Cách để Trồng bơ

Cây bơ – một loại cây cho quả mịn mượt béo ngậy và giàu dinh dưỡng không thể thiếu trong các món ăn như sốt guacamole – có thể trồng được bằng hạt còn lại sau khi ăn quả. Mặc dù cây bơ trồng từ hạt sẽ lâu cho quả, (có khi phải mất từ 7-15 năm), nhưng đây là một thú vui rất xứng đáng vì bạn sẽ có được một cây bơ trông rất thích mắt trong thời gian chờ đợi. Khi cây đã cứng cáp, bạn có thể chờ cây lớn hoặc đẩy nhanh quá trình phát triển của cây bằng cách ghép cành của một cây có năng suất cao vào cây của bạn. Dù chọn phương pháp nào, bạn cũng có thể tự tay trồng được một cây bơ bằng cách bắt đầu với bước 1 dưới đây!

Phần 1

Phần 1 của 3:

Chọn điều kiện tốt để trồng cây

Tải về bản PDF

1
Tìm một khu vực ấm áp có nắng mặt trời bán phần. Bơ là cây ưa nắng vì là cây cận nhiệt đới. Vốn có nguồn gốc từ vùng Trung Mỹ, Mexico và quần đảo Tây Ấn, cây bơ phát triển mạnh mẽ trong môi trường nóng ẩm.^{[1]XNguồn tin đáng tin cậyUniversity of California Division of Agriculture and Natural ResourcesĐi tới nguồn} Mặc dù bơ đã được nhân giống và đem đi trồng ở những vùng xa xôi như California, nhưng chúng vẫn cần có nhiều ánh nắng mặt trời để phát triển tốt. Tuy nhiên, có một nghịch lý là những cây bơ non có thể bị tổn hại nếu bị phơi dưới ánh nắng trực tiếp quá nhiều (đặc biệt là trước khi cây kịp mọc các lá to). Do đó. nếu định trồng một cây bơ từ hạt, bạn cần chọn khu vực trồng có ánh nắng vào một số khoảng thời gian trong ngày nhưng không có nắng liên tục suốt ngày.
- Bệ cửa sổ có nắng chiếu vào là vị trí rất tuyệt vời để trồng cây bơ. Ngoài điều kiện ánh nắng bán phần, các bệ cửa sổ trong nhà còn cho phép bạn kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm xung quanh cây.
2
Tránh nơi lạnh, gió và sương giá. Thông thường, cây bơ không sinh trưởng tốt trong thời tiết khắc nghiệt. Tuyết, gió lạnh và nhiệt độ hạ thấp đột ngột vốn có thể gây hại cho cả những loài cây cứng cáp hơn,^{[2]XNguồn nghiên cứu} có thể giết chết cây bơ. Nếu sống trong khí hậu nhiệt đới hoặc cận nhiệt đới với mùa đông tương đối ôn hòa, bạn có thể trồng cây bơ ngoài trời quanh năm. Tuy nhiên, nếu vùng bạn ở có mùa đông hạ xuống dưới nhiệt độ đóng băng, bạn sẽ phải chuẩn bị di chuyển cây đã lớn vào nhà trong mùa đông để bảo vệ cây.
- Các giống bơ khác nhau có khả năng chịu lạnh khác nhau. Sau đây là một số giống bơ phổ biến sẽ chịu tổn hại đáng kể vì băng giá ở các nhiệt độ được ghi nhận như sau:^{[3]XNguồn nghiên cứu}
  - West Indian — 28-29^o F (-2.2-1.7^o C)
  - Guatemalan — 27-29^o F (-2.8-1.7^o C)
  - Hass — 25-29^o F (-3.9-1.7^o C)
  - Mexican — 21-27^o F (-6.1-2.8^o C)
3
Chọn đất màu mỡ và có khả năng thoát nước tốt. Như nhiều loài cây trồng trong vườn khác, cây bơ sinh trưởng tốt nhất khi trồng trên đất tơi xốp và giàu dinh dưỡng. Ngoài việc cung cấp dinh dưỡng tốt cho cây bơ phát triển mạnh, loại đất này còn giảm nguy cơ úng nước và tăng độ thoáng khí trong đất. Để có kết quả tốt nhất, bạn nên chuẩn bị sẵn đất (chẳng hạn như đất giàu mùn và chất hữu cơ) để làm đất trồng cây khi cây bơ đã bén rễ và mọc chồi.
- Bạn không cần phải chuẩn bị sẵn đất trồng cây ngay từ đầu, vì hạt bơ sẽ được ươm trong nước trước khi trồng xuống đất.
4
Chọn đất có độ pH tương đối thấp. Cũng như nhiều cây trồng phổ biến khác, cây bơ sinh trưởng tốt nhất trong đất có độ pH thấp (nói cách khác, đất có độ axit cao hơn kiềm). Để có kết quả tốt nhất, bạn nên cố gắng chọn đất có độ pH nằm trong khoảng 5 đến 7. Ở độ pH cao hơn, khả năng cây bơ hấp thụ các dưỡng chất thiết yếu như sắt và kẽm có thể giảm đáng kể các dưỡng chất yếu thiết như kẽm và sắt, dẫn đến cản trở sự phát triển của cây.^{[4]XNguồn nghiên cứu}
- Nếu độ pH trong đất quá cao, bạn có thể giảm độ pH bằng cách bón phân hữu cơ hoặc trồng các cây chịu kiềm trong vườn. Bạn cũng có thể đạt được kết quả tốt bằng các hóa chất như aluminum sulfate hoặc sulfur bón vào đất. Để biết thêm các mẹo giảm độ pH trong đất.
Quảng cáo

Phần 2

Phần 2 của 3:

Ươm trồng cây bơ

Tải về bản PDF

Ươm hạt

1
Lấy hạt bơ ra và rửa sạch. Lấy hạt từ quả bơ chín cũng dễ. Dùng dao cắt xung quanh quả bơ theo chiều dọc ở cả hai bên, sau đó vặn hai nửa quả bơ để tách ra. Cậy hạt bơ còn dính trong một nửa quả ra. Cuối cùng, rửa thịt quả bơ còn dính trên hạt cho đến khi thật sạch và nhẵn.
- Đừng vứt bỏ thịt quả bơ — hãy thử làm sốt guacamole, phết lên bánh mì nướng hoặc dùng bơ làm món ăn vặt ngon miệng và bổ dưỡng.
2
Treo hạt bơ trong nước. Đừng trồng thẳng hạt bơ xuống đất — bạn cần ươm hạt trong nước cho đến khi rễ và chồi cây phát triển đến mức đủ sức chống đỡ cho cây. Một cách đơn giản để treo hạt bơ trong nước là cắm 3 que tăm vào xung quanh hạt và và đặt lên trên miệng cốc hoặc bát nước. Đừng lo — hạt bơ sẽ không bị tổn hại gì. Rót nước vào cốc hoặc bát cho ngập phần đáy hạt.
- Đảm bảo hạt bơ được đặt đúng chiều. Đầu trên của hạt tròn hơn hoặc nhọn hơn (như đầu trứng), còn đầu dưới ngập trong nước sẽ hơi dẹp hơn và có thể có một mảng màu khác với phần còn lại của hạt.
3
Đặt cốc ươm hạt cạnh cửa sổ có nắng chiếu vào và thay nước khi cần. Tiếp theo, bạn hãy đặt cốc nước ươm hạt bơ ở nơi thỉnh thoảng có nắng chiếu vào (nhưng ít khi có nắng trực tiếp), chẳng hạn như trên bệ cửa sổ chỉ nhận được ánh nắng mặt trời mỗi ngày vài tiếng. Mỗi tuần một lần, bạn hãy đổ nước trong cốc và thay nước mới để giữ sạch nước. Rót thêm nước sau vài ngày nếu mực nước rút xuống dưới đáy hạt. Trong vòng vài tuần đến 1 tháng rưỡi, bạn sẽ thấy rễ cây bắt đầu đâm xuống ở đáy hạt và một mầm cây nhỏ bắt đầu trồi lên ở đầu hạt.
- Giai đoạn kém hoạt động ban đầu có thể mất khoảng 2-6 tuần.^{[5]XNguồn nghiên cứu} Hạt bơ của bạn trông có vẻ như chẳng phản ứng gì, như hãy kiên nhẫn — cuối cùng, bạn sẽ thấy rễ bắt đầu mọc ra và chồi cây sẽ nhô lên.
Khi rễ và thân cây bắt đầu mọc lên, bạn hãy tiếp tục theo dõi quá trình phát triển của cây và thay nước khi cần. Khi thân cây đạt đến độ cao khoàng 15 cm, bạn hãy cắt bớt để chỉ còn lại khoảng 8 cm. Trong vòng vài tuần, cây sẽ mọc thêm rễ mới và thân cây sẽ phát triển thành cây to và đầy đặn hơn.
5
Trồng hạt bơ xuống đất. Vài tuần sau lần cắt tỉa đầu tiên, khi rễ cây dày hơn và thân cây đã mọc ra các lá mới, cuối cùng thì bạn đã có thể trồng cây vào chậu. Rút những cây tăm ra và đặt rễ cây vào đất chứa nhiều chất hữu cơ và có độ thoát nước tốt. Để có kết quả tốt nhất, bạn nên dùng chậu trồng cây có đường kính khoảng 25-30 cm. Chậu nhỏ hơn cỡ này có thể khiến rễ cây bị bó chặt và cản trở sự phát triển của cây nếu bạn không thay chậu mới.
- Đừng chôn toàn bộ hạt quả bơ trong đất — bạn chỉ nên lấp đất lên phần rễ và để lại một nửa hạt nằm bên trên mặt đất.
Ngay sau khi trồng cây bơ vào chậu, bạn hãy tưới nhiều nước cho cây. Tưới nhẹ vào đất sao cho đẫm nước. Từ giờ trở đi, bạn sẽ chỉ tưới đủ nước sao cho đất hơi ẩm mà không ướt sũng.
Mỗi khi bạn đem cây ra ngoài trời là cây sẽ được dần dần tiếp xúc với điều kiện bên ngoài. Bắt đầu bằng cách đặt chậu cây ra nơi có ánh nắng gián tiếp trong phần lớn thời gian. Dần dần di chuyển cây ra khu vực sáng hơn. Cuối cùng, cây bơ của bạn sẽ sẵn sàng đón nhận ánh nắng mặt trời liên tục và trực tiếp.
8
Ngắt lá cây sau mỗi đoạn mọc cao thêm 15 cm. Khi cây đã được trồng vào đất, bạn hãy tiếp tục chế độ tưới nước và tắm nắng cho cây. Dùng thước đo để theo dõi tiến trình phát triển của cây định kỳ. Khi thân cây đạt đến độ cao khoảng 30 cm, bạn hãy ngắt tất cả các lá mới mọc ra trên đầu cành và để nguyên các lá còn lại. Khi cây tiếp tục mọc, bạn sẽ ngắt các chùm lá mới nhất và trên cao nhất mỗi khi cây mọc cao thêm 15 cm.
- Thao tác này sẽ kích thích cây mọc thêm chồi mới, phát triển thành một cây bơ sum suê và khỏe mạnh về lâu dài. Bạn đừng lo cây bị tổn thương — cây bơ đủ cứng cáp để hồi phục sau những lần cắt tỉa mà không gặp phải vấn đề gì.
Quảng cáo

Ghép cây

1
Trồng cây con cao đến khoảng 60 – 90 cm. Như đã nhắc đến ở trên, cây bơ được trồng từ hạt chưa chắc đã phát triển theo đúng dự định của người trồng. Một số cây có thể cho quả sau vài năm,^{[6]XNguồn nghiên cứu}, trong khi một số cây khác phải mất nhiều năm hơn, thậm chí không bao giờ ra quả. Để rút ngắn thời gian và đảm bảo cây cho quả tốt, bạn có thể dùng một kỹ thuật chuyên môn của nhà vườn — ghép cành. Để thực hiện kỹ thuật ghép cành, bạn sẽ cần có một cây bơ đã ra quả và một cây bơ con đã cao tối thiểu 60-75 cm.
- Nếu có thể, bạn nên chọn một cây cho cành ghép cứng cáp và có khả năng kháng bệnh bên cạnh ưu điểm cho quả tốt. Kỹ thuật ghép thành công sẽ giúp bạn kết hợp hai cây với nhau, vậy nên bạn sẽ muốn chọn cây càng khỏe mạnh càng tốt để tránh các vấn đề về sau.
Thời điểm dễ ghép cành nhất là khi cây đang sinh trưởng mạnh và trước khi thời tiết trở nên quá khô. Bắt đầu vào mùa xuân và chuẩn bị quá trình ghép cành trong khoảng 4 tuần.
3
Rạch một đường hình chữ T trên cây con. Dùng dao sắc rạch một hình chữ T trên thân cây, cách mặt đất khoảng 20-30 cm. Cắt một đường ngang bằng 1/3 đường kính của thân cây, sau đó quay mũi dao lại cắt dọc xuống khoảng 2,5 cm. Dùng dao tách phần vỏ ở thân cây.
- Tất nhiên là bạn cần tránh cắt quá sâu vào thân cây. Mục đích của bạn là “mở” phần vỏ cây dọc thân cây để có thể ghép cành mới vào chứ không phải là làm tổn thương cây.
Bước tiếp theo là tìm chồi ghép ở cây cho quả mà bạn đã chọn. Lấy chồi ghép bằng cách cắt một đường chéo bên dưới chồi một đoạn 1,2 cm và kết thúc bên dưới nó khoảng 2,5 cm. Nếu chồi ghép là ở đoạn giữa chứ không phải đầu cành, bạn sẽ cắt bên trên để lấy chồi ghép.
Tiếp theo, bạn sẽ luồn chồi ghép vừa cắt ra vào vết rạch chữ T trên thân cây con. Bạn cần phải ghép sao cho phần xanh bên dưới lớp vỏ của cả cành ghép và cây chạm vào nhau — nếu không, quá trình ghép có thể thất bại. Khi chồi ghép đã ở yên vị trong vết rạch, bạn có thể cố định chồi ghép bằng dây chun hoặc dây chuyên dùng để buộc cành ghép có bán ở hầu hết các cửa hàng bán đồ làm vườn).
6
Chờ cho chồi ghép được tiếp nhận. Nếu quá trình ghép thành công, chồi ghép và cây con dần dần sẽ liền với nhau, tạo thành một cây. Sau thời điểm ghép, quá trình này thường xảy ra trong vòng 1 tháng. Khi cây đã hồi phục hoàn toàn, bạn có thể tháo dây chun ra. Nếu muốn, bạn có thể cẩn thận cắt thân cây chủ bên trên chồi mới khoảng 2,5 đến 5 cm để làm cành "chủ" mới.
- Nhớ rằng cây bơ trồng từ hạt có thể mất từ 5 đến 13 năm mới ra hoa và đậu quả. ^{[7]XNguồn nghiên cứu}
Quảng cáo

Phần 3

Phần 3 của 3:

Chăm sóc cây bơ

Tải về bản PDF

1
Tưới nước thường xuyên, nhưng tránh tưới quá nhiều. So với các cầy trồng trong vườn khác, cây bơ có nhu cầu nước cao hơn. Tuy nhiên, bạn cần nhớ rằng việc tưới quá nhiều là một vấn đề tiềm tàng của gần như tất cả các loại cây, kể cả cây bơ. Tránh tưới quá thường xuyên hoặc quá nhiều nước khiến cho đất trông như bùn. Dùng đất có độ thoát nước tốt (đất giàu chất dinh dưỡng thường là phù hợp). Nếu cây được trồng trong chậu, bạn cần lưu ý là chậu phải có lỗ thoát nước dưới đáy để nước thừa chảy ra. Hãy làm theo các mẹo đơn giản này, và cây bơ của bạn sẽ không gặp nguy cơ bị úng nước.
- Nếu lá cây bắt đầu vàng mà bạn đang tưới quá thường xuyên thì đây có thể là một dấu hiệu cây đang bị tưới quá nhiều nước. Ngừng tưới ngay và chỉ tưới lại khi đất khô.
2
Thỉnh thoảng bón phân cho cây. Cây bơ có thể không cần phải bón phân mà vẫn phát triển khỏe mạnh. Tuy nhiên, nếu được sử dụng một cách hợp lý, phân bón có thể giúp cây con tăng trưởng rõ rệt. Khi cây đã cứng cáp, bạn có thể bón phân cân đối vào đất trong mùa sinh trưởng của cây theo hướng dẫn trên bao bì. Đừng bón quá nhiều — khi dùng phân bón thương mại, tốt nhất là bạn nên thận trọng một chút. Luôn luôn tưới nước sau khi bón phân để đảm bảo phân bón ngấm vào đất và đi thẳng vào rễ cây.
- Như với nhiều loại cây cối khác, nói chung bạn không nên bón phân cho cây bơ khi cây còn quá non vì chúng rất dễ bị "cháy" do lạm dụng phân bón. Thử chờ ít nhất 1 năm trước khi bón phân.
3
Chú ý các dấu hiệu muối tích tụ trong đất. So với những cây khác, cây bơ có thể đặc biệt dễ bị tổn thương vì muối tích tụ trong đất. Những cây bơ bị ảnh hưởng vì nồng độ muối cao có thể héo úa với các đầu lá "bị cháy" màu nâu. Để giảm độ mặn trong đất, bạn hãy thay đổi cách tưới cây. Ít nhất mỗi tháng một lần, hãy cố gắng tưới nhiều nước cho thật đẫm. Dòng nước sẽ kéo muối xuống sâu trong đất, bên dưới bộ rễ của cây, nơi mà muối ít gây hại cho cây.^{[8]XNguồn nghiên cứu}
- Các cây trồng trong chậu đặc biệt dễ bị ảnh hưởng với sự tích tụ muối. Mỗi tháng một lần, bạn hãy cho chậu cây vào bồn rửa hoặc đem ra ngoài để cho nước chảy qua chậu và thoát ra dưới đáy chậu.
4
Biết cách xử lý bệnh và các loài gây hại cho cây bơ. Cũng như bất cứ loài cây trồng nào khác, cây bơ có thể mắc các bệnh hoặc nhiễm sâu bọ gây hại đe dọa chất lượng quả, thậm chí gây nguy hiểm cho toàn bộ cây. Việc nhận biết và xử lý các vấn đề này là điều cần thiết để duy trì cây bơ khỏe mạnh và cho quả tốt. Dưới đây là một vài loài sâu bọ hại cây bơ và cách bệnh của cây bơ — để có thêm thông tin, bạn có thể tham khảo nguồn:^{[9]XNguồn nghiên cứu}
- Bệnh thối mục — Các vết loét lõm sâu, "gỉ sét" trên cây có thể rỉ nhựa. Cắt các phần thối mục trên cành vây. Các phần thối mục trên thân cây có thể giết chết cây.
- Bệnh thối rễ — Thường là do tưới quá nhiều nước, gây vàng lá, héo úa và cuối cùng thối rữa ngay cả khi mọi điều kiện sinh trưởng khác đều phù hợp. Ngừng tưới nước ngay, và nếu tình trạng nghiêm trọng, hãy đào bộ rễ lên để rễ cây tiếp xúc với không khí. Bệnh này đôi khi làm chết cây.
- Bệnh héo rũ và tàn rụi — Những mảng "chết" trên cây. Lá và quả trong những mảng này sẽ tàn lụi và chết. Loại bỏ ngay những khu vực bị ảnh hưởng và rửa dụng cụ đã dùng trước khi sử dụng lại.
- Sâu đục lá — Gây ra các đốm vàng trên lá và nhanh chóng khô kiệt. Các lá bị tổn thương có thể chết và rụng. Sử dụng thuốc trừ sâu thương mại hoặc các biện pháp diệt trừ sâu bọ tự nhiên như pyrethrin.
- Sâu đục thân — Tạo ra các lỗ nhỏ có thể rỉ nhựa. Biện pháp phòng ngừa là tốt nhất — Những cây khỏe mạnh và đủ dinh dưỡng sẽ giúp cho cây không dễ bị sâu bệnh. Nếu cây bị nhiễm bệnh, bạn hãy cắt bỏ mọi cành bệnh để hạn chế lây lan.
Quảng cáo

Lời khuyên

Có những loại phân bón chuyên dùng cho cây bơ. Khi được sử dụng đúng hướng dẫn, các sản phẩm này gần như luôn luôn hiệu quả. Các loại phân bón khác cũng có thể hữu ích, đặc biệt nếu đất không mấy lý tưởng cho cây bơ. Vì bạn sẽ ăn quả của cây, hãy cân nhắc mua phân bón hữu cơ thay vì phân bón tổng hợp.

Cảnh báo

Mặc dù bạn có thể trồng cây bơ từ hạt, nhưng lưu ý rằng cây trồng từ hạt đôi khi rất khác với cây mẹ và có thể mất khoảng 7-15 năm mới bắt đầu cho quả. Quả bơ trồng từ hạt có thể có hương vị khác với quả của cây mẹ.
Nếu lá cây chuyển màu nâu và bị cháy đầu lá, có thể là đang có quá nhiều muối tích tụ trong đất. Bạn hãy để cho nước chảy vào chậu và thoát ra ngoài trong vài phút.