Francij
Fráncij je kemični element, ki ima v periodnem sistemu simbol Fr in atomsko število 87. To je močno radioaktivna alkalijska kovina, ki jo najdemo v uranovih in torijevih rudah.
| Francij | ||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Izgovarjava | IPA: [ˈfraːnt͡sij] | |||||||||||||||||||||||||||||
| Masno število | [223] | |||||||||||||||||||||||||||||
| Francij v periodnem sistemu | ||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||
| Vrstno število (Z) | 87 | |||||||||||||||||||||||||||||
| Skupina | skupina 1: H in alkalijske kovine | |||||||||||||||||||||||||||||
| Perioda | perioda 7 | |||||||||||||||||||||||||||||
| Blok | blok s | |||||||||||||||||||||||||||||
| Razporeditev elektronov | [Rn] 7s1 | |||||||||||||||||||||||||||||
| Razporeditev elektronov po lupini | 2, 8, 18, 32, 18, 8, 1 | |||||||||||||||||||||||||||||
| Fizikalne lastnosti | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Faza snovi pri STP | solid | |||||||||||||||||||||||||||||
| Tališče | 27 °C | |||||||||||||||||||||||||||||
| Vrelišče | 677 °C | |||||||||||||||||||||||||||||
| Gostota (blizu s.t.) | 2,48 g/cm3 (ocenjeno)[1] | |||||||||||||||||||||||||||||
Parni tlak (ekstrapolirano)
| ||||||||||||||||||||||||||||||
| Lastnosti atoma | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Oksidacijska stanja | +1 (močno bazični oksid) | |||||||||||||||||||||||||||||
| Elektronegativnost | Paulingova lestvica: >0,79 | |||||||||||||||||||||||||||||
| Ionizacijske energije |
| |||||||||||||||||||||||||||||
| Kovalentni polmer | 260 pm (ekstrapolirano) | |||||||||||||||||||||||||||||
| Van der Waalsov polmer | 348 pm (ekstrapolirano) | |||||||||||||||||||||||||||||
| Druge lastnosti | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Pojavljanje v naravi | iz razpada | |||||||||||||||||||||||||||||
| Kristalna struktura | telesno centrirana kubična (tck) (ekstrapolirano) | |||||||||||||||||||||||||||||
| Toplotna prevodnost | 15 W/(m⋅K) (ekstrapolirano) | |||||||||||||||||||||||||||||
| Električna upornost | 3 µΩ⋅m (izračunano) | |||||||||||||||||||||||||||||
| Magnetna ureditev | Paramagnetic | |||||||||||||||||||||||||||||
| Številka CAS | 7440-73-5 | |||||||||||||||||||||||||||||
| Zgodovina | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Poimenovanje | po Franciji, domovini odkriteljice | |||||||||||||||||||||||||||||
| Odkritje in prva izolacija | Marguerite Perey (1939) | |||||||||||||||||||||||||||||
| Najpomembnejši izotopi francija | ||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||
Pomembne lastnosti uredi
Ta element je leta 1939 odkrila Marguerite Perey na pariškem Curiejinem inštitutu in ga poimenovala po Franciji. Francij je najtežja alkalijska kovina in se pojavlja kot rezultat razpada alfa aktinija, lahko ga tudi umetno ustvarijo z obstreljevanjem torija s protoni.
Čeprav nastopa v naravnih uranovih mineralih, se ocenjuje, da je v zemeljski skorji v vsakem trenutku manj kot 30 g. Med prvimi 101 elementi je najbolj nestabilen in ima najvišjo ekvivalentno maso od vseh elementov.
Obstaja 33 znanih izotopov francija. Z 22 minutami razpolovnega časa je najdlje obstojen Fr-223, ki je hčerinski izotop Ac-227 in edini izotop francija, ki se pojavlja v naravi. Vsi znani izotopi francija so izjemno nestabilni, zato vedenje o lastnostih tega elementa izhaja le iz radiokemijskih postopkov.
Nobena raziskovalna ekipa še ni izdelala količino francija, ki bi jo bilo moč stehtati, niti ta element ni bil pripravljen ali izoliran, in verjetno nikoli ne bo. Kemijsko so lastnosti francija blizu lastnostim cezija.
Sklici uredi
- ↑ Lavrukhina, Avgusta Konstantinovna; Pozdnyakov, Aleksandr Aleksandrovich (1970). Analytical Chemistry of Technetium, Promethium, Astatine, and Francium. Translated by R. Kondor. Ann Arbor–Humphrey Science Publishers. str. 269. ISBN 978-0-250-39923-9.
- ↑ ISOLDE Collaboration, J. Phys. B 23, 3511 (1990) (PDF online)
