Van een zonnesteek afkomen

Pdf downloaden

Pdf downloaden

In dit artikel:

Iemand anders met een zonnesteek helpen

Een zonnesteek voorkomen

Gerelateerde artikelen

Bronnen

Een zonnesteek is een ernstige aandoening waar niet te licht over gedacht moet worden. Een zonnesteek ontstaat wanneer het lichaam gedurende langere tijd aan hoge temperaturen blootgesteld wordt, waardoor de lichaamstemperatuur oploopt tot 40 °C of hoger. Als je alleen bent en een zonnesteek hebt of als je iemand anders met een zonnesteek helpt, dan zijn er enkele eenvoudige stappen die je kunt nemen. Je eerste doel is om de lichaamstemperatuur langzaam te verlagen. Als het lukt om dit in een vroeg genoeg stadium te doen, zal het lichaam op natuurlijke wijze herstellen. Als je lange tijd last hebt van een zonnesteek, zijn de gevolgen echter ernstig. Roep direct medische hulp in als dat mogelijk is.

Stappen

Methode 1

Methode 1 van 2:

Iemand anders met een zonnesteek helpen

Pdf downloaden

1. 
   1
   Bel 112. Afhankelijk van de symptomen en de persoon, kun je je huisarts bellen of 112. Let goed op de symptomen. Een langdurige zonnesteek beschadigt de hersenen en dit veroorzaakt angst, verwarring, toevallen, hoofdpijn, duizeligheid, een licht gevoel in het hoofd, hallucinaties, coördinatieproblemen, bewusteloosheid en rusteloosheid. Een zonnesteek kan ook het hart, de nieren en de spieren aantasten. Neem dus het zekere voor het onzekere en bel 112 als je een van de volgende symptomen opmerkt:

   • Tekenen van shock (zoals blauwe lippen en vingernagels, verwarring)
   • Verlies van bewustzijn
   • Een lichaamstemperatuur hoger dan 38,9 °C
   • Snelle ademhaling en/of pols
   • Zwakke hartslag, sloomheid, misselijkheid, overgeven en donkere urine
   • Toevallen. Als de persoon toevallen heeft, maak de plek rondom de persoon dan leeg zodat hij of zij veilig blijft. Leg als dat kan een kussen onder het hoofd van de persoon zodat dit niet tegen de grond slaat tijdens de stuipen.
   • Bel ook 112 als je mildere symptomen opmerkt die langere tijd (langer dan een uur) aanhouden.
2. 
   2
   Neem geen medicijnen. Wanneer we ons niet goed voelen is onze eerste ingeving om medicijnen in te nemen. Als je last hebt van een zonnesteek, zullen bepaalde medicijnen de situatie echter alleen maar verergeren. Gebruik geen medicijnen tegen koorts, zoals aspirine of paracetamol. Deze kunnen schadelijk zijn bij een zonnesteek omdat ze ervoor zorgen dat je meer bloedt, wat een ernstig probleem kan zijn bij een verbrande huid met blaren. Medicijnen tegen koorts werken goed bij iemand die een infectie heeft en niet bij iemand met een zonnesteek.

   • Dien de persoon niets per mond toe als hij overgeeft of bewusteloos is. De ander kan namelijk stikken in alles wat hij in zijn mond krijgt.
3. 
   3
   Koel de persoon af. Terwijl je wacht op de ambulance, breng je de persoon naar een schaduwrijke, koele plek, bij voorkeur een met airconditioning. Help de ander in een koud bad, onder een koude douche of in een beekje, vijver of waterplas als dat mogelijk is. Vermijd erg koud water. Gebruik ook geen ijs, omdat dit de tekenen van een trage hartslag en een hartstilstand kan verhullen. Doe dit niet als de persoon bewusteloos is. Je kunt een koele, natte doek in de nek, op de liezen en/of onder de oksels van de ander leggen. Spuit anders eerst met een verstuiver koud water op de ander of leg een natte doek op het lichaam van de persoon, waarna je hem koude lucht toeblaast met een ventilator. Het lichaam koelt door de verdamping van het water af. De ander zal zo sneller afkoelen dan wanneer je hem met water natmaakt.

   • Help de persoon om alle extra kleding (pet, schoenen, sokken) uit te trekken om zo sneller af te kunnen koelen.
   • Wrijf niet met alcohol over het lichaam van de ander. Dit is oudewijvenpraat. Alcohol zorgt ervoor dat het lichaam te snel afkoelt, wat een gevaarlijke temperatuurschommeling tot gevolg kan hebben. Wrijf met koud water over het lichaam van de persoon, en nooit met alcohol.
4. 
   4
   Vul de hoeveelheid vloeistoffen en elektrolyten aan. Laat de ander langzaam kleine slokjes Gatorade, een ander sportdrankje of zout water (1 theelepel zout op 1 liter water) drinken om uitdroging tegen te gaan, evenals het verlies van zouten door te zweten. Laat de ander niet te snel drinken, want dit kan namelijk een shock veroorzaken. Als je geen zout of een van deze drankjes voorhanden hebt, geef de persoon dan gewoon water.

   • Je kunt de ander ook zouttabletten geven. Hiermee kan de hoeveelheid elektrolyten weer in balans komen. Volg de aanwijzingen op het flesje.
5. 
   5
   Zorg dat de ander kalm blijft. Wanneer de ander kalm blijft, kan hij meehelpen. Voorkom dat de ander onrustig wordt door hem diep te laten ademhalen. Laat de persoon zich op andere dingen concentreren dan de zonnesteek. Angst zal er alleen maar voor zorgen dat de bloeddruk omhoog gaat, waardoor de lichaamstemperatuur nog iets verder stijgt. Lees voor meer aanwijzingen dit artikel over hoe je jezelf tijdens een angstaanval kunt kalmeren.

   • Masseer voorzichtig de spieren van de ander. Dit heeft tot doel om de bloedcirculatie in de spieren te verbeteren. Spierkramp is een van de eerste symptomen van een zonnesteek. Dit treedt het vaakst op in het gedeelte bij de kuiten.
6. 
   6
   Help de ander om te gaan liggen. Flauwvallen is een van de meest voorkomende gevolgen van een zonnesteek. Bescherm de ander hiertegen door hem te helpen om te gaan liggen.

   • Als de persoon toch flauwvalt, draai hem dan op zijn linkerzijde met zijn linkerbeen gebogen om hem te stabiliseren. Deze houding wordt de stabiele zijligging genoemd. Controleer de mond van de ander op braaksel, zodat hij niet stikt. De linkerzijde is de beste kant voor de bloedcirculatie, omdat ons hart zich aan deze zijde bevindt.
   Advertentie

Methode 2

Methode 2 van 2:

Een zonnesteek voorkomen

Pdf downloaden

1. 
   1
   Weet wie er tot de risicogroep behoren. Oudere mensen, mensen die in een warme omgeving werken, mensen met overgewicht, diabetici, baby's en mensen met nier-, hart- of bloedsomloopproblemen hebben allemaal een verhoogd risico op een zonnesteek. Mensen bij wie de zweetklieren niet of niet goed werken zijn bijzonder vatbaar voor een zonnesteek. Vermijd activiteiten waarbij het lichaam gedwongen wordt om warmte vast te houden, vooral wanneer het warm weer is. Ga niet sporten, pak je baby niet te warm in en zorg ervoor dat je niet te lang buiten in de warmte bent zonder water bij je te hebben.

   • Bepaalde medicijnen zorgen er ook voor dat mensen tot de risicogroep behoren. Dit zijn onder andere bètablokkers, diuretica (plastabletten) en sommige medicijnen die gebruikt worden om depressies, psychosen of ADHD te behandelen.
2. 
   2
   Let goed op het weerbericht. Wees voorzichtig als de temperatuur stijgt tot boven de 32 °C of daarbij in de buurt. Neem baby's en oudere mensen niet mee de warmte in.

   • Weet wat het hitte-eilandeffect is. Dit effect ontstaat wanneer landelijk gelegen gebieden koeler zijn dan stedelijke gebieden. Dichtbebouwde steden hebben vaak temperaturen die 1 tot 3 °C hoger liggen dan die op het platteland. 's Nachts kan het verschil oplopen tot wel 12 °C. Dit effect kan in steden ontstaan door luchtvervuiling, broeikasgassen, waterkwaliteit, uitstoot van warme lucht door airco's en energieverbruik. In de Klimaateffectatlas kun je zien waar de hitte-eilanden zich bij jou in de buurt bevinden.
   • Draag lichte kleding die past bij het weer.
3. 
   3
   Vermijd direct zonlicht. Neem regelmatig pauze en zoek de schaduw op wanneer je buiten werkt. Gebruik zonnebrandcrème om zonnebrand te voorkomen. Draag altijd een pet of een hoed wanneer je buiten in de zon bent, vooral als je gevoelig voor zonnesteken bent.

   • Een van de ongelukkigste oorzaken van een zonnesteek is het zitten in een hete auto. Ga nooit in een hete auto zitten en laat kinderen en huisdieren nooit alleen in de auto achter, zelfs al is het maar voor een paar minuten.
   • Als je wilt sporten, doe dit dan niet tijdens de warmste uren van de dag tussen 11.00 en 15.00 uur.
4. 
   4
   Drink water om gehydrateerd te blijven. Houd de kleur van je urine in de gaten; dit zou een lichtgele kleur moeten blijven houden.

   • Drink geen cafeïne. Dit stimuleert het lichaam namelijk, terwijl je juist moet kalmeren. Ook al bestaat zwarte koffie voor 95% uit water, cafeïne heeft een schadelijk effect op het lichaam wanneer iemand tekenen van een zonnesteek vertoont. Het hart zal harder en sneller kloppen.
5. 
   5
   Drink buiten geen alcohol op hete dagen. Alcohol kan een negatieve invloed op je lichaamstemperatuur hebben doordat het je bloedvaten doet samentrekken. Je bloedsomloop zal daardoor verslechteren, waardoor je minder goed warm kunt blijven.
   Advertentie

Benodigdheden

• Koele, schaduwrijke plek
• Koud water / douche
• Koud kompres / verstuiver
• Natte doek
• Ventilator
• Gatorade, een ander sportdrankje of zout water