Cách để Viết một bài thơ

Sáng tác thơ là cách thể hiện thế giới bên trong cũng như bên ngoài của bạn. Một bài thơ có thể là về bất cứ chủ đề gì, từ tình yêu cho đến sự mất mát hay về cánh cổng hoen gỉ ở một trang trại cũ kỹ. Việc sáng tác một bài thơ có thể khó nhằn, đặc biệt là nếu bạn không phải là người có óc sáng tạo thiên bẩm hay bùng nổ ý tưởng văn thơ. Tuy nhiên, chỉ cần có nguồn cảm hứng và hướng đi đúng đắn, bạn sẽ tự viết được một bài thơ để có thể tự hào chia sẻ với mọi người trong lớp hay bạn bè của mình.

Phần 1

Phần 1 của 3:

Bắt đầu một bài thơ

Tải về bản PDF

1
Tập viết. Một bài thơ có thể bắt nguồn từ một mẩu thơ ngắn, một hoặc hai dòng thơ không rõ nguồn hay một hình ảnh cứ lởn vởn mãi trong tâm trí bạn. Bạn có thể tìm nguồn cảm hứng cho bài thơ từ trong thế giới xung quanh và tập tành viết lách. Một khi có được nguồn cảm hứng, bạn có thể hình thành và sắp xếp các ý tưởng thành một bài thơ.^{[1]XNguồn nghiên cứu}
- Chẳng hạn, bạn có thể sử dụng một đề tài để viết ngẫu hứng (freewrite). Sau đó, sử dụng những câu thơ hay hình ảnh từ bản thảo freewrite như nguồn cảm hứng cho bài thơ. Bạn có thể dùng đề tài viết có sẵn hoặc tạo ra một đề tài của riêng mình.
- Bạn có thể thử các phương pháp động não như sơ đồ tư duy hoặc liệt kê những hình ảnh/ý tưởng. Những phương pháp này có thể giúp bạn tìm ra nguồn cảm hứng cho bài thơ.
2
Lấy cảm hứng từ môi trường sống và những gì gần gũi với bản thân. Bạn có thể trở nên đầy ắp ý tưởng bằng cách đi dạo quanh khu phố hay địa điểm yêu thích trong thành phố. Bạn cũng có thể ngồi trên ghế đá trong công viên hoặc quảng trường công cộng và sử dụng những khoảnh khắc trong lúc quan sát như nguồn cảm hứng để làm thơ.
- Thử viết một bài thơ về người nào đó quan trọng trong đời, chẳng hạn như mẹ hay người bạn thân của bạn. Những người này là nguồn cảm hứng cho bạn, bạn có thể chọn những phẩm chất cũng như nét tiêu biểu của họ để hình thành nên một nhân vật.
3
Chọn một chủ đề hoặc ý tưởng cụ thể. Bạn có thể bắt đầu bài thơ bằng việc tập trung vào một ý tưởng hay chủ đề cụ thể mà bạn say mê hoặc thích thú. Bằng cách chọn ra một chủ đề cũng như ý tưởng cụ thể, bạn sẽ tạo nên một bài thơ có mục tiêu hoặc ý định rõ ràng. Điều này có thể giúp bạn dễ dàng hơn trong việc thu hẹp phạm vi hình ảnh và cách diễn tả mà bạn muốn dùng trong bài thơ.^{[2]XNguồn nghiên cứu}
- Giả sử như bạn quyết định làm thơ về chủ đề “tình yêu và tình bạn”. Bạn sẽ chiêm nghiệm về những khoảnh khắc cụ thể về tình yêu và tình bạn mà bạn đã trải qua trong cuộc sống của mình, cũng như quan niệm về tình yêu và tình bạn của bạn dựa trên những mối quan hệ của bạn với người khác.
- Cố gắng chọn chủ đề hay ý tưởng thật cụ thể để tránh gây cảm giác mơ hồ hay không rõ ràng cho người đọc. Ví dụ, thay vì chọn chủ đề “sự mất mát” chung chung, bạn nên chọn nội dung cụ thể hơn, chẳng hạn như “nỗi đau mất con” hay “đánh mất một người bạn thân”.
4
Chọn thể thơ. Làm cho dòng chảy sáng tạo của bạn trở nên lưu loát bằng việc chọn thể loại cho bài thơ. Có rất nhiều thể thơ khác nhau mà bạn có thể áp dụng, từ thơ tự do hay lục bát cho đến sonnet (một thể thơ của phương tây, bắt nguồn từ nước Ý) hoặc rhyming couplet (gồm một hay nhiều đoạn, mỗi đoạn là một cặp dòng với cấu trúc tương tự nhau). Bạn có thể chọn thể thơ mà bạn cảm thấy dễ sử dụng như thơ tự do, hoặc, thử sức mình với thể thơ khó hơn, như sonnet. Quyết định một thể thơ và tuân theo cấu trúc ấy để bài thơ mang đến cảm giác lôi cuốn với đôc giả.^{[3]XNguồn nghiên cứu}
- Có rất nhiều lựa chọn cho bạn: bài thơ ngắn như haiku (bài cú - thể thơ nhật), cinquain (thơ ngũ ngôn, mỗi dòng có quy tắc riêng), hay shape poem (thơ tạo hình). Bạn có thể chọn dạo chơi cùng các thể thơ đơn giản hoặc tìm sự thú vị khi thử thách bản thân với một cấu trúc thơ khó nhằn.
- Ngoài ra, nếu muốn sáng tác một bài thơ mang đến tiếng cười, thể thơ dí dỏm và hài hước như ngũ ngôn vui (limetrick) cũng là một lựa chọn. Ngoài ra, những thể loại trữ tình hơn như sonnet, ballad hay rhyming couplet có thể giúp bạn tạo nên một bài thơ xúc động và lãng mạn.
5
Đọc thêm các ví dụ khác về thi ca. Để có một cảm nhận tốt hơn về những điều mà nhiều nhà thơ khác đã và đang viết, bạn có thể xem qua một loạt những ví dụ dưới đây. Bạn nên đọc qua vài tác phẩm được viết theo cùng một thể thơ mà bạn yêu thích hoặc những bài thơ có cùng một chủ đề/ý tưởng mà bạn đang tìm cảm hứng. Chọn những tác phẩm nổi tiếng và được xem là “kinh điển” để có một cảm nhận về thể loại tốt hơn. Ví dụ như:
- “Kublai Khan” của Samuel Taylor Coleridge^{[4]XNguồn nghiên cứu}
- “Song of Myself” của Walt Whitman^{[5]XNguồn nghiên cứu}
- “I measure every Grief I meet” của Emily Dickinson^{[6]XNguồn nghiên cứu}
- “Sonnet 18” của William Shakespeare^{[7]XNguồn nghiên cứu}
- “One Art” của Elizabeth Bishop^{[8]XNguồn nghiên cứu}
- “Night Funeral in Harlem” của Langston Hughes^{[9]XNguồn nghiên cứu}
- “The Red Wheelbarrow” của William Carlos Williams ^{[10]XNguồn nghiên cứu}
- “Truyện Kiều” của Nguyễn Du
Quảng cáo

Phần 2

Phần 2 của 3:

Viết một bài thơ

Tải về bản PDF

1
Sử dụng hình ảnh cụ thể. Hạn chế trừu tượng hóa hình ảnh dẫn đến những mô tả khó hiểu về con người, nơi chốn và những chủ thể khác trong bài thơ. Khi miêu tả điều gì đó, bạn nên cố gắng nhắm vào ngũ quan: khứu giác, vị giác, xúc giác, thị giác và thính giác. Sử dụng hình ảnh cụ thể sẽ làm cho đọc giả chìm đắm vào thế giới trong bài thơ và giúp cho những hình ảnh trở nên sống động đối với họ.^{[11]XNguồn nghiên cứu}
- Chẳng hạn, để mô tả một cảm xúc hay hình ảnh, thay vì dùng từ ngữ trừu tượng, bạn nên sử dụng từ ngữ cụ thể hơn. Đừng chỉ viết, “Tôi cảm thấy hạnh phúc” mà hãy áp dụng các từ ngữ cụ thể để tạo nên một hình ảnh rõ ràng hơn như “Nụ cười của tôi bừng sáng như ánh chớp.”
2
Kết hợp với những biện pháp tu từ. Những biện pháp tu từ như phép ẩn dụ và nhân hóa sẽ làm cho bài thơ trở nên nhiều màu sắc và có chiều sâu. Việc áp dụng những biện pháp tu từ này sẽ giúp bài thơ của bạn nổi bật và vẽ nên một bức tranh cụ thể hơn với độc giả. Sử dụng các biện pháp tu từ xuyên suốt bài thơ và biến đổi chúng để lối viết của bạn không bị hạn chế trong mỗi phép ẩn dụ hay so sánh.^{[12]XNguồn nghiên cứu}
- Phép ẩn dụ là dùng tên gọi của đối tượng này làm tên gọi của đối tượng khác theo cách gây bất ngờ. Ví dụ, “Tôi là một chú chim đậu trên dây điện”.
- Phép so sánh là đối chiếu một đối tượng hay vật thể với một vật thể hay đối tượng khác bằng từ liên tưởng “như” hay “giống như”. Chẳng hạn, “Nàng đơn độc như con quạ ngoài đồng” hay “Trái tim tôi giống như một sân khấu trống rỗng”.
- Bạn cũng có thể dùng phép nhân hóa để mô tả một đối tượng hay ý tưởng bằng những phẩm chất hay đặc điểm của con người. Ví dụ, “Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính” hoặc “Trâu ơi ta bảo Trâu này”, vân vân.
3
Viết cho đôi tai. Thi ca dùng để phát ra thành tiếng, vì thế, bạn nên tập trung vào việc bài thơ khi đọc lên sẽ nghe như thế nào. Khi viết cho đôi tai, bạn sẽ có thể tự do với cấu tứ và cách chọn lọc từ ngữ trong bài thơ của mình. Bạn phải sắp xếp các từ ngữ nhằm tạo nên âm sắc và nhịp điệu hay, khiến cho từng dòng thơ như rót vào tai người nghe.^{[13]XNguồn nghiên cứu}
- Chẳng hạn, để miêu tả buổi bình minh, bạn có thể thấy rằng từ “đỏ” và “đỏ rực” nghe khác nhau dù hai từ biểu thị cùng một màu sắc. Từ “đỏ” chỉ có một âm tiết và mang lại cảm giác khá mơ hồ cho người nghe. “Đỏ rực” có hai âm tiết, từ này khi đưa vào câu thơ sẽ vẽ nên một bức tranh rõ ràng hơn về sắc thái của màu đỏ.
4
Tránh sự rập khuôn. Chất thơ của bạn sẽ rõ nét hơn nếu bạn tránh được sự rập khuôn (những lối diễn đạt quen thuộc đến nỗi dần mất đi ý nghĩa). Vận dụng lối mô tả và những hình ảnh mới lạ để người đọc cảm thấy bất ngờ và thích thú với cách viết của bạn. Nếu bạn cảm thấy có một cụm từ hay hình ảnh nhất định nào đó đã trở nên quá quen thuộc với độc giả, hãy thay thế bằng một cách diễn đạt khác độc đáo hơn.^{[14]XNguồn nghiên cứu}
- Ví dụ, trong câu “cô ấy chăm chỉ như một chú ong”, bạn nhận ra mình đã dùng lại hình ảnh quen thuộc đó là “chú ong” để mô tả một nhân vật chăm chỉ trong bài thơ. Lúc này, bạn có thể thay thế hình ảnh rập khuôn ấy bằng một lối diễn đạt khác mới lạ hơn, như “đôi tay cô ấy không lúc nào ngơi nghỉ” hay “nàng băng qua bếp với đôi chân thoăn thoắt.”
Quảng cáo

Phần 3

Phần 3 của 3:

Công bố bài thơ

Tải về bản PDF

1
Đọc to bài thơ lên. Sau khi hoàn tất bản thảo, bạn nên đọc to bài thơ lên. Để ý xem từ ngữ trong bài thơ nghe như thế nào khi đọc. Lưu ý đến cách chuyển câu ở mỗi dòng thơ. Cầm sẵn bút để đánh dấu bất kỳ dòng thơ hay từ ngữ nào nghe có vẻ kỳ quặc hoặc rối rắm.^{[15]XNguồn nghiên cứu}
- Ngoài ra, bạn cũng có thể đọc to bài thơ cho bạn bè, gia đình hay đồng nghiệp nghe. Hỏi về cảm nhận của họ khi lần đầu nghe bài thơ và quan sát xem họ có tỏ ra bối rối hay khó hiểu về dòng thơ hay cụm từ nào đó không.
Bạn có thể chia sẻ bài thơ của mình với các nhà thơ khác để lắng nghe ý kiến của họ và hoàn thiện tác phẩm hơn. Tham gia các câu lạc bộ sáng tác thơ, nơi bạn có thể trình bày bài thơ của mình với những người nhà thơ khác và cùng họ cải thiện bài thơ. Hoặc, bạn có thể ghi danh một lớp sáng tác thơ để có thể được giảng viên hướng dẫn và cùng với những người yêu mến thi ca khác cải thiện khả năng sáng tác của mình. Bạn sẽ có thể tiếp nhận ý kiến từ các bạn học để cải thiện bài thơ.^{[16]XNguồn nghiên cứu}
3
Sửa lại bài thơ. Sau khi nhận được ý kiến về bài thơ của mình, bạn có thể chỉnh sửa cho đến khi hoàn thiện. Xem xét những đóng góp từ mọi người và lược bớt những chi tiết không rõ ràng hay gây mơ hồ. Sẵn lòng “mổ xẻ đứa con tinh thần” của mình và không cố chấp giữ lại những dòng nghe có vẻ hay hay chỉ vì muốn chúng được xuất hiện trong bài thơ. Đảm bảo rằng mỗi câu đều góp phần tạo nên mục tiêu, ý tưởng cũng như bức tranh tổng thể của bài thơ.^{[17]XNguồn nghiên cứu}
- Rà soát lại toàn bộ bài thơ thật kỹ lưỡng nhằm lược đi những câu từ quá rập khuôn hay quen thuộc. Ngoài ra, bạn cần phải đảm bảo sự chính xác về chính tả và ngữ pháp trong bài thơ.
Quảng cáo