Cách để Viết tự truyện

Câu chuyện đời của bạn là gì? Bất cứ ai có cuộc sống phong phú với nhiều cung bậc đều có những câu chuyện lý thú để kể với mọi người. Lời khuyên ở đây là tự truyện nên được viết như một câu chuyện hay: phải có nhân vật chính (là bạn), xung đột chính, kèm theo đó là các vai phụ hấp dẫn để lôi cuốn người đọc. Bạn có thể cho câu chuyện xoay quanh một chủ đề hoặc ý tưởng nào đó từng hiện diện trong cuộc sống hàng ngày của bạn. Bài viết dưới đây sẽ dạy bạn cách phác thảo một câu chuyện và gọt giũa câu chữ để cuốn tự truyện hát lên khúc ca của bạn.

Phương pháp 1

Phương pháp 1 của 4:

Phác họa cuộc đời

Tải về bản PDF

1
Ghi lại dòng thời gian trong cuộc đời. Bắt tay vào viết tự truyện với việc nghiên cứu cuộc đời của chính bạn. Dòng thời gian là một cách hay để đảm bảo không bỏ sót những sự kiện và ngày tháng quan trọng, đồng thời tạo nên kết cấu truyện. Bạn có thể coi đây là phần “động não”, vì thế đừng ngại viết ra tất cả những điều bạn nhớ được, dù bạn không nghĩ rằng những ký ức đó sẽ ở lại trong bản cuối cùng của truyện.
- Cuốn tự truyện không nhất thiết phải mở đầu bằng sự chào đời của bạn. Bạn cũng có thể đưa vào truyện một số chi tiết về lịch sử gia đình mình. Viết những thông tin về tổ tiên của bạn, về cuộc sống của ông bà, cha mẹ bạn và những điều tương tự. Những thông tin về gia đình sẽ giúp người đọc có một ý niệm về cách bạn lớn lên như thế nào để trở thành con người hiện nay.
- Có những sự kiện gì xảy ra khi bạn còn ở tuổi thiếu niên? Điều gì đã dẫn đến những quyết định của bạn thời bấy giờ?
- Bạn có vào đại học không? Những năm chuyển tiếp đó cũng có thể đưa vào truyện.
- Viết về sự nghiệp của bạn, về những mối quan hệ, con cái và bất cứ điều gì quan trọng đã làm thay đổi cuộc đời bạn.
2
Chọn nhân vật chính. Mỗi một câu chuyện hay đều có các nhân vật thú vị, có bạn bè và các nhân vật phản diện để phát triển mạch truyện. Các nhân vật trong cuộc đời bạn gồm có những ai? Hẳn là bố mẹ bạn phải đóng một vai, kèm theo đó là bạn đời của bạn và các thành viên thân thiết khác trong gia đình. Xa hơn một chút, hãy nghĩ đến những người khác có ảnh hưởng đến cuộc đời bạn và có thể đóng một vai trò trong cuốn tự truyện của bạn.
- Thầy cô giáo, huấn luyện viên, người cố vấn và các sếp là những nhân vật cực kỳ ảnh hưởng đến cuộc sống của bạn. Bạn hãy suy xét xem những ai có thể là một hình mẫu lý tưởng (hoặc phản diện) để bạn khắc họa trong truyện.
- Bạn trai hoặc bạn gái cũ của bạn có thể cùng đóng vai chính trong những câu chuyện thú vị.
- Có ai là kẻ thù trong cuộc đời bạn? Truyện của bạn sẽ rất chán nếu không có vài xung đột.
- Các nhân vật đặc sắc như các con vật hoặc những người nổi tiếng mà bạn chưa bao giờ gặp, thậm chí cả những thành phố lạ cũng là những nét nhấn nhá thú vị trong một cuốn tự truyện.
3
Lọc ra những câu chuyện hay nhất. Câu chuyện cả cuộc đời của bạn có thể sẽ trở nên khá dài dòng, do đó bạn sẽ phải chọn những giai thoại nào xứng đáng để kể. Bạn có thể bắt tay vào viết bản thảo bằng cách ghi ra những câu chuyện chính mà sau đó sẽ được kết nối với nhau và dệt thành bức tranh của cuộc đời bạn. Có một vài chủ đề chính mà nhiều tác giả đưa vào tự truyện của họ bởi chúng hấp dẫn người đọc.^{[1]XNguồn nghiên cứu}
- Chuyện thời thơ ấu. Dù thời thơ ấu của bạn hạnh phúc hay đầy bão tố, bạn cũng nên đưa vào một vài giai thoại để vẽ nên bức chân dung của bạn và những điều bạn đã trải qua khi còn bé. Bạn có thể kể về tuổi ấu thơ của mình bằng cách chia thành nhiều câu chuyện nhỏ hơn, những câu chuyện minh họa cho cá tính của bạn – phản ứng của bố mẹ khi bạn đem về nhà một chú chó lang thang, lần bạn trèo ra ngoài cửa số lớp học và trốn đi ba ngày, tình bạn thân thiết với một người vô gia cư… hãy sáng tạo.
- Chuyện ở lứa tuổi dậy thì. Thời kỳ nổi loạn và thường nhạy cảm này luôn luôn hấp dẫn người đọc. Nhớ rằng điều quan trọng ở đây không phải là viết sao cho độc đáo; ai cũng đều trải qua tuổi dậy thì. Truyện của bạn cần khiến người đọc đồng cảm.
- Chuyện rung động đầu đời. Bạn cũng có thể viết một câu chuyện ngược lại – chuyện bạn đi tìm mãi một tình yêu không hiện hữu.
- Chuyện khủng hoảng tâm lý. Câu chuyện này thường xảy ra ở tuổi ba mươi hoặc bốn mươi, đôi khi còn được gọi là khủng hoảng tuổi trung niên.
- Chuyện đương đầu với thế lực xấu. Dù đó là cuộc chiến với chứng nghiện ngập, với một người yêu có tính kiểm soát hay với một kẻ điên rồ muốn giết hại gia đình bạn, bạn cũng cần viết về những xung đột đã trải qua.
4
Viết bằng giọng thật của bạn. Người đọc xem tự truyện để có cái nhìn thấu đáo về con người của tác giả. Việc thể hiện con người thật của bạn là một cách để đảm bảo duy trì hứng thú cho người đọc. Nếu lối viết của bạn quá trang trọng và cứng nhắc, hoặc truyện của bạn nghe như một bài luận ở trường đại học hơn là câu chuyện tiết lộ cuộc đời thì người đọc sẽ khó mà theo hết cuốn sách.
- Viết như thể bạn đang tâm sự với người bạn thân với lối làm văn trong sáng, khúc chiết và không quá rắc rối với những từ vựng mà bạn hiếm khi dùng đến.
- Thể hiện cá tính của bạn qua cách viết. Bạn là người hài hước? Nồng nhiệt? Trí tuệ? Giàu cảm xúc? Đừng ngần ngại; bạn nên thể hiện cá tính của mình thông qua cách kể chuyện.
5
Cởi mở. Không cần phải phô bày hết về bản thân, nhưng điều quan trọng là bạn nên kể những chuyện thật về bạn và cuộc sống của bạn. Đừng biến cuốn tự truyện thành một bảng thành tích mà các điều tiêu cực đều được cẩn thận giấu kín. Hãy bộc lộ toàn bộ con người bạn, cả tài năng cũng như nhược điểm, qua đó người đọc có thể đồng cảm và ủng hộ bạn khi đọc câu chuyện của bạn.^{[2]XNguồn nghiên cứu}
- Đừng lúc nào cũng phủ lên mình ánh hào quang rực rỡ. Bạn có thể có những thiếu sót mà vẫn là nhân vật chính. Hãy tiết lộ những sai lầm của bạn và những lần bạn làm bản thân mình và những người khác thất vọng.
- Chia sẻ những suy nghĩ của bạn. Bạn hãy nói lên quan điểm và ý tưởng của mình, kể cả những ý kiến gây tranh cãi. Hãy là chính mình thông qua cuốn tự truyện của bạn.
Câu chuyện của bạn có mang hơi hướng của thời kỳ lịch sử mà nó diễn ra không? Những cuộc chiến tranh nào tác động đến xu hướng chính trị của bạn? Những sự kiện văn hóa nào truyền cảm hứng cho bạn? Việc bàn luận về những sự kiện đã xảy ra trên thế giới trong thời đại của bạn là một cách rất hay để làm cho câu chuyện của bạn có liên quan hơn và thú vị hơn đối với người đọc.
Quảng cáo

Phương pháp 2

Phương pháp 2 của 4:

Phác thảo câu chuyện

Tải về bản PDF

1
Tạo một cốt truyện bao quát. Bây giờ, khi đã biết nội dung muốn đưa vào tự truyện, bạn hãy nghĩ về kết cấu của câu chuyện. Cũng như bất cứ cuốn truyện hay nào, cuốn tự truyện của bạn cũng cần một cốt truyện hấp dẫn. Hãy sử dụng các chất liệu mà bạn có để tạo nên một câu chuyện lý thú hướng đến cao trào và cuối cùng là giải quyết xung đột. Bạn có thể tạo ra một cốt truyện^{[3]XNguồn nghiên cứu} bằng cách sắp xếp và kết nối những ký ức cũng như các giai thoại để mạch truyện trôi chảy một cách hợp lý.
- Xung đột chính của câu chuyện là gì? Trở ngại lớn nhất trong cuộc đời mà bạn phải mất nhiều năm để vượt qua hoặc đương đầu là gì? Có thể đó là một căn bệnh hồi bạn còn nhỏ, một mối quan hệ nhiều rắc rối, một loạt những trở ngại trong sự nghiệp, một mục tiêu mà bạn phấn đấu hàng chục năm để đạt được hoặc bất cứ vấn đề nào. Tìm xem những cuốn sách và bộ phim mà bạn yêu thích để có thêm những ví dụ về sự xung đột.
- Tạo sự căng thẳng và gay cấn. Sắp xếp sao cho có một loạt những câu chuyện dẫn đến cao trào của xung đột. Nếu xung đột trong tự truyện của bạn là việc phấn đấu đạt được mục tiêu thi đấu ở thế vận hội, bạn hãy dẫn dắt câu chuyện đến cao trào bằng những thành công nhỏ và nhiều lần thất bại. Bạn cần phải để người đọc tò mò muốn hỏi, rồi cô ấy có đạt được không? Anh ấy có làm được không? Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo đó?
- Tạo cao trào. Câu chuyện của bạn sẽ tiến triển đến khi xung đột được đẩy lên đến đỉnh điểm. Ngày thi đấu đã đến, cuộc đối đầu với đối thủ lớn nhất của bạn, thói đam mê cờ bạc đã hạ gục bạn, bạn mất hết tiền – và bạn đã sáng mắt ra.
- Kết thúc bằng việc giải quyết xung đột. Hầu hết các cuốn tự truyện đều có kết thúc có hậu, vì người viết truyện đang sống để kể lại câu chuyện – và hy vọng cuốn truyện được xuất bản. Ngay cả khi cái kết không vui lắm thì bạn cũng nên làm vừa ý người đọc. Theo một cách nào đó thì bạn đã đạt được mục tiêu của mình hoặc chiến thắng cuộc thi. Thậm chí cả khi thất bại thì bạn cũng đã hiểu chuyện và khôn ngoan hơn.
2
Xác định thời gian bắt đầu câu chuyện. Bạn có thể đi vào câu chuyện theo trình tự thời gian, bắt đầu khi bạn chào đời và kết thúc với thời hiện tại, nhưng nghệ thuật đảo trình tự thời gian có thể giúp cho cuốn truyện của bạn lý thú hơn.^{[4]XNguồn nghiên cứu}
- Bạn có thể đóng khung toàn bộ cuốn tự truyện với những suy nghĩ hiện tại và kể lại câu chuyện qua một loạt những cảnh hồi tưởng.
- Bạn cũng có thể mở đầu truyện bằng một khoảnh khắc xúc động thời ấu thơ, đi ngược lại quá khứ để kể câu chuyện về truyền thống của gia đình bạn, tiến đến những năm đại học và bước vào câu chuyện về sự nghiệp, xen vào đó là những giai thoại thời thơ bé để tạo vài nét chấm phá hài hước nhẹ nhàng.
^{[5]XNguồn nghiên cứu} Dùng các chủ đề chính trong cuộc sống của bạn để đan kết các câu chuyện với nhau, nối liền quá khứ và hiện tại. Ngoài xung đột chính, còn có những chủ đề nào theo suốt bạn trong cuộc sống? Tình cảm gắn liền với những ngày lễ nào đó, một nơi chốn thân thương mà bạn thăm lại nhiều lần, một chàng trai khiến con tim bạn đập rộn ràng, một đời sống tinh thần phong phú mà bạn thường đắm mình trong đó. Hãy đưa các chủ đề trên vào để vẽ nên bức tranh dính kết của cuộc đời bạn.
Bạn đang ghi chép lại những bài học của cuộc đời mình, nhưng bạn đã học được điều gì từ chúng? Những dự định, ước mơ, cảm giác mất mát, vui sướng, sự khôn ngoan tích lũy được và những ý nghĩ nội tâm khác nên được đưa vào xuyên suốt câu chuyện. Việc dừng mô tả các hành động trong truyện để nghiền ngẫm ý nghĩa của mọi điều là một cách hay để cuốn tự truyện của bạn thêm sâu sắc.
5
Chia thành nhiều chương để tạo kết cấu truyện. Các chương trong truyện rất hữu ích vì chúng cho phép bạn chuyển sang bàn luận về các giai đoạn và sự kiện trong cuộc đời. Chẳng phải chúng ta thường nói rằng “khép lại một chương” hoặc “mở ra một chương mới trong cuộc đời” đó sao, và điều đó càng thích hợp khi nói đến tự truyện. Các chương được ngắt ra trong truyện cho phép bạn bỏ qua mười năm kế tiếp, lùi lại quá khứ, hoặc bắt đầu một chủ đề mới mà không khiến người đọc quá bối rối.
- Cân nhắc kết thúc chương tại điểm xúc động hoặc gay cấn để người đọc háo hức xem tiếp chương sau.
- Phần mở đầu của các chương là cơ hội để nhìn lại toàn cảnh về quá khứ, mô tả bối cảnh và tạo nên sắc thái cho những chuyện xảy ra sau đó.
Quảng cáo

Phương pháp 3

Phương pháp 3 của 4:

Biên tập cuốn sách

Tải về bản PDF

1
Đảm bảo viết đúng các dữ kiện. Kiểm tra kỹ ngày tháng, tên, chi tiết các sự kiện và các vấn đề khác trong cuốn sách để chắc chắn rằng bạn đã mô tả đúng. Tuy rằng đây là câu chuyện cuộc đời của bạn, bạn vẫn không nên đưa ra những thông tin sai lạc về những sự kiện đã xảy ra.
- Bạn có thể phóng đại một chút về những mục tiêu và dự định của riêng bạn, nhưng đừng thêu dệt nên những mẩu đối thoại với những con người thật, hoặc tạo ra một phiên bản khác của những sự kiện thực sự đã xảy ra. Tất nhiên là không ai có thể nhớ mọi việc một cách hoàn hảo, nhưng bạn nên phản ánh đúng hiện thực bằng hết khả năng của mình.
- Xin phép sử dụng tên người hoặc trích dẫn lời nói của những người khác nếu bạn đưa vào cuốn tự truyện. Một số người có thể không thích xuất hiện như một nhân vật trong tự truyện của người khác, và bạn nên tôn trọng điều đó bằng cách thay đổi lối diễn tả hoặc đổi tên của họ nếu cần thiết.^{[6]XNguồn nghiên cứu}
Khi bản thảo đầu tiên đã hoàn thành, bạn hãy xem lại toàn bộ và gọt giũa lại. Sắp xếp lại các đoạn văn, thậm chí cả các chương nếu cần thiết. Trau chuốt lại cách dùng từ và diễn đạt lại câu chữ sao cho rõ ràng và thú vị hơn. Sửa các lỗi ngữ pháp và chính tả.
3
Chia sẻ cuốn truyện với những người khác. Giới thiệu cuốn tự truyện của bạn với câu lạc bộ đọc sách hoặc một người bạn để biết những quan điểm của người bên ngoài. Những câu chuyện mà bạn cảm thấy thú vị có thể lại nhạt nhẽo đối với người khác. Bạn hãy thu thập phản hồi từ nhiều người nếu có thể để có một cái nhìn rõ hơn về việc sách của bạn đã truyền đến người đọc như thế nào.
- Nếu nhiều người đề nghị cắt một phần nào đó, bạn hãy nghiêm túc cân nhắc đến điều này.
- Cố gắng thu thập các ý kiến của những người ngoài vòng gia đình hoặc bạn bè, những người mà bạn biết rằng có thể chia sẻ cảm xúc hoặc có thiên kiến – nhất là khi họ xuất hiện trong tự truyện của bạn.
Một biên tập viên giỏi sẽ giúp câu chữ của bạn khúc chiết hơn và những phần mờ nhạt sẽ sáng sủa hơn. Cho dù bạn dự định nhờ một nhà xuất bản in cuốn sách hay tự mình xuất bản thì việc nhờ người chuyên nghiệp gọt giũa lại trong giai đoạn cuối của tiến trình viết truyện cũng sẽ không bao giờ thừa.
5
Đặt tựa đề. Tựa đề phải phù hợp với giọng văn và phong cách của cuốn tự truyện, ngoài ra phải thu hút sự chú ý và khơi gợi sự hứng thú của người đọc. Đặt tựa đề ngắn và dễ nhớ thay vì dài dòng và khó hiểu. Bạn có thể đặt tựa đề bằng tên của bạn kèm theo “Tự truyện của tôi”, hoặc chọn tựa đề ít trực tiếp hơn. Sau đây là một vài tựa đề của các tự truyện nổi tiếng và nắm bắt được nội dung câu chuyện một cách hoàn hảo:
- Bossy Pants, (tạm dịch: “Kẻ hách dịch”) của Tina Fey
- My Confession, (Lời xưng tội của tôi) của Leo Tolstoy
- A Long Walk to Freedom (Hành trình dài đến tự do) của Nelson Mandela
- The Sound of Laughter (tạm dịch: Âm thanh tiếng cười) của Peter Kay^{[7]XNguồn nghiên cứu}
Quảng cáo

Phương pháp 4

Phương pháp 4 của 4:

Xuất bản cuốn sách

Tải về bản PDF

1
Thực hiện các bước tự xuất bản sách. Dù không nghĩ đến việc bán sách cho công chúng, có lẽ bạn vẫn muốn cuốn tự truyện của mình được thiết kế và in ấn để lưu giữ, tặng người thân và những người được nhắc đến trong truyện. Bạn có thể tìm các công ty có dịch vụ thiết kế, in ấn và vận chuyển, đồng thời quyết định nên đặt bao nhiêu bản. Nhiều công ty có thể cho ra sản phẩm không thua kém gì những cuốn sách được in bởi các nhà xuất bản truyền thống.
- Nếu không muốn trả tiền cho dịch vụ xuất bản, bạn vẫn có thể có một cuốn sách đẹp bằng cách đem ra tiệm photocopy để in và đóng sách.
2
Cân nhắc tìm một người đại diện văn học (đại diện cho nhà văn).^{[8]XNguồn nghiên cứu} Nếu bạn muốn xuất bản tự truyện của mình và đưa ra công chúng thì việc tìm sự hỗ trợ của người đại diện văn học có thể mở đường cho bạn. Tìm những người đại diện văn học chuyên về tự truyện và gửi cho họ một bức thư đề xuất với các thông tin về cuốn sách của bạn, về bản thân bạn và lý do cho thấy tại sao sách của bạn đáng chú ý.
- Mở đầu thư đề xuất bằng lời giới thiệu chặt chẽ và súc tích, mô tả những điểm sáng của cuốn sách. Nêu đúng thể loại sách và diễn tả điều gì sẽ khiến cuốn sách của bạn nổi bật. Nói với người đại diện về lý do bạn nghĩ rằng họ là người thích hợp để đem sách của bạn đến giới thiệu với các nhà xuất bản.
- Gửi vài chương sách cho những người đại diện nào tỏ ra quan tâm.
- Ký hợp đồng với một người đại diện mà bạn tin tưởng. Nhớ đọc kỹ hợp đồng và kiểm tra lịch sử của họ trước khi đặt bút ký bất cứ thứ gì.
3
Gửi thư đề xuất trực tiếp đến các nhà xuất bản. Nếu không muốn mất thời gian tìm người đại diện, bạn có thể gửi thư thẳng đến các nhà xuất bản xem thử nơi nào có hứng thú. Tìm kiếm những nhà xuất bản chuyên xuất bản sách cùng thể loại. Đừng gửi toàn bộ bản thảo ngay; bạn nên chờ thư yêu cầu gửi bản thảo từ nhà xuất bản.
- Nhiều nhà xuất bản không nhận các bản thảo hoặc các thư đề xuất không được yêu cầu. Đảm bảo chỉ gửi thư đến các nhà xuất bản đồng ý tiếp nhận.
- Nếu nhà xuất bản quyết định tiến tới thương thảo với bạn, bạn sẽ cần ký hợp đồng và đặt lịch trình biên tập, thiết kế, sửa bản thảo và cuối cùng là xuất bản cuốn sách.
Đây là một xu hướng ngày càng được ưa chuộng trong việc xuất bản sách và là một cách tuyệt vời để tiết kiệm chi phí in và vận chuyển sách. Bạn có thể tìm kiếm các nhà xuất bản sách trực tuyến cùng thể loại, gửi thư đề xuất, tiến tới biên tập và xuất bản sách của bạn.
Quảng cáo

Lời khuyên

Viết câu chuyện của bạn sao cho sinh động, nhưng đừng sa đà trong các chi tiết không quan trọng. Mặc dù bạn muốn cuốn tự truyện của mình đáng nhớ, nhưng bạn cũng cần phải làm sao cho câu chuyện không trở nên buồn chán. Việc đưa vào truyện quá nhiều chi tiết - liệt kê tất cả những người có mặt ở buổi tiệc hoặc mô tả mọi sự kiện trong từng ngày - sẽ khiến cuốn truyện của bạn bị sa lầy.
Bạn có thể tham khảo nhật ký cá nhân nếu có. Nhật ký là nguồn tài nguyên hữu ích vì nó chứa đựng những việc xảy ra trong ngày hoặc trong các giai đoạn khác. Người ta thường ghi lại trải nghiệm của họ trong nhật ký nên nó có thể giúp ích cho việc viết tự truyện.
Cuốn tự truyện của bạn có thể bao gồm lời đề tặng, lời tựa, các con số thống kê quan trọng, bảng trình tự thời gian, cây gia phả và lời bạt.
Nếu mục đích cuốn tự truyện của bạn là truyền lại cho đời sau, bạn nên cân nhắc đưa vào những vật kỷ niệm (ví dụ như hình ảnh, vật gia truyền, huy hiệu, vật lưu niệm, thư từ, v.v…) và định dạng cuốn tự truyện của bạn như một quyển sổ lưu niệm. Tất nhiên là bạn không thể sao chép tất cả các vật kỷ niệm đi kèm, vì vậy bạn vẫn cần phải cân nhắc xem nên làm gì với bản gốc của bạn và các vật khác, chẳng hạn như các huy hiệu hoặc vật gia truyền có kích thước lớn.
Nếu bạn không có khiếu viết lách hoặc chỉ cần ai đó giúp bạn sắp xếp các ý tưởng, bạn có thể cân nhắc tìm một người viết thuê hoặc người chuyên viết tiểu sử cá nhân. Đây là cách mà các ngôi sao nổi tiếng thường làm. Ngoài ra còn có phần mềm cho phép bạn đánh máy câu trả lời vào các mẫu có sẵn trong máy tính, do đó cũng giải quyết được vấn đề về chữ viết. Nhiều người chọn cách đánh máy trực tiếp vào mẫu trên mạng.

Cảnh báo

Cẩn thận với những nội dung có thể được xem là bôi nhọ. Nếu bạn viết một điều gì đó làm mất danh dự hoặc nói sai sự thật một cách ác ý về ai đó trong tự truyện mà bạn định xuất bản, bạn nên cân nhắc đổi tên của họ (nếu họ còn sống). Nếu không, bạn có thể phải đối mặt với một vụ kiện. Nếu không biết chắc phải thay đổi điều gì, bạn hãy tham khảo ý kiến của luật sư chuyên về hành vi bôi nhọ.