Droogijs maken

Droogijs is de vaste vorm van de chemische stof koolstofdioxide(CO₂), net zoals gewoon ijs de vaste vorm van water (H₂O is). Droogijs is erg koud (78,5°C) en wordt daarom in de industriële wereld voor verschillende koel- en vriesdoeleinden gebruikt. Met de juiste ingrediënten kun je zelf thuis je eigen droogijs maken. Als je de juiste veiligheidsmaatregelen neemt is het een snel en gemakkelijk proces.

Methode 1

Methode 1 van 2:

Droogijs maken met gecomprimeerd CO₂

Pdf downloaden

1
Pak een CO₂-brandblusser en een kussensloop. Je hebt slechts drie dingen nodig om thuis droogijs te maken: een CO₂-brandblusser, een stoffen kussensloop waarvan je het niet erg vindt als hij vies wordt en een ruime plek buitenshuis waar kinderen en huisdieren je niet in de weg lopen.
- Je hebt voor deze methode echt een CO₂-blusser nodig en niet een gewone brandblusser voor in huis. De meeste brandblussers voor in huis gebruiken fijn poeder gemaakt van chemische stoffen als natriumbicarbonaat of kaliumbicarbonaat, wat niet de CO₂ produceert die je nodig hebt om droogijs te maken.^[1]XBron
- CO₂-brandblussers worden meestal gebruikt in laboratoria, keukens en in ruimtes met machines.^[2]XBron Een dergelijke blusser heeft meestal een zwarte plastic expansiekoker op de spuitmond en geen inslagknop om de blusser onder druk te zetten.
- CO₂-brandblussers kun je bij bouwmarkten en gespecialiseerde webshops kopen.^[3]XBron
2
Bescherm je handen, ogen en ledematen. Droogijs is zo koud dat je huid er gemakkelijk door kan bevriezen of 'verbranden' als je het op je blote huid krijgt. Om een brandblusser te gebruiken hoef je geen beschermend pak te dragen, maar het is een goed idee om je lichaam te beschermen tegen droogijs wat eventueel op je lichaam valt of spuit. Trek voordat je begint de volgende dingen aan:
- Dikke, stevige werkhandschoenen (je kunt strakke handschoenen eronder dragen om jezelf extra te beschermen)
- Veiligheidsbril of gelaatsscherm
- Shirt met lange mouwen en een lange broek
- Dichte schoenen
- Jas met lange mouwen of laboratoriumjas (optioneel)
3
Wikkel de kussensloop strak om de slang. Steek de expansiekoker op de spuitmond van de brandblusser in de kussensloop. Pak de stof van de kussensloop bij elkaar en wikkel de stof strak om het stuk slang achter de expansiekoker. Zorg ervoor dat er geen gas kan ontsnappen, behalve door de fijngeweven stof van de kussensloop.
- Gebruik ducttape om de kussensloop goed vast te maken als je bang bent dat hij wegvliegt. Door de hoeveelheid druk in de brandblusser zou het niet moeilijk moeten zijn om de kussensloop goed vast te kunnen houden, maar het kan geen kwaad om extra voorzorgsmaatregelen te nemen.
4
Spuit met de brandblusser in de kussensloop. Wanneer je klaar bent knijp je in het handvat en kijk je hoe het gas in de kussensloop spuit. Doe dit 2 tot 3 seconden. Het lijkt misschien niet alsof er ijs ontstaat, maar er zou zich snel ijs op de bodem van de kussensloop moeten verzamelen. Laat het handvat na enkele seconden los. De koolstofdioxidedamp zal uit de kussensloop drijven. Dit is normaal en veilig, als je maar in een goed geventileerde ruimte werkt.
- Als het je niet lukt om met de brandblusser in de kussensloop te spuiten, controleer de veiligheidspin dan. Die zul je weg moeten halen om in het handvat te kunnen knijpen.
5
Haal de kussensloop weg. Haal de expansiekoker voorzichtig uit de kussensloop. Houd de stof dicht tegen de koker aan om het ijs ervan af te vegen. Onderin de kussensloop zou zich een kleine hoeveelheid droogijs moeten bevinden; korrelig wit materiaal dat op piepschuim lijkt.
- Probeer de kussensloop rechtop vast te houden en pak het ijs niet meer vast dan nodig is. Als je stevige veiligheidshandschoenen draagt kun je enkele seconden kleine stukken ijs aanraken, maar pak ze niet langer dan dat vast want ze kunnen je vingers door de handschoenen heen verwonden als je maar lang genoeg wacht.
6
Doe het droogijs in een veilige bak om het in te bewaren. Schraap het droogijs uit de kussensloop en doe het in een praktischere bak, zoals een kom, een stevige plastic zak of een thermosfles. Doe een enkele laag ijs in de bak en zorg dat de stukken zo groot mogelijk blijven om het ijs zo lang mogelijk mee te laten gaan. Doe de bak niet dicht. Als je er een luchtdicht deksel op doet zal de druk van het CO₂-gas zich opbouwen, waardoor het deksel eraf vliegt of de bak explodeert. Als je toch een deksel of dop gebruikt, duw hem er dan niet op of schroef hem dan niet helemaal vast.
- Niet alle materialen zijn veilig om droogijs in op te bergen. Hieronder vind je enkele suggesties:
- Gebruik geen bakken van fijn porselein, keramiek of glas. Door de intense kou van het droogijs kunnen deze materialen zich samentrekken en barsten.
- Gebruik geen mooie of dure bakken van metaal. Het droogijs kan het metaal beschadigen en krom laten trekken.
- Gebruik wel stevige plastic bakken (vooral koelers en koelboxen) om droogijs in te bewaren.
- Gebruik wel thermosflessen om het droogijs in te bewaren, maar sluit de thermosflessen niet af.
7
Gebruik in een CO₂-patroon in plaats van een brandblusser. Als je geen CO₂- brandblusser kunt krijgen, dan kun je deze methode ook uitvoeren met een patroon met onder druk staand CO₂. Deze kun je bij technische groothandels en op het internet kopen. Het proces is vrijwel hetzelfde. Sluit gewoon een koker of spuitmond op het patroon aan, wikkel er een kussensloop omheen, spuit enkele seconden gas in de kussensloop en haal de stukken droogijs uit de kussensloop. Bij deze methode neem je dezelfde veiligheidsmaatregelen.
- Zorg dat je een patroon met een dompelbuis koopt. Die kun je ook apart kopen. Een dergelijk patroon onttrekt vloeibare koolstofdioxide aan de bodem van het patroon, wat je nodig hebt om droogijs te maken. Een patroon zonder dompelbuis haalt het koolstofdioxide uit de bovenste deel van het patroon, waardoor je geen droogijs krijgt.^[4]XBron Exemplaren met een dompelbuis hebben vaak twee witte strepen, terwijl patronen zonder dompelbuis zwart gelakt zijn.^[5]XBron
- Als je van plan bent om vaak droogijs te maken, dan kun je een opzetstuk maken dat speciaal bedoeld is voor het maken van droogijs. Dit is in feite een spuitmond met een koker en een stoffen zak over het uiteinde die aangesloten en losgemaakt kan worden.^[6]XBron
Advertentie

Methode 2

Methode 2 van 2:

Zelfgemaakt droogijs gebruiken

Pdf downloaden

1
Doe water bij het droogijs om nevelig gas te maken. Droogijs wordt vaak gebruikt om kunstrook of –nevel te maken. Dit kun je al doen door water bij het droogijs te doen. Door wat water op het droogijs te spetteren krijg je een sissend geluid en wordt er een hoop koolstofdioxidegas geproduceerd. Dit komt goed van pas bij dansfeesten, rockconcerten, spookhuizen en andere plekken waar je griezelige, mysterieuze sfeer wilt creëren.
- Zorg er altijd voor dat je het gas alleen buiten en in een goed geventileerde ruimte maakt. De kans is klein dat het gebeurt, maar als je veel koolstofdioxidegas maakt in een slecht geventileerde ruimte kan al het zuurstof uiteindelijk verdreven worden, waardoor je niet meer zult kunnen ademen.
- Als je een bak met een klein ventilatiegat gebruikt, dan kun je een soort van geiser maken waar een smalle straal nevel uit spuit. Dit kan krachtig genoeg zijn om een kleine motor van stroom te voorzien of een windmolentje rond te laten draaien.
2
Gebruik droogijs om koolzuurhoudende dranken te maken. Koolstofdioxide wordt tevens vaak gebruikt om koolzuurhoudende dranken als frisdrank, bier, champagne en sodawater te maken. Door droogijs in water te doen komt er koolstofdioxide in het water terecht, wat zich uiteindelijk ophoopt tot de kenmerkende kleine belletjes die je in koolzuurhoudende dranken ziet. De meeste frisdrankproducenten gebruiken eigenlijk CO₂-gas in plaats van vast CO₂ in de vorm van droogijs, maar het laatste heeft zeker een effect.^[7]XBron
- Drink je drankje niet op als je droogijs in zit. Wacht totdat het droogijs volledig opgelost is voordat je je drankje opdrinkt. Door droogijs in te slikken kun je ernstige inwendige verwondingen oplopen. Het inwendige weefsel bevriest sneller dan je huid.
- Sommige mensen vinden dranken die met droogijs gecarboniseerd zijn niet lekker smaken. Je kunt het proces uittesten met een kleine hoeveelheid vloeistof voordat je probeert om al je drankjes ermee te carboniseren.
3
Gebruik droogijs om eten en drinken in te vriezen. Droogijs is een stuk kouder dan gewoon ijs, en je kunt het dus gebruiken om eten en drinken een stuk sterker te koelen dan met gewoon ijs mogelijk is. Het gevaar met droogijs is echter dat het eten en drinken te koud wordt. Als je bijvoorbeeld een fles champagne op droogijs legt kan de fles uit elkaar spatten of kan de drank deels bevriezen. Gebruik droogijs dus alleen voor voedingsmiddelen die je het beste bevroren op kunt eten (zoals ijs en ijslolly's).
- Om droogijs in een koelbox te gebruiken doe je het eten eerst in de koelbox, leg je het droogijs erbovenop en doe je het deksel losjes dicht (probeer zoals altijd om de koelbox niet volledig af te sluiten). Koude lucht zakt, dus op deze manier blijft het eten zo goed mogelijk bevroren. Open plekken vul je op met proppen krantenpapier, want door extra lucht zal het droogijs sneller sublimeren (in gas veranderen).
- Met droogijs kun je ook gewoon ijs bevroren houden in een koelbox.
- Gebruik 5 tot 10 kilo droogijs voor iedere 24 uur dat je het eten bevroren wilt houden (afhankelijk van hoe groot de koelbox is).
4
Gebruik droogijs om los voedsel te bewaren. Verrassend genoeg kun je droogijs gebruiken om voedingsmiddelen als granen, bonen, linzen en pasta vers te houden. Om dit te doen leg je eerst droogijs onderin een koelbox. Zorg ervoor dat er geen rijp op het droogijs ligt, want dan kan er vocht in de koelbox komen en kan je eten nat worden. Leg het eten op het droogijs en doe het deksel losjes (niet dicht) op de koelbox. Laat de koelbox vijf tot zes uur staan totdat het ijs volledig gesublimeerd is en er geen vast droogijs meer is. Wanneer dat zo is doe je het deksel goed op de koelbox.
- Wanneer het ijs sublimeert ontstaat er CO₂-gas, wat zwaarder dan lucht is. Zonder lucht in de koelbox is het erg moeilijk voor bacteriën en ongedierte om te overleven, waardoor het voedsel een stuk langer meegaat.
- Gebruik bij deze methode 125 gram droogijs per 20 liter inhoud.^[8]XBron
5
Gebruik droogijs om vaste materialen te laten krimpen. Zoals hierboven al vermeld is is droogijs zo koud dat het materialen als metaal en keramiek iets laat krimpen wanneer het ermee in aanraking komt. In bepaalde situaties kun je goed gebruikmaken van deze eigenschap. Hieronder vind je twee voorbeelden:^[9]XBron
- Uitdeuken van auto's: als je auto aan de buitenkant een kleine deuk heeft en het lijkt alsof het metaal naar binnen gedrukt is, dan kun je het probleem verhelpen met droogijs. Gebruik dikke handschoenen om een blok of plaat droogijs tegen de deuk te duwen. Duw het ijs ook tegen de binnenkant van de deuk, als dat mogelijk is. Houd het ijs op zijn plek totdat er enkele centimeters rondom de deuk rijp ontstaat. Haal het ijs dan weg en laat het materiaal weer opwarmen. Herhaal indien nodig.
- Vloertegels verwijderen: deze truc helpt om een of twee keramische tegels van de vloer te verwijderen. Leg een platte plaat droogijs midden op de vloertegel zodat het hele oppervlak van de tegel met het ijs in aanraking komt. Wacht totdat de hele tegel met rijp bedekt is. Als de tegel niet vanzelf loskomt tik je er enkele keren met een hamer en schroevendraaier om om het voegenmortel langs de randen los te maken.
Omdat koolstofdioxide zwaarder dan lucht is onttrekt het lucht uit welke bak dan ook (zoals bij bovenstaande methode om voedsel te bewaren). Het is mogelijk om dit principe te gebruiken om mollen, veldmuizen en ander ongedierte te doden dat je tuin kapotmaakt. Om dit te doen duw je stukken droogijs van 3 tot 5 centimeter in elk gat en dek je de gaten af met aarde. Doe dit bij zoveel mogelijk gaten. Idealiter behandel je alle gaten. Het ijs zal sublimeren en er zal CO₂ gas ontstaan, waardoor het zuurstof verdwijnt en de dieren stikken.^[10]XBron
Advertentie

Tips

Als je een grote hoeveelheid droogijs wilt kun je het het beste kopen bij een technische groothandel die industriële gassen verkoopt. Als je geen groothandel bij je in de buurt kunt vinden, dan kun je het droogijs ook online bestellen bij een gespecialiseerde webshop. Houd er wel rekening mee dat sommige winkels niet leveren aan particulieren.
Als je veel of vaak droogijs nodig hebt is het ook mogelijk om een machine te kopen die droogijs maakt. Een dergelijke machine kost echter al snel enkele duizenden euro's.^[11]XBron

Advertentie

Waarschuwingen

Zorg dat je het droogijs niet met je blote huid aanraakt. Je huid zal pijnlijk bevriezen.
Voer als kind dit experiment alleen uit onder toezicht van een volwassene en draag dikke leren handschoenen om het droogijs beet te pakken.
Werk met het droogijs in een goed geventileerde ruimte. Wanneer het vaste koolstofdioxide in gas verandert vervangt het het zuurstof in de lucht.
Doe geen deksel op de bak wanneer je het droogijs opbergt. Bij het sublimeren moet het gas zich door de lucht kunnen verspreiden. De bak zal exploderen als je hem dicht laat.

Advertentie