Glutenintolerantie herkennen

Met gluten wordt een groep eiwitten bedoeld die voorkomt in onder meer tarwe, gerst en rogge. Gluten functioneren als een soort plaksel dat helpt bepaalde voedingsmiddelen hun karakteristieke vorm te geven. Ze helpen brooddeeg elastisch te maken, zorgen ervoor dat het rijst en geven het brood de lekkere smeuïge structuur waar we van houden. Bij mensen die coeliakie (in het Nederlands ook wel inheemse spruw geheten) hebben, oftewel een overgevoeligheid voor gluten, wekken gluten een reactie op in het immuunsysteem die de darmen beschadigt. Artsen schatten dat 1% van de wereldbevolking coeliakie heeft, terwijl ongeveer 15% overgevoelig is voor gluten. Ook mensen die geen coeliakie hebben kunnen last hebben van spijsverteringsproblemen of reacties van hun immuunsysteem als ze gluten eten.^[1]XBron Omdat de symptomen vergelijkbaar zijn wordt coeliakie soms verward met het prikkelbaredarmsyndroom (PDS). Hoewel er momenteel nog geen medische test bestaat om vast te stellen of iemand overgevoelig is voor gluten, kun je bepaalde dingen doen om een allergie voor gluten in je lichaam te herkennen en de weg in te slaan naar een gezondere toekomst.

Deel 1

Deel 1 van 3:

Acute symptomen herkennen

Pdf downloaden

1
Let op hoe energiek je je voelt na het eten van voedingsmiddelen waar gluten in zitten. Soms heb je minder energie na het eten van een uitgebreide maaltijd, omdat je lichaam dan hard aan het werk is om het voedsel te verteren.
- Omdat mensen die niet tegen gluten kunnen harder moeten werken om de effecten die het voedsel op het spijsverteteringskanaal heeft tegen te gaan, voelen zij zich na het eten vaak moe.
- Hoewel iedereen zich zo nu en dan wat slaperig voelt na het eten, zijn mensen die niet tegen gluten kunnen na een maaltijd vaak volledig uitgeput.
2
Ga na hoe je stemming is als je tarweproducten gegeten hebt. Veel mensen met een glutenallergie klagen erover dat ze na het eten vaak erg prikkelbaar zijn.
- Als je prikkelbaar bent kan dat komen door vermoeidheid of gewoon doordat je je gewoon echt niet lekker voelt, net als wanneer je verkouden bent of griep hebt.
- Sommige mensen die overgevoelig zijn voor gluten zeggen dat ze direct na het eten een 'wazig brein' hebben. Met andere woorden, ze kunnen niet goed meer nadenken en kunnen zich moeilijk concentreren.
Hoofdpijnachtige symptomen zijn niet specifiek en er kan zowel hoofdpijn in de vorm van migraine, spanningshoofdpijn of clusterhoofdpijn onder vallen. Hoewel een glutenallergie niet met een specifiek type hoofdpijn in verband wordt gebracht, treedt de hoofdpijn bij veel mensen bijna altijd binnen een half uur tot een uur na het eten op.
Mensen die niet tegen gluten kunnen hebben vaak last van pijnlijke gewrichten, en vaak voelt het aan alsof hun armen en benen verdoofd zijn of slapen.
5
Let op symptomen die kunnen wijzen op een slechte spijsvertering. Hoewel mensen die overgevoelig zijn voor gluten vaker dan mensen met coeliakie ook last hebben van symptomen die niet direct gerelateerd zijn aan de spijsvertering, kunnen ze toch last van hun darmen krijgen. Het kan zijn dat ze na het eten een opgeblazen gevoel en buikpijn hebben, en dat ze last hebben van winderigheid, diarree of verstopping, of dat ze moeten overgeven of abnormaal stinkende ontlasting hebben.^[2]XBron
- Er zijn ook mensen die symptomen vertonen als bloedarmoede, vermoeidheid, gewichtsverlies, botontkalking, zweren in de mond, huiduitslag, of een tintelend gevoel in hun handen en voeten.
Advertentie

Deel 2

Deel 2 van 3:

Symptomen op de lange termijn vaststellen

Pdf downloaden

1
Let op schommelingen in je gewicht. Overgevoeligheid voor gluten wordt met name in verband gebracht met gewichtsverlies en ondervoeding, maar een glutenallergie kan ook leiden tot een onverklaarbare toename van het gewicht na verloop van tijd.
- Door ondervoeding krijgen kinderen die overgevoelig zijn voor gluten soms ook gebitsproblemen.
Het begin van depressie, een slecht geheugen, concentratieproblemen, snel geïrriteerd raken, gedragsveranderingen en stemmingswisselingen kunnen ook veroorzaakt worden door overgevoeligheid voor gluten. Neem alle details gerelateerd aan je mentale symptomen op, inclusief de ernst van de symptomen die je ervaart en hoe vaak je ze hebt.
3
Maak gedetailleerde aantekeningen van alle mogelijke soorten huiduitslag waar je last van krijgt, inclusief eczeem. Sommige mensen die niet tegen gluten kunnen krijgen last van jeukerige, branderige uitslag die in clusters voorkomt op de ellebogen, knieën, of rug. Soms vormen zich ook korstjes op de uitslag.
- Als je merkt dat je last krijgt van zulk soort uitslag, maak er dan een foto van en stuur die naar je huisarts of dermatoloog. Hij of zij kan je misschien zeggen of het om het soort uitslag gaat dat vaak voorkomt bij mensen die niet tegen gluten kunnen.
Vrouwen die overgevoelig of allergisch zijn voor gluten kunnen problemen krijgen zoals een onregelmatige menstruatie, premenstrueel syndroom (PMS), zware menstruele krampen, miskramen of onvruchtbaarheid. Sommige artsen onderzoeken inmiddels routinematig de mogelijkheid van een glutenallergie bij stellen die zwanger proberen te raken en op een onverklaarbare manier onvruchtbaar zijn.
Advertentie

Deel 3

Deel 3 van 3:

Met behulp van een arts de diagnose stellen en een behandelplan maken

Pdf downloaden

1
Maak een afspraak met je huisarts om te kijken of je misschien allergisch bent voor gluten. Glutenallergie is, naast coeliakie, één van de twee ernstigste vormen van glutenintolerantie. Onder de symptomen vallen jeuk, zwellingen en irritatie om of rond de mond, jeukende uitslag of netelroos, een verstopte neus en jeukerige ogen, gebitsproblemen (met name bij kleine kinderen), kramp, misselijkheid, overgeven of diarree, benauwdheid, piepen, hijgen of andere ademhalingsmoeilijkheden en anafylaxie, wat een ernstige allergische reactie is die een verlaagde bloeddruk kan veroorzaken en zwellingen in het gezicht, op de tong en in de luchtwegen.
- Een allergie voor gluten komt het meest voor bij kinderen en meestal, maar zeker niet altijd, groeien ze er overheen als ze een jaar of vijf zijn. De huisarts kan met behulp van een huid- of bloedtest bepalen of er inderdaad sprake is van een glutenallergie.^{[3]XBetrouwbare bronMayo ClinicGa naar de bron}
- Anafylaxie is een zeer ernstige en mogelijk dodelijke medische aandoening, dus bel direct 112 als je denkt dat je het hebt of als je kind, of iemand anders in je omgeving het zou kunnen hebben.
2
Vraag aan je huisarts of je misschien coeliakie hebt. Coeliakie is een reactie van het afweersysteem die op een agressieve manier de opname van voedingsstoffen in de daarvoor verantwoordelijke darmvlokken van je dunne darm verwoest. Het kan zijn dat je lichaam de voedingsstoffen niet op de juiste manier of niet volledig opneemt, waardoor de doorgang van je dunne darm geblokkeerd kan raken, met als gevolg dat de inhoud ervan in je darmkanaal terechtkomt. Of je inderdaad coeliakie hebt kan worden vastgesteld door middel van bloedonderzoek en een darmbiopsie.
- Als de onderzoeken voor zowel een glutenallergie als coeliakie een negatief resultaat opleveren en je hebt toch het idee dat je niet goed tegen gluten kunt, dan kan dat misschien komen doordat je intolerant of overgevoelig voor gluten bent. Jammer genoeg bestaat er geen test waarmee je definitief vast kunt stellen of uit kunt sluiten dat je inderdaad overgevoelig bent voor gluten. De diagnose kan alleen maar gesteld worden aan de hand van de symptomen waar je last van hebt.
3
Vraag je huisarts naar de verschillende onderzoeken die kunnen worden toegepast om aandoeningen die met glutenintolerantie in verband worden gebracht, kunnen worden vastgesteld. Hoewel je met zulke onderzoeken niet definitief kunt bevestigen of je inderdaad overgevoelig bent voor gluten, kun je er wel mee bepalen of je last hebt van een aandoening die meestal het gevolg is van een overgevoeligheid voor gluten. Aandoeningen die met een glutenintolerantie in verband worden gebracht zijn onder meer:
- Gebrek aan ijzer
- Vet in de ontlasting
- Een slecht gebit door verkeerde voeding
- Gebrekkige opname van calcium
- Vertraagde groei bij kinderen
Let op verborgen bronnen van gluten in sladressing, kruiden, soepen, sauzen en zelfs cosmetica. Zelfs in vitamines en voedingssupplementen zitten soms gluten. Lees altijd de etiketten, zowel op levensmiddelen als op cosmetica.
Gebruik het dagboek om alle eventuele veranderingen op te merken die zich in de loop van de weken waarin je je nieuwe dieet volgt voordoen. Herlees de bladzijden waarop je de symptomen genoteerd hebt en merk op of er bij bepaalde symptomen verbetering is opgetreden, of dat je van sommige symptomen misschien geen last meer hebt sinds je glutenvrij bent gaan eten.
6
Ga na afloop van de glutenvrije weken weer gluten eten. Let op hoe je je voelt als je weer begint met het eten van gluten. Als bepaalde symptomen waar je geen last meer van had terugkeren nadat je opnieuw gluten gaat eten en je voelt je slechter dan tijdens de weken waarin je glutenvrij at, is de kans groot dat je hebt bevestigd dat je inderdaad niet goed tegen gluten kunt.
- Als je nadat je ze weer bent gaan eten kunt bevestigen dat je inderdaad intolerant bent voor gluten, zul je voortaan alle voedingsmiddelen die gluten bevatten moeten laten staan.
7
Stop definitief met het eten van gluten als het erop lijkt dat je ze niet goed verdraagt. Om te kunnen genezen van de klachten die je krijgt als gevolg een glutenintolerantie zul je de oorzaak ervan moeten aanpakken, in plaats van alleen maar de symptomen te behandelen.
- Vervang voedingsmiddelen die gluten bevatten, zoals tarwe, gerst, rogge, griesmeel en spelt, door vergelijkbare ingrediënten zonder gluten, zoals pijlwortel, pindameel, quinoa, rijstmeel en sojameel. Op de website van de Nederlandse Coeliakie Vereniging kun je lezen wat je wel en niet kunt eten.
- In tegenstelling tot een glutenallergie, die in de loop der tijd kan ontstaan, is een algehele overgevoeligheid voor gluten bij de meeste mensen die er last van hebben, een chronische aandoening.
8
Probeer erachter te komen welke voedingsmiddelen gluteneiwitten bevatten. Om gluten volledig uit je eetpatroon te schrappen zul je precies moeten weten waar gluteneiwitten inzitten. Gluten komen met name veel voor in een groot aantal Westerse voedingsmiddelen, zoals:
- Brood, beschuit, cake, taart en andere gebakken producten
- Pasta en pizza
- Veel soorten gefrituurd en gepaneerd voedsel
- Bier
- Granen
- Bepaalde soorten soepen en vleeswaren
- Chips en friet
- Bepaalde sauzen en zuivelproducten
- Het zit zelfs in bepaalde soorten make-up (onder meer in sommige soorten lippenstift) en als vulmiddel in geneesmiddelen.
9
Ga na wat je allemaal kunt eten. Leren welke voedingsmiddelen veilig zijn als je allergisch of overgevoelig bent voor gluten kan een zaak zijn van uitproberen en vallen en opstaan. Houd een eetdagboek bij en noteer al je maaltijden en tussendoortjes (ook wat je drinkt). Als je ooit problemen krijgt of symptomen bij jezelf opmerkt na een maaltijd, noteer dat dan ook in je dagboek.
- Glutenvrije bronnen van zetmeel zijn bijvoorbeeld aardappelen, rijst, maïs, soja, lijnzaad en boekweit (wat, ondanks dat het in het Engels “buckwheat” heet, geen tarwe is). Je kunt boekweit gebruiken om pannenkoeken of andere dingen van te bakken, je kunt er pap van maken en zelfs pasta (zoals Japanse sobanoedels).
- Lees zorgvuldig de etiketten op verpakkingen om zeker te weten dat er geen ingrediënten in verwerkt zijn die gluteneiwitten bevatten. In sommige soorten tortillachips zit bijvoorbeeld tarwebloem.
Advertentie

Tips

Dat er op het etiket van een product staat dat het 'glutenvrij' is, wil nog niet zeggen dat het product automatisch gezond is. Glutenvrij eten biedt ook geen garantie op gewichtsverlies.
Een veelvoorkomende verborgen bron van gluten in bewerkte voedingsmiddelen zijn de niet gespecificeerde ingrediënten die op het etiket vermeld worden als 'natuurlijke smaakmakers'.
Pas op voor verborgen gluten zoals mout (een gerstproduct) en gemodificeerd zetmeel (tenzij er specifiek bij staat dat het om 'maïszetmeel' gaat).
De symptomen van een overgevoeligheid voor gluten kunnen worden verergerd door zwangerschap of door een bevalling, door een ziekte of een infectie, door stress of als gevolg van een operatie.
Soms staat er op het etiket welke andere producten de fabriek verwerkt. Let altijd op of tarwe genoemd wordt, omdat daar gluten in zitten.

== Waarschuwingen ==

Laat nooit je kind een glutenvrij dieet volgen zonder het daar eerst met de kinderarts over te hebben. De arts zal eerst willen vaststellen of je kind geen coeliakie heeft, of een glutenallergie. Als de arts van mening is dat je kind baat kan hebben bij een glutenvrij eetpatroon, dan zal hij of zij je daar specifieke instructies voor geven en je tijdens het proces blijvend begeleiden.
Als overgevoeligheid voor gluten niet behandeld wordt kan de aandoening niet alleen tot verminderde vruchtbaarheid leiden bij vrouwen, maar ook tot storingen in het immuunsysteem, botontkalking, darmkanker en leveraandoeningen.^[4]XBron

Advertentie