Главна страница

Добре дојдовте на Википедија

слободната енциклопедија што може секој да ја уредува
имаме 144.106 статии на македонски јазик

Избрана статија за оваа седмица

Алзас — регион во Франција чијашто територија зафаќа површина од 8.280 км² и со тоа е најмал во континентална Франција. Тој е исто така и еден од седумте најгусто населени региони во Франција и трет по густина на население во континентална Франција, со околу 220 жители на km² (вкупно население во 2006: 1.815.488; 1 јануари 2008 се проценува на: 1.836.000). Алзас се наоѓа на североисточната граница на западниот брег на горниот тек на Рајна и се граничи со Германија и Швајцарија. Најважен политички, економски и културен центар на Алзас е градот Стразбур кој воедно е и главен и најголем град на регионот. Бидејќи тој град е седиште на десетици меѓународни организации и тела, Алзас политички е еден од најзначајните региони во Европска Унија.

Траги на името „Алзас“ се гледаат во горногерманскиот збор Ali-saz или Elisaz, што значи „туѓо царство“. Алтернативното објаснување потекнува од германското Ell-sass, што значи „сместено на Ил“, река во Алзас. Регионот историски припаѓал на Светото Римско Царство. Постепено се припоил кон Франција во тек на 17 век под власта на кралевите Луј XIII од Франција и Луј XIV од Франција како една од поранешните француски провинции. Алзас честопати се споменува сврзано со Лорена, поради тоа што германската припадност на овие два региона (како империска провинција Алзас-Лорен, 1871–1918) била оспорена во 19 и 20 век, во тек на кои Алзас четири пати во тек на 75 години припаѓал последователно и на Франција и на Германија. (Дознајте повеќе...)

архива · наредни избрани статии · критериуми

Слика на денот
Ридот Капеленберг кај Ротенбург на Некар, Германија.
други избрани слики

Дали сте знаеле…

Занимливости од содржините на Википедија:

... дека споменикот „Валхала“ кај Регенсбург е здание во облик на антички храм кое ги чествува великаните од историјата на германските народи?
... дека Скопска Црна Гора е наречена „Скопска“ за да се различи од истоимената планина помеѓу Серско и Драмско во североисточна Беломорска Македонија?
... дека Полска-Литванија била една од најголемите држави во Европа и постела повеќе од два века?
... дека вредностите на водородниот показател (pH) за киселост или базност се логаритамски?
... дека областа Барања е поделена помеѓу Унгарија и Хрватска?
... дека стапчињата за јадење влегле во широка употреба дури за време на династијата Минг (XIV-XVII век), иако постоеле со илјадалетија?
... Џон Кабот (Џовани Кабото) е првиот европски откривач на Северна Америка, не сметајќи ги Викинзите?
... Тајане е македонски календарски обичај поврзан со празникот раѓањето на Јован Крстител?
... покрај аритметичката и геометриската средина, модусот, медијаната, и просекот се видови на средна вредност?
... дека првата банкнота во Европа е издадена во Шведска во 1661 година?
... дека највисоката планина во Австралија е наречена по полско-литванскиот национален херој Тадеуш Кошќушко?
... дека самопрогласената Баварска Советска Република постоела помалку од еден месец?
... дека Кузман Шапкарев му бил зет на Димитар Миладинов?
... дека стоболката (Spermophilus citellus) е така наречена поради народното верување дека лечи од сто болести?
... дека Удовскиот Остров на реката Вардар е најголемиот речен остров во Македонија и втор по површина во земјата?
... дека според преданието, средновековниот утврден град Женско во Кукушко бил така наречен бидејќи имал толку силни кули и бедеми, што можеле да го бранат жени?
... дека разбојот на Жозеф Мари Жакар од 1805 г. работел на програми со дупчени картички и послужил како основа за развојот на сметачите?
... дека Кристофер Колумбо никогаш не стапнал на самиот северноамерикански континент?
...дека во 843 г. Франкија е поделена на три дела помеѓу синовите на Лудвиг Побожниот, внуци на Карло Велики, и дека од овие кралства потекнуваат денешните земји Германија, Франција и Италија?
... дека во делото „Математички начела“ (Principia Mathematica), Бертранд Расел и Алфред Н. Вајтхед даваат доказ дека 1+1=2?
... дека баобабот во своето стебло складира до 120.000 литри вода?
... дека Турку останал најголем град во Финска дури и кога три четвртини од него изгореле во пожар?
... дека половината сојузни држави на САД носат имиња добиени од домородните американски јазици?

архива · предложете факт

На денешен ден…

Денес е 25 мај 2024 г.

Настани:

1810	Во Рио де ла Плата (сегашна Аргентина) започна бунт против шпанскиот колонијален режим и власта ја презеде привремена влада. Овој ден се прославува како Ден на независноста на Аргентина, иако таа формално е прогласена во јули 1816 година.
1850	Во лондонската зоолошка градина пристигна Обајш, првиот нилски коњ донесен во Европа.
1895	Британскиот писател Оскар Вајлд е осуден на две години затвор поради хомосексуалност.
1911	Претседателот на Мексико, Порфирио Дејас поднесе оставка на функцијата по победата на револуционерните сили над владините трупи во граѓанската војна во државата.
1946	Парламентот на Трансјорданија го прогласува емирот Абдула I за крал.
1958	Во Гостивар почна со редовно производство фабриката за производство на огноотпорни материјали „Силика“.
1963	Во Адис Абеба заврши Самитот на африканските држави, на кој учесниците потпишаа Договор за создавање Организација на африканско единство.
1967	„Селтик“ го освоил Купот на европските шампиони во фудбал, победувајќи го во финалето „Интер“ од Милано.
1977	„Ливерпул“ го освоил Купот на европските шампиони во фудбал.
1979	Се случи најтешката несреќа во историјата на американското воздухопловство. Веднаш при летнувањето од чикашкиот аеродром се урна авионот „ДЦ-10“ на „Американ ерлајн“, при што загинаа 272 патници и членови на екипажот.
1985	Во Бангладеш, од тропски циклон загинуваат околу 100.000 жители
1985	Српската академија на науките и уметностите одлучува да создаде меморандум за политичката, економската, и културната положба на српскиот народ во СФРЈ.
1988	„ПСВ Ајндховен“ го освоил Купот на европските шампиони во фудбал.
1997	Кинотеката на Македонија е примена за рамноправен член на Меѓународната асоцијација на филмските архиви.
2002	Авионаска несреќа на кинески авион во Тајван. Загинуваат 225 патници.
2002	Никола Груевски станува претседател на ВМРО-ДПМНЕ.
2005	„Ливерпул“ победил во Лигата на шампионите во фудбал, победувајќи го во финалето тимот на „Милан“.
2013	Тимот на Баерн Минхен ја освоил Лигата на шампионите.

Родени:

1802	Јохан Фридрих фон Брант — германски зоолог.
1803	Ралф Валдо Емерсон — американски предавач, есеист и поет.
1848	Хелмут фон Молтке — германски армиски началник.
1875	Петар Дрвингов — полковник во бугарската армија и историчар.
1887	Свети Пио — капуцински католички свештеник од Италија.
1902	Стале Попов — македонски писател.
1948	Булент Аринч — турски политичар.
1952	Петар Стојанов — претседател на Бугарија.
1953	Даниел Пасарела — аргентински фудбалер и тренер.
1953	Гаетано Ширеја — италијански фудбалер.
1957	Едер — бразилски фудбалер.
1958	Пол Велер — англиски рок-музичар, член на групата Џем (The Jam).
1961	Тите — бразилски фудбалер и тренер.
1963	Рисима Рисимкин — македонска балерина и кореограф.
1964	Тахир Синани — поранешен член на ОНА.
1967	Фехим Хусковиќ — македонски академски сликар.
1976	Сандра Насиќ — германска пејачка, вокалистка на групата Гуано Ејпс (Guano Apes).
1979	Карлос Боканегра — американски фудбалер.
1987	Камил Штох — полски скокач со скии.
1987	Павел Атман — руски ракометар.
1987	Ијан Станард — британски велосипедист.
1999	Ибраима Конате — француски фудбалер.

Починале:

1085	Грегориј VII — римски папа.
1261	Александар IV — римски папа.
1924	Љубов Попова — руска сликарка.
1926	Симон Петљура — украински политички деец.
1944	Манчу Матак — македонски комунистички деец и народен херој.
1965	Сони Бој Вилијамсон II — американски блуз-музичар.
1994	Сони Шарок — американски џез-музичар.
1995	Крешимир Ќосиќ — хрватски и југословенски кошаркар.
2001	Алберто Корда — кубански фотограф, познат по неговата фотографија Guerrillero Heroico („Херојскиот герилец“) на марксистичкиот револуционер Че Гевара.
2010	Александар Белостењи — украински и советски кошаркар.
2010	Ерих Кош — српски и југословенски писател.

Празници:

*	Ден на младоста во СФРЈ
*	Ден на независноста на Аргентина

Што е Википедија?

Википедија е енциклопедија напишана преку соработка на многу од нејзините читатели. Таа е посебен вид на мрежно место, наречено вики, што го прави придонесот кон неа брз и лесен.

Сакате да помогнете?
Започнете со нашиот вовед!

Содржина и помош

почетен курс · помош · кратко упатство · превод на статија · вашата прва статија · селска чешма · викисредби · начела и напатствија · категориски индекс · избрана содржина · добри статии · нови статии · потребни статии

Тематски портали

Природни науки
астрономија · биологија · геологија · екологија · информатика · математика · логика · медицина · физика · хемија

Општествени науки
археологија · економија · историја · митологија · политика · право · психологија · социологија · филозофија

Географија
Азија · Африка · Антарктик · Европа · Јужна Америка · Океанија · Северна Америка

Технологија и применети науки
индустрија · семрежје · инженерство · земјоделство · општење · образование · транспорт

Уметност и култура
архитектура · мода · јазици · кулинарство · ликовна уметност · книжевност · музика · религија · спорт · драмска уметност · телевизија · филмска уметност

Други области

Селска чешма — централниот форум за дискусија на Википедија, место каде што можете да поставувате прашања и да давате коментари.
Портал на заедницата — проекти, ресурси и активности за сите кои сакаат да се вклучат во проектот.
На други јазици — Википедија е повеќејазичен проект. Освен на македонски, Википедија е достапна и на преку 300 други јазици.

Братски проекти

Википедија е проект на Фондацијата Викимедија — непрофитна организација која опфаќа и други проекти:

	Ризница Складиште на слики, снимки и други мултимедијални содржини
	Викивести Вести со права за слободна употреба
	Викиречник Речник и лексикон
	Викицитат Збирка на цитати
	Викикниги Учебници и прирачници со права за слободна употреба
	Викиизвор Библиотека на дела со права за слободна употреба
	Викивидови Именик на видови
	Викиуниверзитет Материјали и активности за учење со права за слободна употреба
	Мета-вики Усогласување на проектот „Викимедија“
	Википодатоци База на слободни знаења
	Википатување Отворен туристички водич

најгоре · превчитај ја страницава · статистики · односи со јавноста · пријавете неправилност · village pump