Een mes slijpen

Er zijn meer messenslijpers verkrijgbaar waar je niets aan hebt dan wat voor product ook (met uitzondering van trainingsapparaten waar je geen inspanning voor hoeft te leveren). Maar er zijn gelukkig ook veel manieren om een mes te slijpen die wel werken. Dit artikel geeft een overzicht van wat je wel en beter niet kunt doen bij het slijpen van een mes.

Methode 1

Methode 1 van 3:

Een wetsteen of diamantsteen gebruiken

Pdf downloaden

1
Kies een hoek waarin je het mes wilt slijpen. Als je al weet in welke hoek het mes geslepen is, dan zal waarschijnlijk dezelfde hoek willen aanhouden. Het mes in een andere hoek slijpen zal veel meer tijd kosten en kan even proberen zijn, voor al te grote hoeken eruit zijn geslepen.
- Als je niet weet wat de huidige slijphoek is van je mes, vraag het dan aan de fabrikant van het mes, of vraag dit bij een messenhandel om te bepalen wat de beste hoek is voor je mes.
- Moet je een gok doen, kies dan een hoek van 10° - 30° per kant. Een scherpere hoek resulteer in een scherper lemmet dat snel bot zal worden; een stompere hoek is duurzamer, dus 17° - 20° is een goed compromis.
2
Maak de slijpsteen nat met een klein beetje minerale olie. Honingolie zal zowel de slijpsteen nat maken, waardoor het gemakkelijker wordt voor het lemmet om langs de steen te halen, als het voorkomen van het verstoppen van de poriën van de steen met metaalgruis (het bijproduct van het slijpen).^[1]XBron
- Lees de richtlijnen van de fabrikant voor de juiste manier om de steen nat te maken. De meest gangbare stenen zijn carborundum, en zijn ontworpen om zowel nat als droog te kunnen gebruiken, alhoewel olie de steen onbruikbaar maakt. Maar, er zijn stenen die specifiek gemaakt zijn om in te smeren met olie, en heten over meestal dan ook "oliestenen".
3
Gebruik een hoekmaat voor het controleren van de hoek waarin je het mes slijpt. Een hoekgeleider is een klein stuk gereedschap welke je onder een mes plaatst, om ervoor te zorgen dat het mes in een constante hoek wordt geslepen.^[2]XBron Anders zal je de hoek met de hand constant moeten houden, wat erg moeilijk is en een goed oog vereist voor hoeken.
- Een van de moeilijkste aspecten van het slijpen van een mes is het verkrijgen van de juiste hoek. Om deze procedure wat gemakkelijker te maken kun je de punt van het mes, aan beide zijden, markeren met een sharpie pen. Kijk vervolgend tijdens het slijpen of de markering al is verwijderd.^[3]XBron
Controleer de korrel van de steen aan elke kant, of kijk op de verpakking welke kant je moet hebben. Over het algemeen hebben wetstenen en diamantstenen elk een verschillende korrel aan beide zijden. De ruwe kant is voor het wegschuren van het staal, terwijl de fijne korrel bedoeld is om het mes te slijpen of aanzetten. Het schuren doe je eerst, dus je begint met de grove korrel.
Voor een symmetrisch snijvlak slijp je het mes door deze over de steen te slepen in de richting tegenovergesteld aan die waarbij je een dun laagje van de steen wilt afsnijden. Hierdoor kan er een braam worden gevormd, waardoor de steen langer meegaat.
Dit hoeft niet precies te zijn. Een mes met 1 snijvlak ("scandi grind", "chisel grind", etc.), keer je niet om als het artikel dit aangeeft.
7
Keer het mes om en slijp de andere kant van het lemmet tot je een nieuw snijvlak hebt gemaakt. De gemakkelijkste manier om te bepalen of je voldoende metaal hebt weggeschuurd, is door verder te gaan met slijpen tot je een braam hebt gemaakt, een eigenschap van staal welke zich van nature voordoet wanneer het ene snijvlak zover wordt geslepen dat het het andere snijvlak ontmoet.
- Een braam zal meestal te klein zijn om te zien, maar je kunt het voelen omdat het lemmet begint te schrapen (van de botte kant van het mes naar de scherpe kant) vanaf de rand. Fijnere stenen maken kleinere bramen, maar ze zijn er wel.
Het doel is nu om het snijvlak glad te maken en de braam van het staal te verwijderen. Dit transformeert het snijvlak in fijner, aangezet staal.
Nogmaals, zorg ervoor dat je beide zijden van het mes met de fijne korrel bijslijpt.
Slijp een kant van het mes met een enkele beweging, keer daarna het lemmet om en slijp de andere kant. Doe dit meerdere malen voor het beste resultaat.
Dit maakt de snijrand meer geschikt voor hakken, maar maakt het mes minder geschikt om te snijden: zonder de microscopisch kleine oneffenheden die zijn ontstaan door het slijpen met de steen, kan het mes geen greep krijgen op zoiets als een tomaat.
Advertentie

Methode 2

Methode 2 van 3:

Een aanzetstaal gebruiken

Pdf downloaden

1
Gebruik een aanzetstaal om je mes scherper te maken zonder deze verder te slijpen. Het aanzetstaal wordt gebruikt om een mes scherp te houden, elke keer voor je deze gaat gebruiken.
- Gebruik een aanzetstaal dagelijks om de noodzaak van het slijpen van een mes met beulp van een wetsteen te verminderen. Dis is een goede zaak, want door een steen te gebruiken zal het metaal van je mes uiteindelijk steeds verder worden afgeslepen, waardoor de levensduur van het mes wordt verkleind. Hoe minder vaak je een wetsteen gebruikt, des te langer kun je plezier hebben van je mes.
- Wat doet een aanzetstaal? Een aanzetstaal zorgt ervoor dat het metaal van het lemmet weer in een lijn gaat staan en haalt oneffenheden, inkepingen vlakke plekken weg. Vergeleken met een wetsteen haalt een aanzetstaal geen noemenswaardige hoeveelheid metaal weg van het lemmet.
De staaf moet in een prettige hoek en van het lichaam af worden gehouden. De top van de staaf hoort boven het handvat te staan.
Je vingers houden het heft vast terwijl je duim op de rug van het lemmet kan rusten, ver weg van het snijvlak.
Dit hoeft geen exacte hoek te zijn, natuurlijk, maar probeer een juiste schatting te maken. Welke hoek je ook kiest, zorg dat je dezelfde hoek aanhoudt tijdens het aanzetten. Het veranderen van de hoek tijdens het aanzetten zal het metaal niet evengoed gladstrijken als bij een constante hoek.^[4]XBron
5
Houd een hoek aan van ongeveer 20° en beweeg het mes over de bovenste kant van het aanzetstaal. Probeer de beweging te starten vanuit de hiel van het mes tegen de staaf aan en eindig met de punt van het mes tegen de staaf.
- Om dit goed te leren zal je je arm, hand en pols moeten bewegen. Vooral de beweging van de pols is belangrijk bij het verkrijgen van de juiste slag. Zonder die beweging van de pols kun je niet het hele lemmet langs het aanzetstaal halen— van de hiel tot de punt.
Gebruik weer dezelfde slag met de arm, hand en pols, waarbij het lemmet zorgvuldig en met niet teveel druk langs de onderkant van het aanzetstaal wordt gehaald. Gebruik niet meer druk dan het gewicht van het mes. Na het afronden van een streek langs de boven- en onderkant van de staaf, ben je klaar met een ronde.
Advertentie

Methode 3

Methode 3 van 3:

Een koffiemok gebruiken voor snel resultaat

Pdf downloaden

In een oogwenk kan een koffiemok dienen als een verrassend effectieve messenslijper, mocht je het gereedschap niet hebben. Het keramische materiaal van een koffiemok is grof genoeg om goede resultaten te bereiken. Sommige aanzetstalen maken zelf gebruik van keramiek om een mes scherp te houden tussen het slijpen door.
Neem een kant van het lemmet en ga ermee langs de mok, draai het lemmet om en doe hetzelfde nogmaals. Herhaal dit patroon een aantal malen.
Strijk bramen glad en oneffenheden weg met een paar streken van je aanzetstaal.
Advertentie

Tips

Elektrisch aangedreven slijpstenen moeten heel voorzichtig worden gebruikt. Warmte die wordt gegenereerd door de steen tijdens het slijpen met deze apparaten kan het staal zacht maken, waardoor het mes snel bot wordt door gebruik.
Goedkoper roestvrij stalen keukenmessen blijven niet lang scherp; maar laat je niet ontmoedigen – het kan zijn dat het niet aan je slijptechniek ligt. Ze worden prima scherp, maar gewoon ook snel bot. Wat er gebeurt is dat de rand om krult, omdat het staal niet hard genoeg is. Probeer de hoek niet te scherp te maken of koop een beter mes met harder staal.
Sommige experts bevelen het aan om een mes te slijpen alsof je probeert een dun laagje af te snijden van de slijpsteen. Doe dit niet zonder de nodige ervaring: meestal is dit geen goed idee; de meeste mensen houden het mes op deze manier niet in de juiste hoek vast. Vanzelf tel je het mes op om het snijvlak aan het werk te zien en voelen. Dit zorgt voor een grotere hoek en dikkere snijvlakken. Hoe meer je probeert te slijpen, hoe stomper het mes wordt. Klinkt het je bekend in de oren?
Slijpstenen werken het best met vocht om ervoor te zorgen dat steen vrij blijft van stofdeeltjes en gruis. Gebruik of een oliesteen met een neutrale, minerale olie, of wetstenen waarbij je water kunt gebruiken. Begin je een steen vochtig te maken met olie, dan kun je niet meer overschakelen op water.

Advertentie

Waarschuwingen

Als je niet genoeg metaal verwijdert om een nieuwe rand te maken, zal er een aantal van de doffe plekken op de rand achterblijven. Een bot mes, of een mes met botte delen en inkepingen, zal het licht reflecteren vanaf de snijrand van het lemmet. Een vlijmscherp mes zal geen glinsterende plekken laten zien wanneer je het lemmet in het licht houdt. Je zult genoeg materiaal van de schuine rand moeten halen, zodat de schuine rand geen licht meer reflecteert.
Ga niet met je vingers langs het snijvlak om te zien of jet wel scherp is. Een betere test is het doorsnijden van een enkel stuk krantenpapier terwijl je het papier losjes tussen je vingers houdt.
Gebruik je een oliesteen, maak deze dan niet nat met water, omdat hierdoor de poriën van de oliesteen verstopt gaan zitten en onbruikbaar voor het slijpen van een mes.
Wees altijd voorzichtig met pas geslepen messen (en met messen over het algemeen), omdat messen een van de grootste oorzaken zijn van ongelukken in en rond het huis.

Advertentie