Eurovision Song Contest 2002

Etter sigeren med songen «Everybody» i 2001, var Estland og kringkastaren ETV vertar for fyrste gong. Sett bort frå Jugoslavia i 1990, var Estland det fyrste av dei tidlegare austblokklanda til å arrangere Eurovision Song Contest.^[1] Lenge var det usikkert om Estland ville ha råd til å arrangere konkurransen, men den estiske kringkastaren fekk til slutt sikra økonomien i arrangementet ved hjelp av ekstra midlar frå regjeringa.^[1][2]

ETV la Eurovision Song Contest 2022 til hovudstaden Tallinn og arenaen Saku Suurhall med plass til rundt 10 000 tilskodarar. Til å handtere sendinga henta ETV inn fagfolk og ekspertise frå utlandet. Blant dei var to nordmenn: tv-regissør Marius Bratten og regiassistent Reidunn Nørstelien.^[3][4] Bratten jobba på denne tida for svenske SVT, og hadde også hatt regien for konkurransen i 2000. Programleiarar var mezzosopranen Annely Peebo og skodespelaren Marko Matvere.

Opphavleg skulle 22 land delta i konkurransen: Dei 15 beste frå det føregåande året, pluss dei sju landa som hadde blitt ekskluderte frå 2001-utgåva på grunn av dårlege plasseringar året før. Men den europeiske kringkastingsunionen auka talet på deltakarland til 24 og gav dimed Israel og Portugal moglegheita til å delta. Portugal avslo, og plassen blei i staden tilboden Latvia, som seinare gjekk hen og vann konkurransen.^[1][5]

Dei fem dårlegaste plasserte landa frå 2001 måtte stå over konkurransen dette året: Island, Irland, Nederland, Polen og Noreg, som mista sin fyrste finale på 32 år.

For fyrste gong hadde konkurransen sitt eige tema – «A Modern Fairytale» ('eit moderne eventyr'). Sidan då har alle konkurransar hatt eit eige slagord. Eventyrtemaet gjekk igjen gjennom heile konkurransen, blant anna i postkortfilmane som blei vist mellom songane.

Sendinga opna med ein kortfilm frå Tallinn, der fjorårsvinnarane Tanel Padar og Dave Benton dukka opp. Etter filmen fortsette sendinga frå Saku Suurhall, og Padar og Benton kom på scena og song vinnarbidraget «Everybody». Deretter kom programleiarane Annely Peebo og Marko Matvere på scena og ønskte velkommen på engelsk og fransk. Under introduksjonen blei det også vist direktebilete frå Eurovision-festar på torget i Tallinn, i London, på Reperbahn i Hamburg og Granada i Spania.

Deretter starta konkurransen, og rekkjefølgja var avgjord ved loddtrekking. Kypros starta, mens Litauen avslutta. Blant deltakarane var det fleire minneverdige framsyningar. Dei greske deltakarane stilte i romdrakter, Slovenia sende tre dragartistar utkledde som flyvertinner, mens Sergio frå Belgia leverte ei særs energirik framføring. Den tyske deltakaren Corinna May var blind, og skulle eigentleg ha delteke for Tyskland i 1999, men blei diskvalifisert fordi songen hadde vore offentleggjord tidlegare.^[6] Dette året var ho tilbake som favoritt med songen «I Can't Live Without Music»,^[7] men det tyske bidraget blei berre nummer 21 av 24 bidrag.

Etter at songane var framførte, blei det som vanleg vist ein kortreprise av deltakaren idet telefonavrøystinga start. Åra i forvegen hadde songar med seint startnummer generelt fått fleire telefonrøyster enn songar med tidlege startnummer. For å motverke fordelen av å opptre mot slutten, «snudde» arrangørane dette året kortreprisen. Ein byrja reprisen med song 24 og avslutta med song 1. Dette for at også songane med tidleg startnummer skulle vere friskt i minnet til sjåarane.

På førehand var Tyskland, Storbritannia, Sverige og Frankrike dei største favorittane til å vinne konkurransen. I Spania var det også enorm merksemd rundt landets deltakar, Rosa López. Ho hadde vunne talentkonkurransen Operación Triunfo, eit Idol-liknande tv-konsept. Programmet og Rosa hadde blitt svært populære i Spania, og forventningane til bidraget «Europe's Living a Celebration» var skyhøge før Eurovision Song Contest. Spania enda til slutt på ein sjuandeplass, men finalen blei sett av heile 14 millionar spanske tv-sjåarar – det høgaste talet nokon gong.^[8]

Men i likskap med fjoråret, innfridde ikkje favorittane. I staden utvikla avrøystinga seg overraskande til ein duell mellom Malta og Latvia. Konkurransen blei til slutt vunnen av Marie N frå Latvia med songen «I Wanna». I likskap med «Everybody», som vann konkurransen året før, blei «I Wanna» fort gløymd etter konkurransen. Faktisk dukka songen ikkje opp på nokre av singellistene i Vest-Europa – unntaket var belgiske Flandern, der han dukka opp på utfordrarlista til den offisielle topp 50-lista.^[9] «I Wanna» er dimed truleg ein av dei minst suksessfulle vinnarlåtane i Eurovision-historien.^[10][11] Men Marie N fikk ein relativt suksessrik karriere i Latvia, og året etter var ho programleiar for Eurovision Song Contest i Riga.^[10]

Storbritannia fekk sitt beste resultat på fire år, takka vere Jessica Garlick og songen «Come Back», som enda på delt tredjeplass saman med vertslandet Estland. Det skulle gå 20 år før Storbritannia slo denne plasseringa, då Sam Ryder blei nummer to med «Space Man» i Torino i 2022.^[12]

For fyrste gong sidan 1970 deltok ikkje Noreg i Eurovision Song Contest. Årsaka var sisteplassen året før med «On My Own» og Haldor Lægreid. Berre dei 17 beste landa frå 2001 fekk delta, og Noreg måtte difor stå utanfor konkurransen i 2002. Dette var fyrste gongen sidan debuten at Noreg ufriviljug stod utanfor konkurransen. Heller ikkje i 1970 deltok Noreg, men då boikotta NRK finalen i protest mot forma på konkurransen.^[13]

Sjølv om Noreg ikkje deltok, blei finalen likevel send på NRK1 med Jostein Pedersen som kommentator.^[4] Sendinga på NRK1 blei følgd av 970 000 sjåarar, noko som var ein nedgang på rundt ein halv million sjåarar frå året før.^[14] Dei norske sjåarane fekk heller ikkje røyste i finalen, sidan det berre var deltakarlanda som hadde røysterett. Noreg var tilbake i konkurransen igjen i 2003.

Kvart land gav 1–8, 10 og 12 poeng til sine ti favorittsongar. Ifølgje konkurransereglane måtte alle land bruke telefonavrøysting eller ein kombinasjon av jury og telefonavrøysting, om eit land ønskte det. Det var berre lov å røyste tre gongar frå kvar telefon.^[15] I særskilde tilfelle der telefonavrøysting ikkje var teknisk gjennomførbart, kunne ein jury brukast i staden. Dette gjorde Makedonia, Romania, Russland, Tyrkia og Bosnia-Hercegovina. I tillegg brukte Kypros, Hellas, Spania, Kroatia, Finland, Malta, Slovenia og Litauen ei 50/50-blanding av telefonrøyster og juryrøyster. Landa som brukte telefonavrøysting, hadde i tillegg ein reservejury på åtte personar som skulle brukast om telefonavrøystinga svikta, eller plutseleg ikkje kunne gjennomførast. Sjåarane fekk ti minutt på seg til å røyste. Overdommar for avrøystinga var Christine Marchal-Ortiz frå EBU.

Ifølgje konkurransereglane dette året kunne landa bruke telefonavrøysting eller ein 50/50-kombinasjon av telefonrøyster og juryrøyster.^[15] Kypros, Hellas, Spania, Kroatia, Finland, Malta, Slovenia og Litauen valde å bruka ein 50/50-kombinasjon. I tillegg hadde Makedonia, Romania, Russland, Tyrkia og Bosnia-Hercegovina berre jury, siden den tekniske infrastrukturen i dei landa ikkje kunne handtere ei så omfattande telefonavrøysting som dette.

Regelverket sa at berre dei 15 beste landa dette året ville få plass i konkurransen i 2003. Dimed hadde landa ein ekstramotivasjon for å sikre seg nok poeng til å kvalifisere seg til neste års konkurranse. I kjølvatnet av avrøystinga dette året kom ei rekkje skuldingar om jury-juks. Fleire delegasjonar hevda at dei hadde blitt kontakta av andre land med tilbod om å bytte juryrøyster. Blant anna skal Frankrike ha blitt kontakta av Kypros som ønskte å bytte røyster. Det til trass for at Frankrike brukte telefonavrøysting og var kvalifisert til neste års finale uansett kor mange poeng landet fekk. Frankrike er nemlig eit av dei «fem store» landa som alltid er kvalifisert til finalen. Då Frankrike avviste tilbodet frå den kypriotiske delegasjonen, skal Kypros ha blitt så sinte at dei ikkje gav Frankrike ei einaste røyst.^[16]

Den norske Eurovision-eksperten Kato M. Hansen meinte enkelte land hadde juksa i mange år, og at nokon av dei hadde klart å få nok røyster til å kvalifisere seg til konkurransen året etter: «Mange av jukselandene har åpenbart klart det. Du ser det tydelig når du studerer resultatene nøyere», sa Hansen til Dagbladet.^[16]

Ifølgje Dagbladet laga EBU ein rapport som viste kor sannsynleg det var at Kypros, Hellas, Kroatia, Russland, Makedonia, Malta og Romania har inngått ein avtale om å «byte» poeng.^[17] Påstandane blei aldri stadfesta eller bevist, men dei fekk uansett følgjer for konkurransereglane åra framover. Til konkurransen i 2003 fjerna EBU moglegheita for å bruke ein 50/50-kombinasjon av telefonrøyster og juryar – heretter måtte alle land bruke telefonavrøysting åleine. I tillegg skulle eit uavhengig teleselskap overvake telefonavrøystinga i kvart land, og ein notarius publicus eller politi skulle overvake at avrøystinga gjekk riktig for seg. EBU varsla også eigne umeldte kontrollar for å stoppe moglegheita for røystebytting.^[18]

Dei slovenske deltakarane i gruppa Sestre skapte mykje debatt i Slovenia etter å ha vunne den nasjonale finalen i februar. Hovudårsaka var at dei tre mennene i gruppa alle var dragartistar og stilte på scena utkledde som flyvertinner. Kostyma og framføringa møtte motstand i Slovenia og sparka i gong ein debatt om homofile i det katolske landet. Ein slovensk psykiater meinte motstanden mot Sestre i stor grad skuldast den «utbreidde homofobien» i landet.^[19]

Stridane nådde også EU og Europaparlamentet. Slovenia var på denne tida på veg til å bli EU-medlem, men debatten omkring Sestre fekk EU-representantar til å spørje om landet eigentleg var klar for medlemskap i unionen. «Eg blei veldig sjokkert då eg fekk vite at det nok ein gong er debatt i Slovenia omkring seksuelle minoritetar. At temaet homofile rettar dukkar opp stadfestar for oss at Slovenia kanskje enno ikkje er klar for EU-medlemskap», sa Lousewies van der Laan i Europaparlamentets komité for offentlege og sivile rettar til slovensk tv.^[19]

Trass all debatten i heimlandet valde Sestre likevel å delta i Eurovision Song Contest, der dei enda på ein trettandeplass. To år seinare blei også Slovenia medlem av EU.

Etter finalen hevda israelske myndigheiter at kommentatorane i Sverige og Belgia hadde oppfordra sjåarane til ikkje å røyste på Israel. Årsaka skuldast trulig at Israel nettopp hadde gjenokkupert delar av Vestbreidda som følgje av eit aukande tal palestinske åtak mot Israel.^[20] Ifølgje israelske medium skal dei belgiske kommentatorane ha sagt: «vi får håpe Israel ikkje vinn. Dette er ikkje tida for at Israel skal stå vertskap for Eurovision Song Contest». Den eine av dei svenske kommentatorane skal vidare ha sagt at han ville gitt Israel «null poeng».^[21]

Liste over deltakarane og det offisielle resultatet.^[22] Tabellen er rangert etter startrekkjefølgje, plasseringa og poengsummen finst i kolonnane til høgre.

Startnr.	Land	Artist	Sang	Språk	Plass	Poeng
01	Kypros	One	«Gimme»	Engelsk	6	85
02	Storbritannia	Jessica Garlick	«Come Back»	Engelsk	3	111
03	Austerrike	Manuel Ortega	«Say a Word»	Engelsk	18	26
04	Hellas	Mikhális Rakindzís	«S.A.G.A.P.O.»	Engelsk	17	27
05	Spania	Rosa	«Europe's Living a Celebration»	Spansk, engelsk	7	81
06	Kroatia	Vesna Pisarović	«Everything I Want»	Engelsk	11	44
07	Russland	Prime Minister	«Northern Girl»	Engelsk	10	55
08	Estland	Sahlene	«Runaway»	Engelsk	3	111
09	Makedonia	Karolina Gotsjeva	«Od nas zavisi» (Од нас зависи)	Makedonsk	19	25
10	Israel	Sarit Hadad	«Light a Candle»	Hebraisk, engelsk	12	37
11	Sveits	Francine Jordi	«Dans le jardin de mon âme»	Fransk	22	15
12	Sverige	Afro-Dite	«Never Let It Go»	Engelsk	8	72
13	Finland	Laura	«Addicted to You»	Engelsk	20	24
14	Danmark	Malene Mortensen	«Tell Me Who You Are»	Engelsk	24	7
15	Bosnia-Hercegovina	Maja Tatić	«Na jastuku za dvoje»	Serbisk, engelsk	13	33
16	Belgia	Sergio & The Ladies	«Sister»	Engelsk	13	33
17	Frankrike	Sandrine François	«Il faut du temps»	Fransk	5	104
18	Tyskland	Corinna May	«I Can't Live Without Music»	Engelsk	21	17
19	Tyrkia	Buket Bengisu	«Leylaklar Soldu Kalbinde»	Tyrkisk, engelsk	16	29
20	Malta	Ira Losco	«7th Wonder»	Engelsk	2	164
21	Romania	Monica Anghel og Marcel Pavel	«Tell Me Why»	Engelsk	9	71
22	Slovenia	Sestre	«Samo ljubezen»	Slovensk	13	33
23	Latvia	Marie N	«I Wanna»	Engelsk	1	176
24	Litauen	Aivaras	«Happy You»	Engelsk	23	12

Artist	Land	Deltok i	Merknader
Konstantínos Khristofórou (del av One)	Kypros	1996
Monica Anghel	Romania	1996	Deltok i kvalifiseringsrunden

Tavla er ordna etter røysterekkjefølgja i finalen.^[23]

██ Jury██ Jury og telefonavrøysting██ Telefonavrøysting

Deltakarland	Poenggjevande land																								Sum	Plass
Kypros		3		12	6	10	6	4				1	4			3				12	8	4	8	4	85	6
Storbritannia			12	7				6	4	5	6	2	8	6	7	6	1	8	2	10		8	5	8	111	3
Austerrike	1						1				7					5			12						26	18
Hellas	12					1	8														6				27	17
Spania	7	2		4		6				6	12	7			6	12	12	7							81	7
Kroatia	6		6	5					5		5				2			3				12			44	11
Russland	5			2				10		1			3							8	10		10	6	55	10
Estland		7	3			5	3		6	2		12	10	8	10	4		4	8	2	2	6	12	7	111	3
Makedonia	3					4							1							5	12				25	19
Israel		5									1		5	1		2	10	5			5		3		37	12
Sveits			5														3	2			3	1	1		15	22
Sverige		1	4	1				8		3			7	10	12	1			4			7	4	10	72	8
Finland	2							5	1			10		3	3										24	20
Danmark										4									1	1				1	7	24
Bosnia-Hercegovina			7		3	7			3			6		2						3		2			33	13
Belgia		4			1		7					3		4			2		10					2	33	13
Frankrike		10		3	8			3		7	10	8	12	5	8	10		6			4	3	2	5	104	5
Tyskland			1		2		2	1			3								3	4	1				17	21
Tyrkia					4	3			8								7				7				29	16
Malta	10	12	8	6	10	12	5	7	10	10	4	4	2	12	4	7	6	10	5			10	7	3	164	2
Romania	8			8	5		12		12	8							4	1	7	6					71	9
Slovenia		6	2		7	8			2		2				1		5								33	13
Latvia	4	8	10	10	12	2	10	12	7	12	8	5	6	7	5	8	8	12	6	7		5		12	176	1
Litauen							4	2															6		12	23

Kvart land gav 12 poeng til sin favoritt. Under er ei oversikt over alle 12-poenga som blei gjevne under avrøystinga.

Tal	Land som fekk 12 poeng	Land som gav 12 poeng
5	Latvia	Estland, Israel, Litauen, Spania, Tyskland
3	Malta	Danmark, Kroatia, Storbritannia
	Spania	Belgia, Frankrike, Sveits
2	Kypros	Hellas, Malta
	Estland	Latvia, Sverige
	Romania	Makedonia, Russland
1	Austerrike	Tyrkia
	Kroatia	Slovenia
	Frankrike	Finland
	Makedonia	Romania
	Hellas	Kypros
	Sverige	Bosnia-Hercegovina
	Storbritannia	Austerrike

Kvart land hadde ein talsperson som annonserte poenga frå sitt land på engelsk eller fransk over satellitt.^[24] Under er talspersonane i same rekkjefølgje som under avrøystinga.

Dei fleste landa som overførte finalen, hadde kommentatorar som formidla informasjon og hendingar direkte til sjåarane. Oversikt over kommentatorar og sendingar under Eurovision Song Contest 2002:^[29]

Kommentatorer og sendinger i deltakerlanda

Land	Kringkaster	Kanal	Kommentator
Belgia	RTBF	RTBF La Une[30]	Jean-Pierre Hautier[31]
	VRT	VRT TV1[32]	André Vermeulen og Bart Peeters[33]
Bosnia-Hercegovina	BHRT	BHTV1	Ismeta Dervoz-Krvavac
Danmark	DR	DR1	Keld Heick[34]
Estland	Eesti Televisioon	ETV	Marko Reikop[35]
	Eesti Raadio	Raadio 2	Vello Rand
Finland	Yle	Yle TV2	Maria Guzenina og Asko Murtomäki[36]
		Yle FST	Ukjend[37]
		Yle Radio Suomi	Iris Mattila og Tarja Närhi[38]
Frankrike	France Télévisions	France 3	Marc-Olivier Fogiel og Dave[31]
	Radio France	France Bleu	Sébastien Cauet
Hellas	ERT	ET1	Dafni Bokota[39]
		ERA 1	Jórgos Mitropoulos
Israel	IBA	Kanal 1	Ingen kommentator
Kroatia	HRT	HRT 1	Ante Batinović[40]
Kypros	RIK	RIK 1	Evi Papamikhail[41]
Latvia	LTV	LTV1	Kārlis Streips
Litauen	LRT	LRT	Darius Užkuraitis
Makedonia	MRT	MTV 1	Milanka Rasjik
Malta	Public Broadcasting Services|PBS]]	TVM	John Bundy
Romania	TVR	TVR1	Andreea Demirgian
Russland	ORT	ORT 1	Jurij Aksiuta og Jelena Batinova
	VGTRK	Russlands stemme	Vadim Dolgatsjov
Slovenia	RTVSLO	SLO1	Andrea F
Spania	TVE	La Primera	José Luis Uribarri[42]
	RNE	Radio 1	Nieves Herrero
Storbritannia	BBC	BBC One	Terry Wogan
		BBC Radio 2	Ken Bruce
Sveits	SF DRS	SF2	Sandra Studer
	TSR	TSR 1	Phil Mundwiller
	TSI	TSI 1	Claudio Lazzarino og Jonathan Tedesco
Sverige	SVT	SVT1	Claes Åkesson og Christer Björkman[43]
	SR	SR P3	Carolina Norén og Björn Kjellman[44]
Tyrkia	TRT	TRT 1	Bülend Özveren
		TRT Radyo 3	Ümit Tunçağ
Tyskland	ARD	Das Erste	Peter Urban[45]
		Deutschlandfunk	Thomas Mohr
Austerrike	ORF	ORF 1	Andi Knoll[46]
		FM4	Stermann & Grissemann[47]

Kommentatorar og sendingar i ikkje-deltakande land

Land	Kringkastar	Kanal	Kommentator
Australia	SBS	SBS TV	Terry Wogan[48]
Kviterussland	BTRC	Belarus 1	Ukjend[49]
Island	RÚV	Sjónvarpið	Logi Bergmann Eiðsson[50]
		Rás 2	Ukjend[51]
Irland	RTÉ	Network Two	Marty Whelan[52]
Jugoslavia	RTS	RTS2	Mladen Popović[53]
Nederland	NOS	Nederland 2	Willem van Beusekom[54]
		Radio 3FM	Hijlco Span
Noreg	NRK	NRK1	Jostein Pedersen[55]
Polen	TVP	TVP1	Artur Orzech[56]
Portugal	RTP	RTP1	Eládio Clímaco[57]
Ukraina	NTU	Fyrste nasjonale	Pavlo Sjylko og Marija Orlova, sendt 20 timar etter sendestart[58]

I tillegg til det offisielle vinnartrofeet, blei det delt ut fleire prisar og utmerkingar i samband med konkurransen. Blant dei var den offisielle Marcel Bezençon Awards og den fan-baserte Barbara Dex Award.

Marcel Bezençon Awards blei fyrst delt ut under årets konkurranse, og er ei utmerking til dei beste songane i finalen. Prisen blei oppretta av {{ikkjeraud|Christer Björkman]] og Richard Herrey. Utmerkinga er kalla opp etter skaparen av Eurovision Song Contest, Marcel Bezençon, og delast ut i tre kategorier: presseprisen, artistprisen og fanprisen. Fanprisen blei røysta fram av medlemmar av OGAE-klubbene. Prisane blei offentleggjorde like før finalen.^[59]

Kategori	Land	Song	Artist	Låtskrivarar
Artistprisen	Sverige	«Never Let It Go»	Afro-Dite	Marcos Ubeda
Fanprisen	Finland	«Addicted to You»	Laura Voutilainen	Maki Kolehmainen, Janina Frostell, Tracy Lipp
Presseprisen	Frankrike	«Il faut du temps»	Sandrine François	Rick Allison, Patrick Bruel, Marie-Florence Gros

Barbara Dex Award var ein uoffisiell og humoristisk fan-pris som blei delt ut årleg fram til 2021 av den belgiske nettsida songfestival.be. Utmerkinga blei tildelt den verst kledde artisten, ut frå røystene til fans og vitjande på sida. Prisen var kalla opp etter den belgiske artisten Barbara Dex, som i eit eigesydd plagg kom på sisteplass i 1993.^[60] Under er vinnaren som blei røysta fram av fansen i 2002:

Land	Artist	Song
Hellas	Mikhális Rakindzís	«S.A.G.A.P.O.»

• Offisiell nettstad for Eurovision Song Contest
• Eurovision Song Contest 2002