Fransiyo

Ang Pransyo o Pransyum ay isang elementong pangkimika na mayroong sagisag na pangkimikang Fr at atomikong bilang na 87. Isa itong metal, na sa larangan ng kimika, ay inilagay sa isang pangkat ng mga elementong metal na pinangalanan bilang mga metal na alkalina. Napakaradyo-aktibo ng francium. Ang napakamaliliit na dami nito ay nasa loob ng mga bato ng uranium at ng thorium. Sa lahat ng mga elementong kimikal, ito ang mayroong pinakamababang elektronegatibidad at pagkahinlog ng elektron.

Fransiyo, ₈₇Fr

Fransiyo
Bigkas sa Ingles	/ˈfrænsiəm/ ​(FRAN-see-əm)
Bilang na pangmasa	[223]
Fransiyo sa talahanayang peryodiko
Hydrogen Helium Lithium Beryllium Boron Carbon Nitrogen Oxygen Fluorine Neon Sodium Magnesium Aluminium Silicon Phosphorus Sulfur Chlorine Argon Potassium Calcium Scandium Titanium Vanadium Chromium Manganese Iron Cobalt Nickel Copper Zinc Gallium Germanium Arsenic Selenium Bromine Krypton Rubidium Strontium Yttrium Zirconium Niobium Molybdenum Technetium Ruthenium Rhodium Palladium Silver Cadmium Indium Tin Antimony Tellurium Iodine Xenon Caesium Barium Lanthanum Cerium Praseodymium Neodymium Promethium Samarium Europium Gadolinium Terbium Dysprosium Holmium Erbium Thulium Ytterbium Lutetium Hafnium Tantalum Tungsten Rhenium Osmium Iridium Platinum Gold Mercury (element) Thallium Lead Bismuth Polonium Astatine Radon Francium Radium Actinium Thorium Protactinium Uranium Neptunium Plutonium Americium Curium Berkelium Californium Einsteinium Fermium Mendelevium Nobelium Lawrencium Rutherfordium Dubnium Seaborgium Bohrium Hassium Meitnerium Darmstadtium Roentgenium Copernicium Nihonium Flerovium Moscovium Livermorium Tennessine Oganesson Cs ↑ Fr ↓ (Uue) radon ← fransiyo → radium
Atomikong bilang (Z)	87
Pangkat	pangkat 1: idrohino at mga metal na alkali
Peryodo	peryodo 7
Bloke	s-bloke
Konpigurasyon ng elektron	[Rn] 7s1
Mga elektron bawat kapa	2, 8, 18, 32, 18, 8, 1
Katangiang pisikal
Pase sa STP	solid
Punto ng pagkatunaw	300 K ​(27 °C, ​81 °F)
Punto ng pagkulo	950 K ​(677 °C, ​1251 °F)
Densidad (malapit sa r.t.)	2.48 g/cm3 (estimated)[1]
Presyon ng singaw (extrapolated) P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T (K) 404 454 519 608 738 946
Katangiang atomiko
Mga estado ng oksidasyon	+1 (isang matapang na panimulang oksido)
Elektronegatibidad	Eskala ni Pauling: >0.79
Mga enerhiyang ionisasyon	Una: 393 kJ/mol[2]
Radyong Kobalente	260 pm (extrapolated)
Radyong Van der Waals	348 pm (extrapolated)
Ibang katangian
Likas na paglitaw	mula sa pagkabulok
Kayarian ng krystal	​body-centered cubic (bcc) (extrapolated)
Termal na konduktibidad	15 W/(m⋅K) (extrapolated)
Elektrikal na resistibidad	3 µΩ⋅m (calculated)
Magnetikong pagsasaayos	Paramagnetic
Bilang ng CAS	7440-73-5
Kasaysayan
Pagpapangalan	after France, homeland of the discoverer
Pagkakatuklas at unang pagbubukod	Marguerite Perey (1939)
Pangunahing isotopo ng fransiyo
Iso­topo Abudansya Half-life (t1/2) Paraan ng pagkabulok Produkto Padron:Infobox element isotopes/isotopes decay2 221Fr trace 4.8 min α 217At 222Fr syn 14.2 min β− 222Ra 223Fr trace 22.00 min β− 223Ra α 219At
Kategorya: Fransiyo tingnan usapan baguhin

Katulad ng lahat ng mga elementong nasa pangkat bilang 1 sa talaang peryodiko, ang francium ay marahas na tumutugon (reaksiyon) sa tubig. Ang francium ang isa sa pinakamahirap na mahanap na mga elemento sa Daigdig. Tinataya na mayroong lamang humigit-kumulang sa 15 mga gramo o kalahati ng isang onsa ang mayroon nito sa ibabaw o "balat" ng Daigdig sa loob ng nag-iisang panahon.^[3]

Bagaman nalalaman ng mga kimiko na dapat na umiral ang bilang ng elemento na 87 sa talaang peryodiko, matagal bago ito natagpuan. Noong kaagahan ng dekada ng 1900, halos lahat ng mga kahon na nasa talaang peryodiko ay napuno na. Nalalaman ng mga kimiko na mayroong nang tig-iisang elemento na mailalagak sa bawat isang kahon. Ang francium ay natagpuan noong 1939 ng kimikong Pransesa na si Marguerite Perey.^[3] Pinangalanan niya ang elementong ito bilang francium, na nakabatay sa pangalan ng kaniyang bansang pinagmulan, ang Pransiya (na sa wikang Pranses ay France).