Koronavirüs (COVID 19) Aşısına Nasıl Hazırlanılır?

COVID-19 aşısı dağıtımı arttıkça, aşı yaptırmaya uygun bulunan insanlardan giderek daha fazlası randevu alıyor. Aşı yapılmadan önce yapman gereken fazla bir şey olmasa da en az yan etkiyle sorunsuz ve kolay bir deneyime dönüştürmenin birkaç yolu var. Kendinin ve başkalarının güvenliğini sağlamak için mutlaka maske tak ve aşılandıktan sonra bile sosyal mesafe kurallarına uymayı sürdür.

Yöntem 1

Yöntem 1 / 11:

Soruların Varsa Doktorunla Konuş

Makaleyi İndir

1
Aşı randevusu sırasında, aklındakileri soracak fırsatı bulamayabilirsin. Eğer COVID-19 aşısının sana göre olup olmadığından emin değilsen ya da kaygıların varsa önceden aile hekiminden randevu alarak onunla görüş. Doktorlar sana farklı aşı türleri ve hangisinin sana en uygun olduğu konusunda bilgi verebilir.^{[1]XGüvenliir KaynakCenters for Disease Control and PreventionKaynağa git}
- Uzmanlar, COVID-19 aşısının hamileler ya da çocuk emziren anneler için güvenli olduğu konusunda hemfikir. Bununla beraber kaygıların varsa karar almadan önce sağlık hizmetleri personeliyle konuşmaktan çekinme.
- Eğer altta yatan tıbbi sorunların varsa daha önce herhangi bir aşıya alerjik tepki göstermediğin sürece bu aşıyı da yaptırabilirsin. Altta yatan hastalıklar ve COVID-19 aşısı hakkında daha fazla bilgi edinmek için https://covid19asi.saglik.gov.tr/ adresine bakabilirsin.
Reklam

Yöntem 2

Yöntem 2 / 11:

İnternet’ten Randevu Al

Makaleyi İndir

1
Aşıların dağıtımından ülke hükûmetleri ya da sağlık hizmeti sağlayıcıları sorumlu. Eğer aşıya uygunsan İnternet’ten randevu alıp bir saat belirleyebilirsin. Web sitesi sana nereye gideceğini, nasıl hazırlanacağını ve randevuda neyle karşılaşacağını anlatacaktır.^{[2]XGüvenliir KaynakState of MassachusettsKaynağa git}
- Birçok kurum, randevusu olmayanları aşılamıyor. Aşı dağıtımı genişledikçe bu durum da değişebilir.
- Hükûmetler ve sağlık hizmeti sağlayıcıları aşı yapılacak kişi sayısını kısıtlıyor. Randevu almadan önce aşı yaptırabilen grupta olup olmadığını resmî web sitelerinden kontrol et.
- COVID-19 aşısı herkes için ücretsizdir yani hiç kimsenin kaydolmak için para ödemesi gerekmemektedir.

Yöntem 3

Yöntem 3 / 11:

Aynı Dönemde Başka Aşı Yaptırma

Makaleyi İndir

1
Uzmanlar COVID-19 aşılarının diğer aşılarla etkileşime girip girmeyeceğinden emin değiller. COVID-19 aşısını yaptırdıktan sonra başka aşı olmadan önce en az 14 gün bekle. Bu, birden çok aşıyı aynı anda yaptırmanın yan etkilerini de azaltacaktır.^{[3]XKaynağı araştır}
- Eğer kazara iki aşı için birbirine yakın olacak şekilde gün aldıysan sorun değil. COVID-19 aşılarını yeniden yaptırman gerekmiyor.
Reklam

Yöntem 4

Yöntem 4 / 11:

Aşıyı Yaptırmadan Önce Maske Tak ve Sosyal Mesafe Kurallarına Uy

Makaleyi İndir

1
Aşı yaptıracak olsan bile güvenli olmak çok önemli. Mümkün olduğunca evde kal, dışarı çıkınca maske tak ve aynı evde yaşamadığın insanlardan 180 cm uzak durmaya çalış. Enfeksiyonu kendine ve başkalarına bulaştırmamak için, ellerini sık sık yıka.^{[4]XKaynağı araştır}
- Kendinin ve etrafındakilerin güvenliği için, aşı yaptırdıktan sonra da maske takmayı ve sosyal mesafe kurallarına uymayı sürdür.

Yöntem 5

Yöntem 5 / 11:

COVID-19 Tedavisi Gördüysen Bir Süre Bekle

Makaleyi İndir

1
Uzmanlar COVID-19 tedavisinin aşıyla etkileşime girip girmediğinden henüz emin değil. Eğer COVID-19 için antikor ya da plazma tedavisi gördüysen aşı randevusu almak için en az 90 gün bekle. Türkiye’de COVID-19 geçiren sağlık çalışanları, hastalığı geçirdikten 1 ay sonra, COVID-19 geçiren diğer kişilerse 6 ay sonra aşılanabilecek.^{[5]XGüvenliir KaynakCenters for Disease Control and PreventionKaynağa git}^{[6]XKaynağı araştır}
- COVID-19 geçirdiysen ama antikor ya da plazma tedavisi görmediysen iyileşir iyileşmez aşı randevusu alabilirsin.
Reklam

Yöntem 6

Yöntem 6 / 11:

Randevu Günü Yemek Yiyip Su İç

Makaleyi İndir

Bu yan etkileri randevu öncesinde dengeli ve eksiksiz bir öğün yemek yiyip bolca su içerek azaltabilirsin. Aşı yaptırmak için uzunca bir süre sırada beklemen gerekebilir, o yüzden evden çıkmadan mutlaka yemek ye! ^{[7]XKaynağı araştır}

Yöntem 7

Yöntem 7 / 11:

Aşı Randevuna Kimliğini Götür

Makaleyi İndir

1
Kimliğini doğrulamak için bir kimlik kartı götür. Randevuya giderken resmî kimlik kartını ya da sürücü ehliyetini götür. Kimliğin yoksa sağlık ocağını arayıp nelerin kimlik olarak kabul edilebildiğini öğren. Adını ve adresini içeren başka bir resmî belge götürmen gerekebilir.^{[8]XGüvenliir KaynakState of MassachusettsKaynağa git}
- Eğer kimliğin yanında değilse aşı randevusundan geri çevrilebilirsin.
Reklam

Yöntem 8

Yöntem 8 / 11:

Aşı Randevusuna Giderken Maske Tak

Makaleyi İndir

1
Hem senin hem de aşıyı yapacak olan sağlık personelinin maske takması gerekiyor. Aşı randevusuna giderken mutlaka ağzını ve burnunu tümüyle örten bir kumaş ya da tıbbi maske tak. Eğer maske takmıyorsan muhtemelen aşı randevusuna kabul edilmezsin.^{[9]XGüvenliir KaynakCenters for Disease Control and PreventionKaynağa git}
- Sırada beklerken ve aşın yapılırken maskeni çıkartma.

Yöntem 9

Yöntem 9 / 11:

Bol Bir Tişört ya da Gömlek Giy

Makaleyi İndir

1
Aşı koldan yapılıyor. Kolunu rahatça sıyırabileceğin, tişört ya da gömlek gibi bir şey giy. Bu bölgede biraz acı ve rahatsızlık hissedebilirsin ve dar kıyafetler acıyı daha da artırır.^{[10]XGüvenliir KaynakCenters for Disease Control and PreventionKaynağa git}
- Kolunun acımasından korkuyorsan aşı sonrası için arabanda soğutulmuş bir bez ya da buz dolu bir torba bulundur.
Reklam

Yöntem 10

Yöntem 10 / 11:

Aşı Yaptırdıktan Sonra Dinlen

Makaleyi İndir

1
Bazı insanlar aşı sonrasında grip benzeri belirtiler gösterebiliyor. İlk doz aşıdan sonraki 48 saat içinde ateş, titreme, yorgunluk ya da baş ağrısı yaşayabilirsin. Çabucak iyileşmek için dinlen ve bolca sıvı al.^{[11]XKaynağı araştır}
- Kolunda acı ya da şişme olursa yangıyı azaltmak için soğuk bir bezi üstüne bastırabilirsin.
- Eğer ciddi yan etkilerle karşılaşırsan en yakın sağlık kuruluşuna başvur ve yakın zamanda aşı olduğunu hekime bildir.

Yöntem 11

Yöntem 11 / 11:

İlk Doz Aşıdan Sonra İkinci Doz İçin Randevu Almak

Makaleyi İndir

1
Şu anda tüm COVID-19 aşıları 2 doz hâlinde uygulanıyor. İlk randevunu aldığında sağlık kurumunun sana verdiği kartı, ilk doz aşının kanıtı olarak sakla. Türkiye’de aşıyla ilgili bilgiler SMS’le ya da e-Nabız hesabından takip edilebiliyor. İkinci doz aşı randevusu da hekim tarafından belirlenip SMS’le bildiriliyor ve MHRS ya da e-Nabız üstünden görülüp değiştirilebiliyor.^{[12]XKaynağı araştır}
- Türkiye’de uygulanan Sinovac aşısının ikinci dozu ilkinden 28 gün sonra yapılmaktadır.
- Eğer Pfizer-BioNTech COVID-19 aşısı olursan ikinci doz ilkinden 21 gün sonradır.
- Birçok kişi, aşının ikinci dozunun daha ciddi yan etkileri olduğunu söylüyor. Süreç tümüyle aynı olsa da ikinci doz aşıdan sonra daha uzun süre dinlenmen gerekebilir.
Reklam

İpuçları

Üretilen aşı dozu sayısı arttıkça aşı dağıtımında değişimler olabilir. Yeni ve güncel bilgi almak için Sağlık Bakanlığı COVID-19 Aşısı Bilgilendirme Platformu’nu sık sık kontrol et.
Hem Pfizer hem de Moderna aşısında antikor oluşumu için aynı mRNA teknolojisi kullanılıyor. Aradaki temel fark dozaj ve aşının depolama sıcaklığı. Sputnik-V ve Oxford/AstraZeneca aşıları viral vektör (adenovirüs) teknolojisini kullanıyor. Türkiye’de uygulanan Sinovac aşısı ise inaktif aşı teknolojisiyle üretilmiş.^{[13]XKaynağı araştır}

Reklam

Uyarılar

Eğer COVID-19 aşısı olduktan sonra ciddi bir alerjik reaksiyon gösterirsen hemen acil yardım almalısın.^{[14]XGüvenliir KaynakCenters for Disease Control and PreventionKaynağa git}
COVID-19 aşılarının herhangi birinin içeriğindeki maddelere karşı alerjin varsa aşı yaptırma.^{[15]XKaynağı araştır}

Reklam