Een kort verhaal schrijven

Voor veel schrijvers is het korte verhaal het ideale genre. De meeste mensen zien het schrijven van een roman als een onmogelijke opgave, maar in principe kan iedereen een kort verhaal in elkaar draaien, en, wat misschien wel het allerbelangrijkste is, het ook afmaken. Net als een goed geschreven roman zal een goed kort verhaal je lezer meeslepen en enthousiast maken. Ook jij kunt met wat brainstormen, het maken van een opzetje en tot slot een goede afwerking, leren in een mum van tijd een succesvol kort verhaal te schrijven.

Deel 1

Deel 1 van 3:

Ideeën opdoen

Pdf downloaden

1
Bedenk om te beginnen een plot of een scenario. Probeer te bedenken waar je verhaal over zal gaan en wat er in het verhaal gaat gebeuren. Denk na over welke onderwerpen je gaat bespreken of beschrijven. Bepaal wat je benadering of wat het uitgangspunt van je verhaal gaat worden.^[1]XBron
- Je kunt bijvoorbeeld beginnen met een simpel plot; misschien wordt je hoofdpersonage verrast door slecht nieuws of hij of zij krijgt ongewild bezoek van een vriend of familielid.
- Je kunt ook een ingewikkelder plot proberen te bedenken, zoals een hoofdpersonage dat ontwaakt in een alternatieve werkelijkheid, of je hoofdpersoon ontdekt iemands diepst bewaarde geheim.
2
Richt je op een complex hoofdpersonage. De meeste korte verhalen concentreren zich op maximaal één of twee hoofdpersonages. Probeer een hoofdpersonage te bedenken dat een duidelijke wens of wil heeft, maar dat ook vol met tegenstellingen zit. Geef je hoofdpersonage niet simpelweg een goed of een slecht karakter. Geef je hoofdpersonage interessante eigenschappen en gevoelens zodat hij of zij complex en volledig aanvoelt.^[2]XBron
- Je kunt mensen uit je echte leven gebruiken als inspiratie voor je hoofdpersonage. Of je kunt vreemden in het openbaar observeren en hun eigenschappen voor je hoofdpersonage gebruiken.
- Misschien is je hoofdpersonage bijvoorbeeld een jong tienermeisje dat haar broertje wil beschermen tegen pestkoppen op school, terwijl ze tegelijkertijd ook graag bij de andere kinderen op school wil horen. Het kan ook zijn dat je hoofdfiguur een oudere man is die eenzaam is en daarom een hechte vriendschap aangaat met zijn buurman, maar er vervolgens achterkomt dat zijn buurman betrokken is bij criminele activiteiten.
3
Creëer een centraal conflict voor het hoofdpersonage. Ieder goed kort verhaal heeft een conflict dat centraal staat, waarin het hoofdpersonage een bepaald probleem of een bepaald dilemma moet oplossen. Presenteer vroeg in het verhaal een conflict voor je hoofdpersonage. Maak het leven van je hoofdpersonage lastig of problematisch.^[3]XBron
- Zo kan je hoofdfiguur bijvoorbeeld een bepaalde wens hebben of iets heel graag willen, maar kost het hem of haar heel veel moeite om die wens te vervullen. Of misschien zit je hoofdpersonage gevangen in een benarde of gevaarlijke situatie en moet hij of zij er alles aan doen om in leven te blijven.
4
Kies een interessante achtergrond. Een ander belangrijk onderdeel van een kort verhaal is de achtergrond, oftewel de plek waar de gebeurtenissen van het verhaal zich afspelen. Je kunt ervoor kiezen om het voor je korte verhaal bij één centraal decor te houden en vervolgens voor je verschillende personages details toevoegen aan die achtergrond. Kies een achtergrond die voor jou interessant is en die jij voor je lezer ook interessant kunt maken.^[4]XBron
- Een voorbeeld: misschien laat je je verhaal zich afspelen op een middelbare school in de stad waar jij woont. Maar het kan ook zijn dat je je verhaal laat beginnen in een kleine nederzetting op Mars.
- Probeer het verhaal niet te overladen met een heleboel verschillende achtergronden, omdat je op die manier je lezer alleen maar zou verwarren. Meestal heb je voor een kort verhaal genoeg aan één of twee decors.
5
Probeer een specifiek onderwerp te bedenken. Veel korte verhalen spelen zich af rond een bepaald onderwerp en diepen dat uit vanuit het gezichtspunt van de verteller of van het hoofdpersonage. Je kunt een breed thema kiezen zoals 'liefde', 'verlangen' of 'verlies', en erover nadenken vanuit het gezichtspunt van je hoofdpersonage.^[5]XBron
- Je kunt ook een meer specifiek onderwerp kiezen als 'liefde tussen broers en zussen', verlangen naar vriendschap' of 'het verlies van een ouder'.
6
Plan een emotionele climax. Ieder goed kort verhaal heeft een schokkend moment waarop het hoofdpersonage een emotioneel hoogtepunt bereikt. De climax doet zich meestal voor in de laatste helft van het verhaal of dicht tegen het einde. Tijdens zo’n hoogtepunt in het verhaal is het hoofdpersonage bijvoorbeeld volledig overdonderd, zit ergens gevangen, it totaal wanhopig, of heeft nergens meer controle over.^[6]XBron
- Zo kun je bijvoorbeeld een emotionele climax hebben waarbinnen je hoofdpersonage, een eenzame oudere man, de confrontatie met zijn buurman moet aangaan over diens criminele activiteiten. Of je kunt een emotionele climax bedenken waarop het hoofdpersonage, een jong tienermeisje, haar broertje verdedigt tegen een groep pestkoppen op school.
7
Probeer een einde te bedenken met een onverwachte wending of ander soort verrassing. Probeer ideeën op te doen voor een einde waar je lezer verrast, geschokt of onder de indruk van raakt. Vermijd een voorspelbaar einde, waarbij je lezer de afloop al van tevoren kan raden. Geef je lezer een vals gevoel van zekerheid, waarbij hij of zij denkt te weten hoe het verhaal af zal lopen, en leid de aandacht van de lezer vervolgens naar een ander personage of naar een beeld waar de lezer door geschokt raakt.^[7]XBron
- Eindig je verhaal nooit op een kunstmatige manier, waarbij je gebruik maakt van clichés of bekende onverwachte ontknopingen om je lezer te verrassen. Bouw spanning en emotie in je verhaal in zodat je lezer aan het einde een schok ervaart.
8
Lees voorbeelden van korte verhalen. Leer wat een kort verhaal tot een succes maakt en hoe je als lezer geboeid raakt door een kort verhaal door voorbeelden te lezen van ervaren schrijvers. Lees korte verhalen in verschillende genres, van literaire fictie tot science fiction en fantasieverhalen. Let op de manier waarop de schrijver gebruikt maakt van personages, het onderwerp, de achtergrond en het plot om de effecten binnen zijn of haar korte verhaal te versterken. Je kunt bijvoorbeeld de volgende korte verhalen lezen:
- 'Schrijver' van Heere Heeresma
- 'De papegaai' van Lode Baekelmans
- 'Na de film' van Hugo Claus
- 'Het geluid van donder' van de Amerikaanse schrijver Ray Bradbury^[8]XBron
- 'Tocht' van Leen Raats
- 'Twee cowboys' van de Amerikaanse schrijfster Annie Proulx^[9]XBron
- 'Een kamer voor mezelf' van Joost de Vries
- 'Dansen' van Ronald Giphart
- 'Scheer een zwerver' van Rob van Essen
- 'Iemand die het meent' van Maartje Wortel
Advertentie

Deel 2

Deel 2 van 3:

Een eerste opzet maken

Pdf downloaden

1
Schrijf de opzet voor je plot. Organiseer je korte verhaal in de vorm van een vijfdelige opzet van je plot: de expositie, een prikkelend incident, toenemende activiteit, een climax, afnemende activiteit en een ontknoping. Gebruik de opzet als handleiding bij het schrijven van het verhaal om er zeker van te zijn dat het een duidelijk begin, midden en einde heeft.^[10]XBron
- Je kunt ook de zogenaamde methode van de sneeuwvlok proberen. Dit houdt in dat je een samenvatting van één zin schrijft, een samenvatting van één alinea en dat je daarnaast een overzicht maakt van alle personages in het verhaal en een werkblad (op papier of in Excel) met de verschillende scènes.
2
Schrijf een begin dat de belangstelling van je lezer wekt. Je opening moet actie, conflict, of een ongewoon beeld bevatten om de aandacht van je lezer te trekken. Introduceer in de eerste alinea je hoofdpersonage en de achtergrond aan je lezer. Bereid je lezer voor op voor de belangrijkste onderwerpen en ideeën binnen het verhaal.^[11]XBron
- Een openingszin als: 'Ik was eenzaam die dag' vertelt je lezer bijvoorbeeld niet veel over de verteller, is niet ongewoon en trekt niet de aandacht.
- Probeer in plaats daarvan een zin als: 'De dag nadat mijn vrouw bij me wegging klopte ik bij de buurvrouw op de deur om te vragen of ze soms wat suiker had voor een cake die ik niet van plan was te gaan bakken.' Deze zin geeft de lezer een conflict in het verleden, de vrouw die is vertrokken, en spanning in het heden tussen de verteller en de buurman.
3
Houd het bij één perspectief. Een kort verhaal wordt meestal vanuit het ik-perspectief verteld en blijft bij slechts één perspectief. Dit geeft het verhaal een duidelijk focuspunt en een duidelijk perspectief. Je kunt ook proberen een kort verhaal te schrijven vanuit het perspectief van de derde persoon, maar er zou op die manier meer afstand tussen jou en de lezer kunnen ontstaan.^[12]XBron
- Sommige korte verhalen zijn vanuit het perspectief van de tweede persoon geschreven, waarbij de verteller 'jij' gebruikt. Dit wordt meestal alleen gedaan als de tweede persoon essentieel is voor het vertelde verhaal, zoals in het door de Amerikaanse schrijver Ted Chiang geschreven korte verhaal 'Story of Your Life' of in dat van de Amerikaans-Dominicaanse auteur Junot Diaz getiteld 'This is How You Lose Her'.
- De meeste korte verhalen zijn in de verleden tijd geschreven, maar je kunt ook voor de tegenwoordige tijd kiezen, als je je lezer op een meer direct manier bij het verhaal wilt betrekken.
4
Maak gebruik van dialoog om de karakters te ontwikkelen en het plot verder uit te werken. De dialoog in je verhaal moet altijd meerdere dingen tegelijk doen. Zorg ervoor dat de dialoog je lezer iets vertelt over het personage dat aan het woord is en ook iets toevoegt aan de algehele ontknoping van het verhaal. Neem zogenaamde dialooglabels in het verhaal op die karakter ontwikkelen en meer spanning of conflict aan de verschillende scènes toevoegen.^[13]XBron
- Probeer bijvoorbeeld in plaats van een dialoogzinnetje als: 'Hee, hoe is het?' met de stem van je personage te schrijven. Je zou kunnen schrijven: 'Hee dame, hoe staan de zaken?' of: 'Waar heb jij gezeten? Ik heb je al decennia lang niet gezien.'
- Probeer dialooglabels als 'stotterde ze,' 'sputtered ik tegen,' of 'schreeuwde hij' te gebruiken om meer karakter aan je personages toe te voegen. In plaats van dat je bijvoorbeeld schrijft: '‘Waar heb jij gezeten?’ zei ze', zou je kunnen schrijven: '‘Waar heb jij gezeten?’ vroeg ze op eisende toon', of '‘Waar heb jij gezeten?’ gilde ze.'
5
Neem zintuiglijke details over de achtergrond op. Probeer te bedenken hoe de omgeving voelt, klinkt, smaakt, ruikt en eruitziet voor je hoofdpersonages. Beschrijf je achtergrond door in gedachten gebruik te maken van je zintuigen zodat de omgeving voor je lezer tot leven komt.^[14]XBron
- Je zou bijvoorbeeld je oude middelbare school kunnen beschrijven als 'een enorm industrieel uitziend gebouw dat ruikt naar gymsokken, haarlak, verloren dromen en krijt.' Of je kunt de lucht bij je huis beschrijven als 'een wit laken bedekt met een dikke, grijze waas veroorzaakt door de bosbranden die in de vroege ochtend knapperden in het dichtbijgelegen bos.'
6
Eindig met een bewustwording of een onthulling. De bewustwording of de onthulling hoeft niet heel groot of duidelijk te zijn. Het kan ook iets subtiels zijn, waarbij je personages de dingen op een andere manier gaan doen of beginnen te zien. Je kunt eindigen met een onthulling die open aanvoelt of een onhulling die voelt als opgelost en klaar.^[15]XBron
- Je kunt ook eindigen met een interessant beeld of met een interessant gesprek dat een verandering of plotselinge omslag in een personage onthult.
- Zo zou je je verhaal bijvoorbeeld kunnen afsluiten met het moment waarop je hoofdpersonage besluit zijn buurman aan te geven, ook al betekent dat dat hij hem als vriend kwijtraakt. Of je zou je verhaal af kunnen sluiten met het beeld van je hoofdpersonage die haar broer, terwijl hij onder het bloed zit, naar huis helpt te lopen, waar ze net op tijd voor het eten aankomen.
Advertentie

Deel 3

Deel 3 van 3:

De kladversie verbeteren

Pdf downloaden

1
Lees je korte verhaal hardop voor. Probeer te horen hoe de zinnen klinken, en met name de dialoog. Let op of de verschillende alinea’s in het verhaal goed in elkaar overlopen. Kijk of er geen vreemde zinnen in het verhaal staan en onderstreep ze zodat je ze later kunt herschrijven.
- Ga na of je verhaal de opzet van je plot volgt en let op of er voor je hoofdpersonage sprake is van een duidelijk conflict.
- Het verhaal hardop voorlezen kan je ook helpen er eventuele spel-, grammatica- of interpunctiefouten uit te halen.
2
Kijk je korte verhaal na op duidelijkheid en vloeiendheid. De meeste korte verhalen zijn tussen de 1.000 en 7.000 woorden lang, of één tot tien pagina’s. Sta ervoor open bepaalde scènes uit je verhaal weg te laten, of om zinnen te wissen om je verhaal korter en krachtiger te maken. Zorg ervoor dat je alleen details of momenten opneemt die absoluut essentieel zijn voor het verhaal dat je probeert te vertellen.^[16]XBron
- Over het algemeen geldt voor korte verhalen dat korter meestal beter is. Laat daarom geen zin staan die niet veel zegt of een scène die geen nut heeft, alleen maar omdat jij ze mooi vindt klinken. Wees ongenadig bij het inbinden van je verhaal en zorg ervoor dat er niet meer dan nodig staat.
3
Bedenk een interessante titel. De meeste uitgevers, maar ook de meeste lezers, zullen eerst naar de titel van een verhaal kijken om te bepalen of ze wel verder willen lezen. Kies een titel die je lezer zal boeien of interesseren en hem of haar aan zal moedigen om het feitelijke verhaal te lezen. Kies als titel een onderwerp, een beeld of de naam van een personage uit het verhaal zelf.^[17]XBron
- De titel 'Something I’ve Been Meaning to Tell You' van de Canadese schrijfster Alice Munro is bijvoorbeeld een goed voorbeeld omdat het een citaat is van iets wat een personage in het verhaal zegt en omdat hij direct tegen de lezer gericht is, waarbij de 'ik' iets met de lezers wil delen.
- De titel 'Sneeuw, Appel, Glas' van de Britse auteur Neil Gaiman is ook een goede titel omdat er drie objecten in geïntroduceerd worden die op zichzelf interessant zijn, maar die nog veel interessanter worden wanneer ze bij elkaar worden gebracht in één verhaal.
4
Laat anderen je verhaal lezen en er vervolgens kritiek op leveren. Laat je korte verhaal zien aan vrienden, familieleden en bijvoorbeeld klasgenoten. Vraag of zij het verhaal meeslepend en boeiend vinden. Sta open voor opbouwende kritiek van anderen, omdat het je verhaal alleen maar sterker zal maken.
- Je kunt ook lid worden van een schrijversclub en je korte verhaal aanbieden voor een workshop. Of je kunt je eigen schrijfgroep oprichten met vrienden waarbinnen jullie workshops kunnen houden met steeds één van jullie verhalen als thema.
- Nadat je feedback van anderen hebt gekregen moet je je korte verhaal nog een keer nakijken, net zolang tot je de best mogelijke versie ervan gecreëerd hebt.
Advertentie