Duidelijk spreken

Duidelijk spreken is een vaardigheid die voor iedereen nuttig kan zijn om te oefenen, zeker voor het geval je een toespraak moet houden, een optreden als zanger(es) geeft, of zelfs als je gewoon aan een overvolle, luidruchtige vergadering moet deelnemen. Met voldoende oefening kan iedereen gemompel, een verkeerde uitspraak of razendsnel gebabbel, veranderen in een helder klinkende stem.

Deel 1

Deel 1 van 3:

Tips voor de basis van een duidelijke uitspraak

Pdf downloaden

Praat in de spiegel terwijl je naar de bewegingen van je mond, kaak, tong en lippen kijkt. Maak deze bewegingen zo groot en zichtbaar mogelijk. Dit zal je articulatie verbeteren en je helpen ontdekken met welke klanken je moeite hebt.^[1]XBron Blijf doorgaan met jezelf controleren in de spiegel terwijl je de onderstaande oefeningen doet.
2
Laat je tanden zien. Vreemd genoeg kan dit bijzonder goed helpen. Het laten zien van je tanden geeft je lippen meer de ruimte, maakt je wangen strakker en creëert een grotere opening voor geluid. Deze veranderingen verbeteren je hoorbaarheid en verstaanbaarheid. En als je het niet gelooft, probeer dan te zeggen "hoorbaarheid en verstaanbaarheid" met je lippen op elkaar en vervolgens met je tanden zichtbaar.
- Je doel is een aangename, gelukkig uitdrukking, maar niet een volledige glimlach. Je wangen mogen geen pijn doen na een kort gesprek.
3
Til je zachte verhemelte op. Dat is het zachte deel aan de achterkant van je verhemelte. Zangers worden opgeleid om het zachte verhemelte te verhogen met het oog op een vollere, meer resonante toon. Probeer voorzichtig in te ademen terwijl je een 'zachte k' als geluid maakt, en je zachte verhemelte zal stijgen.^[2]XBron Een korte gaap zonder geluid te maken vult de inademing aan, door het opwarmen van verschillende spieren rond het zachte verhemelte.^[3]XBron
- Ga niet overdreven gapen of naar adem happen om dit voor elkaar te krijgen. Alles wat meer is dan een ingetogen poging werkt contraproductief.
4
Houd je tong aan de voorkant en naar beneden. Natuurlijk zal je tong bewegen terwijl je slaapt, maar het is het nog steeds waard om een neutrale positie te oefenen welke niet de doorgang van geluiden in de weg zit. Probeer eens om je tong uit je mond te laten hangen waarna je de tong langzaam naar binnen haalt tot het net onder de onderste tanden ligt, waarbij de tandbasis wordt aan geraakt. Je tong kan vanuit deze positie veel klinkers produceren met een minimum aan beweging, meestal door het verhogen en verlagen van het midden in plaats van het puntje van de tong.
- Dit is vooral belangrijk bij het zingen, of wanneer je probeert om bepaalde vormen van lispelen aan te pakken.
5
Ga rechtop staan. Hiermee kunt je beter ademen. Geluid wordt gemaakt door de lucht die uit je longen wordt geperst, dus hoe duidelijker je ademhaling, hoe duidelijker je manier van spreken. Kijk recht vooruit, zodat je kaak plat is in plaats van verlaagd waardoor je keel onder druk komt te staan.
- Wanneer je praat met iemand doe ongeveer even groot is als jij, dan is het houden van oogcontact een goede manier om er zeker van te zijn dat je kin opgeheven blijft.
Als je snel spreekt, dan is de kans veel groter dat je woorden gaat inslikken. Zelfs als je stottert is de beste aanpak om te pauzeren en het woord nogmaals te proberen, zonder te haasten.
Advertentie

Deel 2

Deel 2 van 3:

Een duidelijke uitspraak trainen met oefeningen

Pdf downloaden

1
Doorloop een paar medeklinker-klinker combinaties. Hiermee krijg je oefening in de meeste gewone geluiden en het is nuttig als "warming-up" voor je stem voor je een toespraak gaat houden. Probeer deze bekende klinkers met een paar medeklinkers, of doorloop zelfs het hele alfabet:
- "Bah Beh Bee Bih Bo Boo Buh"
- "Vah Veh Vee Vih Vo Voo Vuh" (et cetera)
- Wil je een wat grotere uitdaging, neem er dan ook de klinker "aw" in op, welke lijkt op "ah" in de meest talen, maar er net wat van afwijkt. Je kunt ook combinaties van medeklinkers gebruiken, zoals "SL" en "PR".
2
Oefen tweeklanken. Tweeklanken zijn klinkers die van je tong vragen om van positie te veranderen als je ze uitspreekt. Oefen de uitspraak van deze woorden langzaam, en let op de twee mondposities die je gebruikt voor het uitspreken van deze klinker. Probeer vervolgens dit te versnellen en spreek de woorden sneller uit terwijl je de bewegingen van je mond precies houdt. Laat het eerste deel van de klinker langer duren dan het tweede deel en je manier van spreken zal duidelijker en verfijnder klinken.^[4]XBron^[5]XBron^[6]XBron
- au pauze ou koud
- ij tijd ei eigen
- ui tuin kruip
- ee been geen
- oo hoop schroot
- eu leuk deuk
- Maak je niet druk als je de klank van de twee klinkers niet meteen herkend in deze voorbeelden. De verschillende dialecten binnen het Nederlands spreken de tweeklanken vaak net even anders uit, of som zelfs als enkelvoudige klinkers.
3
Oefen de tongbrekers. Probeer alle woorden in een tongbreker goed te articuleren, zeker die waarvan je het moeilijk vindt om de klanken uit te spreken. Begin langzaam en ga sneller zodra je het perfect uit kunt spreken. Hieronder vind je een paar zinnen om je tong over te breken, waarbij gebruik wordt gemaakt van veel voorkomende probleemklanken, waar je hier meer over kunt lezen:
- De kat krabt de krullen van de trap.
- Het valt voor dat bij een roofoverval een rover voorover over een roverval valt.
- Slimme Sjaantje sloeg de slome slager.
4
Maak een spraakopname van jezelf. Lees een boek (of zelfs dit artikel) hardop voor en neem het op met een voicerecorder. Probeer elke klank goed te articuleren, zodat het goed te horen is. Het kan handig zijn om de recorder iets van je af te plaatsen, waarna je de afstand steeds groter maakt en je probeert om je stemgeluid elke keer even duidelijk te laten klinken.
- Waarschijnlijk zit er wel een voicerecorder op je computer of is er online wel iets te vinden. Je mobiel heeft waarschijnlijk ook een voicerecorder, maar de kwaliteit daarvan is waarschijnlijk niet hoog genoeg om je uitspraak te oefenen.
Houd een potlood, eetstokje, pen of iets dergelijks horizontaal tussen je tanden en herhaal de bovenstaande spraakoefeningen. Door je tong en mond harder te laten werken door iets wat dit fysiek een stuk moeilijker maakt, zal het duidelijk spreken een stuk makkelijker gaan zonder dat er iets is wat je spreken in de weg zit.
Advertentie

Deel 3

Deel 3 van 3:

Het oefenen van andere spraaktechnieken

Pdf downloaden

1
Varieer je spreeksnelheid. Mensen vinden het vaak moeilijk om iemand die te snel spreekt of woorden inslikt te begrijpen, omdat je tong de woorden dan niet bij kan houden. Lees hardop terwijl je je concentreert op het vloeien van de inhoud, vertraag om belangrijke punten te benadrukken en versnel iets tijdens spannende stukken.^[7]XBron Kinderboeken (met volledige alinea's) zijn een goede keuze, omdat ze de neiging hebben om zich te richten op emoties en de stijl eenvoudig is om te volgen.
- Je kunt ook proberen om een opname van jezelf te maken terwijl je hardop aan het praten bent, dat je per minuut gebruikt. Hoewel wat een "normale" snelheid is wisselt per regio, cultuur en andere variabelen, spreken de meeste mensen in een tempo van 120-200 woorden per minuut.^[8]XBron
2
Breng opzettelijk pauzes aan. Lees het nogmaals hardop voor in een langzaam of gematigd tempo, waarbij je ditmaal je concentreert op de interpunctie. Pauzeer bij komma's en punten, en neem de tijd om even je keel te schrapen of diep adem te halen aan het eind van een alinea. Probeer deze opzettelijke pauzes ook in je toespraak op te nemen, zodat de luisteraar de tijd heeft om te verwerken wat je net hebt gezegd. Je voorkomt er ook mee dat je over je woorden struikelt.
- Als je onbedoeld pauzeert om naar adem te happen, dan zijn er methoden voor het spreken in het openbaar om dit onder controle te krijgen.
3
Spreek luid en duidelijk. Het is een kunst om je stem te projecteren of je stemvolume te verhogen zonder hees of vlak te gaan klinken.^[9]XBron Kijk in de spiegel en plaats je hand op je buik, adem daarna diep in en uit. Haal adem vanuit je diafragma, onder de maag, niet vanuit de bovenkant van je longen. Als je schouders niet omhoog komen tijdens deze oefening, dan heb je het goed gedaan.^[10]XBron Houd deze vorm van ademhaling vol terwijl je oefent met het begroeten van jezelf in de spiegel van een steeds grotere afstand, of blijf gewoon je volume verhogen zonder dat je kracht zet of een raspend gevoel hebt in je keel.
- Focus jezelf op deze oefening als mensen je vragen luider te spreken of als je steeds iets moet herhalen, of als je aan het oefenen bent voor het geven van een presentatie met gesproken tekst.
Advertentie

Tips

Voor een duidelijke uitspraak is het niet nodig om je accent compleet te veranderen. Als het om een tweede taal gaat moet je je richten op de uitspraak, terwijl als je naar een andere regio verhuist je misschien alleen maar de snelheid van je spraak hoeft aan te passen zodat die overeenkomt met de lokale tongval.
Deze oefeningen werken het best als je ze eenmaal of tweemaal daags doet.

Advertentie