,13 ^3,14 Ерҙә изотоп составы төрлөсә, теүәл атом массаһын килтереү мөмкин түгел.
↑ Һатыуҙа литий массаһы 6,939 һәм 6,996 булыуы мөмкин.
↑ ^5,00 ^5,01 ^5,02 ^5,03 ^5,04 ^5,05 ^5,06 ^5,07 ^5,08 ^5,09 ^5,10 ^5,11 ^5,12 ^5,13 ^5,14 ^5,15 ^5,16 ^5,17 ^5,18 ^5,19 ^5,20 ^5,21 ^5,22 ^5,23 ^5,24 ^5,25 ^5,26 ^5,27 ^5,28 ^5,29 ^5,30 ^5,31 ^5,32 ^5,33 ^5,34 ^5,35 ^5,36 Был элементтың тотороҡло изотобы юҡ, [209] иң оҙаҡ йәшәгән изотоп күрһәтелгән.

Аббревиатуралар үҙгәртергә

GSI — Gesellschaft für Schwerionenforschung (Ауыр иондарҙы өйрәнеү йәмғиәте), Вихаузен, Дармштадт, Германия
ОИЯИ — Берләшкән ядро тикшереүҙәре институты, Дубна, Мәскәү өлкәһе, Рәсәй (JINR, Joint Institute for Nuclear Research)
LLNL — Lawrence Livermore National Laboratory (Э. Лоуренс исемендәге Ливермор милли лабораторияһы), Ливермор, Калифорния, АҠШ
LBNL — Lawrence Berkeley National Laboratory, Беркли, Калифорния, АҠШ

Һылтанмалар үҙгәртергә

Atomic Weights of the Elements 2001, Pure Appl. Chem. 75(8), 1107—1122, 2003. Retrieved June 30, 2005. Atomic weights of elements with atomic numbers from 1-109 taken from this source.
IUPAC Standard Atomic Weights Revised 2008 йыл 5 март архивланған. (2005).
WebElements Periodic Table. Retrieved June 30, 2005. Atomic weights of elements with atomic numbers 110—116 taken from this source.

[r2-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 ^1,12 ^1,13 ^1,14 ^1,15 ^1,16 ^1,17 ^1,18 ^1,19 ^1,20 ^1,21 ^1,22 ^1,23 ^1,24 ^1,25 ^1,26 ^1,27 ^1,28 ^1,29 ^1,30 ^1,31 ^1,32 ^1,33 ^1,34 ^1,35 ^1,36 ^1,37 ^1,38 Был элементтың изотоп составы төрлө геологик өлгөләрҙә төрлөсә, таблицала күрһәтелгәндән айырылыуы мөмкин.

[r3-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 Элементтың изотоп составы төрлө һатыу материалдарында төрлөсә булыуы мөмкин, был килтерелгән һандарҙан ярайһы ғына ситләшеүгә килтереүе ихтимал.

[r4-3] 3,00 ^3,01 ^3,02 ^3,03 ^3,04 ^3,05 ^3,06 ^3,07 ^3,08 ^3,09 ^3,10 ^3,11 ^3,12 ^3,13 ^3,14 Ерҙә изотоп составы төрлөсә, теүәл атом массаһын килтереү мөмкин түгел.

[r5-4] Һатыуҙа литий массаһы 6,939 һәм 6,996 булыуы мөмкин.

[r1-5] 5,00 ^5,01 ^5,02 ^5,03 ^5,04 ^5,05 ^5,06 ^5,07 ^5,08 ^5,09 ^5,10 ^5,11 ^5,12 ^5,13 ^5,14 ^5,15 ^5,16 ^5,17 ^5,18 ^5,19 ^5,20 ^5,21 ^5,22 ^5,23 ^5,24 ^5,25 ^5,26 ^5,27 ^5,28 ^5,29 ^5,30 ^5,31 ^5,32 ^5,33 ^5,34 ^5,35 ^5,36 Был элементтың тотороҡло изотобы юҡ, [209] иң оҙаҡ йәшәгән изотоп күрһәтелгән.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]