Cách để Nhận dạng lá sồi

Với hơn 60 loài sồi khác nhau chỉ tính riêng ở Mỹ và hàng trăm loài khác trên khắp thế giới, việc nhận dạng lá sồi không phải là dễ. Để thu hẹp phạm vi, chúng ta có thể xếp các loài sồi vào hai nhóm cơ bản dựa vào hình dạng lá: sồi đỏ và sồi trắng. Bước đầu tiên để nhận dạng lá sồi là học cách phân biệt các đặc điểm khác nhau.

Phương pháp 1

Phương pháp 1 của 2:

Quan sát lá sồi

Tải về bản PDF

1
Phân biệt cây sồi với những loài cây khác. Cây sồi, tất cả đều thuộc chi Quercus, là loài cây có tán lá rộng, sinh trưởng ở vùng khí hậu ôn đới trên khắp trái đất. Có đến hơn 600 loài sồi đã được phát hiện, trong đó có 55 loài được tìm thấy ở Hoa Kỳ. Do có quá nhiều loài sồi trên thế giới, việc tìm ra các đặc điểm chung của chúng khá là khó khăn. Tuy nhiên, người ta đã tìm được các điểm đặc trưng của cây sồi như sau:
- Quả đấu là đặc điểm dễ nhận biết nhất của cây sồi. Nếu cây ra quả đấu thì nó là cây sồi.
- Lá xẻ thùy là kiểu lá có những phần tròn hoặc thon nhọn nhô ra từ đường gân lá. Mặc dù lá của một số loài sồi không xẻ thùy, nhưng tất cả lá sồi nói chung đều đối xứng qua đường gân rõ rệt ở giữa lá.
- Vỏ cây gồm các vảy nhỏ. Tuy có khác nhau đôi chút, nhưng vỏ cây sồi thường gồm các mảnh nhỏ, cứng, hình vảy. Kiểu vỏ cây này khác với các mảng vỏ rộng dễ bong tróc của cây thông hoặc trông như giấy dán tường của cây bạch dương, đồng thời có nhiều rãnh và các đường nứt hơn.^{[1]XNguồn nghiên cứu}
2
Quan sát phần chóp của thùy lá để xác định hai nhóm sồi trắng và sồi đỏ. Các thùy lá là các phần của lá từ giữa nhô ra hai bên phiến lá như các cánh của ngôi sao. Sồi trắng có thùy lá tròn, còn sồi đỏ có thùy lá nhọn. Đây là điểm khác biệt quan trọng giúp giảm bớt một nửa loài cây trong vòng nghi ngờ mà bạn đang nhận diện.^{[2]XNguồn nghiên cứu}
- Ở nhóm sồi đỏ, các đường gân lá chạy đến hết mép lá và tạo thành góc nhọn.^{[3]XNguồn nghiên cứu}
3
Xét về vị trí địa lý. Mỗi vùng địa lý có những loài sồi riêng và thường khác biệt đáng kể với các vùng khác. Tùy vào từng khu vực địa lý trên trái đất, các loài sồi mà bạn có thể bắt gặp sẽ rất khác nhau, vì rất hiếm có cây sồi nào sinh trưởng ở bờ đông lại có thể tìm thấy ở bờ tây, hay các loài sồi sống ở phía nam lại xuất hiện ở phía bắc, v.v… Nhìn chung, bạn có thể nhận biết vùng bạn đang sống dựa vào một vài tiêu chuẩn như sau (các ví dụ ở đây thuộc lục địa Hoa Kỳ):
- Vị trí chung – Đông Bắc, Đông Nam, Trung Tây, Tây Bắc, Tây Nam
- Vùng nội địa hoặc duyên hải
- Vùng núi hoặc đồng bằng^{[4]XNguồn nghiên cứu}
4
Đếm các thùy lá. Các thùy lá là các phần nhô ra ở hai bên phiến lá từ đường gân giữa lá. Nếu có thể, bạn hãy so sánh nhiều chiếc lá để tìm ra số thùy lá trung bình. Một vài loài như sồi willow oak không có thùy lá nào, nhưng hầu hết các loài sồi đều có nhiều thùy lá.^{[5]XNguồn nghiên cứu}
- Khi xác định số thùy lá, bạn nên đếm ít nhất 4-5 lá, vì điều này sẽ hữu ích khi bạn tham khảo sách hướng dẫn.
Quan sát các khía giữa các thùy lá xem nông hay sâu. Sồi trắng thường có các khía nông và sâu xen kẽ ngẫu nhiên, trong khi sồi đỏ có thể có các khía rất sâu hoặc không có khía nào.
6
Quan sát sự thay đổi màu lá vào mùa thu. Nhóm sồi thường xanh có lá xanh đậm và bóng quanh năm, nhưng hầu hết các loài sồi đều sẽ chuyển màu vào mùa thu. Một số loài như sồi scarlet oak (Quercus coccinea) khoe sắc màu rực rỡ vào mùa thu. Sồi trắng và sồi chestnut oak có lá màu nâu khi chuyển màu.
- Vào mùa hè, bạn hãy quan sát xem lá có màu xanh nhạt hay đậm, có bóng hay không để xác định loài sồi.
Nhóm sồi thường xanh và một vài loài sồi đỏ như scrub oak có lá nhỏ, trong khi đa phần các loài sồi đỏ và hầu hết các loài sồi trắng rụng lá có lá to hơn nhiều (ít nhất 10 cm). Đây là một trong các đặc điểm khác biệt quan trọng nhất giữa các loài sồi có hình dạng giống nhau.
8
Nhận diện các cây sồi mà bạn chưa biết bằng sách hướng dẫn của cục kiểm lâm Hoa Kỳ. Bạn có thể dùng các dữ liệu thu thập được để xác định cây sồi theo sách hướng dẫn. Có hàng chục dến hàng trăm các loại sồi khác nhau, và bạn không thể nào thuộc lòng tất cả được. Hãy dựa vào các tiêu chuẩn kể trên để thu hẹp phạm vi, sau đó dùng sách hướng dẫn để tìm loại sồi bạn đang xem xét. Bạn có thể xem tập hợp các loại sồi thường gặp dưới đây, hoặc tham khảo Sách hướng dẫn của cuc kiểm lâm Hoa Kỳ.
- Tìm phần phù hợp trong sách. Hầu hết các sách hướng dẫn chia ra hai phần cho hai nhóm sồi đỏ và sồi trắng.
- Thu hẹp phạm vi xác định theo khu vực cụ thể. Một cuốn sách hướng dẫn tốt sẽ có bản đồ cho từng loài cây.
- Khi đã tìm được danh sách các loài sồi khả dĩ, bạn hãy nhìn vào hình ảnh của từng cây để xác định.
Quảng cáo

Phương pháp 2

Phương pháp 2 của 2:

Nhận biết một số loài sồi phổ biến

Tải về bản PDF

Các loài sồi trắng phổ biến

1
Xác định loài sồi trắng phổ biến bằng những quả đấu có chén và sần sùi. Đây không chỉ là tên gọi chung để chỉ tất cả các cây thuộc nhóm sồi trắng, mà thực sự có một loài có tên là Sồi Trắng (Quercus alba). Đặc điểm của loài này là quả đấu có vảy và các nốt như mụn cơm, và vỏ cây có màu nhạt. Lá cây có các đặc điểm:
- Lá có 5-7 thùy, xòe rộng ra ở phần đầu.
- Các khía xẻ thùy sâu đến nửa lá.
- Màu xanh nhạt, tươi.
2
Xác định sồi Post Oak. Loài sồi vùng Trung Tây Hoa Kỳ này có vỏ cây màu sẫm và lá dễ phân biệt:
- Thường có 5 thùy.
- Các thùy lá rộng có hình chữ thập.
- Lá đậm màu và kết cấu giống như da.
3
Xác định sồi Bur Oak. Sồi Bur oak, cũng được tìm thấy ở vùng Trung Tây Hoa Kỳ, có lá rất to và các quả đấu đặc trưng, với các chén rất to (phần mũ nhỏ ở đầu quả) bao bọc toàn bộ quả.
- Lá có thể dài đến 30 cm.
- Các thùy lá rộng, mép thùy lá hầu như phẳng.
4
Xác định sồi Chestnut Oak. Thường được tìm thấy ở địa hình nhiều đá sỏi, loài cây có tán lá rộng này có quả đấu màu nâu đỏ, vỏ cây màu nâu đậm và có nhiều rãnh.
- Mép lá trông như dao răng cưa, nhưng các đường gân lá không chạy đến hết mép lá.
- Lá xòe rộng ở phần chóp và dần dần thon lại ở gần cuống.
- Lá dài khoảng 10- 23 cm, rộng khoảng 10 cm.^{[6]XNguồn nghiên cứu}^{[7]XNguồn nghiên cứu}
Quảng cáo

Các loài sồi đỏ phổ biến

1
Xác định loài sồi đỏ phổ biến. Loài sồi này có quả đấu với phần đầu phẳng như đang đội chiếc mũ chỏm tròn cong vành.
- Lá màu xanh nhạt có 6-7 thùy.
- Các khía xẻ thùy trên lá sâu đến nửa lá.
- Các thùy nhọn có thể có 2 chóp nhỏ hơn ở hai bên.
2
Xác định sồi Shumard Oak. Các chén của quả đấu hình trứng này chỉ bao bọc 1/4 toàn bộ hạt, vỏ cây dài và có màu nhạt. Cây có thể cao đến hơn 30 mét.
- Lá có màu xanh đậm.
- Mép thùy lá tách ra thành nhiều răng cưa tua tủa.
- Khía xẻ thùy rất sâu.
3
Xác định sồi Pin Oak. Là một loại cây cảnh phổ biến, loài sồi phát triển nhanh này có các quả đấu nhỏ, đặc trưng với mũ hình đĩa và vỏ cây nhẵn màu xám.
- Lá mỏng với các khía xẻ sâu, khiến chiếc lá có hình dạng gầy guộc.
- 5-7 thùy, mỗi thùy có nhiều chóp nhọn.
- Lá có màu sắc rất rực rỡ vào mùa thu.
- Sồi Pin Oak miền Bắc có lá tương tự nhưng có quả đấu dài hơn.
4
Xác định sồi đen (Black Oak). Sồi đen có lá dễ nhận biết và lớp bên dưới vỏ cây có màu cam sáng mà bạn có thể nhìn thấy trong các đường nứt.
- Lá màu xanh đậm.
- Lá to, có thể đạt đến 30 cm, phần chóp lá rộng hơn phần gần cuống lá.^{[8]XNguồn nghiên cứu}^{[9]XNguồn nghiên cứu}
Quảng cáo