Online nepinformatie herkennen

We hebben het allemaal wel eens gezien: een artikel of meme op je tijdlijn of in je nieuwsfeed dat absoluut gek of ongeloofwaardig lijkt. Het punt is dat er tegenwoordig veel desinformatie te vinden is. Dus als een bewering of 'feit' te mooi lijkt om waar te zijn, of het maakt je echt overstuur, dan is het heel goed mogelijk dat het niet waar of misleidend is. Maar er is goed nieuws: er zijn hulpmiddelen die je kunt gebruiken om misinformatie te doorzoeken en te bepalen wat echt en wat nep is. Verkeerde informatie is niet alleen vervelend, het kan ook gevaarlijk zijn. Maar door het te herkennen, kun je helpen de verspreiding ervan te stoppen.

Methode 1

Methode 1 van 3:

Desinformatie of misleidende artikelen

Pdf downloaden

1
Pauzeer en wees sceptisch over nieuwe informatie. Wanneer je een artikel of post tegenkomt met informatie die je nog niet eerder hebt gezien, neem dan even de tijd om erover na te denken. Accepteer het niet gewoon als feit of deel de informatie niet zonder het eerst met enige scepsis te lezen.^[1]XBron
- Het is oké om te twijfelen! Het is beter om informatie te onderzoeken om er zeker van te zijn dat het legaal is, voordat je het verspreidt.
- Misinformatie kan echt schadelijk zijn, vooral als het over iets ernstigs gaat zoals COVID-19.
2
Controleer de bron en de datum van de informatie. Zoek de informatie op bij de bron om te zien of het daar ook echt gepubliceerd is. Controleer de datum van het artikel of de informatie dubbel, om er zeker van te zijn dat het nog steeds actueel en accuraat is. Meestal staat de datum naast de auteur van het artikel.^[2]XBron
- Als je bijvoorbeeld een citaat of een bericht ziet waarin staat dat een bepaalde nieuwsorganisatie een artikel over een recente terroristische aanslag heeft gepubliceerd, zoek het dan op de officiële website van die nieuwsorganisatie op om te zien of ze dat echt hebben gedaan.
- De datum kan heel belangrijk zijn. Bijvoorbeeld: een artikel dat spreekt over nieuwe coronavirus gevallen van zes maanden geleden is nu wellicht niet meer accuraat.
- Je kan de datum van een afbeelding controleren door een omgekeerde zoekactie te doen op Google of Bing. Sleep de afbeelding in het zoekvak en klik op de zoekknop. De metadata van de afbeelding geeft ook een hint over wanneer de afbeelding is gemaakt.
3
Controleer of je kunt zien wie de oorspronkelijke auteur is. Zoek uit van wie de informatie afkomstig is door het artikel op te zoeken of door op naam van de auteur te zoeken. Controleer of de auteur een expert is of een journalist die vaak over het onderwerp schrijft, om er zeker van te zijn dat de persoon weet waar hij of zij het over heeft.^[3]XBron
- Als een artikel of informatie geen auteur vermeldt, is dat een teken dat het om valse of misleidende informatie zou kunnen gaan.
- Bijvoorbeeld: een artikel over gezondheid en welzijn geschreven door een geregistreerde arts is geloofwaardiger dan een zonder vermelding van een auteur.
4
Zoek online naar de informatie in andere bronnen. Zoek de claim of informatie online op om te zien of andere nieuwsuitgangen of organisaties ook soortgelijke dingen zeggen. Als slechts één plek iets vermeldt, is dat een teken dat de info vals of misleidend zou kunnen zijn.^[4]XBron
- Als je bijvoorbeeld een artikel ziet over een bosbrand in het regenwoud, zoek dan online om te zien of andere bronnen er ook over berichten, om het te verifiëren.
5
Pas op voor informatie die een sterke emotionele reactie opwekt. Verkeerde informatie is vaak bedoeld om je boos, verdrietig, bang of gewoon overstuur te maken. Als je een bewering, artikel, kop of andere info ziet die je een supersterk gevoel geeft, wees dan op je hoede. Het kan een teken zijn dat het nep is en ontworpen om een reactie uit je te krijgen.^[5]XBron
- Bijvoorbeeld: als je een kop tegenkomt die zegt: 'NIEUWE WET VERBIEDT HONDEN', dan is die hoogstwaarschijnlijk vals of op zijn minst misleidend.
6
Lees de tekst op zoek naar sensationele taal of beladen termen. Goede, kwalitatieve informatie wordt professioneel gepresenteerd en gebruikt duidelijke, directe taal. Wanneer je nieuwe informatie tegenkomt, lees het dan zorgvuldig, en let op taalgebruik dat bedoeld is om je een bepaald gevoel over het onderwerp te geven.^[6]XBron
- Een goed nieuwsartikel kan bijvoorbeeld iets zeggen als 'De autoriteiten weten niet precies wat de oorzaak van het ongeluk is en zijn nog bezig met het onderzoek,' terwijl een schimmige of misleidende bron iets kan zeggen als 'Domme politici hebben geen idee wat de oorzaak van het ongeluk is en zullen er waarschijnlijk ook nooit achter komen.'
- Let ook op beledigend of aanstootgevend taalgebruik.
Advertentie

Methode 2

Methode 2 van 3:

Nep-memes en afbeeldingen

Pdf downloaden

1
Controleer citaten dubbel om na te gaan of ze accuraat zijn. Er zijn veel memes die een citaat bevatten dat aan een specifiek persoon wordt toegeschreven. Doorzoek het citaat op het internet om uit te vinden wie de echte auteur is. Als het niet overeenkomt met de meme, dan is het waarschijnlijk misinformatie.^[7]XBron
- Als je bijvoorbeeld een meme ziet die zegt: 'Alle auto's moeten hybride zijn in 2021' en het wordt toegeschreven aan het Departement van Transport, neem dan het zekere voor het onzekere en haal het door een zoekopdracht op internet om te zien of het waar is.
- Als een meme een bewering doet die niet door een bron wordt ondersteund, kan het vals of misleidend zijn.
2
Bekijk de bewering op een site die de feiten controleert. Telkens als je een bewering of informatie tegenkomt in een meme, infographic of afbeelding, probeer dan de termen op te zoeken op een fact-checking site om te zien of het daar al is behandeld. Lees de beschrijving op de site om erachter te komen of de bewering waar is of misleidend.^[8]XBron
- Als je bijvoorbeeld een meme ziet waarin staat dat de regering burgers naar Mars stuurt, kijk dan of een fact-checking site de bewering ondersteunt.
- Dit is een lijst van websites die feiten controleren: https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_fact-checking_websites
- Niet elke meme of bewering die op het internet en sociale media wordt gedeeld, is door een fact-checking site behandeld, maar het is nog steeds een goede plek om te controleren.
3
Zoom in op een afbeelding voor hints over de werkelijke locatie. Gebruik aanwijzingen in foto's en afbeeldingen om te bepalen of de geclaimde informatie juist is. Zoom in op details zoals de taal op straatnaamborden, nummerplaten op auto's, vlaggen op de achtergrond, of andere aanwijzingen die je vertellen waar de foto of afbeelding vandaan komt. Als de geclaimde informatie niet overeenkomt met de locatie, kan het een valse claim zijn.^[9]XBron
- Als een meme of afbeelding bijvoorbeeld een straat in Los Angeles noemt, maar de afbeelding toont straatnaambordjes in het Italiaans, of een voertuig met een kenteken dat niet uit de VS komt, dan is het waarschijnlijk misinformatie.
4
Doe een reverse image search om te achterhalen wanneer de afbeelding voor het eerst op het web verscheen. Met zoekmachines zoals Google en Bing kunt je de URL van een afbeelding plakken, om te achterhalen waar en wanneer deze voor het eerst werd gepost. Als het een heel oude afbeelding is die wordt verspreid alsof hij nieuw is, dan is er sprake van verkeerde informatie. Je kunt ook zien waar de afbeelding oorspronkelijk vandaan kwam, wat je kan vertellen of het overeenkomt met de informatie.^[10]XBron
- Dus als je een meme of afbeelding ziet waarvan beweerd wordt dat het bewijs is van een buitenaards ruimteschip, dan kun je een reverse image search uitvoeren. Als blijkt dat de afbeelding van vijf jaar geleden is of als het oorspronkelijk op een satire website is geplaatst, dan is het mogelijk niet accuraat.
- Gebruik een tool zoals RevEye om te zoeken naar eerdere keren dat een afbeelding online verscheen, om te zien of het gebruikt wordt om een vals verhaal te verspreiden.
Advertentie

Methode 3

Methode 3 van 3:

Bots of valse accounts

Pdf downloaden

1
Controleer de gebruikersnaam van een account op willekeurige letters en cijfers. Het is geen zekere test, maar als de gebruikersnaam een willekeurige reeks letters en cijfers bevat, kan dit een teken zijn dat het door een computerprogramma is gegenereerd. Kijk naar de profielnaam van de persoon die de informatie plaatst, om te zien of het verdacht lijkt.^[11]XBron
- Het is vooral verdacht als er een willekeurige reeks letters of cijfers in het handvat van een beroemd persoon of politicus staat. Bijvoorbeeld, als 'TomHanks458594' iets post, kan het een nepaccount of een bot zijn.
- Het is geen weggevertje, maar het kan wel een teken zijn dat een account niet legitiem is.
2
Lees de bio van het account om te zien of het overeenkomt met de activiteit van de gebruiker. De meeste sociale media-accounts hebben een klein bio-gedeelte waar de gebruiker informatie over zichzelf of een korte beschrijving geeft. Bekijk de biografie om te zien of deze overeenkomt met de persoon en de inhoud die hij/zij deelt. Als het niet klopt, kan het een nepaccount zijn.^[12]XBron
- Als een account bijvoorbeeld veel artikelen over misdaad en geweld deelt, maar de bio beweert over vrede en liefde te gaan, kan het nep zijn.
- Gebruik ook je gezonde verstand. Voelt het account nep aan? Bot-accounts proberen echt te lijken, maar er kan iets zijn dat je vreemd voorkomt. Vertrouw op je gevoel.
3
Zoek uit wanneer de account is aangemaakt als je kunt. Sommige sociale media-platforms vermelden de datum waarop een account is aangemaakt op de profielpagina. Zoek uit of het zeer recent is gemaakt. Als dat zo is, kan het een nepaccount zijn dat is aangemaakt om verkeerde informatie te verspreiden.^[13]XBron
- Als het account bijvoorbeeld twee maanden geleden is gemaakt en alleen maar schandalige beweringen deelt, kan het een nepaccount zijn.
4
Doe een reverse-image search op de profielfoto om te zien of het nep is. Gebruik een zoekmachine zoals Google of Bing om de profielfoto te uploaden voor een beeldzoekopdracht. Als het een stock-afbeelding is of de foto komt niet overeen met de persoon die het profiel beweert te zijn, kan het nep zijn of een bot.^[14]XBron
- Stock-afbeelding profielfoto's zijn een belangrijke aanwijzing dat het profiel niet van een echt persoon is.
- Een profielfoto van een beroemdheid, een cartoon of een niet-menselijke afbeelding betekent dat het profiel anoniem en minder betrouwbaar is.
5
Kijk naar de activiteit van de gebruiker om te zien of het verdacht is. Kijk eens naar de tijdlijn van het profiel. Als ze op alle uren van de dag posten, posten vanuit verschillende delen van de wereld, en polariserende politieke inhoud bevatten die van andere accounts wordt geretweet, kan het een bot of nepaccount zijn.^[15]XBron
- Als het profiel bijvoorbeeld voortdurend, 24 uur per dag, berichten plaatst, zou het een bot kunnen zijn.
Advertentie

Tips

Vertrouw je instinct als het gaat om verdachte info op het web. Onderzoek de info voordat je het accepteert of deelt met iemand anders.
Wees vooral voorzichtig met politieke journalistiek, omdat sommige nieuwssites geen rekening houden met de perspectieven van meerdere partijen. Sommige politieke praatprogramma's en opinieartikelen doen zich voor als nieuwsberichten, met het doel de kijker naar de ene of de andere kant te krijgen.

Advertentie

Waarschuwingen

Het delen van verkeerde informatie kan echt schadelijk zijn en het vertrouwen van het publiek aantasten. Misinformatie kan moeilijk te herkennen zijn, dus neem zeker even de tijd om een bewering of feit te bevestigen voor je het verspreidt.

Advertentie