Zeep maken

Je eigen zeep maken is een heel bevredigende, goedkope manier om je familie te voorzien of om mooie cadeautjes voor je vrienden te maken. Je kunt speciale sets kopen om zeep te maken, maar je kunt ook vanuit niets beginnen waardoor je je eigen ingrediënten kunt kiezen en de zeep naar je eigen wensen kunt aanpassen. Dit artikel geeft je informatie over het maken van zeep waarbij je gebruik maakt van het zogenaamde koude proces.

Ingrediënten

7 dl kokosolie
1,1 liter gehard plantaardig vet
7 dl olijfolie
340 gr loog of natriumhydroxide
9,5 dl bron- of gefilterd water
1 dl van je favoriete etherische olie, zoals lavendel, rozemarijn, rozen, citroen of pepermunt (of een combinatie)

Deel 1

Deel 1 van 4:

Voorbereidingen om zeep te maken met het koude proces

Pdf downloaden

Deze zeep is gemaakt van olie, loog en water. Als deze ingrediënten op de juiste temperatuur samen worden gebracht, zullen ze uitharden tot zeep door verzeping. Ga naar een plaatselijke hobbywinkel, drogisterij en supermarkt om de volgende ingrediënten te halen:
2
Zet je werkplaats klaar. Het is het makkelijkst plek te maken in de keuken, want je moet de ingrediënten verwarmen op het fornuis. Je gaat werken met loog, een gevaarlijk chemische stof, dus zorg dat er geen kinderen of huisdieren in de buurt zijn terwijl je werkt. Spreid oude kranten uit op een tafel of werkblad en zet de volgende dingen neer, die je bij een hobby- of doe-het-zelfzaak kunt kopen:
- Veiligheidsbril en rubber handschoenen, om je te beschermen tegen de loog.
- Een weegschaal om de ingrediënten af te wegen.
- Een grote roestvrijstalen of geëmailleerde pan. Gebruik geen aluminium, en ook geen pan met antiaanbaklaag.
- Een glazen pot of plastic kan met wijde opening, voor het water met de loog.
- Een maatbeker.
- Plastic of houten lepels.
- Een (oude) staafmixer. Dit is niet per se nodig, maar het verkort de roertijd met een uur.
- Twee glazen thermometers die tussen de 26 en 38°C kunnen meten. Bakthermometers zijn hier heel geschikt voor.
- Plastic vormen die geschikt zijn om zeep met de koude proces methode te maken, of een schoenendoos of houten vorm. Als je een schoenendoos of houten vorm gebruikt, bekleed deze dan met bakpapier.
- Meerdere doeken om schoon te maken.
3
Lees eerst de hele instructie zodat je weet hoe je veilig met loog moet werken. Voor je begint met het maken van de zeep, lees je de veiligheidswaarschuwingen op de verpakking van de loog. Hou het volgende in je achterhoofd als je met loog of rauwe zeep die nog niet verzeept is werkt:
- Loog mag nooit de huid aanraken, want het geeft brandwonden.
- Draag een veiligheidsbril en handschoenen als je met loog en rauwe zeep werkt.
- Werk buiten of in een goed geventileerde ruimte om inademen van dampen te voorkomen.
Advertentie

Deel 2

Deel 2 van 4:

Het mengen van de ingrediënten

Pdf downloaden

Gebruik de weegschaal om te zorgen dat de hoeveelheid exact is, en doe de loog in een bakje.
Zorg dat de hoeveelheid exact is en doe het water in een roestvrijstalen of glazen pot of schaal.
3
Voeg de loog aan het water toe. Zet de pot onder de afzuigkap of zorg dat de ramen van de kamer openstaan. Doe de loog langzaam bij het water, waarbij je voorzichtig roert tot het helemaal is opgelost.
- Het is heel belangrijk dat je de loog aan het water toevoegt, en niet andersom; als je het water bij de loog giet is de reactie tussen de twee stoffen te sterk, en kan het gevaarlijk zijn.
- Terwijl je de loog aan het water toevoegt zal het water heet worden en gaan dampen. Hou je gezicht van de dampen weggedraaid om inademen te voorkomen.
- Zet het mengsel opzij. Laat het afkoelen en laat de dampen oplossen.
Gebruik de weegschaal of maatbeker om de kokosolie, gehard plantaardig vet en olijfolie af te meten.
Zet een grote roestvrijstalen pan op laag vuur. Voeg de kokosolie en het gehard plantaardig vet toe en roer tot het is gesmolten. Voeg de olijfolie toe en roer tot het helemaal is vermengd en gesmolten, en haal dan de pan van het vuur.
Gebruik verschillende thermometers voor de loog en de olie, en blijf meten tot de loog 35-36°C is, en de olie op dezelfde of een lagere temperatuur.
7
Doe de loog bij de olie. Als de twee stoffen op de juiste temperatuur zijn, doe de loog dan in een langzame, gelijkmatige straal bij de olie.
- Roer met een houten of hittebestendige plastic lepel; gebruik geen metaal.
- Je kunt ook een staafmixer gebruiken om de loog en de olie te mengen.
- Blijf 10-15 minuten mixen tot er "tracing" ontstaat: je ziet dat je lepel een zichtbaar spoor achter laat, zoals wanneer je pudding maakt. Als je een staafmixer gebruikt zie je dit meestal al na 5 minuten.
- Als je na 15 minuten nog steeds geen tracing ziet, laat het mengsel dan 10-15 minuten staan voor je weer verder gaat met mixen.
Sommige etherische oliën (zoals kaneel bijvoorbeeld) doen de zeep snel stollen, dus zorg dat je er klaar voor bent om de zeep in de vormen te gieten zodra je de etherische olie erdoor hebt geroerd.
Advertentie

Deel 3

Deel 3 van 4:

De zeep gieten

Pdf downloaden

1
Giet de zeep in je vorm. Als je een schoenendoos of houten vorm gebruikt, zorg dan dat deze bekleed zijn met bakpapier. Gebruik een oude plastic spatel om de laatste restjes zeep uit de pan in de vorm te scheppen.
- Zorg dat je nog steeds de handschoenen en de veiligheidsbril draagt tijdens deze stap, want rauwe zeep is erg bijtend en kan de huid verbranden.
- Hou de vorm ongeveer 5 cm boven de tafel en laat hem dan vallen. Doe dit een paar keer om te zorgen dat er geen bubbels in de zeep meer zitten.
2
Dek de vorm af. Als je een schoenendoos gebruikt, leg dan het deksel erop en bedek het met een paar handdoeken. Als je een zeepvorm gebruikt, maak dan een stuk karton met plakband vast aan de bovenkant voor je het afdekt met een paar handdoeken.
- De handdoeken isoleren de zeep zodat het verzepingsproces kan plaatsvinden.
- Laat de zeep 24 uur afgedekt, ongestoord en uit de tocht of luchtstromen staan.
3
Controleer de zeep. De zeep verandert eerst in een gel en wordt de eerste 24 uur warm. Haal hierna het deksel eraf en laat het 12 uur zo staan, en kijk wat het resultaat is.
- Als je alles goed hebt afgemeten en de instructies hebt gevolgd, kan er nu bovenop de zeep een lichte, witte laag die op as lijkt liggen. Dit is meestal onschuldig en kan er afgeschraapt worden met de zijkant van een oude liniaal of een metalen spatel.
- Als de zeep een dikke olieachtige laag bovenop heeft kan het niet gebruikt worden, omdat het dan gescheiden is. Dit gebeurt als de ingrediënten niet exact zijn afgemeten, als je niet lang genoeg geroerd hebt, of als er een te groot verschil in temperatuur tussen de loog en de olie was toen het werd samengevoegd.
- Als de zeep helemaal niet gestold is, of witte of doorzichtige stukken heeft is het bijtend en kan het ook niet gebruikt worden. Dit gebeurt door te weinig roeren van de zeep.
Advertentie

Deel 4

Deel 4 van 4:

De zeep laten rijpen

Pdf downloaden

Draai de doos of de vorm om en laat de zeep op een doek of schoon oppervlak vallen.
Je zult kracht moeten zetten op dit soort zeep te snijden. Je kunt een scherp met gebruiken, een stuk ijzerdraad met twee handvatten of een sterke nylondraad of vislijn.
Leg de zeep twee weken op bakpapier op een plat oppervlak of droogrek om het verzepingsproces te laten voltrekken en de zeep helemaal te laten drogen. Draai de zeep na twee weken om om de andere kant te laten drogen.
Als de zeep helemaal gerijpt is, kun je het in je eigen badkamer gebruiken, of mooi inpakken om aan vrienden te geven. Het is haast oneindig houdbaar.
Advertentie

Tips

De temperatuur is van cruciaal belang bij het mengen van de olie met de loog. Als ze te heet zijn, zullen ze scheiden, als ze te koud zijn, wordt het geen zeep.
Je kunt loog bij de schoonmaakmiddelen vinden bij de doe-het-zelf-zaak, supermarkt of drogist. Zorg dat het 100% natriumhydroxide is, ook wel bekend als caustische soda. Het wordt gebruikt als gootsteenontstopper.
Gebruik geen parfum als geurstof, zeker niet als het alcohol bevat. Dat verandert de chemische reactie tussen de loog en de vetten en kan je zeep doen mislukken. Je kunt natuurlijke etherische oliën gebruiken.
Gebruik geen palmolie. Palmolie is ecologisch niet verantwoord aangezien er massale ontbossing plaatsvindt om de oliepalmen te planten. Na de oogst kan dit braakliggend stuk grond niet meer gebruikt worden en ontbost men een nieuw gebied.

Advertentie

Waarschuwingen

Gereedschappen die je hebt gebruikt om zeep te maken, kun je daarna niet meer voor andere dingen gebruiken. Gebruik ze daarna dus niet meer in de keuken. Wees voorzichtig met houten voorwerpen, want die kunnen splinteren. Gebruik geen garde, want daar kunnen bijtende stoffen op allerlei plekken tussen blijven zitten.
Als je chemicaliën zoals loog met water mengt, doe dan altijd de chemicaliën bij het water, en niet het water bij de chemicaliën, om het risico te verkleinen dat de chemicaliën op gaan spatten.
Loog (natriumhydroxide) is sterk basisch en kan erg gevaarlijk zijn. Vermijd contact met de huid en ogen. Als je het op je huid krijgt, spoel het dan af met water (na spoelen met water kun je er wat azijn op doen om het branden te neutraliseren) en ga naar de dokter. Als je het in je ogen krijgt, spoel dan 15 tot 20 minuten met koud water en ga naar de dokter. Gebruik een oogdouche als je die hebt. Als je het hebt ingeslikt moet je onmiddellijk medische hulp zoeken.
Nadat de zeep in de vorm is gestold en je ziet kleine witte klompjes in de zeep, is deze bijtend en moet je het weggooien. Die witte klompjes zijn loog.
Draag rubber handschoenen en een veiligheidsbril als je met loog werkt. Zorg dat je het buiten bereik van kinderen en huisdieren houdt.

Advertentie

Benodigdheden

Veiligheidsbril
Rubber handschoenen
Weegschaal
Grote roestvrijstalen of geëmailleerde pan; geen aluminium en geen antiaanbaklaag
Glazen pot voor de loog en het water
Maatbeker
Plastic of houten lepels
Staafmixer (optioneel)
Twee glazen thermometers die tussen de 26 en 38 °C meten
Plastic vormen die geschikt zijn om zeep te maken, of een schoenendoos of houten vorm
Bakpapier
Meerdere handdoeken
Oude kranten