Düz Vitesli Araç Nasıl Kullanılır?

Aracı kaldırma ve vites değiştirme ile ilgili temel kavramlar hemen hemen herkes için yönetilebilir bir süreçtir. Düz vites otomobil kullanmak için, kendini debriyaja ve vites koluna alıştırman, aracı kaldırma, durdurma ve değişen hızlarda vites değiştirmeyi rahatlıkla yapman gerekir.

Kısım 1

Kısım 1 / 4:

İşin Temelini Öğrenmek

Makaleyi İndir

1
Düz vitesli bir aracın her önemli parçasının ne yaptığını öğren.
- Vites kolu - Vites kolu, vitesin hemen üzerinde ve genel olarak sürücü ve yolcu koltuğu arasında, aracın ortasında bulunur. Viteste istediğin vitesi seçip, değiştirmek için elinle vites kolunu kullanırsın. Geri, Boş, 1. vites, 2. vites, 3. vites, vs. seçmek için vites kolunu kullanırsın.
- Debriyaj pedalı - Debriyaj pedalı, fren pedalının hemen solunda bulunur. Sol ayakla basılır. Debriyaj pedalı aracın motorunu vitesine bağlayan debriyaj mekanizmasını idare eder. Debriyaj pedalı yukarı pozisyondaysa (sürücüye doğru) vites motora bağlıdır ve ileri ya da geri vitese takılı ise araç motor tarafından itilir. Debriyaj pedalı aşağı pozisyondaysa (yere doğru) motor ve vites bağlı olmayacak ve araç motordan güç almayacaktır.
- Park freni/el freni - Park freni bazen ayakla kullanılıp yere yakın olsa da genellikle el ile kullanılır ve orta konsolda yer alır. Park freni, fren pedalı ile KARIŞTIRILMAMALIDIR. Park freni, fren pedalı basılı olmaksızın araç boştayken aracın kaymasını önler. Araç park hâlinde ve kontak kapalı ilen aracı sabit tutacak şey park frenidir.
2
Araç çalışmıyorken düz bir zeminde başla. Özellikle ilk kez düz vitesli bir aracı sürüyorsan, yavaşça ve metodik olarak başla. Oturduğunda emniyet kemerini tak. Öğrenirken, camları açmak yararlı olabilir. Bu, motorun sesini duymana ve vitesi buna göre değiştirmene yardımcı olur.^{[1]XKaynağı araştır}
- Soldaki pedal debriyaj, ortadaki fren ve sağdaki gazdır (soldan sağa, D-F-G olarak hatırla). Bu düzen hem soldan hem de sağdan direksiyonlu araçlarda aynıdır.
3
Debriyajın işlevini öğren. Soldaki alışılmamış pedala basmaya başlamadan önce, işlevinin temellerini çözmek için biraz vakit ayır.^{[2]XKaynağı araştır}
- Debriyaj, motoru tekerleklerden ayırır. Biri veya her ikisi de dönerken, debriyaj her bir vites dişlisini aşındırmadan vites değiştirmeni sağlar.
- Vites değiştirmeden önce (büyütmek veya küçültmek için), debriyaja basmak gerekir..
Düz vitesli bir aracı kullanmayı öğreniyorken en çok yapılan hata debriyaja çok hızlı basıp aracı stop ettirmektir.
Ibrahim Onerli
Sürüş Eğitmeni
Ibrahim Onerli, New York’ta bulunan ve güvenli sürüşü öğreterek dünyayı daha iyi bir yer yapma görevini üstlenmiş bir sürüş eğitimi okulu olan Revolution Driving School’un Ortağı ve Yöneticisi’dir. Ibrahim, 8’den fazla sürüş eğitmeninden oluşan bir takımı eğitmekte ve yönetmekte olup, tedbirli sürüş ve düz vitesli araç sürüş konularında uzmanlaşmıştır.
Ibrahim Onerli
Sürüş Eğitmeni
Koltuğu, sol ayağınla debriyaj pedalına (sol pedal, fren pedalının yanındaki) tam olarak basmana izin verecek kadar ileri doğru kaydır.^{[3]XKaynağı araştır}
5
Debriyaj pedalına bas ve basılı tut. Bu süreyi, debriyaj pedalı hareketinin fren ve gazdan nasıl farklı olduğunu anlamak için değerlendirebilirsin. Bu, ayrıca debriyaj pedalını yavaşça ve sabit bir şekilde bırakmaya alışmak için de iyi bir fırsattır.^{[4]XKaynağı araştır}
- Eğer otomatik vitesli araba kullandıysan, sol ayağını bir pedala basmak için kullanmak garip gelebilir. Pratik yaptıkça, iki ayağını da uyum içinde kullanmaya alışacaksın.
6
Vitesi boşa al. Bu vites konumu, vites kolunun sağa-sola serbest hareket edebildiği orta konumdur. Araç aşağıdaki durumlarda boşta sayılır:^{[5]XKaynağı araştır}
- Vites boştayken ve/veya
- Debriyaj tam olarak basıldığında.
- Debriyaja basmadan vites değiştirmeye çalışma, işe yaramayacaktır.
7
Motoru, kontaktaki anahtarla çalıştır ve vites kolunun hâlâ boşta olduğundan emin ol. Acemiysen, aracı çalıştırmadan önce özellikle el freninin çekili olduğundan emin ol.^{[6]XKaynağı araştır}
- Bazı otomobiller debriyaja basılmadan boş viteste çalışır, fakat bazı yeni otomobiller bu şekilde çalışmaz.
Düz bir zemindeysen, sabit kalmalısın; eğimli bir yerdeysen kaymaya başlarsın. Eğer sürüşe geçmeye hazırsan, yola çıkmadan önce el frenini (çekiliyse) indirdiğinden emin ol.^{[7]XKaynağı araştır}
Reklam

Kısım 2

Kısım 2 / 4:

Birinci Viteste Aracı Kaldırmak

Makaleyi İndir

1
Debriyajı paspasa kadar bastır ve vitesi bire tak. Vites kolunun üzerinde vites diziliminin bir şeması vardır; birinci vites sol üst konumda olmalı.^{[8]XKaynağı araştır}
- Vites dizilimleri değişebilir, bu yüzden aracının vites düzenini incelemek için biraz zaman ayır. Motor kapalıyken (ve debriyaj basılıyken) vitesler arasında geçiş yapma çalışması yapmak isteyebilirsin.
2
Ayağını debriyaj pedalından yavaşça kaldır. Motor devrinin düşmeye başladığını duyana kadar devam et, ardından tekrar debriyaja bas. Sese aşina olana kadar bunu birkaç kez tekrarla. Bu, kavrama noktasıdır.^{[9]XKaynağı araştır}
- Harekete etmeye başlamak veya hareketi sürdürmek için vites değiştirirken, yeteri kadar güç sağlaması için gaza basmalısın.
3
Gaz pedalına basarken debriyajı yukarı kaldır. Harekete geçmek için, motor devri hafifçe düşene kadar sol ayağını debriyaj pedalından kaldır. Aynı anda, sağ ayağınla gaz pedalına hafif bir baskı uygula. Gaz pedalındaki hafif aşağı doğru basıncı, debriyaj pedalındaki hafif yukarı yönlü basınçla dengele. Doğru yukarı ve aşağı basınç kombinasyonunu bulmak için bunu birkaç kez yapman gerekecektir.^{[10]XKaynağı araştır}
- Bunu yapmanın başka bir yolu; debriyajı motor devrinin biraz düştüğü noktaya kadar bırakmak ve sonra kavramaya başlayınca gaz pedalına basınç uygulamaktır. Bu noktada araç hareket etmeye başlayacaktır. Debriyaj pedalını bırakırken motorun stop etmemesi için gaz vererek motorun yeterli devri almasını sağlamak gerekir. Bu işlem ilk başta biraz zor olabilir, çünkü düz vitesli bir araçta fazladan bir pedal kullanmakta yenisin.
- İlk viteste ilerlemeye başladığında, debriyajı tamamen serbest bırak (yani ayağını pedaldan yavaşça çek).
4
İlk başladığında birkaç kez motoru stop ettireceksindir. Debriyajı çok hızlı bir şekilde bırakırsan, motor durur. Motorun duracak gibi ses çıkarırsa, debriyajı olduğu yerde tut veya biraz daha bastır. Eğer motor durursa, debriyaja sonuna kadar bas, el frenini çek, vitesi boşa al, motoru kapat ve aracı normal şekilde yeniden çalıştır. Panik yapma.^{[11]XKaynağı araştır}
- Debriyaj tam ortadayken gaz vermek debriyaj balatasını yıpratır, bu da balata parçalarının şanzımana kaçmasına veya balatanın aşınıp kokmasına neden olur. Buna debriyajla sürme denir ve bundan kaçınmak gerek.
Reklam

Kısım 3

Kısım 3 / 4:

Hareket Halinde Vites Değiştirmek ve Durmak

Makaleyi İndir

1
Vitesi yükseltmen gereken zamanı anla. Araba hareket halindeyken motor devri yaklaşık 2500 ila 3000'e ulaştığında, vites değiştirme zamanı -örneğin, birinci vitesteysen ikinci vitese geçme- gelmiş demektir. Ancak, vites değiştirmenin gerekli olduğu motor devirleri sürdüğün arabaya göre değişecektir. Motorun hızlı çalışmaya ve hızlanmaya başlayacak, bu gürültüyü tanımayı öğrenmelisiniz.^{[12]XKaynağı araştır}
- Debriyaj pedalını, dişlileri serbest bırakana kadar bastır ve vites kolunu ilk vitesten sol alt konuma gelecek şekilde hareket ettir (çoğu vites düzeninde bu ikinci vitestir).
- Bazı araçlarda motor devrini çok yükseltmemen için "Vites Işığı" ya da devir saatinde vites değiştirmen gerektiğini belirten göstergeler vardır.
2
Hafifçe gaza bas ve yavaşça debriyaj pedalını bırak. Hareket halinde vites değiştirmek, sabit konumdan birinci vitese geçişle aynıdır. Mesele tamamen motorun ipuçlarını dinlemek, bakmak, hissetmek ve ayaklarının pedallar üzerindeki zamanlamasını doğru bir şekilde ayarlamaktır. Alıştırma yaptıkça meseleyi kavrayacaksın.^{[13]XKaynağı araştır}
- Araç vitese geçince ve ayağın gaz pedalındayken sol ayağını debriyaj pedalından tamamen çekmelisin. Ayağını debriyaj pedalının üzerinde tutmak debriyaj mekanizmasına basınç uyguladığı için kötü bir alışkanlıktır ve artan basınç, balataların erkenden yıpranmasına neden olur.
Bulunduğun vitese göre çok yavaş gidiyorsan, motor duracakmış gibi teklemeye başlar. Hareket halindeyken vites düşürmek için her zaman olduğu gibi debriyaja bas, gaz pedalını bırak, vitesi küçült (örneğin, üçten ikiye) ve gaz pedalına basarken debriyajı bırak.^{[14]XKaynağı araştır}
4
Tamamen dur. Tamamen kontrollü bir şekilde durmak için, birinci vitese gelene kadar sıralı bir şekilde vites düşür. Tamamen durmak üzereyken, sağ ayağını gaz pedalından fren pedalına doğru hareket ettir ve gerektiği kadar frene bas. Saate yaklaşık 16 km hıza yaklaştıkça, araba sallanma ve titreme eşiğine gelir. Debriyaj pedalına sonuna kadar bas ve arabanın teklememesi için vites kolunu boşa al. Tamamen durdurmak için fren pedalını kullan.^{[15]XKaynağı araştır}
- Ayrıca herhangi bir vitesteyken debriyaja tamamen basarak vitesi boşa getirip freni kullanarak da durabilirsin. Bu, aracın kontrolünü zayıflatacağı için sadece hızlı bir şekilde durman gerektiğinde yapılmalıdır.
Reklam

Kısım 4

Kısım 4 / 4:

Pratik ve Sorun Giderme

Makaleyi İndir

Geçerli bir sürücü ehliyeti ile herhangi bir umumi yolda tek başına yasal olarak çalışabilirsin, fakat sana eşlik eden deneyimli bir sürücü olursa, düz vitesli bir aracı daha hızlı sürmenin inceliklerini görebilirsin. Büyük (ve boş) bir araç parkı gibi düz ve izole bir alanda başla, sonrasında sessiz mahalle sokaklarına geç. Belirli becerileri edinene kadar aynı bölge etrafında dolan.^{[16]XKaynağı araştır}
2
Başlangıçta dik tepelerde dur-kalk yapmaktan sakın. Düz vitesli araç sürmekte yeniysen, dik tepelerden sonraki düzlüklerde, trafik ışıkları olmayan rotaları planla. Birinci vitese geçtiğinde geriye doğru kaymamak için, vites kolu, debriyaj, fren ve gaz pedalını kullanırken zamanlama ve koordinasyonun oldukça keskin olmalıdır.^{[17]XKaynağı araştır}
- Hızlı (ve pürüzsüz) bir şekilde aynı zamanda debriyajı bırakırken sağ ayağını frenden çekip gaza basabilmelisin. Gerekli olduğu durumlarda el frenini kullanarak arabanın geriye kaymasını önleyebilirsin, fakat araç hareket etmeye başladığında el frenini indirmeyi unutma.
3
Park prosedürlerini öğren, özellikle de yokuşlarda. Otomatik vitesli araçlardan farklı olarak, manuel şanzımanlı araçlarda "park" vitesi yoktur. Ancak, özellikle de yokuş yukarı veya yokuş aşağı park edilirse, aracı sadece boş vitese almak aracın kaymasına neden olur. Daima el frenini kullan, ancak park halindeyken aracını yerinde tutmak için sadece el frenine güvenme.^{[18]XKaynağı araştır}
- Eğer araç yokuş yukarı park edilmişse, araç boştayken motoru kapat, sonra birinci vitese tak ve el frenini çek. Yokuş aşağı park ettiysen, aynısını yap ama geri vitese tak. Bu, tekerlerin eğim yönünde yuvarlanmasını önleyecektir.
- Aşırı eğimli yollarda veya sadece fazladan önlem almak istersen, hareket etmesini önlemek için tekerlerin arkasına takoz (açılı bloklar) yerleştirebilirsin.
4
İleriye doğru hareket halindeyken geriye doğru gitmeden önce (ve aksi durumda) dur. Yön değiştirirken tamamen durmak, vites kutusunu meydana gelebilecek yüksek maliyetli hasarlardan korumak için kolay bir yol.^{[19]XKaynağı araştır}
- Geri vitesten birinci vitese geçmeden önce tamamen durmak şiddetle önerilir. Lakin, çoğu manuel şanzımanda, araç yavaş bir hızda geriye doğru hareket ederken birinci veya belki de ikinci vitese geçmek mümkündür, ancak bu, debriyaj balatasında aşırı aşınmaya neden olabileceği için önerilmez.
- Bazı araçlarda, geri vitese yanlışlıkla takılmasını önlemek için bir kilit mekanizması bulunur. Geri vitese takmadan önce, bu kilit mekanizmasını ve nasıl serbest bırakılacağını öğrendiğinden emin ol.
Reklam

İpuçları

Eğer araba durduktan sonra kaldırmakta zorlanıyorsan, debriyajı yavaşça bıraktığından emin ol. Kavrama noktasında dur (motorun aracı hareket ettirdiği kısım) ve debriyajı yavaşça çekmeye devam et.
Debriyaj kontrolünde zorluk yaşıyorsan, debriyaja bas, birinci vitese tak (el freni çekiliyken), yavaşça debriyajı bırak ve gaza bas. Arabanın biraz hareket ettiğini hissedeceksin, daha sonra el frenini indir ve araç serbestçe hareket edecektir.
Araba tekleyecek gibi olursa veya motor titriyorsa, tekrar debriyaja bas, motorun normal devrine dönmesini bekle ve kalkış adımlarını tekrarla.
Vites kolu üzerine vites düzeni konmamışsa, aracı bilen birine vites sıralamasını sor. En son isteyeceğin şey, birinci vitese geçtiğini düşünüp de geriye gidip bir şeye (veya birisine) çarpmaktır.
Şu tanımlamalar "manuel şanzıman" ile aynı anlama gelir: "El vitesi", "standart", "manuel" veya sadece "çubuk".
Bir kasisten geçmek istediğinde, debriyajı basılı tut ve hafifçe frene bas ve sonra debriyajdan ayağını yavaşça yavaş çek ve hareket etmek için kademeli olarak gaza bas.
Vites koluna bakmadan vitesleri değiştirene kadar pratik yap. Böylece gözlerini yoldan ayırmaz ve ileriye odaklanabilirsin. İlk başta, elinde olmadan vites koluna bakacaksındır, ancak buna karşı direnmen gerekecek.
Motorunun seslerini tanımayı öğren; nihayetinde devir sayacına bakmadan vitesleri ne zaman değiştireceğini anlayabilmelisin.
Sıfır derecenin altında, arabayı el freni çekili halde uzun bir süre dışarıda bırakmak tavsiye edilmez. Nem donar ve el freni çalışmayabilir.
Düz vitesli araçlar, şehir içi trafikten daha çok otobanlar için daha iyidir, çünkü şehir içi trafikte vites değiştirmek için ekstra dikkat gerekir. Şehir içi trafik sürücüleri için otomatik vitesli bir araba genellikle daha iyi bir seçimdir, ancak her sürücünün kişisel tercihi farklıdır. Kimisi daha çok kontrol altında hissettiği için düz vitesi sever, kimisi de yakıt ekonomisi nedeniyle. Kimisi de basit olduğu için otomatiği tercih eder; çoğu sürücü, tek yapmaları gerekenin yola konsantre olmak olduğunu ve yoğun trafikte dizlerinin yorulmadığını söylüyor.

Reklam

Uyarılar

Düz vites kullanmaya alışana kadar bir gözün göstergelerde olsun. Düz vites, otomatik vitesten daha fazla deneyim gerektirir. Motora fazla devir çevirtmek motorda ciddi hasara neden olabilir.
Araç hangi yöne doğru gidiyor olursa olsun, geri vitese takmadan önce tamamen dur. Araç hareket halindeyken geri vitese geçmek, vites kutusuna zarar verecektir.
Eğer bir tepede ya da dik bir alandaysan etrafına dikkat et. Fren ve debriyajı ayarlayamazsan geriye doğru kayabilir ve arkandaki kişiye veya nesneye çarpabilirsin.
Motor stop ettiyse ve çok fazla tekrar çalıştırdıysan, marş ve akünün dinlenmesi için 5-10 dakika ara ver. Bu, marş motorunun aşırı ısınmasını ve zarar görmesini ve akünün tamamen boşalmasını önleyebilir.

Reklam