Iemand met dengue verzorgen

Dengue, ook wel knokkelkoorts genoemd, wordt veroorzaakt door het denguevirus dat wordt verspreid door Aedes-mug. Dengue komt veel voor in delen van Zuidoost-Azië, de westelijke Stille Oceaan, Zuid-Amerika en Afrika.^[1]XBron Het wonen of reizen in een van deze gebieden, en dan vooral op het platteland, vergroot het risico om dengue te krijgen.^{[2]XBronCenters for Disease Control and Prevention (CDC). Travel-associated Dengue surveillance - United States, 2006-2008. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2010;59(23):715-719.} Patiënten met dengue krijgen meestal last van zware hoofdpijn, huiduitslag, gewrichtspijn en hoge koorts. Er zijn verschillende manieren om voor mensen die dengue hebben opgelopen te zorgen.

Deel 1

Deel 1 van 3:

De diagnose dengue stellen

Pdf downloaden

1
Wees je bewust van de incubatietijd. Het duurt ongeveer een week voordat iemand die besmet geraakt is symptomen krijgt. De symptomen die iemand vertoont bepalen hoe ernstig de infectie is en hoe de ziekte behandeld moet worden.^{[3]XBetrouwbare bronCenters for Disease Control and PreventionGa naar de bron}
- Nadat je bent gestoken door een mug die met dengue besmet is, zullen de symptomen meestal na vier tot zeven dagen ontstaan. Deze symptomen houden ongeveer drie tot tien dagen aan.^{[4]XBetrouwbare bronCenters for Disease Control and PreventionGa naar de bron}
2
Overweeg of de zieke ernstige symptomen vertoont. Dengue is in te delen in twee categorieën: met of zonder waarschuwingstekenen.
- Dengue zonder waarschuwingstekenen wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van koorts (40ºC) en twee of meer van de volgende symptomen: misselijkheid of overgeven; huiduitslag waardoor het gezicht rood wordt en rode vlekken op de armen, benen, borst en rug ontstaan; pijn in het lichaam; weinig witte bloedlichaampjes; gezwollen klieren in de hals en achter de oren.^{[5]XBetrouwbare bronCenters for Disease Control and PreventionGa naar de bron}
- Dengue met waarschuwingstekenen is hetzelfde als dengue zonder waarschuwingstekenen, maar patiënten uit deze categorie vertonen ook nog een of meer van de volgende symptomen: buikpijn; aanhoudend overgeven; vochtophoping in de buik en longen; bloedingen aan tandvlees, ogen of neus; lusteloosheid of rusteloosheid; een vergrote lever.^{[6]XBetrouwbare bronCenters for Disease Control and PreventionGa naar de bron}
- Dit soort waarschuwingstekenen kunnen wijzen op een ernstige dengue-infectie, wat kan leiden tot bloedingen of uitval van de organen, ook wel dengue-hemorragische koorts genoemd. Als een of meer van bovenstaande symptomen aanwezig zijn, kunnen de eerste 24 tot 48 uur van de infectie dodelijk zijn als iemand niet de juiste zorg in het ziekenhuis krijgt.^{[7]XBetrouwbare bronCenters for Disease Control and PreventionGa naar de bron}
3
Beoordeel of de patiënt een zeer ernstige vorm van dengue heeft. Bij een zeer ernstige vorm van dengue vertoont de patiënt symptomen uit beide bovenstaande categorieën, en daarnaast een of meer van de volgende symptomen:
- Hevige bloedingen of bloed in de urine.
- Ernstige vochtophopingen in de buik of longen
- Verlies van bewustzijn
- Betrokkenheid van andere organen, zoals het hart, waardoor er nog meer vocht opgehoopt raakt, de bloeddruk daalt of de hartslag zeer snel wordt.
- Als een of meer van deze symptomen aanwezig zijn, breng de patiënt dan zo snel mogelijk naar het ziekenhuis.
Alle patiënten die een zeer ernstige vorm van dengue of dengue met waarschuwingtekenen hebben, moeten zo snel mogelijk naar het ziekenhuis worden gebracht. Patiënten met dengue zonder waarschuwingstekenen kunnen beter ook naar het ziekenhuis gaan om zich te laten onderzoeken, en om de diagnose te laten bevestigen.
5
Bepaal waar de behandeling plaats zal vinden. De behandeling kan zowel thuis als in het ziekenhuis plaatsvinden. In zeer ernstige gevallen en gevallen met waarschuwingstekenen moet dengue in het ziekenhuis worden behandeld.^{[8]XBronWorld Health Organization (WHO) and the Special Programme for Research and Training in Tropical Diseases (TDR). Dengue guidelines for diagnosis, treatment, prevention and control 2009}
- Thuiszorg is alleen een optie als de patiënt aan drie vereisten voldoet: 1) Er zijn geen waarschuwingstekenen aanwezig; 2) De patiënt kan voldoende vloeistoffen binnenhouden; 3) De patiënt moet minstens een keer per zes uur plassen.^{[9]XBronWorld Health Organization (WHO) and the Special Programme for Research and Training in Tropical Diseases (TDR). Dengue guidelines for diagnosis, treatment, prevention and control 2009.}
- Weet dat er geen specifieke medicijnen of behandelingen bestaan voor dengue. De behandeling is vooral gericht op het verlichten van de symptomen van dengue.^[10]XBron
Advertentie

Deel 2

Deel 2 van 3:

Dengue thuis behandelen

Pdf downloaden

1
Zorg voor een schone omgeving zonder muggen. Als je een denguepatiënt thuis behandelt, is het belangrijk om verder contact met muggen te voorkomen, omdat de ziekte zich via muggen van persoon tot persoon kan verspreiden. Met andere woorden, het is belangrijk om ervoor te zorgen dat er geen muggen zijn zodat anderen in de omgeving niet ook ziek worden.^{[11]XBronWorld Health Organization (WHO) and the Special Programme for Research and Training in Tropical Diseases (TDR). Dengue guidelines for diagnosis, treatment, prevention and control 2009.}
- Plaats horren voor deuren en ramen zodat de muggen het huis niet binnen kunnen komen.
- Slaap onder een klamboe.
- Draag kleding die de huid bedekt zodat muggen niet kunnen prikken.
- Doe een insectenwerend middel op blote huid. Middelen met DEET, citronella of eucalyptus zijn effectief. Hou insectenwerende middelen buiten het bereik van kinderen. Gebruik deze middelen niet bij kinderen jonger dan twee maanden.
- Voorkom dat muggen kunnen broeden door stilstaand water rondom het huis weg te gooien en de regenton regelmatig schoon te maken.
Denguepatiënten moeten elke dag naar het ziekenhuis om de koorts en het bloedbeeld te laten meten. Deze dagelijkse bezoeken zijn noodzakelijk zolang de patiënt koorts hoger dan 38ºC heeft. Als de patiënt langer dan 48 uur geen koorts meer heeft kan met deze dagelijkse bezoekjes worden gestopt.^[12]XBron
3
Zorg ervoor dat de patiënt voldoende bedrust krijgt. Sta toe dat de patiënt heel langzaam zijn oude bezigheden weer oppakt, vooral tijdens de lange periode van herstel.
- Omdat dengue vaak ernstige vermoeidheid en lusteloosheid veroorzaakt, is het belangrijk dat de patiënt voldoende rust krijgt en heel voorzichtig weer met zijn dagelijkse routine begint.^[13]XBron
4
Geef de patiënt paracetamol. Dit middel bestrijdt de koorts. Geef een dosis van 325-500 mg. In totaal mag maximaal 4000 mg paracetamol per dag worden geslikt.^[14]XBron
- Geef de patiënt geen aspirine, ibuprofen of andere ontstekingsremmende pijnstillers. Die kunnen de kans op bloedingen bij dengue vergroten.^[15]XBron
5
Stimuleer de patiënt om veel te drinken. Patiënten moeten worden gestimuleerd om veel water, vruchtensap en ORS te drinken om uitdroging door koorts en overgeven te voorkomen.^[16]XBron
- Als de patiënt voldoende vloeistoffen drinkt, verkleint hij de kans dat ziekenhuisopname nodig is.
- Mannen en vrouwen moeten proberen respectievelijk 3 en 2,7 liter water per dag te drinken. Jongens en meisjes moeten respectievelijk 2,7 en 2,2 liter water proberen te drinken. Voor baby's is de aanbevolen hoeveelheid water 0,7-0,8 liter per dag.
- Je kunt ook het sap van papajabladeren aan denguepatiënten geven. Het extract van papajabladeren lijkt de hoeveelheid bloedplaatjes bij denguepatiënten te vergroten^{[17]XBronSubenthiran S, Choon TC, Cheong KC, Thayan R, Teck MB, Muniandy PK, et al. Carica papaya leaves juice significantly accelerates the rate of increase in platelet count among patients with dengue fever and dengue haemorrhagic Fever. Evid Based Complement Alternat Med. 2013;2013:616-737.}, al is er nog geen sluitende klinisch bewijs om deze bewering te ondersteunen.^{[18]XBronSharma N, Mishra D. Papaya leaves in dengue fever: is there scientific evidence? Indian Pediatr. 2014 Apr;51(4):324-325.}
6
Hou dagelijks een verslag bij van de symptomen. Door dagelijks een verslag bij te houden kun je in de gaten houden of de symptomen verergeren. Het is vooral belangrijk om kinderen en baby's goed in de gaten te houden, omdat zij meer kans hebben op het ontwikkelen van een ernstige vorm van dengue. Hou de volgende dingen goed bij:
- De temperatuur van de patiënt. Omdat de temperatuur gedurende de dag schommelt, verdient het de voorkeur om elke dag op hetzelfde tijdstip de temperatuur op te nemen. Dan is de meting betrouwbaar en steekhoudend.
- Vochtinname. Vraag of de patiënt steeds uit dezelfde beker wil drinken; dan kun jij beter onthouden en bijhouden hoeveel vloeistof hij in totaal heeft gedronken.
- Hoeveelheid urine. Vraag of de patiënt in een bakje wil plassen. Meet elke keer de hoeveelheid urine en noteer dit. Dit soort bakjes worden in het ziekenhuis ook gebruikt. Misschien is het mogelijk om er een mee te nemen uit het ziekenhuis.
7
Ga met de patiënt naar het ziekenhuis als de symptomen erger worden. Ga meteen naar het ziekenhuis als de patiënt een van de volgende tekenen vertoont:^{[19]XBronWorld Health Organization (WHO) and the Special Programme for Research and Training in Tropical Diseases (TDR). Dengue guidelines for diagnosis, treatment, prevention and control 2009.}
- Hoge koorts
- Hevige buikpijn
- Aanhoudend overgeven
- Koude en klamme handen of voeten (dit kan veroorzaakt worden door uitdroging of bloedverlies)
- Lusteloosheid
- Verwardheid (door te weinig water drinken of bloedverlies)
- Niet regelmatig kunnen plassen (minimaal elke 6 uur)
- Bloedingen (uit vagina, neus, ogen of tandvlees, of onderhuids)
- Moeite met ademen (door ophoping van vocht in de longen)
Advertentie

Deel 3

Deel 3 van 3:

Dengue behandelen in het ziekenhuis

Pdf downloaden

1
Laat een infuus inbrengen. Om ernstige gevallen van dengue te behandelen, zal de arts een infuus met vloeistoffen en elektrolyten inbrengen bij de patiënt. Bij deze behandeling worden tekorten aan vocht door overgeven en diarree weer aangevuld. Deze stap wordt alleen genomen als de patiënt geen orale vloeistoffen binnen kan houden (door bijvoorbeeld aanhoudend overgeven), of als hij in shock is.^{[20]XBetrouwbare bronPubMed CentralGa naar de bron}
- Een infuus wordt in een ader gestoken. Vloeistoffen stromen via een slangetje en een naald in de ader van de patiënt.^[21]XBron
- De belangrijkste vloeistof die via een infuus wordt ingebracht is een zoutoplossing van 0,9%.^[22]XBron
- De artsen houden bij hoeveel vocht de patiënt via het infuus heeft binnengekregen, omdat hiermee volgens de hedendaagse richtlijnen voorzichtiger moet worden omgegaan. Overhydratatie kan een averechts effect hebben, omdat de aderen de grote hoeveelheid vocht dan niet aankunnen. Daarom geven artsen de vloeistof tegenwoordig liever beetje bij beetje dan in een constante stroom.^[23]XBron
2
Onderga een bloedtransfusie. In zeer ernstige gevallen van dengue kan de arts besluiten dat een bloedtransfusie nodig is om het verloren bloed aan te vullen. Dit is meestal het geval als er sprake is van dengue-hemorragische koorts.^[24]XBron
- Bij een bloedtransfusie kan er vers bloed in het lichaam van de patiënt worden overgebracht, of alleen bloedplaatjes, wat de onderdeeltjes van het bloed zijn die ervoor zorgen dat het bloed kan stollen, en die kleiner zijn dan rode of witte bloedcellen.^[25]XBron
3
Onderga corticosteroïde-injecties. Corticosteroïden zijn medicijnen die erg lijken op cortisol, een hormoon dat van nature door de bijnieren wordt aangemaakt. Deze medicijnen verminderen ontstekingen en onderdrukken de activiteit van het immuunsysteem.^{[26]XBetrouwbare bronCleveland ClinicGa naar de bron}
- Het effect van corticosteroïden op dengue wordt nog onderzocht en is daarom nog niet overtuigend.^{[27]XBetrouwbare bronPubMed CentralGa naar de bron}
Advertentie