Stimmlose labiodentale Frikativ

Stimmlose labiodentale Frikativ
IPA-Nummere128
IPA-Zeichef
IPA-Bildli
Teuthonista
X-SAMPAf
Kirshenbaumf
Hörbiispiil/?

De stimmlosi labiodentali Frikativ isch en Konsonant vo dr mänschliche Sprooch. S Zeiche im IPA, ùn au de Buechstab im latiinische Alphabet, defür isch [f]. Imene Deil Dialäkt im Alemannische git es zwo Variante vo däm Luut, e Fortis ùn e Lenis. Bstimmti Dialäkt, bsùnders im Niideralemannische ùn Schwööbische hen aber au nùmme de Lenis-Luut.

Artikulation ändere

Verbreitig ändere

SproochWortIPA-TranskriptionBedütigBemerkig
BaseldytschLenisfèèrchte[ˈv̥ɛːʁ̥tə]‚fürchte‘
Fortishälffe[ˈhælfə]‚hälfe‘
HotzewälderischLenisfyyn[v̥iːn]‚fyyn‘
Fortisùffenand[ˈʊfənɑnt]‚ùffenand‘
JùutütschLenisVǜrhuus [ˈv̥ʏɾuːz̥]‚Chùchi‘
FortisPfoffula [ˈpfɔfulɐ]‚Bluemebohne‘
MarkgräflerischLenisFaade [ˈv̥ɑːd̥ə]‚Fade‘
Fortis?
OberelsässischLenisd'r Fisch [d̥ə ˈv̥ɪʃ]‚de Fisch‘
Fortis?
OberschwäbischLenisRaveschburg [ˈʁ̞ɑːv̊əʒ̊b̥ʊʁ̞g̊]Ravensburg
Fortisnauf [naʊ̯f]‚uufe‘Allophon am Wortänd.
SolothurnischLenisufe [ˈuv̥ə]‚ùffe‘
Fortislauffe [ˈlaʊ̯fə]‚laufe‘
ÙnterelsässischLenisd'r Bäckeoffe [d̥əˈb̥ækov̥ə]‚dr Bäckofe ‘
Fortiss Schof [sʃoːf]‚s Schoof‘
ZüritüütschLenisOfe[ˈov̥ə]‚Ofe‘
Fortisoffe[ˈofə]‚offe‘
DütschF [fuːs]‚Fuess‘
RätoromanischSurselvischfiniastra [finˈjaʃtʁɐ]‚Fenschter‘
Putèrfö [fø]‚Füür‘
Valladerfesta [ˈfeʃtɐ]‚Fescht‘
FrankoprovenzalischGreyerzerischla fèna [laˈfɛna]‚d Frau‘
Walliser Patois (Nendaz)fîtë [ˈfiːtə]‚Fescht‘
Abchasischфы[fə]‚Blitz‘
Adygeischтфы [tfə]‚fümf‘
Albanischfaqe[facɛ]‚Syte‘
Änglischfill [fɪl]‚fülle‘
ArabischStandard[1]ظرف [ðˤɑrf]‚Ùmschlag‘
ArmenischOschtarmenisch[2]ֆուտբոլ [fut̪bol]‚Fuessball‘
Assamesischবৰ[bɔɹɔf]‚Schnee/Yys‘
Baskischfin[fin]‚dünn‘
Bengalischফু[ful]‚Blueme‘Allophon vo /pʰ/.
ChinesischKantonesisch佛/fat6[fɐt˨]Buddha
Mandarinfēi [feɪ̯˥]‚fliege‘
Esperanto fajro [ˈfajɾo]‚Füür‘
FranzösischFrance [fʀɑ̃s]‚Frankrych‘
Galizischfaísca[faˈiska]‚Fùnke‘
Goemai[fat]‚bloose‘
Gujaratiળ/faļ[fəɭ]‚Obscht‘
Hebräischסופר[so̞fe̞ʁ]‚Schryyber‘
Hindustaniसाफ़/صاف[sɑːf]‚bùtze‘
Italienischfantasma[fanˈtazma]‚Gspänscht‘
Kabardinischфыз[fəz]‚Frau‘
Katalanisch[3]fletxa[ˈfletɕə]‚Pfyyl‘
Kabylischafus[afus]‚Hand‘
Koptischϥⲧⲟⲟⲩ[ftow]‚vier‘
Malaiischferi[feri]‚Fähre‘
Maltesischfenek[fenek]‚Has‘
Mazedonischфонетика[fɔnetika]‚Foneetik‘
Neugriechischφύση[ˈfis̺i]‚Natuur‘
Niiderländisch[4]fiets [fits]‚Velo‘
Norwegischfilter[filtɛɾ]‚Filter‘
Panjabiਫ਼ੌਜੀ[fɔːd͡ʒi]‚Soldat‘
Polnisch[5]futro [ˈfut̪rɔ]‚Pelz‘
Portugiesisch[6]fogo[ˈfoɡu]‚Füür‘
Rumänisch[7]foc[fo̞k]‚Füür‘
Russisch[8]верёвка [vʲɪˈrʲofkə]‚Seil‘
Schwedischfisk [ˈfɪsk]‚Fisch‘
Slowakischfúkať[fuːkac]‚bloose‘
Somalischfeex[fɛħ]‚Warze‘
Spanisch[9]fantasma[fãnˈtazma]‚Gspänscht‘
Tschechischfoukat[ˈfoʊ̯kat]‚bloose‘
Tschetschenischфакс / faks[faks]‚Fax‘
Türkischsaf[säf]‚rein‘
Ungarischfigyel[fiɟɛl]‚er/si passt ùff‘
UkrainischФастів[ˈfɑsʲtʲiw]Fastiw
Vietnamesisch[10]pháo[faːw˧ˀ˥]‚Böller‘
Walisischffon[fɔn]‚Stegge‘
Weschtfriisischfol[foɫ]‚voll‘
Yiꃚ/fu[fu˧]‚broote‘
ZapotekischTilquiapan[11]cafe[kafɘ]‚Kaffi‘vorallem in spanische Lehnwörter

Fuessnote ändere

  1. Thelwall, Robin (1990), "Illustrations of the IPA: Arabic", Journal of the International Phonetic Association 20 (2): 37–41
  2. Dum-Tragut (2009:18)
  3. Carbonell, Joan F.; Llisterri, Joaquim (1992), "Catalan", Journal of the International Phonetic Association 22 (1-2): 53–56
  4. Gussenhoven, Carlos (1992), "Dutch", Journal of the International Phonetic Association 22 (2): 45–47
  5. Jassem (2003:103)
  6. Cruz-Ferreira, Madalena (1995), "European Portuguese", Journal of the International Phonetic Association 25 (2): 90–94
  7. DEX Online: [1] (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[2] [3] Vorlage:Toter Link/dexonline.ro
  8. Padgett, Jaye (2003), "Contrast and Post-Velar Fronting in Russian", Natural Language & Linguistic Theory 21 (1): 39–87
  9. Martínez-Celdrán, Eugenio; Fernández-Planas, Ana Ma.; Carrera-Sabaté, Josefina (2003), "Castilian Spanish", Journal of the International Phonetic Association 33 (2): 255–259
  10. Thompson (1959:458–461)
  11. Merrill (2008:109)
  KonsonanteLueg au: IPA, Vokale  
BilabialLabiodentalDentalAlveolarPostalv.RetroflexAlveolopalatalPalatalVelarUvularPharyngalEpiglottalGlottal
Nasalmɱnɳɲŋɴ
Plosivepbtdʈɖcɟkɡqɢʡʔ Schnalzluut ʘǀǃǂǁǃ˞
Affrikatp̪fb̪vtsdzʈʂɖʐɟʝkxɡɣɢʁ Implo­siv ɓɗʄɠʛ
Frikativɸβfvθðszʃʒʂʐɕʑçʝxɣχʁħʕʜʢhɦ Ejektiv ʈʼʂʼq͡χʼ
   Approximante   ʋɹɻjɰθʼɬ’ʃʼɕʼχ’
Vibranteʙrɽrʀt͡θʼt͡sʼt͡ɬʼt͡ʃʼʈ͡ʂʼc͡ʎ̝̥ʼk͡xʼk͡ʟ̝̊ʼ
Flap/Tapѵɾɽco-artikulierti Frikativ ʍwɥɫ
lat. Frikativɬɮco-artikulierti Plosiv k͡pɡ͡bŋ͡m
lat. Approximantelɭʎʟ
Bi de Spalte wo grau sin, goot mer devo uss, dass si nit artikuliert werde chönne; wysi Spalte, ùn Zeiche, wo nit verlinkt sin, hen kei offiziels IPA-Zeiche un/oder sin uss keinere Sprooch bekannt.