Բասկետբոլը Օլիմպիական խաղերում
Բասկետբոլի մրցումները առաջին անգամ անցկացվել է 1936 թվականի ամառային Օլիմպիական Խաղերի ժամանակ, որը կայացել է Բեռլինում։ Եվ այդ Խաղերից սկսած մարզաձևը ընդգրկված է ծրագում։ Մինչ այդ 1904 թվականին անցկացվել է ցուցադրակն խաղ ԱՄՆ-ի բասկետբոլիստների մասնակցությամբ։ Բասկետբոլի ընդգրկումը օլիմպիական ծրագրում հնարավոր դարձավ 1932 թվականին, երբ ստեղծվեց Բասկետբոլի միջազգային ֆեդերացիան (FIBA): Շնորհիվ FIBA-ի առաջին քարտուղար Ռենատո Վիլյամ Ջոնսի և XI օլիմպիական խաղերի կոմիտեի գլխավոր քարտուղար Կարլ Դիեմի բանակցությունների շնորհիվ, որը կայացել է լաստանավի վրա, որոնք Ստոկհոլմից մեկնել էին Գերմանիա, 1934 թվականիհոկտեմբերի 19-ին բեռլինյան Կոմիտեն լիագումար նիստում հավանություն տվեց բասկետբոլ մարզաձևը ընդգրկել Օլիմպիական խաղերի ծրագրում։ Օսլոյում Միջազգային օլիմպիական կոմիտեի որոշմամբ (ՄՕԿ) 1935 թվականի փետրվարի 28-ին բասկետբոլը համարվեց որպես օլիմպիական մարզաձև։
Օլիմպիական առաջին չեմպիոն է եղել ԱՄՆ-ի հավաքական թիմը։ Հետագայում ԱՄՆ-ի բասկետբոլիստները միայն 4 անգամ օլիմպիական մրցաշարերում առաջին տեղը զիջել են 1972 և 1988 թվականներին ԽՍՀՄ-ի հավաքական թիմին, իսկ 2004 թվականին Արգենտինայի թիմին և 1980 թվականին չեն մասնակցել խաղերի, քանի որ այն ենթարկել էին բոյկոտի։
Օլիմպիական խաղերի ծրագրում կանանց բասկետբոլի ընդունման մասին որոշումը կայացվել է ՖԻԲԱ-ի համագումարում՝ Մյունխենում կայացած ամառային Օլիմպիական խաղերի ժամանակ։ Մոնրեալի՝ 1976 թվականի Խաղերի ժամանակ առաջին անգամ անցկացվել է կանաց մրցաշարը։
Մինչև 1992 թվականի Խաղերը, Բարսելոնայի ՄՕԿ-ի ղեկավարությունը որոշում կայացրեց ընդունել նաև պրոֆեսիոնալ մարզիկներին։ Որից հետո մրցաշարերին կարող էին մասնակցել նաև Բասկետբոլի ազգային ասոցիացիայի (NBA) և Կանանց բասկետբոլի ազգային ասոցիացիայի (WNBA) հավաքական թիմերը։
Մրցանակառուներ խմբագրել
Տղամարդիկ խմբագրել
Սիրողական էրա խմբագրել
Տարի | Տեղ վայր | Եզարափակիչ | 3-րդ տեղի մրցություն | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
1-ին տեղ | Հաշիվ | 2-րդ տեղ | 3-րդ տեղ | Հաշիվ | 4-րդ տեղ | ||
1936 | Բեռլին | ԱՄՆ | 19 : 8 | Կանադա | Մեքսիկա | 26 : 12 | Լեհաստան |
1948 | Լոնդոն | ԱՄՆ | 65 : 21 | Ֆրանսիա | Բրազիլիա | 52 : 47 | Մեքսիկա |
1952 | Հելսինկի | ԱՄՆ | 36 : 25 | ԽՍՀՄ | Ուրուգվայ | 68 : 59 | Արգենտինա |
1956 | Մելբուրն | ԱՄՆ | 89 : 55 | ԽՍՀՄ | Ուրուգվայ | 71 : 62 | Ֆրանսիա |
1960 | Հռոմ | ԱՄՆ | չկա[1] | ԽՍՀՄ | Բրազիլիա | չկա[1] | Իտալիա |
1964 | Տոկիո | ԱՄՆ | 73 : 59 | ԽՍՀՄ | Բրազիլիա | 76 : 60 | Պուերտո Ռիկո |
1968 | Մեքսիկա | ԱՄՆ | 65 : 50 | Հարավսլավիա | ԽՍՀՄ | 70 : 53 | Բրազիլիա |
1972 | Մյունխեն | ԽՍՀՄ | 51 : 50 | ԱՄՆ | Կուբա | 66 : 65 | Իտալիա |
1976 | Մոնրեալ | ԱՄՆ | 95 : 74 | Հարավսլավիա | ԽՍՀՄ | 100 : 72 | Կանադա |
1980 | Մոսկվա | Հարավսլավիա | 86 : 77 | Իտալիա | ԽՍՀՄ | 117 : 94 | Իսպանիա |
1984 | Լոս Անջելես | ԱՄՆ | 96 : 65 | Իսպանիա | Հարավսլավիա | 88 : 82 | Կանադա |
1988 | Սեուլ | ԽՍՀՄ | 76 : 63 | Հարավսլավիա | ԱՄՆ | 78 : 49 | Ավստրալիա |
Պրոֆեսիոնալ էրա խմբագրել
Տարի | Տեղ վայր | Եզրափակիչ | 3-րդ տեղի մրցություն | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
1-ին տեղ | Հաշիվ | 2-րդ տեղ | 3-րդ տեղ | Հաշիվ | 4-րդ տեղ | ||
1992 | Բարսելոնա | ԱՄՆ | 117 : 85 | Խորվաթիա | Լիտվա | 82 : 78 | Միացյալ թիմ |
1996 | Ատլանտա | ԱՄՆ | 95 : 69 | Հարավսլավիա | Լիտվա | 80 : 74 | Ավստրալիա |
2000 | Սիդնեյ | ԱՄՆ | 85 : 75 | Ֆրանսիա | Լիտվա | 89 : 71 | Ավստրալիա |
2004 | Աթենք | Արգենտինա | 84 : 69 | Իտալիա | ԱՄՆ | 104 : 96 | Լիտվա |
2008 | Պեկին | ԱՄՆ | 118 : 107 | Իսպանիա | Արգենտինա | 87 : 75 | Լիտվա |
2012 | Լոնդոն | ԱՄՆ | 107 : 100 | Իսպանիա | Ռուսաստան | 81 : 77 | Արգենտինա |
2016 | Ռիո դե Ժանեյրո | ԱՄՆ | 96 : 66 | Սերբիա | Իսպանիա | 89 : 88 | Ավստրալիա |
2020 | Տոկիո |
Կանայք խմբագրել
Տարի | Տեղ վայր | Եզրափակիչ | 3-րդ տեղի մրցություն | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
1-ին տեղ | Հաշիվ | 2-րդ տեղ | 3-րդ տեղ | Հաշիվ | 4-րդ տեղ | ||
1976 | Մոնրեալ | ԽՍՀՄ | չկա[2] | ԱՄՆ | Բուլղարիա | չկա[2] | Չեխոսլովակիա |
1980 | Մոսկվա | ԽՍՀՄ | 104 : 73 | Բուլղարիա | Հարավսլավիա | 68 : 65 | Հունգարիա |
1984 | Լոս Անջելես | ԱՄՆ | 85 : 55 | Հարավային Կորեա | Չինաստան | 63 : 57 | Կանադան |
1988 | Սեուլ | ԱՄՆ | 77 : 70 | Հարավսլավիա | ԽՍՀՄ | 68 : 53 | Ավստրալիա |
1992 | Բարսելոնա | Միացյալ թիմ | 76 : 66 | Չինաստան | ԱՄՆ | 88 : 74 | Կուբա |
1996 | Ատլանտա | ԱՄՆ | 111 : 87 | Բրազիլիա | Ավստրալիա | 66 : 56 | Ուկրաինա |
2000 | Սիդնեյ | ԱՄՆ | 76 : 54 | Ավստրալիա | Բրազիլիա | 84 : 73 | Հարավային Կորեա |
2004 | Աթենք | ԱՄՆ | 74 : 63 | Ավստրալիա | Ռուսաստան | 71 : 62 | Բրազիլիա |
2008 | Պեկին | ԱՄՆ | 92 : 65 | Ավստրալիա | Ռուսաստան | 94 : 81 | Չինաստան |
2012 | Լոնդոն | ԱՄՆ | 86 : 50 | Ֆրանսիա | Ավստրալիա | 83 : 74 | Ռուսաստան |
2016 | Ռիո դե Ժանեյրո | ԱՄՆ | 101 : 72 | Իսպանիա | Սերբիա | 70 : 63 | Ֆրանսիա |
2020 | Տոկիո |
Երկրներ խմբագրել
Տղամարդիկ խմբագրել
Սերբիայի ազգային հավաքականի իրավահաջորդը Հարավսլավիայի Դաշնային Հանրապետության ազգային հավաքական թիմերն էին (1918 թվականից մինչև 04.02.2003 թվականը) Սերբիան և Չեռնոգորիան։ Ռուսաստանի հավաքականի իրավահաջորդը համարվում էր ԽՍՀՄ-ը (1917—1991): ՖԻԲԱ-ի շահած մեդալների հաշվարկները բաժանվում էր ԽՍՀՄ-ի և Ռուսաստանի միջև։ Ինչպես նաև մինչև 1992 թվականից Հարավսլավիա մեդալների հաշվարկի թիվը, իսկ 1992-ից հետո Հարավսլավիան և Սերբիան։
Կանայք խմբագրել
Երկիր | 1976 | 1980 | 1984 | 1988 | 1992 | 1996 | 2000 | 2004 | 2008 | 2012 | Ընդամենը |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ավստրալիա | 5 | 4 | 3 | 2 | 2 | 2 | 3 | 8 | |||
Անգոլա | 12 | 1 | |||||||||
Բելառուս | 6 | 1 | |||||||||
Բուլղարիա | 3 | 2 | 5 | 3 | |||||||
Բրազիլիա | 7 | 2 | 3 | 4 | 11 | 9 | 6 | ||||
Միացյալ Թագավորություն | 11 | 1 | |||||||||
Հունգարիա | 4 | 1 | |||||||||
Հունաստան | 7 | 1 | |||||||||
Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն | 12 | 1 | |||||||||
Իսպանիա | 5 | 6 | 5 | 3 | |||||||
Իտալիա | 6 | 8 | 8 | 3 | |||||||
Կանադա | 6 | 4 | 11 | 10 | 8 | 5 | |||||
Չինաստան | 3 | 6 | 2 | 9 | 9 | 4 | 6 | 7 | |||
Կուբա | 5 | 4 | 6 | 9 | 4 | ||||||
Լատվիա | 9 | 1 | |||||||||
Մալի | 12 | 1 | |||||||||
Նիգերիա | 11 | 1 | |||||||||
Նոր Զելանդիա | 11 | 8 | 10 | 3 | |||||||
Միացյալ թիմ | 1 | 1 | |||||||||
Լեհաստան | 8 | 1 | |||||||||
Ռուսաստան | 5 | 6 | 3 | 3 | 4 | 5 | |||||
Սենեգալ | 12 | 1 | |||||||||
Սլովակիա | 7 | 1 | |||||||||
ԽՍՀՄ | 1 | 1 | 3 | 3 | |||||||
ԱՄՆ | 2 | 1 | 1 | 3 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 9 | |
Թուրքիա | 5 | 1 | |||||||||
Ուկրաինա | 4 | 1 | |||||||||
Ֆրանսիա | 5 | 2 | 2 | ||||||||
Խորվաթիա | 10 | 1 | |||||||||
Չեխիա | 5 | 7 | 7 | 3 | |||||||
Չեխոսլովակիա | 4 | 8 | 2 | ||||||||
Հարավսլավիա | 3 | 6 | 2 | 3 | |||||||
Հարավային Կորեա | 2 | 7 | 10 | 4 | 12 | 8 | 6 | ||||
Ճապոնիա | 5 | 7 | 10 | 3 | |||||||
Մասնակից երկիրների թիվը։ 30 | 6 | 6 | 6 | 8 | 8 | 12 | 12 | 12 | 12 | 12 |
Սերբիայի ազգային հավաքականի իրավահաջորդը Հարավսլավիայի Դաշնային Հանրապետության ազգային հավաքական թիմերն էին (1918 թվականից մինչև 04.02.2003 թվականը) Սերբիան և Չեռնոգորիան։ Ռուսաստանի հավաքականի իրավահաջորդը համարվում էր ԽՍՀՄ-ը (1917—1991): ՖԻԲԱ-ի շահած մեդալների հաշվարկները բաժանվում էր ԽՍՀՄ-ի և Ռուսաստանի միջև։ Ինչպես նաև մինչև 1992 թվականից Հարավսլավիա մեդալների հաշվարկի թիվը, իսկ 1992-ից հետո Հարավսլավիան և Սերբիան։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
Գրականություն խմբագրել
- Վ.Լ. Վասիլեվ Բասկետբոլը օլիմպիադաներում,Մ., Խորհրդային Ռուսաստան, 1959թ., 62 էջ
- Ա.Յ.Գոմելսկիյ Բասկետբոլը նվաճում է մոլորակը. Բասկետբոլը օլիմպիադաներում, Մ., Խորհրդային Ռուսաստան, 1980 թվական, 144 էջ
- Վ.Բ. Կվասկով Ռուսական բասկետբոլի 100 ամյակը. պատմություն, իրադարձություններ, մարդիկ. տեղեկատու, Մ., Սովետական Սպորտ, 2006 թվական, 274 էջ
Տես նաև խմբագրել
- Բասկետբոլի Օլիմպիական խաղերի հաղթողների ցանկը
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Բասկետբոլը Օլիմպիական խաղերում Արխիվացված 2008-08-19 Wayback Machine (անգլ.)