Stoppen met passief agressief gedrag

De term passief-agressief gedrag werd voor het eerste gebruikt na de Tweede Wereldoorlog. Het werd destijds gebruikt on het gedrag van soldaten die een subtiele weerstand tegen autoriteiten tentoonspreidden te benoemen.^{[1]XBron Hopwood, C.J., & Wright, A.G.C. (2012). A comparison of passive-aggressive and negativistic personality disorders. Journal of Personality Assessment, 94(3), pp. 296-303.} Passief-agressief gedrag kenmerkt zich door indirect verzet tegen een autoriteit, of een indirecte weerstand tegen een individu. Iemand die passief-agressief is probeert meestal conflicten te vermijden. Ondermijnend passief-agressief gedrag blijft vaak ongemerkt, omdat de onderliggende frustraties door oppervlakkige beleefdheden bedekt worden. Als je hieraan lijdt merk je dat je woede op ene gegeven moment tot uitbarsting komt, als de situatie eenmaal te hoog opgelopen is. Als je je passief-agressieve neigingen eenmaal begrijpt en adequaat met je gevoelens om weet te gaan, dan zal je in staat zijn om positieve stappen te zetten in de richting van een gezonder en gelukkiger sociaal leven en carrière.

Methode 1

Methode 1 van 4:

Je passief-agressieve gedrag vastleggen

Pdf downloaden

Een dagboek bijhouden is een hele effectieve manier om je eigen gedrag te bepalen, evalueren en corrigeren. Je dagboek kan je helpen om de triggers voor je gedrag te leren kennen, en het biedt je ook nog eens een veilige plek waar je eerlijk kan zijn over je eigen reacties, en hoe je je in de toekomst graag anders zou willen gedragen.
2
Zorg dat je de verschillende stadia van een passief-agressief conflict kent. Er is een passief-agressieve stijl van conflicthantering die vaak toegepast wordt door mensen met passief-agressieve neigingen.^{[2]XBron Whitson, S. (2013). The passive aggressive conflict cycle. Reclaiming Children & Youth, 22(93), pp. 24-27.}
- Fase een van de passief-agressieve conflicthantering bestaat uit het ontwikkelen van passief-agressief gedrag in de kindertijd. De meeste kinderen denken in de loop van hun sociale ontwikkeling dat directe uitingen van woede onveilig zijn en vermeden moeten worden.^{[3]XBron Whitson, S. (2013). The passive aggressive conflict cycle. Reclaiming Children & Youth, 22(93), pp. 24-27.}. Kinderen maskeren hun gevoelens van woede vervolgens door passief-agressief gedrag.^{[4]XBron Whitson, S. (2013). The passive aggressive conflict cycle. Reclaiming Children & Youth, 22(93), pp. 24-27.}.
- Fase twee van de passief-agressieve conflicthantering bestaat uit een stressvolle situatie die irrationele gedachten triggert, die gebaseerd zijn op deze vroege levenservaringen.^{[5]XBron Whitson, S. (2013). The passive aggressive conflict cycle. Reclaiming Children & Youth, 22(93), pp. 24-27.}
  - Bijvoorbeeld, als een leraar een leerling vraagt om een werkblad uit te delen en die leerling heeft een verleden waarin hem vaak werd gevraagd om dingen te doen waar hij niet om gewaardeerd werd, bestaat de kans dat deze leerling terugvalt in dat verleden terwijl hij in het heden is. In plaats van dat hij zich vereerd voelt dat hij mag helpen, voelt de leerling zich wrokkig omdat het verzoek een aangeleerde respons veroorzaakt heeft.
- Fase drie begint als het passief-agressieve individu zijn of haar woede ontkent, wat kan leiden tot het projecteren van negatieve gevoelens op andere mensen en het koesteren van wrok naar anderen toe.^{[6]XBron Whitson, S. (2013). The passive aggressive conflict cycle. Reclaiming Children & Youth, 22(93), pp. 24-27.}
- Fase vier van de cyclus bestaat uit het uiten van passief-agressief gedrag. Hieronder valt (maar dit is niet het enige) ”het ontkennen van gevoelens van woede, zich terugtrekken, mokken, pruilen, uitstellen, taken inefficiënt of op onacceptabele wijze uitvoeren, en wraakacties bedenken.”^{[7]XBron Whitson, S. (2013). The passive aggressive conflict cycle. Reclaiming Children & Youth, 22(93), pp. 24-27}
- Fase vijf van deze cyclus bestaat uit de reactie van anderen. Mensen reageren meestal negatief op passief-agressief gedrag, en vaak is dit waar de agressor op hoopt.^{[8]XBron Whitson, S. (2013). The passive aggressive conflict cycle. Reclaiming Children & Youth, 22(93), pp. 24-27.} Deze reactie werkt daarna versterkend op het gedrag door en de hele cyclus begint dan weer opnieuw.
3
Schrijf de situaties op waarin je passief-agressief op iets hebt gereageerd. Het kan overweldigend zijn als je alle keren waarop je ooit passief-agressief gedrag vertoond hebt op gaat schrijven. Probeer in plaats daarvan drie of vier keren op te schrijven waarin je je realiseerde dat je je passief-agressief aan het gedragen was.
- Een plek waar je je waarschijnlijk passief-agressief gedragen hebt is op je werk.^{[9]XBron Whitson, S. (June 2010). Checking passive aggression. HR Magazine}. Er zijn vier specifieke gedragingen die veel voorkomen bij passief-agressief gedrag op het werk: tijdelijke inschikkelijkheid, opzettelijke inefficiëntie, een probleem laten escaleren, en verborgen maar bewuste wraak.
- Als je je eigen passief-agressieve gedrag onder de loep gaat nemen, is je werk een hele goede (en belangrijke) plek om te beginnen met het identificeren van patronen.
4
Schrijf informatie op over wat er is gebeurd. Het is belangrijk om de gedachtepatronen uit je vroege jeugd, die nu niet meer relevant zijn, te gaan identificeren en uiteindelijk los te laten.^[10]XBron. Om deze gedachtepatronen op te heffen is het eerst nodig dat je erachter komt wanneer en hoe ze zich manifesteren. Kijk goed terug en probeer om je specifieke details uit je leven te herinneren. Het kan helpen om de gebeurtenissen voor te stellen alsof je een toeschouwer bent, iemand die er buiten staat en alles observeert, en zo objectief mogelijk bent. Als je merkt dat je emotioneel wordt, haal dan diep adem en maak je hoofd even leeg voordat je weer verder gaat. Verander de rol die je in de gebeurtenis speelde niet. Het doel is hier namelijk om de omstandigheden en motivatie die jouw passief-agressieve gedrag naar boven halen te onderzoeken. Denk eens na over de volgende vragen:
- Wie waren de andere mensen die erbij betrokken waren? Wat zijn de relaties die je met ze hebt (bijvoorbeeld: baas, collega, vriend, ouder, huisgenoot, leraar)? Hadden ze iets over jou te zeggen; waren ze leeftijdsgenoten; had jij een rol in het geheel waarin je beslissingen nam?
- Waar gebeurde het? Bijvoorbeeld, op je werk, thuis, school, een feestje, een sportwedstrijd, of op een club?
- Wanneer gebeurde het? Soms speelt timing een rol, zoals het begin van een nieuw schooljaar, of tijdens een drukke feestmaand.
- Hoe verliep het incident? Was er sprake van een specifieke trigger of was het een opeenstapeling van gebeurtenissen? Hoe was de volgorde van acties en reacties?
- Wat gebeurde er op het laatst? Kwamen de resultaten overeen met wat je wilde bereiken met je negatieve gedrag? Hoe waren de reacties van anderen?
5
Bekijk hoe je op een passief-agressieve manier reageerde tijdens deze incidenten. Over het algemeen geldt voor dit gedrag^[11]XBron dat er opzettelijk een tegenstelling bestaat tussen wat je zegt (passief) en wat je in werkelijkheid doet (agressief). Het volgende gedrag komt veel voor bij passief-agressief gedrag:
- in het openbaar steun betuigen maar indirect weerstand bieden, uitstellen, of het anderszins ondermijnen van het succesvol volbrengen van sociale en werkgerelateerde taken
- akkoord gaan met iets en het dan niet doen of voorwenden dat je het vergeten bent
- iemand negeren maar diegene niet laten weten waarom je dat doet
- andere mensen in het openbaar vleien maar achter hun rug om over ze roddelen
- niet assertief genoeg kunnen zijn om gevoelens en wensen te kunnen uiten, maar wel verwachten dat anderen weten welke het zijn
- complimenten vergezeld laten gaan van geslepen sarcasme of negatieve lichaamstaal
- klagen over verkeerd begrepen te worden en niet gewaardeerd te worden door anderen
- nors en ruziezoekend zijn maar niet met constructieve ideeën komen
- anderen alles kwalijk nemen en zelf elke verantwoordelijkheid ontlopen
- op onredelijke wijze autoriteiten bekritiseren en belachelijk maken ten opzichte van je leeftijdsgenoten
- bij een onaangename confrontatie reageren op een bedekte, oneerlijke manier
- emoties onderdrukken vanwege een angst voor conflicten, mislukking of teleurstellingen
- nijd en wrok koesteren tegenover diegenen die meer geluk dan jou lijken te hebben
- overdreven en constante klachten uiten over het ongeluk dat jou overkomt
- het afwisselen van mensen op een vijandige manier uitdagen en daarover wroeging hebben
- een slechte uitkomst voorspellen nog voordat het werk begonnen is
Als je je gedrag in het verleden bekijkt, zie je dan herhalingen in hoe je op een bepaalde manier reageerde bij bepaalde mensen en situaties? Was de afloop van die gebeurtenissen vrijwel hetzelfde? Reageerden anderen op dezelfde manier op jou? Voelde je je uiteindelijk beter of slechter? Denk na over hoe deze patronen jou misschien tegenwerken in je leven.
Ontkennen van wat je werkelijk voelt is deel van het probleem van passief-agressief gedrag. Je wilt niet dat anderen weten dat je je boos, gekwetst, of wrokkig voelt, dus gedraag je je alsof je dat niet bent. Maar je gevoelens worden alleen maar intenser en irrationeler omdat je er geen gezonde uitlaatklep voor hebt. Daarom is het belangrijk dat je jezelf toestaat om je emoties te voelen en te erkennen, zodat je er op een gezondere manier mee om kan gaan.
Het is daarbij nodig dat je eerlijk tegenover jezelf bent, zodat je de onderliggende oorzaken voor de negatieve gevoelens die je hebt kan gaan begrijpen. Kwam het omdat je collega iets zei? Voelde je je gedwongen om iets te doen wat je eigenlijk niet wilde doen? Gaf je manager jou niet de erkenning voor de bijdrage die jij geleverd had aan het meest recente project? Kreeg jouw vriend een beter cijfer dan hij volgens jou verdiende? Kijk onder de oppervlakte en komt erachter wat je werkelijk wilt.
Advertentie

Methode 2

Methode 2 van 4:

Je passief-agressieve neigingen verminderen

Pdf downloaden

De eerste stap in het verminderen van je passief-agressieve gedrag is je bewuster worden van je eigen gedrag. Let op gedrag zoals je terugtrekken uit het sociale leven, pruilen, taken niet goed uitvoeren (expres), koppigheid, en uitstellen.^{[12]XBron Hopwood, C.J., & Wright, A.G.C. (2012). A comparison of passive-aggressive and negativistic personality disorders. Journal of Personality Assessment, 94(3), pp. 296-303.} Het chronische karakter van dit gedrag heeft zich niet over een nacht ijs ontwikkeld, en daarom duurt het een tijd en kost het doorzettingsvermogen om het gedrag te veranderen.
Communicatie is belangrijk; op een directe en open manier spreken zijn bijna net zo belangrijk als luisteren en non-verbale boodschappen lezen. Kijk goed naar wat de ander zegt en niet zegt, als reactie op jouw eigen gedrag. Misschien is de ander wel net zo passief-agressief als jijzelf. Kijk eens naar de dingen vanuit een ander perspectief. Zou het zo kunnen zijn dat je overdrijft? Neem een stap terug en bekijk de situatie opnieuw.
3
Wees niet sarcastisch. Sarcasme is een terugval voor veel mensen die passief-agressief zijn, en het maakt slechte situaties alleen maar erger. Dit zijn een aantal veel voorkomende zinnen die je het beste kan vermijden:^[13]XBron to avoid:
- "Het zal wel"
- "Het gaat HEEL ERG GOED met mij"
- Waarom ben je zo boos?"
- Grapje"
4
Vermijd “tijdelijke medewerking”. In werksituaties is er sprake van passief-agressief gedrag dat “tijdelijke medewerking” heet, als een werknemer akkoord gaat om een bepaalde taak uit te voeren, en dan te laat is met het helemaal uitvoeren van die taak.^{[14]XBron Whitson, S. (June 2010). Checking passive aggression. HR Magazine} Hij is laat omdat hij het uit heeft zitten stellen, te laat op vergaderingen of evaluaties komt, of belangrijke documenten niet paraat heeft. Werknemers vallen vaak terug in “tijdelijke medewerking” als ze zich niet gewaardeerd voelen maar niet weten hoe ze deze gevoelens op een goede manier kunnen uiten.^{[15]XBron Whitson, S. (June 2010). Checking passive aggression. HR Magazine}
- Als je merkt dat je het gedrag “tijdelijke medewerking” vertoont, probeer dan vast te stellen of je dit wel of niet doet omdat je je niet gewaardeerd voelt.
- Dit soort passief-agressief gedrag kan ook thuis plaatsvinden. Je kan je partner bijvoorbeeld zeggen dat je consequent de afwas zal doen, en het dan niet doen om haar opzettelijk te irriteren.
5
Herken je gedrag als je opzettelijk taken inefficiënt uitvoert. Bij het opzettelijk inefficiënt uitvoeren van taken hecht een individu meer waarde aan vijandig zijn dan aan zijn eigen kundigheid.^{[16]XBron Whitson, S. (June 2010). Checking passive aggression. HR Magazine} Een voorbeeld hiervan is een werknemer die dezelfde hoeveelheid werk blijft verrichten maar waarbij de kwaliteit van het werk steevast omlaag gaat.^{[17]XBron Whitson, S. (June 2010). Checking passive aggression. HR Magazine} Werknemers die met dit gedrag geconfronteerd worden spelen vaak een slachtofferrol. Dit soort gedrag kan schadelijk zijn voor zowel het bedrijf van de werkgever als de reputatie van de werknemer.
- Het herkennen van dit soort gedrag kan je toestaan om minder passief-agressief gedrag op je werk te vertonen, wat je carrière ten goede zal komen.
- Thuis kan dit betekenen dat je er expres heel lang over doet om de afwas te doen, of om het heel slordig te doen, zodat je echtgenote alles opnieuw moet doen.
6
Laat een probleem niet escaleren. Een probleem laten escaleren is passief-agressief gedrag waarbij iemand een probleem weigert aan te gaan of te erkennen. In plaats daarvan laat iemand het probleem woekeren zodat het een nog groter probleem wordt.^{[18]XBron Whitson, S. (June 2010). Checking passive aggression. HR Magazine}
- Voorbeelden van een probleem laten escaleren op je werk zijn taken uitstellen en het misbruiken van ziekmeldingen en vakantiedagen.^{[19]XBron Whitson, S. (June 2010). Checking passive aggression. HR Magazine}
- Thuis kan het zijn dat je zo lang weigert om de afwas te doen dat er gigantische stapel afwas in de gootsteen staat en op het aanrecht, dat je gezin en jij van papieren bordjes moeten eten omdat er geen schone borden zijn. (Je vrouw is waarschijnlijk boos in dit scenario).
7
Herken verborgen maar bewuste wraakneming. Verborgen maar bewuste wraakneming betekent dat iemand in het geheim degene die hem boos heeft gemaakt zit te ondermijnen. Dit kan tot uiting komen in geroddel of als sabotageacties die onopgemerkt blijven.^{[20]XBron Whitson, S. (June 2010). Checking passive aggression. HR Magazine}
- Op kantoor kan dit betekenen dat je verhalen de wereld instuurt over iemand die jou boos of gekwetst heeft gemaakt, waardoor je haar vakmanschap en reputatie gaat beschadigen.
- Thuis kan dit betekenen dat je je kinderen voor je wilt winnen en ze subtiel tegen de andere ouder op wilt zetten.
- Haal jezelf niet naar beneden. Als je jezelf naar beneden haalt gedraag je je op zo'n manier dat je schade aan jezelf toebrengt teneinde wraak te nemen op degene die jou boos gemaakt heeft.^[21]XBron
- Een voorbeeld hiervan is een leerling die expres een proefwerk slecht maakt om een leraar boos te maken, of een atleet die een wedstrijd verpest om een coach boos te maken.
- Op het werk kan het bijvoorbeeld zo zijn dat je expres een klant laat gaan of een project laat mislukken om “wraak te nemen” op het bedrijf, ook al brengt dit jouzelf ook schade toe.
Advertentie

Methode 3

Methode 3 van 4:

Gezondere emotionele gewoonten ontwikkelen

Pdf downloaden

1
Geef jezelf de tijd om te veranderen. Gedrag veranderen dat je hebt gecultiveerd in de loop der tijd is heel tijdrovend en vraagt ook om veel herhaling. Weet dat verandering een proces is en niet altijd lineair verloopt. Wees niet bang om terug naar af te gaan en je gedrag opnieuw onder de loep te nemen. Tegelijkertijd moet je ervoor zorgen dat je niet te streng voor jezelf bent als je merkt dat je eerste poging mislukt is. Hoe meer je oefent en werkt aan je passief-agressieve neigingen, hoe groter de kans is dat je je gedrag met succes kan veranderen. Als je merkt dat je van je goede spoor afraakt terwijl je juist bezig bent om je passief-agressieve gedrag te veranderen, neem dan even rust en denk na over wat er gebeurt. Vraag jezelf af:
- Kan je redenen bedenken waarom je een terugval lijkt te hebben?
- Heb je een rustpauze nodig en wellicht een andere benadering om dat specifieke gedrag te veranderen?
- Is er sprake van een onderliggend gevoel of emotionele reactie die je niet erkend hebt of doorgewerkt hebt?
2
Leer hoe je assertief kan zijn en hoe je jezelf eerlijk en respectvol kan uiten. Als je eenmaal weet wat jou dwars zit, dan kan je gaan opkomen voor jezelf en zeggen wat je echt wilt zeggen. Oefen thuis wat je zou willen zeggen zodat je de juiste woorden kan vinden zonder je in het heetst van de strijd te bevinden. Luister hoe je overkomt. Je kan krachtig en direct zijn zonder een ander te kwetsen. Haal de verwijten uit je woordenstroom en uit je gevoelens op een positieve manier. Als je jezelf open opstelt kan je je daardoor in het begin kwetsbaar voelen, maar je zal er naarmate je vordert steeds meer vertrouwen in krijgen.
- Bijvoorbeeld, misschien raak je op je werk geïrriteerd als iemand altijd het laatste kopje koffie neemt zonder een nieuwe pot voor de rest te zetten. In plaats van kwaad te zijn en te zwijgen totdat het tot een incident is uitgelopen, spreek je jezelf uit. Zeg, Ik zie dat je het laatste kopje koffie pakt. Zou je een nieuwe pot willen zetten als je het laatste kopje pakt zodat de rest ook tijdens onze pauzes koffie kan drinken? Dank je wel!
- Thuis kan je duidelijk zijn over de verwachtingen die je hebt ten aanzien van je partner. Als je afgesproken hebt dat je partner na het eten de afwas doet en hij doet het niet, probeer dan eens te zeggen Ik weet dat je na een dag werken moe bent, maar we hebben afgesproken dat als ik kook, dat jij dan de afwas doet. Als jij voortaan wilt koken en je wilt da ik de afwas doe, kunnen we dat ook doen, maar ik vind dat we de verantwoordelijkheid voor de dagelijkse huishoudelijke taken moeten delen.
3
Realiseer je dat conflicten er mogen zijn. Ruzies komen veel voor. Sommige confrontaties die je hebt kunnen misschien misverstanden zijn en geen conflicten. Meestal verkeer je niet in gevaar als er ruzie is, zolang je je woede maar onschadelijk kan maken en de discussie constructief en positief kan houden. Het is mogelijk om het op een prettige manier oneens met elkaar te zijn, en om compromissen te sluiten waarbij je voor beide partijen een win-win situatie creëert. Op deze manier houd je de controle in plaats van dat je toestaat dat er door je passief-agressieve gedrag een machtsstrijd ontstaat.
- Op je werk kan je het bijvoorbeeld met iemand oneens zijn over de manier waarop een project benaderd zou moeten worden. Misschien wil jij overleggen en een plan ontwikkelen, terwijl een collega meteen wil beginnen en met uitspraken over het eindresultaat komt, zonder eerst te bedenken hoe dat tot stand gebracht moet worden. In plaats van boos of geïrriteerd te worden kun je met de ander gaan praten over jullie verschillende aanpak. Misschien worden jullie het niet eens over welke de beste benadering is om het project mee te starten, maar misschien kan je het werk wel verdelen op een manier waarin jullie beide sterke kanten tot uiting komen; jouw planning en zijn visie.
- Thuis kun je met je partner praten en opmerken dat je hem een taak opgelegd hebt waar hij echt een hekel aan heeft. Misschien kan je tot overeenstemming komen en hem andere taken laten uitvoeren terwijl jij zijn taak uitvoert. Hij kan bijvoorbeeld akkoord gaan met stofzuigen, koken en het vuilnis buiten zetten, in ruil voor niet te hoeven afwassen.
Pas ervoor om een negatieve uitkomst na te streven; richt je focus liever op een succesvolle afloop. Sommige mensen houden ervan om hun mislukking vrij vroeg in een proces al toe te geven, zodat er niet veel van ze verwacht wordt, en ze ook niet veel van zichzelf hoeven te verwachten. Als jij passief-agressief gedrag op je werk vertoont omdat je je niet gewaardeerd voelt, probeer dan trots te ervaren in het werk dat je doet. Breng veranderingen aan zodat je je werk zo vervullend mogelijk kan maken.
Ook al boek je maar mondjesmaat vooruitgang, toch ben je je gedrag in een positieve richting aan het veranderen. Als je je typische passief-agressieve reacties verandert, dan betekent dat dat je de veiligheidsklepjes weghaalt die je daar vastgezet hebt. Dus dan is het ok dat je je een beetje onzeker voelt. Als je eenmaal in staat bent om helder te communiceren over wat je voelt dan zal dit je alleen maar helpen om daarin effectiever te worden en om je relaties te verbeteren.
Advertentie

Methode 4

Methode 4 van 4:

Hulp krijgen als het nodig is

Pdf downloaden

Wees niet bang om de hulp van een ervaren psychiater of psycholoog te zoeken. De oorzaken van passief-agressief gedrag zijn vaak diepgeworteld, en dan is er meer nodig dan slechts je gedrag zelf proberen te veranderen. Psychotherapie kan je helpen om goed om te gaan met diepgewortelde kwesties die bij jou spelen.
Men is het niet eens over de waarde van de passief-agressieve persoonlijkheidsstoornis. Sommige psychiaters en psychologen menen dat het wel als een persoonlijkheidsstoornis aangemerkt dient te worden, en andere houden vol dat het niet zo is. Of de stoornis nu wel of niet “officieel erkend” is, je zou toch professionele hulp moeten gaan zoeken als je merkt dat je je passief-agressieve gedrag niet onder controle hebt.^{[22]XBron Hopwood, C.J., et.al. (2009). The construct validity of passive-aggressive personality disorder. Psychiatry, 72(3), pp. 256-267.}^{[23]XBron Bradley, R., Shedler, J., & Westen, D. (2006). Is the appendix a useful appendage? An empirical examination of depressive, passive-aggressive, (negativistic), sadistic, and self-defeating personality disorders. Journal of Personality Disorders, 20(5), p. 524-540}
Studies tonen aan dat mensen met de passief-agressieve persoonlijkheidsstoornis relatief hoog scoren wat betreft depressie en zelfmoordgedachten.^{[24]XBron Joiner, & Rudd, 2002} Als je merkt dat je naar aanleiding van passief-agressieve problematiek last hebt van depressie of gedachten aan zelfmoord, zoek dan onmiddellijk hulp! Je kan hulp zoeken bij geestelijke gezondheidscentra bij jou in de buurt, of een zelfmoordhulplijn bellen voor meer informatie. Kijk op internet voor de telefoonnummers hiervan.
Advertentie

Tips

Er zijn meestal andere kwesties die bijdragen aan passief-agressief gedrag. Dit zijn onder andere: de wens om perfect te zijn, en de angst voor mislukking, succes of afwijzing. Deze kwesties verdienen ook aandacht bij het onderzoeken van de onderliggende oorzaken van je woorden en daden.

Advertentie