Iemand helpen die een paniekaanval heeft

Meemaken dat iemand een paniekaanval heeft kan zeer alarmerend zijn. Je voelt je hulpeloos in iets wat een eenvoudige situatie lijkt te zijn (maar het vaak niet is). Volg deze richtlijnen om te helpen bij het zo spoedig mogelijk voorbij laten gaan van een dergelijke aanval.

Methode 1

Methode 1 van 3:

De situatie herkennen

Pdf downloaden

1
Begrijp wat iemand doormaakt. Mensen met een paniekstoornis hebben plotselinge en herhaaldelijke aanvallen van angst die enkele minuten tot een uur kun duren (maar zelden langer), omdat het lichaam fysiek gewoon niet over genoeg energie beschikt om de paniek langer vol te houden. Paniekaanvallen worden gekenmerkt door angst voor een ramp of om de controle te verliezen, zelfs als er geen echt gevaar dreigt.^{[1]XBetrouwbare bronNational Institute of Mental HealthGa naar de bron} Een paniekaanval kan zich voordoen zonder waarschuwing en zonder een duidelijke reden. In extreme gevallen kunnen de symptomen vergezeld gaan door een acute angst om te sterven. Hoewel ze zeer verontrustend zijn en 5 minuten tot meer dan een uur kunnen duren, zijn paniekaanvallen op zich niet levensbedreigend.
- Paniekaanvallen stimuleren het lichaam tot een piek van opwinding, waardoor iemand het gevoel heeft geen controle meer over zichzelf te hebben. De geest komt in een vecht- of vluchtmodus, waardoor het lichaam gedwongen wordt het stuur over te nemen om het slachtoffer te helpen bij het afhandelen of vluchten voor het veronderstelde gevaar, echt of niet.
- De hormonen cortisol en adrenaline worden vrijgelaten uit de bijnieren in de bloedstroom, en het proces begint -- dit vormt de kern van een paniekaanval. De geest kan geen onderscheid maken tussen een reëel gevaar en het gevaar dat zich louter in je geest heeft gevormd. Als je het gelooft, dan is voor wat je geest betreft werkelijkheid. Mensen die in paniek zijn kunnen het gevoel hebben dat hun leven in gevaar is, en ook denken dat dit echt zo is. Probeer het in perspectief te plaatsen; stel iemand houdt een mes tegen je keel en zegt: 'Ik ga je keel doorsnijden. Maar nu nog niet en ik vertel ook niet wanneer ik heb besloten om dit te doen. Het kan nu elk moment zover zijn.'
- Er is nog nooit een geval geregistreerd waarbij iemand is overleden aan een paniekaanval.^[2]XBron Ze kunnen alleen fataal zijn wanneer ze gepaard gaan met reeds bestaande medische aandoeningen, zoals astma, of als het resulteert in extreem gedrag (zoals uit een raam springen).
2
Let op de symptomen. Als iemand nog nooit een paniekaanval heeft ervaren, zal diens paniek zich op twee verschillende niveaus afspelen – het tweede niveau is dat de persoon niet weet wat er gaande is. Als je kunt aangeven dat ze een paniekaanval hebben, dan is de helft van het probleem al verholpen. Symptomen zijn onder meer:^[3]XBron
- Hartkloppingen of pijn op de borst
- Versnelde hartslag (snelle hartslag)
- Hyperventilatie (overmatig ademhaling)
- Beven
- Duizeligheid/licht in het hoofd/slap gevoel (meestal door hyperventilatie)
- Tintelingen/doof gevoel in de vingers of tenen
- Gepiep in de oren of tijdelijke doofheid
- Zweten
- Misselijkheid
- Buikkrampen
- Opvliegers of koude rillingen
- Droge mond
- Moeite met slikken
- Depersonalisatie
- Hoofdpijn
Bij twijfel is het altijd het beste om onmiddellijk medische hulp in te roepen. Dit is dubbel belangrijk als het individu diabetes, astma of andere medische problemen heeft. Het is belangrijk te weten dat de kenmerken en symptomen van een paniekaanval vergelijkbaar kunnen zijn met die van een hartaanval. Houd dit in gedachten bij de beoordeling van de situatie.
4
Zoek de oorzaak van de aanval. Praat met de persoon en bepaal of hij/zij een paniekaanval heeft en niet een ander soort medische noodsituatie meemaakt (zoals een hart- of astma-aanval) die onmiddellijke medische aandacht vereist. Als de persoon een dergelijke aanval eerder heeft ervaren, dan kan hij/zij je wellicht duidelijk maken wat er aan de hand is.
- Veel paniekaanvallen hebben geen oorzaak, of in ieder geval is de persoon die in paniek is, zich niet bewust van de oorzaak. Daarom is het wellicht niet mogelijk om te achterhalen wat de oorzaak is. Als de persoon niet weet waarom, neem dit dan gewoon aan en zwijg er verder over. Niet alles hoeft een goede reden te hebben.
Advertentie

Methode 2

Methode 2 van 3:

Mensen op hun gemak stellen

Pdf downloaden

1
Neem de oorzaak weg en neem iemand mee naar een rustige omgeving. Iemand met een paniekaanval heeft waarschijnlijk de wens hebben om weg te gaan van waar ze zijn. Om dit te vergemakkelijken maar hen wel veilig te houden, neem je hen mee naar een andere plek -- bij voorkeur een die open en kalm is. Een persoon die een paniekaanval heeft mag je nooit aanraken zonder te vragen en definitieve toestemming daartoe te verkrijgen. In sommige gevallen kan het aanraken van de persoon zonder te vragen de paniek vergroten en de situatie alleen maar erger maken.
- Soms heeft iemand met een paniekstoornis al technieken of medicatie die kunnen helpen om de aanval te doorstaan, dus vraag hem/haar of er iets is wat je kunt doen. Wellicht kan diegene een plek aangeven waar hij/zij liever is.
TIP VAN EEN DESKUNDIGE
Lauren Urban, LCSW
Psychotherapeut
Lauren Urban is psychotherapeut in Brooklyn, New York en heeft meer dan 13 jaar ervaring in het geven van therapie aan kinderen, gezinnen, stellen en individuen. In 2006 behaalde ze een masterdiploma sociaal werk aan Hunter College. Door haar therapie stelt ze haar cliënten in staat om hun situatie en leven te veranderen.
Lauren Urban, LCSW
Psychotherapeut
Vraag de persoon wat hij nodig heeft voordat je probeert te helpen. Je kunt de persoon een slok water, wat te eten, wat ruimte, een hand om vast te houden of begeleide ademhaling aanbieden. Je moet de persoon echter wel vragen wat hem of haar het meest zou helpen, en dan het antwoord respecteren dat hij je geeft.
2
Spreek hen aan op een geruststellende maar vastberaden wijze. Wees voorbereid op de mogelijkheid dat iemand die in paniek is probeert te vluchten. Hoewel je een strijd bergopwaarts levert, is het van het grootste belang dat je zelf rustig blijft. Blijf bij de persoon, maar je mag hem/haar nooit vastpakken, vasthouden, of zelfs maar zachtjes bedwingen. Als ze willen bewegen, stel dan voor om wat te rekken, jumping jacks te doen of samen een stevige wandeling te maken.
- Als ze thuis zijn, stel dan voor om een kast te ordenen of een andere stevige schoonmaakbeurt als activiteit te organiseren. Omdat hun lichaam klaar is voor de strijd of om te vluchten, kan het omleiden van de energie naar fysieke voorwerpen en een constructieve taak, helpen om met de lichamelijke effecten om te gaan. De werkelijke prestatie kan hun gemoedstoestand veranderen, en de activiteit waar ze zich op kunnen concentreren helpt wellicht bij het doorbreken van de angst.
- Als ze niet thuis zijn, stel dan een activiteit voor die hen kan helpen om zich ergens anders op te concentreren. Dit kan iets eenvoudigs zijn als het simpelweg optillen van de armen, omhoog en omlaag. Zodra ze moe (of verveeld door de herhaling) beginnen te worden, zullen hun gedachten minder op de paniek gericht zijn.
TIP VAN EEN DESKUNDIGE
Lauren Urban, LCSW
Psychotherapeut
Lauren Urban is psychotherapeut in Brooklyn, New York en heeft meer dan 13 jaar ervaring in het geven van therapie aan kinderen, gezinnen, stellen en individuen. In 2006 behaalde ze een masterdiploma sociaal werk aan Hunter College. Door haar therapie stelt ze haar cliënten in staat om hun situatie en leven te veranderen.
Lauren Urban, LCSW
Psychotherapeut
Als de persoon niet kan verwoorden wat hij nodig heeft, blijf dan gewoon bij hem. De persoon kan mogelijk geen antwoord geven op de vraag wat hij nodig heeft. Laat hem of haar in dat geval weten dat je bij hen bent en blijf bij hem, tenzij hij je vraagt weg te gaan.
3
Bagatelliseer hun angsten niet. Dingen zeggen als, 'Er is niets om je druk over te maken,' of 'Het zit allemaal in je hoofd', of 'Je overdrijft' zal het probleem verergeren. De angst is op dat moment heel reëel voor iemand, en het beste wat je kunt doen is hen helpen ermee om te gaan – het op enigerlei wijze bagatelliseren of wegwuiven van hun angst kan de paniekaanval verergeren. Zeg gewoon 'Het is oké' of 'Je bent oké' en ga daarna verder met de ademhaling.
- Emotionele bedreigingen zijn even reëel als echte (doods)bedreigingen voor het lichaam. Dat is waarom het is belangrijk is om angsten van iemand die een paniekaanval heeft serieus te nemen. Als hun angsten niet zijn geworteld in de realiteit, maar een reactie op het verleden, dan kunnen enkele concrete realiteitscontroles helpen. 'Dit is Danny waar we het over hebben, en hij reageert nooit zo bot op fouten van mensen als Fred altijd deed. Hij zal net zo reageren als hij altijd doet, en je waarschijnlijk willen helpen. Het is zo weer voorbij en hij vindt dit niet zo belangrijk.'
- Vraag op een rustige en neutrale manier, 'Reageer je op wat er nu aan de hand is of vanwege iets in het verleden?'. Dit kan het slachtoffer van de paniekaanval helpen om zijn of haar gedachten zo op orde te krijgen dat het flashbacks kan onderscheiden van direct gevaar. Luister naar en accepteer de antwoorden die worden gegeven -- soms vertonen mensen die al in mishandelingssituaties hebben verkeerd een zeer sterke reacties op echte waarschuwingssignalen. De beste manier om hen te steunen is door vragen stellen en henzelf te laten uitzoeken waar ze op reageren is.
4
Zeg niet, 'Kalmeer nu toch,' of 'Er is niets om over in paniek te raken.' Goh, dat is geniaal. Daar hadden ze nog niet aan gedacht! Neerbuigend tegen hen doen zal ze alleen maar alerter maken op vermeende gevaren. Daar komt nog bij dat vertellen dat er niets is om over in paniek te raken, hen er enkel aan zal herinneren hoe ver ze verwijderd zijn van de werkelijkheid, wat hun paniek alleen maar aanzwengelt. In plaats daarvan kun je iets proberen als: 'Ik begrijp dat je boos bent. Dat is oké. Ik ben hier om te helpen,' of ' Dit is snel weer voorbij, ik ben hier voor jou. Ik weet dat je bang bent, maar je bent veilig bij mij.'^[4]XBron
- Het is belangrijk dat je dit als een werkelijke probleem beschouwt, alsof ze gewond zijn geraakt en hevig bloeden. Terwijl je niet kunt zien wat er eigenlijk gaande is, is iets bijzonder eng voor hen. Voor hen is de situatie echt. Het als zodanig behandelen is de enige manier waarop je kunt helpen.
TIP VAN EEN DESKUNDIGE
Lauren Urban, LCSW
Psychotherapeut
Lauren Urban is psychotherapeut in Brooklyn, New York en heeft meer dan 13 jaar ervaring in het geven van therapie aan kinderen, gezinnen, stellen en individuen. In 2006 behaalde ze een masterdiploma sociaal werk aan Hunter College. Door haar therapie stelt ze haar cliënten in staat om hun situatie en leven te veranderen.
Lauren Urban, LCSW
Psychotherapeut
Neem eerst een moment om jezelf te 'centreren' en zorg ervoor dat je kalm bent. Je zult niet van nut zijn voor iemand anders met een paniekaanval als je merkbaar angstig bent.
5
Zet de persoon niet onder druk. Dit is niet het moment om iemand te dwongen met antwoorden te komen of dingen te doen die hun angst zullen verergeren. Minimaliseer de stress door een kalmerende invloed te zijn en probeer hen in een ontspannen toestand te krijgen. Ding hen niet om na te denken over wat de oorzaak is van hun aanval, want dit zal het alleen maar het erger maken.
- Luister ondersteunend als ze uit zichzelf proberen uit zoeken waar ze op reageren. Niet oordelen, gewoon luisteren en laten praten.
6
Moedig hen aan om te proberen de eigen ademhaling te controleren. Weer controle krijgen over de ademhaling zal helpen bij het elimineren van de klachten en zal hen helpen om te kalmeren. Veel mensen halen korte, snel adem wanneer ze in paniek zijn, en sommige mensen houden hun adem in. Dit vermindert de zuurstofopname waardoor het hart gaat jagen. Gebruik een van de volgende technieken om te helpen hun ademhaling weer normaal te krijgen:
- Tel ademhalingen. Een manier om hen te helpen om dit te doen is om te vragen in en uit te ademen terwijl jij telt. Begin met hardop tellen, waarbij je de persoon aanmoedigt om twee tellen in te ademen en vervolgens twee tellen uit te ademen, dit geleidelijk verhogend naar vier tellen en vervolgens naar zes tellen, indien mogelijk, totdat hun ademhaling is vertraagd en onder controle.
- Laat de persoon in een papieren zak ademen. Als het individu ervoor ontvankelijk is, geef hem/haar dan een papieren zak. Maar let op dat voor sommige mensen, de papieren zak zelf een trigger kan zijn voor angst, vooral als ze ertoe gedwongen zijn tijdens vorige paniekaanvallen.
  - Omdat dit wordt gedaan om hyperventilatie te voorkomen, is het wellicht niet nodig als je te maken hebt met iemand die de adem inhoudt of wiens ademhaling vertraagt wanneer die een paniekaanval heeft. Als het nodig is, moet laat je de persoon ongeveer 10 ademhalingen afwisselend in en uit de zak doen, gevolgd door 15 seconden ademhalen zonder een zak. Het is belangrijk de zakademhaling niet te overdrijven, omdat kooldioxideniveaus te hoog kunnen oplopen en zuurstofniveaus te laag zakken, waardoor er andere, ernstiger medische problemen kunnen ontstaan.
- Laat hen door de neus inademen en uit door de mond, waardoor het uitademen verloopt als het opblazen van een ballon. Doe dit samen met hen.
Veel paniekaanvallen gaan gepaard met verhitting, vooral rond de nek en gezicht. Iets koels, idealiter een nat washandje, kan vaak helpen bij het minimaliseren van deze symptomen en bij het verminderen van de ernst van de aanval.
8
Laat het niet alleen. Blijf bij hen totdat zij zijn hersteld van de aanval. Laat nooit iemand alleen die moeite heeft met ademen. Iemand die een paniekaanval heeft kan onvriendelijk of onbeleefd overkomen, maar probeer te begrijpen wat ze doormaken en wacht tot ze weer zichzelf zijn. Vraag hen wat in het verleden heeft gewerkt en of en wanneer zij hun medicijnen hebben genomen.
- Zelfs als je niet het gevoel hebt te kunnen helpen, ben je altijd nog een afleiding voor hen. Als ze met rust gelaten zouden worden, dan hebben ze alleen maar zichzelf en hun gedachten. Alleen al je aanwezigheid is nuttig om hen met een been in de echte wereld te houden. Het is angstaanjagend om alleen te zijn tijdens een paniekaanval. Maar als jullie op een openbare plek zijn, zorg er dan voor dat mensen op afstand blijven. Ze bedoelen het meestal goed, maar zullen het alleen maar erger maken.
9
Zit het uit. Hoewel het misschien eeuwig kan lijken (voor jou maar vooral voor het slachtoffer van de aanval), zal de aanval weer voorbijgaan. Over het algemeen zullen paniekaanvallen na ongeveer 10 minuten het hevigst zijn en vanaf dat punt langzaam en gestaag afnemen.^[5]XBron
- Kleinere paniekaanvallen hebben echter de neiging om langer te duren. Dat daargelaten zal de persoon in staat zijn om er beter mee om te gaan, zodat de tijdsduur minder van belang is.
Advertentie

Methode 3

Methode 3 van 3:

Ernstige paniekaanvallen aanpakken

Pdf downloaden

1
Zoek medische hulp. Als de klachten niet binnen een paar uur verdwijnen, is het verstandig om medische advies in te winnen. Hoewel het niet om een situatie van leven of dood gaat, is het beter om te bellen, al is het alleen maar voor advies. De dienstdoende arts op de afdeling eerste hulp zal de patiënt waarschijnlijk Valium of Xanax geven en eventueel een bètablokker zoals Atenolol, om het hart te kalmeren en de adrenaline in het lichaam te verminderen.
- Als dit de eerste keer is dat hij of zij een paniekaanval heeft, dan is er wellicht behoefte aan medische hulp omdat de persoon bang is voor wat er met hem/haar gebeurt. Als iemand in het verleden paniekaanvallen heeft gehad, zal diegene echter weten dat een spoedbehandeling de toestand zal verergeren. Vraag het de persoon zelf. Dit besluit zal uiteindelijk afhangen van de individuele ervaring en je interacties met hem of haar.
2
Help de persoon bij het vinden van therapie. Paniekaanvallen zijn een vorm van angst die moet worden behandeld door een medische professional. Een goede therapeut moet in staat zijn tot het lokaliseren van de paniekaanval-triggers of, op zijn minst, de persoon helpen een betere greep te krijgen op de fysiologische kant van de situatie. Als ze ermee beginnen, stel hen dan in staat om verder te gaan in hun eigen tempo.
- Laat hen weten dat therapie niet voor amateurs is. Het is een legitieme vorm van hulp waar miljoenen mensen gebruik van maken. Wat meer is, een therapeut kan medicijnen voorschrijven die wellicht helpen om het probleem te beheersen. De medicatie zullen de aanvallen misschien niet volledig tegenhouden, maar kunnen zeker bijdragen bij het verminderen van de frequentie ervan.
Je kunt ongelooflijk schuldig voelden dat jij degene bent die overstuur raakt tijdens de paniekaanval van een vriend, maar dat is normaal. Weet dat het een gezonde reactie is om gealarmeerd en een beetje bang te zijn als je getuige bent van dergelijke aanvallen. Als het kan helpen, vraag de persoon dan of je er op een later moment over kunt praten, zodat je er in de toekomst beter mee om kunt gaan.
Advertentie

Tips

Als iemand een fobie heeft wat tot een paniekaanval leidt, haal de persoon dan weg uit de buurt van de trigger.
Neem de persoon mee naar buiten als de aanval is begonnen op een drukke of luide plek. Hij/zij moet zich kunnen ontspannen en naar buiten gaan.
Als er een huisdier in de buurt is: onderzoek heeft uitgewezen dat een hond aaien de bloeddruk verlaagt.
Als de persoon vraagt om alleen te zijn, neem dan afstand maar laat hem/haar niet alleen.
Vraag de persoon om zich iets moois voor te stellen, zoals de oceaan of een groene weide, om zijn/haar gedachten te kalmeren.
Als een papieren zak niet beschikbaar is, laat de persoon dan de handen als kom gebruiken. Adem in via het kleine gaatje tussen de duimen.
Bel gerust de hulpdiensten voor hulp, daar zijn ze voor!
Neem de kind-houding (een yoga-houding) aan om te kalmeren.
Laat de persoon niet alleen, want die zal zich eenzaam gaan voelen waardoor het erger wordt.
Als de persoon niet reageert op vragen tijdens de paniekaanval, blijf dan niet doorgaan met vragen. Dit kan de paniek verergeren.

Advertentie

Waarschuwingen

Veel astmapatiënten hebben last van paniekaanvallen. Het is van cruciaal belang dat deze mensen de controle over hun ademhaling herwinnen. Als iemand er niet in slaagt om de ademhaling te herstellen, maar er niet onmiddellijk medische hulp wordt ingeroepen, kan de resulterende astma-aanval ernstige gevolgen hebben met in sommige gevallen de dood tot gevolg.
Paniekaanvallen, vooral voor iemand die er nog nooit een heeft gehad, lijken vaak op hartaanvallen. Maar hartaanvallen kunnen dodelijk zijn, en als er twijfel bestaat over de vraag wat er aan de hand is, bel dan meteen 112.
Bij de papieren zakmethode dient de zak alleen rond de neus en mond gehouden te worden, om ervoor te zorgen dat uitgeademde lucht weer kan worden ingeademd. Trek nooit een zak over het hoofd, en plastic zakken mogen al helemaal nooit worden gebruikt.
Controleer of de slechte ademhaling niet door astma komt, want dat is een geheel andere aandoening en vereist een verschillende behandeling.
Hoewel de meeste paniekaanvallen niet dodelijk zijn, kan een paniekaanval door een onderliggende reden zoals tachycardie, aritmie, astma, of disbalans in de fysiologische processen van het autonome zenuwstelsel, de dood tot gevolg hebben. Onbehandelde tachycardie kan de dood tot gevolg hebben.
Tijdens een paniekaanval kan een astmatische persoon het gevoel hebben dat hij/zij een inhalator nodig heeft, vanwege de benauwdheid en kortademigheid. Verzeker je ervan dat ze echt een paniekaanval hebben en geen astma-aanval, want een inhalator kan een paniekaanval verergeren, omdat het geneesmiddel bedoeld is om de hartslag te versnellen.
Het ademhalen in een papieren zak zorgt voor de inademing van kooldioxide, wat kan leiden tot respiratoire acidose. Respiratoire acidose is een gevaarlijke aandoening die de binding van zuurstof aan hemoglobine (bloed) verstoort. Alle pogingen om paniekaanvallen met behulp van een papieren zak te beperken moeten nauwlettend worden gevolgd, of helemaal niet gebruikt.

Advertentie