27 maja

Święta edytuj

Wydarzenia w Polsce edytuj

Wydarzenia na świecie edytuj

Zobacz multimedia związane z tematem: 27 maja

•   669 p.n.e. – Obrączkowe zaćmienie Słońca widoczne m.in. na Bliskim Wschodzie.
•   669 – Teodor z Tarsu przybył na Wyspy Brytyjskie.
•   927 – Piotr I został carem Bułgarii.
• 1153 – Malcolm IV został koronowany na króla Szkocji.
• 1234:
  • Król Francji Ludwik IX Święty poślubił Małgorzatę Prowansalską.
  • Powstanie chłopskie w Niemczech: decydująca klęska powstańców w bitwie pod Altenesch.
• 1293 – Trzęsienie ziemi i wywołane nim tsunami spowodowały śmierć ponad 23 tys. osób w japońskim mieście Kamakura.
• 1353 – W Budzie odbył się ślub króla czeskiego i niemieckiego Karola IV Luksemburskiego z Anną Świdnicką.
• 1525 – Został ścięty Thomas Müntzer, przywódca powstania chłopskiego w Niemczech.
• 1595 – Irlandzka wojna dziewięcioletnia: zwycięstwo powstańców nad Anglikami w bitwie pod Clontibret.
• 1600 – Król Michał Waleczny ogłosił się władcą Wołoszczyzny, Siedmiogrodu i Mołdawii, czym dokonał pierwszego zjednoczenia Rumunii.
• 1606 – Wielka smuta: rebelianci pod wodzą Wasyla Szujskiego wtargnęli na Kreml moskiewski i zamordowali cara Dymitra Samozwańca I i około 500 Polaków.
• 1610 – W Paryżu został publicznie stracony katolicki fanatyk François Ravaillac, zabójca króla Francji i Nawarry Henryka IV Burbona.
• 1653:
  • W Tournai odkryto grób panującego w V wieku króla Franków Childeryka I.
  • W trakcie wojny o tron mołdawski stoczono bitwę pod Fintą.
• 1657 – W Wiedniu został zawarty traktat między królem Polski Janem II Kazimierzem a cesarzem Leopoldem I Habsburgiem. W zamian za dochody z żup wielickich i obsadzenie garnizonów w Krakowie i Poznaniu, cesarz zobowiązał się do pomocy militarnej Polsce. Uzgodniono również, że po śmierci Jana Kazimierza wstąpi on na tron polski.
• 1660 – W Kopenhadze zawarto pokój kończący wojnę duńsko-szwedzką.
• 1679 – W Anglii wydano ustawę Habeas Corpus Act, która zakazywała organom państwa aresztowania obywatela bez zgody sądu.
• 1694 – Wojna palatynacka: zwycięstwo wojsk francuskich nad hiszpańskimi w bitwie nad rzeką Ter.
• 1703:
  • Car Piotr I Wielki założył Petersburg.
  • Klaudiusz Poullart des Places założył Zgromadzenie Ducha Świętego.
• 1770 – V wojna rosyjsko-turecka: nierozstrzygnięta bitwa morska pod Nauplią.
• 1797 – W Paryżu zgilotynowano François Noëla Babeufa i innych członków Sprzysiężenia Równych.
• 1798 – Rewolucja irlandzka: zwycięstwo Irlandczyków w bitwie pod Oulart Hill.
• 1812 – W Bukareszcie podpisano pokój kończący wojnę rosyjsko-turecką. Besarabia została przyłączona do Rosji.
• 1813 – Wojna brytyjsko-amerykańska: wojska amerykańskie zdobyły Fort George.
• 1824 – Papież Leon XII ogłosił rok 1825 Rokiem Świętym.
• 1829 – Po 5 latach pobytu na zesłaniu w Rosji Adam Mickiewicz wypłynął z Petersburga w półroczną podróż po Europie.
• 1832:
  • Na zamku w Hambach an der Weinstraße w Nadrenii-Palatynacie rozpoczęła się 4-dniowa, 30-tysięczna demonstracja (Hambacher Fest) na rzecz zjednoczonych i wolnych Niemiec oraz na znak solidarności z polskimi emigrantami po powstaniu listopadowym.
  • Wojna egipsko-turecka: wojska egipskie zdobyły po półrocznym oblężeniu Akkę.
• 1835 – João Carlos Saldanha de Oliveira e Daun został premierem Portugalii.
• 1838 – Braulio Carrillo Colina został po raz drugi prezydentem prowincji Kostaryka.
• 1850 – Louis Désiré Blanquart-Evrard zaprezentował we Francuskiej Akademii Nauk w Paryżu technikę utrwalania obrazu na odbitce albuminowej.
• 1857 – Niemiecki astronom Hermann Goldschmidt odkrył planetoidę (44) Nysa.
• 1859 – Włoska wojna wyzwoleńcza: zwycięstwo ochotników pod dowództwem Giuseppe Garibaldiego nad wojskiem austriackim w bitwie pod San Fermo.
• 1860 – Włoska wojna wyzwoleńcza: Giuseppe Garibaldi przypuścił atak na Palermo na Sycylii.
• 1862 – Wojna secesyjna: zwycięstwo wojsk Unii w bitwie pod Hanover Court House.
• 1864 – Wojna secesyjna: zwycięstwo Konfederatów w bitwie pod Pickett’s Mill.
• 1869 – W USA założono Partię Prohibicji.
• 1883 – Aleksander III Romanow został koronowany na cara Rosji.
• 1896 – Tornado zniszczyło Saint Louis w stanie Missouri, zabijając co najmniej 255 osób.
• 1897 – Piotr Fourier i Antoni Maria Zaccaria zostali kanonizowani przez papieża Leona XIII.
• 1901 – Założono niemiecki klub piłkarski Kickers Offenbach.
• 1905 – Wojna rosyjsko-japońska: rozpoczęła się bitwa pod Cuszimą.
• 1906 – Na Bali tubylcy splądrowali rozbity na rafie koralowej chiński statek. Po odmowie zapłaty odszkodowania, Holenderzy rozpoczęli najpierw blokadę południowego wybrzeża, a 14 września interwencję zbrojną na wyspie.
• 1908 – Założono klub piłkarski RSC Anderlecht Bruksela.
• 1912 – 69 osób zginęło, a 150 odniosło obrażenia w wyniku pożaru kina w hiszpańskim mieście Villarreal.
• 1915 – I wojna światowa: w angielskim porcie Sheerness eksplodował używany w czasie wojny jako stawiacz min statek pasażerski HMS „Princess Irene”, w wyniku czego zginęły 352 osoby.
• 1917:
  • Papież Benedykt XV promulgował pierwszy Kodeks prawa kanonicznego.
  • Wybuchł bunt w Armii Francuskiej.
• 1919 – Amerykański hydroplan Curtiss NC-4 zakończył w Lizbonie pierwszy w historii przelot (z międzylądowaniami) przez Atlantyk.
• 1920 – Powstała Tatarska ASRR.
• 1922 – W Paragwaju wybuchła wojna domowa.
• 1925 – 53 górników zginęło w wyniku ekspozji w kopalni węgla kamiennego koło Farmville w amerykańskim stanie Karolina Północna.
• 1926 – Wojska francusko-hiszpańskie zlikwidowały Republikę Rifu, powstałą po rewolcie ludności berberskiej w Maroku Hiszpańskim.
• 1927:
  • Ford Motor Company zakończył produkcję Modelu T.
  • Wielka Brytania zerwała stosunki dyplomatyczne z ZSRR.
• 1929 – W Englewood w stanie New Jersey pilot Charles Lindbergh ożenił się z Anne Morrow.
• 1930:
  • Otwarto Chrysler Building w Nowym Jorku.
  • Premiera amerykańskiego filmu wojennego Aniołowie piekieł w reżyserii Edmunda Gouldinga, Howarda Hughesa i Jamesa Whale’a.
• 1931 – August Piccard i Paul Kipfer wznieśli się z niemieckiego Augsburga balonem stratosferycznym na rekordową wysokość 15 785 m.
• 1933 – W Chicago rozpoczęła się Wystawa Światowa.
• 1934 – We Włoszech rozpoczęły się II Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej.
• 1936 – Brytyjski transatlantyk „Queen Mary” wypłynął w swój dziewiczy rejs z Southampton do Nowego Jorku.
• 1937 – W San Francisco otwarto Most Golden Gate.
• 1939 – Niemiecki statek pasażerski MS „St. Louis”, na którym grupa 930 Żydów podjęła próbę ewakuacji z III Rzeszy, dopłynął do Hawany, gdzie okazało się, że dokumenty imigracyjne pasażerów zostały anulowane, a negocjacje z rządem kubańskim nie przyniosły rezultatów. Ostatecznie statek udało się opuścić jedynie 29 pasażerom, a kilka osób popełniło samobójstwo. Pozostali pasażerowie, po odmowie przyjęcia przez inne kraje, zostali zmuszeni do powrotu do Antwerpii, w trakcie którego samobójstwo popełniło kilkanaście kolejnych osób.
• 1940 – Kampania francuska: w wiosce Le Paradis w departamencie Pas-de-Calais żołnierze 3. dywizji pancernej SS Totenkopf zamordowali 97 brytyjskich jeńców wojennych.
• 1941 – Bitwa o Atlantyk: został zatopiony przez Brytyjczyków niemiecki pancernik „Bismarck”. Spośród 2220 członków załogi uratowało się 115.
• 1942 – Czechosłowaccy cichociemni dokonali w Pradze zamachu na protektora Czech i Moraw Reinharda Heydricha, który zmarł 4 czerwca w wyniku powikłań pooperacyjnych.
• 1944:
  • Front zachodni: w wyniku alianckich bombardowań w Awinionie zginęło 525, a w Marsylii 1752 osoby.
  • Wojna na Pacyfiku: alianci zaatakowali wyspę Biak.
• 1948 – Urzędujący prezydent Libanu Biszara al-Churi został wybrany przez parlament na II kadencję.
• 1952 – Między Francją, RFN, Włochami i krajami Beneluksu został zawarty układ tworzący Europejską Wspólnotę Obronną (EWO).
• 1955 – Dokonano oblotu francuskiego samolotu pasażerskiego Sud Aviation Caravelle.
• 1956 – Na atolu Bikini Amerykanie przeprowadzili pierwszy wybuch tzw. trójfazowej bomby atomowej.
• 1957 – W Kirtland w amerykańskim stanie Ohio bombowiec B-36 Peacemaker zgubił nieuzbrojoną bombę atomową.
• 1959 – W Danbury w amerykańskim stanie Connecticut została założona, zajmująca się produkcją półprzewodników, firma National Semiconductor.
• 1960 – W Turcji doszło do wojskowego zamachu stanu pod wodzą gen. Cemala Gürsela. Internowano prezydenta Celâla Bayara, premiera Adnana Menderesa i członków rządu.
• 1961 – Amerykanin Ralph Boston ustanowił w Modesto w Kalifornii rekord świata w skoku w dal (8,24 m).
• 1962 – Wybuchł trwający do tej pory pożar pokładów węgla kamiennego pod Centralią (obecnie miasto opuszczone) w Pensylwanii.
• 1963 – Ukazał się drugi album Boba Dylana The Freewheelin’ Bob Dylan.
• 1966 – Rafael Paasio został premierem Finlandii.
• 1967 – W mieście Salto w Urugwaju Reprezentacja Polski w koszykówce mężczyzn w pierwszym w swej historii meczu na Mistrzostwach Świata pokonała Portoryko 76:64.
• 1971:
  • 46 osób zginęło, a 25 zostało rannych w katastrofie kolejowej pod Wuppertalem w Nadrenii Północnej-Westfalii.
  • Został aresztowany rumuński seryjny morderca Ion Rimaru.
• 1974 – Valéry Giscard d’Estaing został zaprzysiężony na prezydenta Francji, a Jacques Chirac objął stanowisko premiera.
• 1977:
  • 69 osób zginęło na Kubie w katastrofie należącego do Aerofłotu Iła-62.
  • Premiera komedii sensacyjnej Mistrz kierownicy ucieka w reżyserii Hala Needhama.
• 1978 – W katastrofie samolotu koło stolicy Senegalu Dakaru zginął premier Mauretanii Ahmad Busajf.
• 1979 – Otwarto granicę egipsko-izraelską.
• 1980:
  • Hua Guofeng jako pierwszy w historii premier Chin przybył z wizytą do Japonii.
  • W południowokoreańskim mieście Kwangju (Gwangju) wojsko krwawo stłumiło trwające od 18 maja powstanie skierowane przeciwko zamachowi stanu z 12 grudnia 1979 i rządom wojskowej dyktatury gen. Chun Doo-hwana. Według oficjalnych danych zginęło 207 osób, a 987 zostało rannych.
• 1981 – Film Człowiek z żelaza w reżyserii Andrzeja Wajdy zdobył Złotą Palmę na 34. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes.
• 1987 – FC Porto z Józefem Młynarczykiem w bramce zdobyło piłkarski Puchar Europy, pokonując w finale na Ernst Happel Stadion w Wiedniu Bayern Monachium 2:1.
• 1989 – W lawinie na Mount Everest zginęli polscy himalaiści: Mirosław Dąsal, Mirosław Gardzielewski, Zygmunt Andrzej Heinrich i Wacław Otręba, a Eugeniusz Chrobak zmarł dzień później wskutek odniesionych obrażeń. Jedynym ocalałym był Andrzej Marciniak.
• 1990 – Zwycięstwo Narodowej Ligi na Rzecz Demokracji w pierwszych od 30 lat wolnych wyborach w Birmie, unieważnionych decyzją armii.
• 1991 – W azjatyckiej części Rosji utworzono Tunkiński Park Narodowy.
• 1992 – 18 osób stojących w kolejce po chleb zginęło wskutek ostrzału w oblężonym przez Serbów Sarajewie.
• 1993 – W wyniku wybuchu samochodu-pułapki przed Galerią Uffizi we włoskiej Florencji zginęło 5 osób.
• 1994 – Aleksandr Sołżenicyn powrócił do Rosji.
• 1995 – Amerykański aktor Christopher Reeve w wyniku obrażeń odniesionych po upadku z konia został całkowicie sparaliżowany.
• 1997 – W Paryżu odbył się szczyt NATO-Rosja.
• 1999:
  • Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii oskarżył Slobodana Miloszevicia o zbrodnie przeciwko ludzkości.
  • Rozpoczęła się misja STS-96 wahadłowca Discovery.
• 2001 – Na mityngu w austriackim Götzis reprezentant Czech Roman Šebrle ustanowił rekord świata w dziesięcioboju (9026 pkt).
• 2002:
  • Palestyński terrorysta-samobójca wysadził się przy wejściu do kawiarni w izraelskim mieście Petach Tikwa, zabijając 2 osoby i raniąc 20.
  • Péter Medgyessy został premierem Węgier.
• 2005 – W samobójczym zamachu bombowym na meczet w stolicy Pakistanu Islamabadzie zginęło 19 osób, a ponad 70 zostało rannych.
• 2006 – Trzęsienie ziemi o sile 6,2 stopnia w skali Richtera na indonezyjskiej wyspie Jawa spowodowało śmierć ponad 6 tys. osób.
• 2009:
  • Co najmniej 24 osoby zginęły w zamachu samobójczym przed kwaterą policji w pakistańskim mieście Lahore.
  • Rozpoczęła się załogowa misja kosmiczna Sojuz TMA-15.
• 2010 – W wyniku trwających od 23 maja zamieszek w stolicy Jamajki Kingston zginęły 73 osoby.
• 2011 – Rebelia Al-Ka’idy w Jemenie: rozpoczęła się bitwa o Zindżibar.
• 2014 – Prezydent Abchazji Aleksandr Ankwab uciekł do rosyjskiej bazy wojskowej w Gudaucie po tym jak demonstranci przypuścili szturm na pałac prezydencki w Suchumi. Opozycja ogłosiła przejęcie władzy i powołała Tymczasową Radę Narodową.
• 2015 – W amerykańskim stanie Nebraska zniesiono karę śmierci.
• 2016 – Baciro Djá został po raz drugi premierem Gwinei Bissau.
• 2022 – Inwazja Rosji na Ukrainę: wojska rosyjskie zajęły Łyman w obwodzie donieckim.

Urodzili się edytuj

Zmarli edytuj

Przypisy edytuj