Բասկետբոլը Օլիմպիական խաղերում

Բասկետբոլի մրցումները առաջին անգամ անցկացվել է 1936 թվականի ամառային Օլիմպիական Խաղերի ժամանակ, որը կայացել է Բեռլինում։ Եվ այդ Խաղերից սկսած մարզաձևը ընդգրկված է ծրագում։ Մինչ այդ 1904 թվականին անցկացվել է ցուցադրակն խաղ ԱՄՆ-ի բասկետբոլիստների մասնակցությամբ։ Բասկետբոլի ընդգրկումը օլիմպիական ծրագրում հնարավոր դարձավ 1932 թվականին, երբ ստեղծվեց Բասկետբոլի միջազգային ֆեդերացիան (FIBA): Շնորհիվ FIBA-ի առաջին քարտուղար Ռենատո Վիլյամ Ջոնսի և XI օլիմպիական խաղերի կոմիտեի գլխավոր քարտուղար Կարլ Դիեմի բանակցությունների շնորհիվ, որը կայացել է լաստանավի վրա, որոնք Ստոկհոլմից մեկնել էին Գերմանիա, 1934 թվականիհոկտեմբերի 19-ին բեռլինյան Կոմիտեն լիագումար նիստում հավանություն տվեց բասկետբոլ մարզաձևը ընդգրկել Օլիմպիական խաղերի ծրագրում։ Օսլոյում Միջազգային օլիմպիական կոմիտեի որոշմամբ (ՄՕԿ) 1935 թվականի փետրվարի 28-ին բասկետբոլը համարվեց որպես օլիմպիական մարզաձև։

Բասկետբոլ
Բասկետբոլ

Օլիմպիական առաջին չեմպիոն է եղել ԱՄՆ-ի հավաքական թիմը։ Հետագայում ԱՄՆ-ի բասկետբոլիստները միայն 4 անգամ օլիմպիական մրցաշարերում առաջին տեղը զիջել են 1972 և 1988 թվականներին ԽՍՀՄ-ի հավաքական թիմին, իսկ 2004 թվականին Արգենտինայի թիմին և 1980 թվականին չեն մասնակցել խաղերի, քանի որ այն ենթարկել էին բոյկոտի։

Օլիմպիական խաղերի ծրագրում կանանց բասկետբոլի ընդունման մասին որոշումը կայացվել է ՖԻԲԱ-ի համագումարում՝ Մյունխենում կայացած ամառային Օլիմպիական խաղերի ժամանակ։ Մոնրեալի՝ 1976 թվականի Խաղերի ժամանակ առաջին անգամ անցկացվել է կանաց մրցաշարը։

Մինչև 1992 թվականի Խաղերը, Բարսելոնայի ՄՕԿ-ի ղեկավարությունը որոշում կայացրեց ընդունել նաև պրոֆեսիոնալ մարզիկներին։ Որից հետո մրցաշարերին կարող էին մասնակցել նաև Բասկետբոլի ազգային ասոցիացիայի (NBA) և Կանանց բասկետբոլի ազգային ասոցիացիայի (WNBA) հավաքական թիմերը։

Մրցանակառուներ խմբագրել

Տղամարդիկ խմբագրել

Սիրողական էրա խմբագրել

ՏարիՏեղ
վայր
Եզարափակիչ3-րդ տեղի մրցություն
1-ին տեղՀաշիվ2-րդ տեղ3-րդ տեղՀաշիվ4-րդ տեղ
1936 Բեռլին ԱՄՆ19 : 8 Կանադա Մեքսիկա26 : 12 Լեհաստան
1948 Լոնդոն ԱՄՆ65 : 21 Ֆրանսիա Բրազիլիա52 : 47 Մեքսիկա
1952 Հելսինկի ԱՄՆ36 : 25 ԽՍՀՄ Ուրուգվայ68 : 59 Արգենտինա
1956 Մելբուրն ԱՄՆ89 : 55 ԽՍՀՄ Ուրուգվայ71 : 62 Ֆրանսիա
1960 Հռոմ ԱՄՆչկա[1] ԽՍՀՄ Բրազիլիաչկա[1] Իտալիա
1964 Տոկիո ԱՄՆ73 : 59 ԽՍՀՄ Բրազիլիա76 : 60 Պուերտո Ռիկո
1968 Մեքսիկա ԱՄՆ65 : 50 Հարավսլավիա ԽՍՀՄ70 : 53 Բրազիլիա
1972 Մյունխեն ԽՍՀՄ51 : 50 ԱՄՆ Կուբա66 : 65 Իտալիա
1976 Մոնրեալ ԱՄՆ95 : 74 Հարավսլավիա ԽՍՀՄ100 : 72 Կանադա
1980 Մոսկվա Հարավսլավիա86 : 77 Իտալիա ԽՍՀՄ117 : 94 Իսպանիա
1984 Լոս Անջելես ԱՄՆ96 : 65 Իսպանիա Հարավսլավիա88 : 82 Կանադա
1988 Սեուլ ԽՍՀՄ76 : 63 Հարավսլավիա ԱՄՆ78 : 49 Ավստրալիա

Պրոֆեսիոնալ էրա խմբագրել

ՏարիՏեղ
վայր
Եզրափակիչ3-րդ տեղի մրցություն
1-ին տեղՀաշիվ2-րդ տեղ3-րդ տեղՀաշիվ4-րդ տեղ
1992 Բարսելոնա ԱՄՆ117 : 85 Խորվաթիա Լիտվա82 : 78 Միացյալ թիմ
1996 Ատլանտա ԱՄՆ95 : 69 Հարավսլավիա Լիտվա80 : 74 Ավստրալիա
2000 Սիդնեյ ԱՄՆ85 : 75 Ֆրանսիա Լիտվա89 : 71 Ավստրալիա
2004 Աթենք Արգենտինա84 : 69 Իտալիա ԱՄՆ104 : 96 Լիտվա
2008 Պեկին ԱՄՆ118 : 107 Իսպանիա Արգենտինա87 : 75 Լիտվա
2012 Լոնդոն ԱՄՆ107 : 100 Իսպանիա Ռուսաստան81 : 77 Արգենտինա
2016 Ռիո դե Ժանեյրո ԱՄՆ96 : 66 Սերբիա Իսպանիա89 : 88 Ավստրալիա
2020 Տոկիո

Կանայք խմբագրել

ՏարիՏեղ
վայր
Եզրափակիչ3-րդ տեղի մրցություն
1-ին տեղՀաշիվ2-րդ տեղ3-րդ տեղՀաշիվ4-րդ տեղ
1976 Մոնրեալ ԽՍՀՄչկա[2] ԱՄՆ Բուլղարիաչկա[2] Չեխոսլովակիա
1980 Մոսկվա ԽՍՀՄ104 : 73 Բուլղարիա Հարավսլավիա68 : 65 Հունգարիա
1984 Լոս Անջելես ԱՄՆ85 : 55 Հարավային Կորեա Չինաստան63 : 57 Կանադան
1988 Սեուլ ԱՄՆ77 : 70 Հարավսլավիա ԽՍՀՄ68 : 53 Ավստրալիա
1992 Բարսելոնա Միացյալ թիմ76 : 66 Չինաստան ԱՄՆ88 : 74 Կուբա
1996 Ատլանտա ԱՄՆ111 : 87 Բրազիլիա Ավստրալիա66 : 56 Ուկրաինա
2000 Սիդնեյ ԱՄՆ76 : 54 Ավստրալիա Բրազիլիա84 : 73 Հարավային Կորեա
2004 Աթենք ԱՄՆ74 : 63 Ավստրալիա Ռուսաստան71 : 62 Բրազիլիա
2008 Պեկին ԱՄՆ92 : 65 Ավստրալիա Ռուսաստան94 : 81 Չինաստան
2012 Լոնդոն ԱՄՆ86 : 50 Ֆրանսիա Ավստրալիա83 : 74 Ռուսաստան
2016 Ռիո դե Ժանեյրո ԱՄՆ 101 : 72 Իսպանիա Սերբիա 70 : 63 Ֆրանսիա
2020 Տոկիո

Երկրներ խմբագրել

Տղամարդիկ խմբագրել

Երկրիր1936194819521956196019641968197219761980198419881992199620002004200820122016Ընդամենը
 Ավստրալիա1299887464497Q13
 Անգոլա10111212125
 Արգենտինա15410134Q6
 Բելգիա1911173
 Բուլղարիա7516104
 Բրազիլիա93663347595565Q14
 Միացյալ Թագավորություն2092
 Հունգարիա1699134
 Վենեսուելա11Q1
 Գերմանիա157103
 Հունաստան175554
 Եգիպտոս15199161212127
 Իսրայել171
 Հնդկաստան121
 Իրաք221
 Իրան14112
 Իռլանդիա231
 Իսպանիա1471142899722Q11
 Իտալիա7171745845255212
 Կանադա29991444679
 Չինաստան10111281088128
 Կուբա139113766
 Լատվիա151
 Լիտվա333448Q6
 Մարոկկո161
 Մեքսիկա34912125107
 Նիգերիա10Q1
 Նոր Զելանդիա11102
Միացյալ թիմ41
 Պանամա121
 Պերու810153
 Լեհաստան47661076
 Պուերտո Ռիկո134969781069
 Ռուսաստան8933
 Ռումինիա171
 Սենեգալ1515113
 Սերբիա և Չեռնոգորիա26113
 Սինգապուր131
 ԽՍՀՄ2222313319
 ԱՄՆ11111112113111311Q17
 Թաիլանդ151
 Թայվան1518113
 Թունիս111
 Թուրքիա19172
 Ուրուգվայ65338867
 Ֆիլիպիններ512971113137
 Ֆինլանդիա9112
 Ֆրանսիա192841011268
 Գերմանիայի Ֆեդերատիվ Հանրապետություն1283
 Խորվաթիա2763
 Կենտրոնաաֆրիկյան Հանրապետություն101
 Չեխոսլովակիա97958697
 Չիլի96584
 Շվեյցարիա921173
 Շվեդիա101
 Էստոնիա91
 Հարավսլավիա672521328
 Հարավային Կորեա81416149126
 Ճապոնիա910151014116
Մասնակից երկիրների թիվը։ 5721232315161616161212121212121212121212

Սերբիայի ազգային հավաքականի իրավահաջորդը Հարավսլավիայի Դաշնային Հանրապետության ազգային հավաքական թիմերն էին (1918 թվականից մինչև  04.02.2003 թվականը) Սերբիան և Չեռնոգորիան։ Ռուսաստանի հավաքականի իրավահաջորդը համարվում էր ԽՍՀՄ-ը (1917—1991): ՖԻԲԱ-ի շահած մեդալների հաշվարկները բաժանվում էր ԽՍՀՄ-ի և Ռուսաստանի միջև։ Ինչպես նաև մինչև 1992 թվականից Հարավսլավիա մեդալների հաշվարկի թիվը, իսկ 1992-ից հետո Հարավսլավիան և Սերբիան։

Կանայք խմբագրել

Երկիր1976198019841988199219962000200420082012Ընդամենը
 Ավստրալիա54322238
 Անգոլա121
 Բելառուս61
 Բուլղարիա3253
 Բրազիլիա72341196
 Միացյալ Թագավորություն111
 Հունգարիա41
 Հունաստան71
 Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն121
 Իսպանիա5653
 Իտալիա6883
 Կանադա64111085
 Չինաստան36299467
 Կուբա54694
 Լատվիա91
 Մալի121
 Նիգերիա111
 Նոր Զելանդիա118103
Միացյալ թիմ11
 Լեհաստան81
 Ռուսաստան563345
 Սենեգալ121
 Սլովակիա71
 ԽՍՀՄ1133
 ԱՄՆ2113111119
 Թուրքիա51
 Ուկրաինա41
 Ֆրանսիա522
 Խորվաթիա101
 Չեխիա5773
 Չեխոսլովակիա482
 Հարավսլավիա3623
 Հարավային Կորեա271041286
 Ճապոնիա57103
Մասնակից երկիրների թիվը։ 30666881212121212

Սերբիայի ազգային հավաքականի իրավահաջորդը Հարավսլավիայի Դաշնային Հանրապետության ազգային հավաքական թիմերն էին (1918 թվականից մինչև 04.02.2003 թվականը) Սերբիան և Չեռնոգորիան։ Ռուսաստանի հավաքականի իրավահաջորդը համարվում էր ԽՍՀՄ-ը (1917—1991): ՖԻԲԱ-ի շահած մեդալների հաշվարկները բաժանվում էր ԽՍՀՄ-ի և Ռուսաստանի միջև։ Ինչպես նաև մինչև 1992 թվականից Հարավսլավիա մեդալների հաշվարկի թիվը, իսկ 1992-ից հետո Հարավսլավիան և Սերբիան։

Ծանոթագրություններ խմբագրել

  1. 1,0 1,1 Եզրափակիչ մրցաշարը անցկացվում է շրջանաձև համակարգով, ԱՄՆ-ԽՍՀՄ խաղը ավարտվել է 81:57 հաշվով, Բրազիլիա-Իտալիա խաղը՝ 78:75:
  2. 2,0 2,1 Եզրափակիչ մրցաշարը անցկացվում է շրջանաձև համակարգով, ԱՄՆ-ԽՍՀՄ խաղը ավարտվել է 77:112 հաշվով, Չեխոսլովակիա-Բուլղարիա խաղը՝ 66:67.

Գրականություն խմբագրել

  • Վ.Լ. Վասիլեվ Բասկետբոլը օլիմպիադաներում,Մ., Խորհրդային Ռուսաստան, 1959թ., 62 էջ
  • Ա.Յ.Գոմելսկիյ Բասկետբոլը նվաճում է մոլորակը. Բասկետբոլը օլիմպիադաներում, Մ., Խորհրդային Ռուսաստան, 1980 թվական, 144 էջ
  • Վ.Բ. Կվասկով Ռուսական բասկետբոլի 100 ամյակը. պատմություն, իրադարձություններ, մարդիկ. տեղեկատու, Մ., Սովետական Սպորտ, 2006 թվական, 274 էջ

Տես նաև խմբագրել

  • Բասկետբոլի Օլիմպիական խաղերի հաղթողների ցանկը

Արտաքին հղումներ խմբագրել