Cách để Tự làm xà phòng

Làm xà phòng tại nhà là cách đáp ứng nhu cầu cho gia đình hay tạo ra những món quà tuyệt vời cho bạn bè mà bạn vừa hài lòng vừa không tốn kém. Bạn có thể dùng bộ dụng cụ làm xà phòng, nhưng với việc tự làm xà phòng từ con số 0 thì bạn có thể tự chọn nguyên liệu và tùy chỉnh cho phù hợp với nhu cầu. Bài viết sẽ hướng dẫn cách làm xà phòng từ các nguyên liệu cơ bản bằng phương pháp lạnh.

Nguyên liệu

680 gr dầu dừa/dầu ôliu
1.000 gr chất béo thực vật
340 gr natri hydroxit hoặc dung dịch kiềm (hay còn gọi là xút)
900 gr nước tinh khiết hoặc nước cất
120 ml tinh dầu yêu thích, ví dụ như bạc hà, chanh, hoa hồng hoặc hoa oải hương

Phần 1

Phần 1 của 4:

Chuẩn bị làm xà phòng bằng phương pháp lạnh

Tải về bản PDF

Xà phòng lạnh được làm từ dầu, dung dịch kiềm và nước. Khi được kết hợp ở đúng nhiệt độ, các nguyên liệu này cứng lại thành xà phòng trong một quá trình gọi là xà phòng hóa. Bạn có thể đến cửa hàng bán đồ thủ công và cửa hàng tạp hóa để mua các nguyên liệu nêu trên.
2
Chuẩn bị khu vực làm xà phòng. Dọn sạch một chỗ trong nhà bếp là dễ nhất vì bạn sẽ cần đun nóng nguyên liệu trên bếp lửa. Bạn sẽ cần xử lý chất kiềm - một hóa chất nguy hiểm, do đó cần đảm bảo không cho trẻ nhỏ và thú cưng lại gần trong suốt quá trình điều chế. Trải giấy báo lên bàn và chuẩn bị các dụng cụ sau (có thể mua trực tuyến hoặc từ cửa hàng bán đồ thủ công):
- Kính bảo hộ và găng tay cao su để bảo vệ mình khỏi dính dung dịch kiềm.
- Cân để cân nguyên liệu.
- Ấm inox hoặc ấm sứ lớn. Không dùng ấm nhôm và ấm có bề mặt chống dính.
- Bình nước thủy tinh hoặc bình nhựa miệng rộng để đựng nước và chất kiềm.
- Cốc đong bằng thủy tinh hoặc bằng nhựa dung tích 480 ml.
- Thìa nhựa hoặc thìa gỗ.
- Máy xay cầm tay. Dụng cụ này không hoàn toàn cần thiết nhưng sẽ giúp giảm thời gian khuấy nguyên liệu xuống khoảng 30 phút.
- 2 nhiệt kế bằng thủy tinh có thể đo nhiệt độ từ 27-38 độ C. Bạn có thể dùng nhiệt kế đo nhiệt độ kẹo.
- Khuôn nhựa phù hợp để làm xà phòng lạnh, hoặc hộp giày, hoặc khuôn gỗ. Nếu dùng hộp giày hoặc khuôn gỗ, bạn nên lót giấy nến vào trong.
- Nhiều khăn giấy để lau chùi.
3
Đọc cách sử dụng dung dịch kiềm một cách an toàn. Trước khi bắt đầu làm xà phòng, bạn cần đọc cảnh báo an toàn đi kèm hộp dung dịch kiềm. Nên nhớ những điều sau khi xử lý chất kiềm hoặc xà phòng thô trước khi phơi:
- Tuyệt đối không để dung dịch kiềm dính vào da vì chất kiềm gây bỏng da.
- Luôn mang kính bảo hộ và găng tay trong khi xử lý dung dịch kiềm và xà phòng thô.
- Xử lý dung dịch kiềm bên ngoài nhà ở hoặc nơi thông thoáng để tránh hít phải khí bay lên.
Quảng cáo

Phần 2

Phần 2 của 4:

Trộn nguyên liệu

Tải về bản PDF

Dùng cân để đảm bảo cân chính xác, sau đó đổ dung dịch kiềm vào cốc đong dung tích 480 ml.
Dùng cân để đảm bảo cân chính xác, sau đó đổ nước vào vật đựng lớn, ví dụ như nồi inox hoặc bát thủy tinh (không dùng đồ nhôm).
3
Đổ dung dịch kiềm vào nước. Đặt nồi nước dưới quạt hút của bếp hoặc mở cửa sổ và đảm bảo phòng thông gió. Từ từ đổ dung dịch kiềm vào nước rồi dùng thìa khuấy nhẹ đến khi tan hoàn toàn.
- Điều quan trọng là đổ chất kiềm vào nước, không làm ngược lại; nếu bạn đổ nước vào chất kiềm, phản ứng giữa hai chất này sẽ xảy ra rất nhanh và có thể gây nguy hiểm.
- Khi đổ chất kiềm vào nước, chất kiềm sẽ làm nóng nước và tạo ra chất khí. Quay mặt đi để tránh hít phải.
- Đặt hỗn hợp sang một bên. Chờ hỗn hợp nguội và chất khi tan hết.
Dùng cân để cân 680 gr dầu dừa, 1.000 gr chất béo thực vật và 680 gr dầu ôliu.
Đặt nồi inox lớn lên bếp lửa dưới ngọn lửa nhỏ vừa. Đổ dầu dừa và chất béo thực vật vào nồi rồi khuấy đến khi tan chảy. Cho thêm dầu ôliu rồi khuấy đến khi tất cả nguyên liệu tan chảy hoàn toàn và quyện đều. Tắt bếp.
Dùng nhiệt kế riêng để đo dung dịch kiềm và dầu. Tiếp tục theo dõi đến khi dung dịch kiềm đạt nhiệt độ 35-36 độ C, còn dầu đạt đến 35-36 độ C hoặc thấp hơn.
7
Đổ dung dịch kiềm vào dầu. Khi hai hỗn hợp đạt nhiệt độ phù hợp, bạn có thể đổ dung dịch kiềm chậm và đều vào dầu.
- Dùng thìa gỗ hoặc thìa chịu nhiệt để khuấy; không dùng thìa kim loại.
- Bạn có thể dùng máy xay cầm tay để khuấy dung dịch kiềm và dầu.
- Tiếp tục khuấy thêm 10-15 phút cho đến khi "quá trình tạo vệt" xảy ra; bạn sẽ thấy thìa để lại một vệt rõ ràng giống như khi làm bánh pudding. Nếu dùng máy xay cầm tay, quá trình này sẽ xảy ra trong vòng khoảng 5 phút.
- Nếu không thấy hỗn hợp tạo vệt trên bề mặt trong vòng 15 phút, bạn nên để yên 10-15 phút trước khi tiếp tục trộn.
Một số loại hương liệu và tinh dầu (ví dụ tinh dầu quế) khiến xà phòng cứng lại nhanh chóng, do đó bạn nên sẵn sàng đổ xà phòng vào khuôn ngay khi khuấy tinh dầu vào.
Quảng cáo

Phần 3

Phần 3 của 4:

Đổ khuôn xà phòng

Tải về bản PDF

1
Đổ xà phòng vào khuôn. Nếu dùng hộp giày hoặc khuôn gỗ, bạn nhớ lót giấy nến vào trong. Dùng phới nhựa cũ để cạo phần xà phòng cuối cùng còn trong nồi vào khuôn.
- Đảm bảo vẫn đeo găng tay và kính bảo hộ trong bước này vì xà phòng thô có tính ăn mòn và có thể gây bỏng da.
- Cẩn thận giữ khuôn cách mặt bàn 2,5-5 cm rồi thả xuống. Thực hiện bước này vài lần để đẩy bong bóng khí bên trong ra khỏi xà phòng thô.
2
Đậy khuôn. Nếu dùng hộp giày làm khuôn, bạn có thể đậy nắp và phủ vài chiếc khăn lên trên. Nếu dùng khuôn làm xà phòng, bạn có thể dán một tấm bìa cứng lên trên trước khi phủ khăn.
- Khăn sẽ giúp cách ly xà phòng và giúp quá trình xà phòng hóa xảy ra.
- Đậy kín, để yên và giữ xà phòng tránh xa quạt hút gió (bao gồm máy điều hòa) trong vòng 24 tiếng.
3
Kiểm tra xà phòng. Xà phòng sẽ trải qua giai đoạn hóa gel và quá trình làm nóng trong 24 tiếng. Mở nắp đậy và để xà phòng một chỗ thêm 12 tiếng rồi chờ xem kết quả.
- Nếu được đong chính xác và làm theo hướng dẫn, xà phòng sẽ có một lớp mỏng trông như tro màu trắng trên bề mặt. Chất này về cơ bản là vô hại và bạn có thể dùng thước cũ hoặc phới kim loại để cạo đi.
- Nếu xà phòng có lớp màng bóng đậm ở trên thì không dùng được vì chất kiềm và dầu đã bị tách riêng. Hiện tượng này xảy ra nếu bạn đong không chính xác, khuấy không đủ lâu hoặc nếu có sự khác biệt đáng kể giữa nhiệt độ của chất kiềm và dầu khi trộn vào nhau.
- Xà phòng không cứng lại hoặc có các hạt trắng hoặc trong suốt ở trong nghĩa là xà phòng có thể ăn mòn da và không dùng được. Nguyên nhân là do chưa được khuấy đủ trong quá trình làm xà phòng.
Quảng cáo

Phần 4

Phần 4 của 4:

Phơi xà phòng

Tải về bản PDF

Lật ngược hộp hoặc khuôn cho xà phòng rơi lên khăn hoặc bề mặt sạch.
Bạn cần dùng lực ép để cắt loại xà phòng này. Bạn có thể dùng dao sắc, một sợi dây kim loại dài có hai tay cầm, sợi nilông dày hoặc dây câu cá.
Đặt xà phòng lên tờ giấy nến trên mặt phẳng hoặc giá phơi trong 2 tuần để quá trình xà phòng hóa hoàn tất và xà phòng khô hoàn toàn. Lật xà phòng sau 2 tuần cho khô mặt còn lại.
Để xà phòng một chỗ và tiếp xúc với không khí ít nhất một tháng. Khi xà phòng hoàn toàn khô thì bạn có thể đem dùng như xà phòng bán sẵn hoặc gói làm quà tặng bạn bè.
Quảng cáo

Lời khuyên

Không dùng nước hoa làm hương liệu, đặc biệt là nước hoa chứa cồn. Cồn sẽ làm thay đổi phản ứng hóa học giữa chất kiềm và chất béo, khiến xà phòng bị hỏng. Bạn có thể dùng tinh dầu tự nhiên hoặc hương liệu chuyên dùng để làm xà phòng. Một chút tinh dầu hoặc hương liệu cũng tạo mùi rất thơm. Bạn chỉ cần dùng khoảng một thìa cà phê.
Nhiệt độ là yếu tố quan trọng khi trộn dầu với chất kiềm. Nếu nhiệt độ quá cao thì hai hỗn hợp sẽ tách rời; nếu nhiệt độ quá thấp thì hỗn hợp không thành xà phòng.
Bạn có thể mua dung dịch kiềm ở hầu hết các cửa hàng bán hóa chất hoặc cửa hàng trực tuyến. Đảm bảo trên bao bì ghi rõ sản phẩm là natri hydroxit 100%.
Không tự làm xà phòng khi chưa được sự cho phép của bố mẹ hoặc người bảo hộ. Nếu không, bạn có thể gặp rắc rối.

Cảnh báo

Dụng cụ làm xà phòng chỉ được dùng để làm xà phòng. Không sử dụng lại trong nhà bếp hoặc dùng để xử lý thực phẩm. Thận trọng khi dùng các dụng cụ bằng gỗ, vì chúng có độ xốp và có thể bong tróc nếu dùng để làm xà phòng liên tục. Không dùng dụng cụ đánh trứng vì chất ăn da có thể bám dính vào nhiều vị trí trên dụng cụ.
Các hạt nhỏ màu trắng xuất hiện sau khi xà phòng cứng lại trong khuôn là dấu hiệu xà phòng có tính ăn mòn và phải được xử lý an toàn. Các hạt màu trắng này là chất kiềm. Để xử lý mẻ xà phòng nhiễm chất kiềm này, bạn có thể trung hòa chất kiềm bằng giấm. Ngâm bánh xà phòng vào nước rồi dùng tay (đã đeo găng tay) để làm vỡ bánh xà phòng hoặc dùng thứ gì khác có thể bẻ xà phòng ra thành từng miếng nhỏ, sau đó đổ hỗn hợp xà phòng-giấm xuống ống dẫn nước.
Dung dịch kiềm (natri hydroxit) là ba-zơ mạnh và có thể rất nguy hiểm. Tránh tiếp xúc với da và mắt. Nếu dung dịch kiềm tiếp xúc với da, bạn cần xả bằng nước, sau đó có thể dùng giấm để trung hòa vết bỏng rồi tìm sự chăm sóc y tế. Nếu dung dịch kiềm tiếp xúc với mắt, bạn cần xả sạch bằng nước mát trong vòng 15-20 phút rồi tìm sự chăm sóc y tế. Dùng bồn rửa mắt khẩn cấp hoặc chai rửa mắt nếu có sẵn. Nếu nuốt phải dung dịch kiềm, bạn cần liên lạc ngay với trung tâm kiểm soát chất độc.
Mang găng tay cao su và kính bảo hộ khi xử lý dung dịch kiềm. Không để dung dịch kiềm trong tầm với của trẻ nhỏ và thú nuôi.
Khi trộn các hóa chất như chất kiềm với nước, bạn luôn phải đổ hóa chất vào nước, không đổ nước vào hóa chất để giảm nguy cơ hóa chất bắn ra ngoài.

Những thứ bạn cần

Dầu:
- 680 gr dầu ô liu (không nguyên chất)
- 680 gr dầu dừa
- 1.000 gr chất béo thực vật
Dung dịch kiềm:
- 340 gr dung dịch kiềm
- 900 gr nước tinh khiết hoặc nước chất
Hương liệu hoặc tinh dầu
- 120 ml hương liệu yêu thích
Thiết bị:
- Kính bảo hộ
- Găng tay cao su
- Tạp dề
- Cân để cân nguyên liệu
- Ấm inox hoặc ấm sứ lớn. Không dung ấm nhôm và ấm có bề mặt chống dính.
- Bình nước thủy tinh hoặc bình nhựa miệng rộng để đựng nước và chất kiềm
- Cốc đong bằng thủy tinh hoặc bằng nhựa dung tích 480 ml
- Thìa nhựa hoặc thìa gỗ
- Máy xay cầm tay (không bắt buộc)
- 2 nhiệt kế bằng thủy tinh có thể đo nhiệt độ từ 27-38 độ C. Có thể dùng loại nhiệt kế đo nhiệt độ kẹo
- Khuôn nhựa phù hợp để làm xà phòng lạnh hoặc hộp giày hoặc khuôn gỗ.
- Giấy nến
- Nhiều khăn giấy
Nguồn nước chảy và giấm (đề phòng trường hợp tiếp xúc với dung dịch kiềm).