Yeni Koronavirüs'e Karşı Nasıl Hazırlıklı Olunur?

Makaleyi İndir

Makaleyi İndir

Bu Makalede:

Virüsün Yayılmasını Önlemek

Acil Bir Duruma Karşı Evde Stok Yapmak

Okulların ve İş Yerlerinin Kapanmasına Karşı Plan Yapmak

Sakin Kalarak Gelişmelerden Haberdar Olmak

1 tane daha göster...

Daha az göster...

İlgili Makaleler

Referanslar

Büyük ihtimalle Koronavirüs (COVID-19) hakkındaki haberlerden kaçamıyorsun ve bu durum seni kaygılandırıyor olabilir. Virüsün varlığı dünyada daha fazla yerde onaylandıkça, sıra senin ülkene geldiğinde ne olacağını merak ediyorsun. Muhtemel bir salgın çok korkutucu olsa da bulunduğun bölgede onaylanmış vakalar yoksa Koronavirüs’le ilgili endişelenmene gerek olmaz. Bununla birlikte, daha çok insanın hastalanmaması için Sağlık Bakanlığı herkesin Koronavirüs’e karşı hazır olmak amacıyla temel önlemleri almasını önermektedir.

Adımlar

Yöntem 1

Yöntem 1 / 4:

Virüsün Yayılmasını Önlemek

Makaleyi İndir

1. 1
   Aşı ol. Eğer aşı sıran geldiyse aşı ol. ABD’de ve tüm dünyada acil durumlarda kullanım için birçok farklı aşı onaylandı. Aşı olmak için uygun koşulları taşıyıp taşımaman bölgendeki belirli düzenlemelere ve stoklara bağlıdır. Genellikle sağlık çalışanları, uzun süreli bakım hizmeti sağlayan kuruluşlarda yaşayanlar, kilit çalışanlar ve kendilerini yüksek risk gurubuna dâhil eden sağlık sorunları bulunanlar önce aşılanır.

   • Türkiye’de CoronaVac’a acil kullanım onayı verilmesinden sonra ülke genelinde aşılama kampanyası başlatıldı. BioNTech tarafından üretilen aşı da uygulanıyor.
   • Her aşı türünün COVID-19’a karşı mükemmel koruma sağladığı ve şiddetli hastalık ve hastaneye yatırılma durumlarını büyük ölçüde azalttığı testlerde görülmüştür
2. 
   2
   Ellerini su ve sabunla 20 saniye boyunca yıka. Bu çok basit görünebilir, ama ellerini yıkamak hastalıktan korunmak için en iyi yoldur. Ellerini akan ılık suyun altında ıslat ve sonra da avuç içine hafif bir sabun sür. Ellerini 20 saniye boyunca ov ve sonra da sabunu akan ılık suyun altında durula.

   • Alkol bazlı dezenfektanlar virüsün bulaşmasını önlemeye yardımcı olabilir. Bunları el yıkamanın yerine değil, ona ek olarak kullan. Alkol oranı %60 ila %95 arasında olan dezenfektanlar tercih edilmelidir.
3. 3
   Mümkün olduğunca evde kalarak fiziksel mesafe uygula. Virüs gruplar içinde özellikle de kalabalıkta daha kolay yayılır. Neyse ki evde kalarak kendini ve diğerlerini korumaya yardımcı olabilirsin. Market alışverişine gitmek gibi sadece gerekli olduğu durumlarda dışarı çık. Bunun dışında evdeki zamanı iyi geçir.

   • Eğer yüksek risk altındaysan ve zorunlu olarak çalışan bir aile bireyin varsa kendini güvende tutmak için dikkatli olman ve o kişiyle kişisel temasını sınırlaman gerekir.
   • Sosyalleşmeye karar verirsen ABD'de önerilen, toplanmaları 10 kişi ya da daha azıyla sınırlamaktır. Genç ve sağlıklı kişilerin bile virüsle temas edip bunu yayabileceğini unutma. Bölgen için yerel devlet ya da sağlık otoritelerinden ne tür toplanmalara izin verildiğini öğrenebilirsin.
   • Evde eğlenmenin bir sürü yolu var! Oyunlar oynayabilirsin, kitap okuyabilirsin, bir şey üretebilir ya da bir film izleyebilirsin.
4. 4
   Kamuya açık alanlarda diğer insanlardan en az 1,8 m uzak dur. Market alışverişi gibi ihtiyaçlar için dışarı çıkman gerekebilir. İçinizden herhangi birinin hasta olması ihtimaline karşın kendin ve diğer topluluk üyeleri arasındaki mesafeyi korumaya çalış. Belirtiler görülmeye başlamadan COVID19'u yaymak mümkündür, bu nedenle uzak durarak işini sağlama al.
5. 
   5
   Ellerini gözlerinden, burnundan ve ağzından uzak tut. Koronavirüs genellikle ya taşıyıcı biri hapşırdıktan veya öksürdükten sonra havaya karışan damlacıkları solursan ya da bu damlacıkların bulaştığı ellerinle yüzüne dokunursan sana bulaşır. Ellerini yıkamadığın sürece yüzüne dokunma. Aksi takdirde, kazara mikropları vücuduna almış olursun.

   • Ellerin kirli olabileceği için burnunu silmek ya da öksürürken ağzını kapatmak için mümkünse mendil kullan.
6. 
   6
   Hasta görünmeseler bile başkalarıyla tokalaşmaktan kaçın. Maalesef Koronavirüs taşıyan insanlar belirtileri göstermeseler dahi hastalığı yayabilirler. Güvende olmak için Koronavirüs tehdidi ortadan kalkana kadar kimseyle tokalaşma. Bunun yerine, kibarca tokalaşmayı reddet ve Koronavirüs’ten korunmaya çalıştığını açıkla.

   • “Ben de tanıştığıma memnun oldum. Normalde tokalaşırım, ama Sağlık Bakanlığı Koronavirüs tehdidi geçene kadar tokalaşmaktan kaçınmayı öneriyor.” gibi bir açıklama yapabilirsin.
7. 
   7
   Öksüren ve hapşıran insanlardan uzakta dur. Koronavirüs bulaşma ihtimali olmasa da birinin solunum yolu enfeksiyonu belirtileri gösterdiğini fark edersen dikkatli davranmak en iyisidir. Öksüren ve hapşıran birinin yanından sessizce ve saygılı bir şekilde uzaklaş.

   • O esnada o kişiyle konuşuyorsan izin isterken kibar ol. “Öksürdüğünü fark ettim. Umarım en kısa zamanda iyileşirsin, ama kazara senden gelen mikropları solumamak için uzakta bir yere geçeceğim.” gibi bir şey söyleyebilirsin.

   İpucu: Koronavirüs Çin’den yayılmış olsa da Asyalı tüm insanlarla bağlantılı değildir. Maalesef söylenilenlere göre Asya kökenli insanlar, başkaları tarafından onlara zarar veren ırkçı fişlemeye ve agresif davranışlara maruz kalıyorlar. Virüs dünya genelinde yayılmakta ve her an herkese virüs bulaşabilir ya da herkes onu yayabilir; bu yüzden herkese karşı nazik ve eşit şekilde davran.
8. 
   8
   Hem kamusal alanda hem de evde yüzeylere dokunmadan önce onları dezenfekte et. Sağlık Bakanlığı; evi, çalışma alanını ve kamusal alanları mümkün olduğunca temiz tutmak gerektiğini önermektedir. Sert yüzeylere dezenfektan püskürt ya da onları ıslak mendille sil. Yumuşak yüzeylere mümkün olan her an uygun bir dezenfektan sprey sık.

   • Mesela tezgâhlara, korkuluklara ve kapı kollarına Lysol sprey püskürt. Alternatif olarak, bu sert yüzeyleri temizlemek için Lysol dezenfektan ıslak mendillerden kullan.
   • Lysol ayrıca yumuşak yüzeylerde de etkilidir.
   • Sirke ya da benzeri "doğal" temizleyiciler kullanma. Sirkenin koronavirüse karşı etkili olduğu konusunda iyi bir kanıt yok. "Doğal" temizlik ürünlerinde çeşitli farklı içerikler bulunabilir ve bunlar virüslere karşı etkili olmak üzere hazırlanmamıştır.
9. 
   9
   Hakla açık yerlerde bezden yapılmış bir yüz kapatıcı tak. Bunlar dışarıya verdiğin nefesi filtreler ve virüsü başkalarına bulaştırma riskini azaltır. Ağzını ve burnunu kapatmak, 1,8 m fiziksel mesafeyi korumak zor ya da imkansızsa özellikle önemlidir. Tekrar kullanmadan önce bez yüz kapatıcıyı yıkadığından emin ol.

   • Diğer yandan, sınırlı tedarik nedeniyle solunum maskelerini (N95 gibi) tıp çalışanlarına bırakmaya çalış.

   İpucu: Normalden daha pahalı görünen yüz kapatıcıları ya da maskelerini asla satın alma. Bu, yasal olmayan bir fahiş fiyat uygulamasıdır. Bu nedenle bu tür malzemeleri İnternet yerine mağazadan satın al.

   Reklam

Yöntem 2

Yöntem 2 / 4:

Acil Bir Duruma Karşı Evde Stok Yapmak

Makaleyi İndir

1. 
   1
   Kilerini ve derin dondurucunu 2 ila 4 hafta yetecek kadar yiyecekle doldur. Hastaysan ya da yaşadığın şehirde Koronavirüs salgını varsa evde kalman gerekecek. Markete gitmek ya da yemek sipariş etmek de imkânsız hâle gelecek. Kolay bozulmayan, uzun süre saklanabilen yiyecekleri satın alarak ve kilerinde depolayarak hazırlık yap. Ayrıca derin dondurucunu da ihtiyaç duyduğunda buzunu çözdürüp kullanabileceğin bozulabilir yiyeceklerle doldur.

   • Fazladan konserve yemek, ton balığı ve uzun raf ömrü olan paketli yiyecekler satın al.
   • Dondurulmuş yiyecekleri depola, ama aynı zamanda et, ekmek gibi bozulabilen ve buzu çözdürülüp tüketilebilen yiyecekleri de derin dondurucuda sakla.
   • Bir süre markete gidemeyebileceğin için süt içmek istersen saklamak üzere uzun ömürlü süt bulundur.
   • Salgın süresince sağlıklı yemek yapmayı bırakman gerekmez! Taze ürünler dondurulup sonrasında pişmiş yemeklere ilave edilebilir ya da katkı maddesi içeriği az olan konserve ya da dondurulmuş sebzeleri tercih edebilirsin. Kilerini sağlıklı tahıllar ve diğer akıllı yiyecek seçenekleriyle doldurmak yardımcı olabilir.

   Bunu Biliyor Muydun? Yaşadığın şehirde Koronavirüs salgını varsa Sağlık Bakanlığı herkesin evde kalmasını ve diğer insanlarla aynı ortamda olmamasını önerecektir. Buna fiziksel mesafe uygulama denir ve bu, hastalığın yayılmasını önlemeye yardımcı olur.
2. 
   2
   Tuvalet kâğıdı, sabun ve deterjan gibi temel ihtiyaç malzemelerini fazladan satın al. Evde biri hastaysa ya da yaşadığın şehirde salgın varsa haftalarca evde kalman gerekebilir. Bunun gerçekleşmesi durumunda, evde düzenli olarak kullandığın malzemeleri satın al ki kısa zamanda hiçbir şey tükenmesin. Hazırlıklı olmak için mümkünse bir aylık ihtiyaçlarını satın al. Satın alabileceğin bazı ürünler şunlardır:

   • Mendil - öksürüğü, hapşırığı kapatmaya ve burnunu sümkürmeye yetecek kadar
   • Bulaşık deterjanı
   • El sabunu
   • Kâğıt havlu
   • Tuvalet kâğıdı
   • Çamaşır deterjanı
   • Temizlik ürünleri
   • Hijyenik ped ya da tampon
   • Kişisel bakım ürünleri
   • Bebek bezi
   • Evcil hayvan malzemeleri

   İpucu: İhtiyacından fazlasını depolamaktan kaçın. Yalnızca yaklaşık iki haftalık ihtiyaçlarını al. Yaşadığın yerdeki diğer insanların da temiz kalmak için yeterli malzemeye sahip olması ve ihtiyaç hâlinde kendilerini izole etmesi gerekeceğini unutma.
3. 
   3
   Solunum yolu enfeksiyonu için kullanılan, reçetesiz satılan ilaçlardan al. Virüsün kendisi için bir tedavi yöntemi olmasa da solunum yolu enfeksiyonunun bilinen belirtilerini tedavi edebilirsin. Hasta olma ihtimaline karşı burun tıkanıklığı giderici (dekonjestan) ilaçlardan, Tylenol gibi asetaminofen etken maddeli ilaçlardan, Advil gibi ibuprofen etken maddeli ve Aleve gibi naproksen etken maddeli steroid yapıda olmayan iltihap önleyici ilaçlardan (NSAID’lerden) birer paket satın al. Ayrıca öksürüğü kontrol etmeye yardımcı olması için öksürük pastili ya da öksürük ilacı da satın alabilirsin.

   • Ev halkı kalabalıksa birden fazla kişinin hastalanması ihtimaline karşı fazladan birkaç kutu ilaç daha satın alman gerekebilir. Doktoruna kaç kutu alman gerektiğini sor.
4. 
   4
   En az 30 gün boyunca alman gereken ilacı temin ettiğinden emin ol. Günlük olarak ilaç alıyorsan Koronavirüs tehdidi geçene kadar evde fazladan ilaç bulundurma konusunda doktoruna ya da eczacına danış. Yaşadığın şehirde salgın varsa ya da hastaysan ilaçlar bittiğinde yenilerini alman mümkün olmayabilir. İşi sağlama almak için 30 gün yetecek kadar ilacı elinde bulundurmaya çalış.

   • İlaçların bir kısmını yenilemek için her hafta ya da iki haftada bir eczacıya uğraman gerekebilir. Bu şekilde daima 30 günlük ilacını temin edebilirsin.
   • Doktorunun ve eczacının ihtiyaçlarınla ilgili önerilerini öğrenmek için seçeneklerin hakkında onlarla konuş.
   Reklam

Yöntem 3

Yöntem 3 / 4:

Okulların ve İş Yerlerinin Kapanmasına Karşı Plan Yapmak

Makaleyi İndir

1. 
   1
   Okulların ve gündüz bakımevlerinin kapanmak zorunda olması ihtimaline karşı çocuk bakımını planla. Koronavirüs vakası yaşadığın şehirde görüldüyse okulların ve gündüz bakımevlerinin kapanması ya da erkenden tatil dönemine girmesi muhtemeldir. Çalışan bir ebeveynsen çocuk bakımına ihtiyaç duyacağın için oldukça stresli bir durum olabilir. Çocuk bakım seçeneklerini öğren. Hazırlıklı olmak için önceden ayarlamalar yapmaya çalış.

   • Örneğin, okullar ve gündüz bakımevleri kapanırsa bir akrabandan çocuklarına bakmasını rica edebilirsin. Alternatif olarak da mümkünse evden çalışma ya da izin kullanma konusunda patronunla konuşabilirsin.
   • Çocukların her zamankinden fazla televizyon izleyebilir ya da bilgisayar kullanabilirler. Yeni bir rutin ayarlayabilir ve izleyecek doğru program ve filmleri bulmada çocuklarına yardımcı olabilirsin.
2. 
   2
   Olası evden çalışma seçenekleriyle ilgili patronunla konuş. Endişelenmene gerek olmasa da yaşadığın şehirde Koronavirüs salgını varsa işe gidemeyebilirsin. Virüsün yayılmasını durdurmak için muhtemelen iş yerleri kapanacak ve diğer organizasyonlar iptal olacaktır. Buna hazır olmanı sağlaması için salgın durumunda uzaktan çalışabilir misin diye patronuna sor. Yürütebileceğin görevler, mesuliyetini nasıl sağlayacağın ve çalışabileceğin saatler hakkında konuş.

   • “Birçok şirketin Koronavirüs nedeniyle çalışanlara evden çalışma hakkı verdiğini gördüm. Burada bir salgın olması durumunda uzaktan çalışabileceğimi umuyorum. Bu konu hakkında konuşabilir miyiz?” gibi bir şey söyleyebilirsin.
   • Evden çalışma seçeneği herkes için geçerli olmayacaktır. Ancak iş yerindeki görevlerinin hepsini ya da bir kısmını evden yapabiliyorsan bu alternatife hazırlıklı olmakta sakınca yok.
3. 
   3
   Gelir kaybı yaşarsan yaşadığın bölgedeki yardım kuruluşlarını araştır. Evden çalışma imkânın olmadığı takdirde ailene nasıl destek olacağın konusunda oldukça kaygılı olabilirsin. Neyse ki yardım alabileceğin kuruluşlar mevcut. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve belediyelerin sosyal hizmetler müdürlükleri mali ihtiyaçların konusunda sana destek sağlayabilir ve yerel gıda bankaları da mutfağını doldurmana yardımcı olabilir. Yaşadığın şehirde yardım alabileceğin yerlerin bir listesini yap.

   • Yerel dini kuruluşlar da ihtiyaç sahibi insanlara yardım sağlayabilir.
   • Endişelenmemeye çalış. Herkes bu deneyimin birlikte üstesinden gelecek ve insanlar da ihtiyaç sahiplerine yardım etmek için bir araya gelecektir.
   Reklam

Yöntem 4

Yöntem 4 / 4:

Sakin Kalarak Gelişmelerden Haberdar Olmak

Makaleyi İndir

1. 
   1
   Koronavirüs’le ilgili güncel haberleri günde bir kez kontrol et. Sağlık Bakanlığı her gün hem kendi güncellemelerini hem de Dünya Sağlık Örgütü'nün güncellemelerini yayınlıyor ve kendini koruyabilmen için bunlardan haberdar olman önemli. Ancak Koronavirüs’le ilgili korkuların zihnini ele geçirmesine de izin verme. Sürekli güncellemelere bakmak yerine günde bir kez haberleri oku.

   • Dünya Sağlık Örgütü’nün durum güncellemelerini Sağlık Bakanlığı'nın şu sayfasından kontrol edebilirsin: https://www.seyahatsagligi.gov.tr/Site/KoronaVirusDurumRaporlari
   • Unutma; muhtemelen virüsle ilgili endişelenmene gerek olmayacak. Bu yüzden sakin kalmaya çalışmak için elinden geleni yap.

   İpucu: İnsanlar korktuğu için İnternet’te yalan yanlış haberler dolanıyor. Gereksiz panik yapmaktan kaçınmak için haberleri güvenilir kaynaklardan al. Ayrıca okuduğun her şeyi Sağlık Bakanlığı'nın İnternet sitesinden kontrol ederek teyit et.
2. 
   2
   İçinin rahat olması için olası bir Koronavirüs salgınına karşı aile planını hazırla. Ailenin hastalanmasından endişeleniyor olabilirsin. Ayrıca virüsle ilgili sorular soran çocukların da olabilir. Hepinizin hazır ve kontrol altında hissetmesi için virüsün yayılma durumuna karşı planlarınızı tartıştığınız bir aile toplantısı yap. Tartışabileceğin bazı konular şunlardır:

   • Yeterince yiyecek ve erzak olacağına dair her bir aile üyesine güven ver.
   • Çocuklarına iyi bakılacaklarını anlat.
   • Salgın durumunda evde zaman geçirme konusundaki fikirleri tartışmaya aç.
   • Tüm aile üyeleriyle bir acil iletişim listesi paylaş.
   • Birinin hasta olması durumuna karşı evde bir hasta odası düzenle.
3. 
   3
   Bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olması için sağlıklı yaşam tarzı tercihleri yap. Koronavirüs ilaçla tedavi edilemez; bu yüzden güçlü bir bağışıklık sistemi en iyi savunma mekanizman olacaktır. Neyse ki sağlıklı bir yaşam tarzı ile bağışıklık sistemini güçlendirebilirsin. Sana özel ihtiyaçların ne olduğunu öğrenmek için doktorunun önerilerini dinle. Şunları deneyebilirsin:

   • Her öğünde taze sebze ve meyve ye.
   • Haftada 5 gün, günde 30 dakika spor yap.
   • Doktorun onay verirse multivitamin al.
   • Geceleri 7 ila 9 saat uyu.
   • Stresten kurtul.
   • Sigara içme.
   • Hâlâ olmadıysan grip aşısı ol.
4. 
   4
   Belirtilerin olduğundan endişeleniyorsan doktorunla görüş. Muhtemelen Koronavirüs kapmamışsındır, ama yine de belirtilerini ciddiye almak önemlidir. Ateş, öksürük ve nefes alma sorunları gibi belirtilerin varsa Koronavirüs kapıp kapmadığını anlamak için doktorunla iletişime geç. Bu arada, mikroplarının yayılmasını kısıtlamak için evde kal. Doktorun olası bir teşhisi doğrulamak için sana Koronavirüs testi yapabilir.

   • Koronavirüs kapmış olabileceğini hastane personeline bildirmeden önce kliniğe gitme. Muhtemelen seni diğer hastalardan ayrı bir odada yalnız tutacaklar. Alternatif olarak evde ya da aracında kalmanı da önerebilirler.
   • Koronavirüs kapmışsan kendi kendini evde tedavi edebilirsin. Doktorun komplikasyon riskin olduğunu düşünüyorsa bakımını denetlemek isteyebilir.
5. 
   5
   Seyahate çıkmadan önce yolculuk uyarılarını kontrol et ve gerekli olmayan yolculuklardan kaçın. Uzmanlar virüsün yayılmasını önlemek için gerekli olmayan yolculuklardan kaçınılmasını istiyor. Seyahat etmek zorundaysan güvende kalmak için seyahate çıkmadan önce Sağlık Bakanlığı'nın seyahat uyarılarını kontrol etmek çok iyi olur.

   • Özellikle yüksek risk grubundaki kişlerin seyahatten kaçınmaları önemlidir. Mevcut sağlık sorunları bulunan yaşlılar ya da bağışıklık yetersizliği olanlar enfeksiyon riskini azaltmak için gerekli olmayan tüm seyahatlerden kaçınmalıdır.
   • Endişelerin varsa seyahatini iptal edebilir ve paranın bir kısmını ya da hepsini geri alabilirsin. Seçeneklerini görmek adına seyahat planların için rezervasyon yaptırdığın şirketle görüş.
   Reklam

İpuçları

• Panik olmamaya çalış. Olası bir salgınla karşı karşıya kalmak korkutucu olabilir, ama muhtemelen endişelenmen gerekmeyecek.
• Herkese kibar bir şekilde davranmayı unutma. Birisi sırf Asyalı diye onda Koronavirüs varmış gibi düşünme. Virüsün 200'de fazla ülkeye yayıldığını, yani birbirinden farklı halkları etkilediğini unutma. Ayrıca öksüren herkeste Koronavirüs olduğunu da zannetme.
• Salgın süresince fazladan stokladığın ihtiyaç malzemelerin varsa bunların fazlasını her zaman ihtiyaç sahiplerine bağışlayabilirsin.
• Bu fiziksel mesafe, sosyal mesafe değil. Arkadaşların ve ailenle FaceTime ve Zoom gibi sanal araçlar yoluyla iletişimde kal.

Reklam

Uyarılar

• Hasta olabileceğini düşünüyorsan doktora gitmek dışında evden ayrılma. Hastalığı bulaştırabilirsin ki başkalarını korumak önemlidir.
• Asla diğerlerinin üzerine öksürme ya da enfeksiyon kontrol protokollerini çiğneme. Bu davranış sadece COVID-19'u yaymana neden olmakla kalmayıp, para cezası almana hatta hapse girmene neden olabilir.
• 65 yaş ve üzerindeysen ve altta yatan tıbbi durumların varsa mümkün olduğunca yaşadığın alanda kalmaya çalış.

Reklam