Kinderen klanken van woorden leren

Wanneer kinderen leren lezen, moeten ze leren begrijpen wat de relatie is tussen letters en klanken, en die kennis en relatie gebruiken om woorden te kunnen lezen.^[1]XBron Fonetica vereist kennis van letterherkenning, klankherkenning en het verband ertussen. Dit betekent dat kinderen letters in woorden moeten leren herkennen, en daarna de overeenkomstige klanken produceren om de woorden te lezen. Gelukkig zijn er leuke activiteiten die je met je kind kunt doen, om fonetica te verbeteren!

Methode 1

Methode 1 van 5:

Letters en klanken introduceren met flitskaarten

Pdf downloaden

1
Maak, koop of print een reeks alfabetkaarten. Maak 26 kaarten, een voor elke letter; zij kunnen hoofdletter, kleine letters of beide bevatten. Gebruik deze kaarten om het herkennen van letters en klanken te oefenen.^[2]XBron
- Een korte zoektocht op internet geeft toegang tot een scala aan gratis alfabetkaarten om te printen.
- Je kunt ze echter ook zelf maken (misschien met wat hulp van je kinderen). Kies kleurrijke indexkaarten en markers om ze er aantrekkelijker uit te laten zien. Schrijf de letter duidelijk op de zijkant, en de klank op de andere kant.
2
Schud de kaarten in willekeurige volgorde. Houd een kaart per keer op. Vraag je kind om de naam van elke letter te zeggen. Laat je kind daarna de klank vormen van elke letter.^[3]XBron
- Geef extra begeleiding waar nodig voor letters die op meerdere manieren kunnen klinken. Bijvoorbeeld: 'Dat klopt, 'c' heeft die klank in een woord zoals camping. Maar hoe klinkt hij in een woord als cirkel?'
3
Ga verder met de lettercombinatiekaarten. Wanneer je kind meer bedreven raakt, kunnen ze letterpatronen leren onderscheiden — twee letters die samen één klank vormen. Maak nieuwe flitskaarten die gangbare letterpatronen laten zien, zoals paren van klinkers: /au/, /ee/, /oe/, /ui/; en medeklinkers: /sh/, /ch/ en /th/.^[4]XBron
- Lettercombinatiekaarten zijn ook overal te downloaden of aan te schaffen, of maak ze weer zelf.
Advertentie

Methode 2

Methode 2 van 5:

Letterklanken koppelen aan plaatjeskaarten

Pdf downloaden

1
Ga na welke klanken bij welke letters horen. Om de koppeling tussen letters en klanken te kunnen maken, geef je je kind plaatjeskaarten om te sorteren op de beginklank. Maak of verkrijg een verzameling flitskaarten met plaatjes waar in ieder geval één afbeelding op staat voor elke letter van het alfabet.^[5]XBron
- Zorg dat er meerdere kaarten zijn voor de letters waar woorden vaker mee beginnen.
- Zorg dat het plaatjes zijn die een kind makkelijk kan herkennen. Een schildpad is bijvoorbeeld een betere keuze dan een trombone of een gereedschapskist.
2
Selecteer een groep plaatjeskaarten om de oefening mee te beginnen. Kies een verzameling met drie beginconsonanten die erg verschillend zijn van elkaar, zoals: /b/, /s/ en /t/. Neem samen de kaarten door voor je ze op klank laat sorteren door je kind.^[6]XBron
- De plaatjes kunnen bijvoorbeeld het volgende weergeven: een beer, driehoek, glimlach, een lepel, zonnebloem, tol, bord, trein, boom.
- Als je kind hulp nodig heeft, vraag dan 'Wat is de eerste klank die je hoort in het woord beer? Welke letter maakt de /b/ klank? Is dit de letter b, s of t?'
3
Laat je kind de plaatjes op volgorde van eindklank leggen. Na voldoende oefening met het sorteren van plaatjeskaarten op beginklank, kun je het wat moeilijker maken door de aandacht te verleggen naar de eindklank. Je kunt bijvoorbeeld kaarten geven met een vleermuis, kikker, rennen, tas, lamp en maïs.^[7]XBron
- Stel gelijksoortige vragen als die bij de beginklanken: 'Wat is de laatste klank die je hoort in het woord kikker?'
4
Maak het wat moeilijker door je te richten op klinkers en combinaties. Uiteindelijk kun verdergaan met het op volgorde laten leggen van de plaatjes volgens de klank in het midden, voorgesteld door het klinkerpatroon — bijvoorbeeld: /e/: hemd, peer, les, tel, leer; /o/: boot, pot, tor, wol. Daarnaast kun je je kind de woorden op volgorde laten zetten van beginnende letters die samen één klank vormen — zoals: chocola, chips, shoppen, thermosfles en thee.^[8]XBron
- Stel wederom vragen om je kind op weg te helpen: 'Welke klank hoor je in het midden van het woord boot?'
Advertentie

Methode 3

Methode 3 van 5:

Lege plekken opvullen om woorden te maken

Pdf downloaden

1
Maak een reeks lege vierkantjes en letters om in te vullen. Gebruik hiervoor een krijtbord, whiteboard, posterboard, kurkbord, etc. Maak een reeks lege vierkantjes die naast elkaar staan; drie is een goed aantal om mee te beginnen. Elk vierkant stelt een bepaalde klank voor (en, in het begin, een enkele letter) in het gekozen woord.^[9]XBron
- Plaats verschillende magnetische (of soortelijke) letters onder de reeks vierkantjes. Je kunt ook zwarte belettering gebruiken voor medeklinkers en rode voor de klinkers.
2
Zeg een M-K-M woord voor aan je kind. Dit is een woord van drie letters welke bestaat uit twee medeklinkers en een klinker. De klinker staat in tussen de medeklinkers en creëert een korte klinkerklank. M-K-M woorden bestaan uit hetzelfde aantal klanken en letters.^[10]XBron
- Enkele voorbeelden zijn: kat, hap, sap, bal, pet, nar, bed, tap, kap, pap.
- Nadat je het woorden hebt gezegd, vraag je aan je kind om dit langzaam te herhalen, waarbij elke klank die is opgevallen moet woorden uitgesproken: /k/, /a/, /t/.
3
Vraag je kind om de juiste letter te kiezen voor elke klank die wordt gehoord. Laat je kind beginnen met het opbouwen van het woord, door de eerste letter in het eerste vakje te plaatsen, en zo verder van links naar rechts. Dit helpt bij het besef dat de letters in de juiste volgorde moeten woorden geplaatst, om het gegeven woord te maken.^[11]XBron
- Begeleid je kind wanneer het er niet uitkomt: 'Het midden van 'kat' klinkt als het begin van 'appel'. Met welke letter begint het woord appel?'
4
Leer het kind begrip ontwikkelen voor letterpatronen. Breid de activiteit uit door woorden te dicteren met zowel paren van klinkers als medeklinkers. Dergelijke woorden (met twee letters die samen één klank vormen) hebben altijd meer letters dan klanken.^[12]XBron
- Bijvoorbeeld: soep, zeep, choco, schip, toch.
- Blijf drie vierkantjes gebruiken voor deze woorden met vier letters. Laat het kind de letterparen die de gecombineerde klank vormen in een enkel vakje plaatsen.
Advertentie

Methode 4

Methode 4 van 5:

Woorden veranderen door letters te vervangen

Pdf downloaden

1
Introduceer hoe het veranderen van letters, de woorden verandert. Begin met het plaatsen van de magnetische letters (in willekeurige volgorde) die nodig zijn voor het opbouwen van het gekozen woord — bijvoorbeeld: 'k', 'a' en 't' voor 'kat.' Teken er vervolgens drie vakjes boven of meer, afhankelijk van het aantal klanken dat wordt gehoord.^[13]XBron
- In plaats van magnetische letters op het bord, kun je letterkaarten gebruiken op een tafelblad.
2
Moedig je kind aan om het gekozen woord te spellen. Spreek het woord (bijv. kat) uit en laat je kind naar de klanken luisteren en de overeenkomstige woorden in de juiste volgorde plaatsen, van links naar rechts.^[14]XBron
- Help je kind waar nodig: 'Kat, kop en kin beginnen allemaal met dezelfde letter. Weet je nog met welke letter 'kop' begint?'
Geef je kind een paar magnetische letters. In het geval van 'kam' vraag je aan je kind om de letter 'k' om te wisselen met de letter die klinkt als /h/ om het woord 'ham' te maken. Laat je kind het nieuwe woord hardop lezen.^[15]XBron
4
Ga verder met het moeilijker maken van de woorden. Vraag bijvoorbeeld aan je kind om de 'p' in het woord 'lap' te vervangen door de combinatie van letters die samen een /ch/ klank vormen. Vraag je kind het nieuwe woord voor te lezen - 'lach'.^[16]XBron
- Vervolgens moet je kind het woord 'schat' vervangen door 'schap'.
- Betrek er ook klinker bij — maak van 'schap' het woord 'schop'.
- Met het vorderen van de vaardigheden, gebruik je langere woorden en meer patronen om het moeilijker te maken.
Advertentie

Methode 5

Methode 5 van 5:

Klankbeeld verbeteren door te lezen

Pdf downloaden

1
Zoek kinderboeken uit die specifiek bedoeld zijn voor het leren van fonetica. Om de vaardigheden die je hebt geïntroduceerd te verbeteren, kies je boeken voor je kind met gemarkeerde fonetische patronen zoals geoefend in de voorgaande lessen. Dit helpt je kind om de geleerde vaardigheden strategisch toe te passen bij het lezen van de woorden in boeken.^[17]XBron
- Diverse uitgevers van kinderboeken brengen reeksen op de markt die speciaal bedoeld zij voor het ontwikkelen van fonetica. Dat daargelaten zal elk kinderboek dat boeiend is en passend bij het niveau van de lezer, nuttig zijn.
2
Lees kinderen vaak voor. Zorg dat lezen een vast onderdeel wordt van jullie gezamenlijke dagelijkse gewoonten. Laat het kind zelf een boek uitkiezen om te lezen — het liefst uit een lijst met boeken gericht op fonetisch begrip — en lees die enthousiast voor. Maak gebruik van verschillende stemmetjes en zorg dat de ervaring leuk is.^[18]XBron
- Lees op een natuurlijke manier voor, maar misschien wat langzamer en duidelijker dan normaal. Articuleer de verschillende klanken in de woorden die je leest. Je kunt ook wijzen naar het woord dat je aan het lezen bent.
3
Herlees bekende boeken telkens weer. Veel kinderen vinden het geen probleem om hetzelfde boek keer op keer te lezen. Zelfs als je zelf wat verveeld raakt door een boek, probeer dan toch hetzelfde enthousiasme op te brengen wanneer je het verhaal aan je kind voorleest. Uiteindelijk zal je kind verdergaan met een ander boek dat hij of zij keer op keer voorgelezen wil krijgen!^[19]XBron
- Het herhaaldelijk voorlezen van hetzelfde boek zal niet per se toewerken naar een specifiek fonetisch doel, behalve dan dat het kind gretiger wordt om je vaker te horen voorlezen.
4
Stel veel vragen tijdens het lezen. Vragen stellen helpt je kind om actief betrokken te blijven, en kan ook helpen bij het leren van fonetica. Bijvoorbeeld: wijs tijdens het lezen het woord 'hond' aan. Vraag dat of het kind weet wat dat woord betekent?' Heeft het kind wat hulp nodig, zeg dan iets als: 'Laten we beginnen met de zin — 'Jan werd wakker van het blaffen van de …' — Wat denk je dat het woord betekent?'
- Ook al is het niet meteen van belang voor het leren van fonetica, dan nog zal het stellen van begripsvragen zoals, 'Waarom denk je dat zij dat deed?' of 'Hm … Wat gaat er nu gebeuren, denk je?' de concentratie en het enthousiasme van het kind vergroten.^[20]XBron
5
Luister terwijl je kind voorleest. As je kind ertoe overgaat om jou voor te lezen (in plaats van andersom), luister dan zelf ook actief en geboeid. Maak het duidelijk dat je aandachtig luistert — door dingen te zeggen zoals 'Wow!' of 'Dat is een verassing!' of 'Dat is grappig!'
- Wanneer je kind moeite heeft met een woord, haast je dan niet om het goede antwoord te geven. Help je kind om eerst zelf de klank te vormen — 'Oké, wat voor geluid maakt de letter 'P'?' Blijft het kind er moeite mee hebben, leg het woord dan uit voor je kind te gefrustreerd raakt en er niet mee verder wil gaan.^[21]XBron
Advertentie