Kitap Özeti Nasıl Yazılır?

Bir kitabın özetini yazmak, okuduğunu anlaman için harika bir yoldur. Özet, ihtiyacın olduğunda kitabın ana fikirlerini hatırlamak için kullanabileceğin hızlı bir referans da sağlar. İyi bir özet yazmak için, kitabı önemli fikirler, olay örgüsündeki ters köşeler ve ana karakterler hakkında notlar alarak oku. Daha sonra notlarını kullanarak harika özetini taslak hâline getirebilir, ardından yeniden okuyabilirsin.

Yöntem 1

Yöntem 1 / 3:

Notlar Almak

Makaleyi İndir

1
Metni okurken açıklamalar ekle. Okurken açıklamalar eklemek, özeti yazarken önemli bölümleri kolayca bulmana yardımcı olacaktır. Kafa karıştırıcı, önemli, şaşırtıcı veya ilginç olan her şeyi daire içine al, vurgula veya not et. Tekrarları, tutarsızlıkları ve bölümler arasındaki bağlantıları da işaretleyebilirsin.
- Kitap sana aitse bölümleri vurgulamaktan ve içine bir şeyler yazmaktan çekinme. Kitap sana ait değilse bölümleri işaretlemek için yazı yazmak yerine yapışkan notlar kullan.
2
Okurken notlar yaz. Okurken yanında bir not defteri bulundur ki düşüncelerini not alabilesin. Okurken not almak, her şeyi doğru bir şekilde kaydetmene olanak tanır. Bu, ayrıntıları daha sonra geri dönüp kontrol etmeye çalışmana kıyasla daha az iş yükü yaratacaktır.^{[1]XKaynağı araştır}
- Notlar için yanında birkaç farklı kâğıt bulundurmak iyi bir fikir olabilir. Biri genel izlenimler ve o an aklına gelen düşünceler için kullanılabilir, biri karakterler ve olayların listeleri ve bir diğeri de kitabın ana temalarını ve fikirlerini kaydetmek için kullanılabilir.
- Bilmediğin kelimeleri kaydetmek için de notlar alabilirsin. İlerledikçe bunların anlamlarına bakmak için bir sözlük kullan, ardından anlamlarını yaz.
3
Ana karakterlerin bir listesini tut. Ana karakterlerin adlarını ve kişiliklerinin veya temel özelliklerinin kısa bir tanımını yaz. Her bir ana karakterin istek ve hedefleri hakkında bir veya iki satır ekle. Karakterlerin kitabın ana temalarını nasıl tasvir ettiğini düşünmek için bu notları kullan.
- Özellikle kronoloji karmaşık veya kafa karıştırıcıysa kitapta meydana gelen önemli olayların zaman çizelgesini de oluşturabilirsin. Hikâye farklı olay örgüleri arasında gidip geliyorsa birden fazla zaman çizelgesi tut.
4
Kitabı bölümlere ayır. Bunalmamak için kitabı üç bölüm hâlinde düşün. Hikâyenin bir girişi, gelişmesi ve sonucu olacaktır. Notlarını bu bölümlere göre düzenle.
- Giriş, ana karakterleri tanıtmaya ve hikâye ortamını yaratmaya odaklanır.
- Gelişme, ister iyi ile kötü arasındaki bir çatışma ister bir cinayet gizemi olsun, kitabın ana "problemini" ortaya döker.
- Sonuç, kitabın ana problemini çözüme kavuşturur.
Her bölümün belirli bir teması ve amacı olmalıdır. Yazarın her bölümde en çok neye zaman harcadığını düşün. Bölümlerin birbirleriyle arasındaki ilişkiyi de dikkate aldığından emin ol.
6
Kitabın anahtar fikrini belirle. Okurken kitabın vermeye çalıştığı dersi düşün. Hangi temanın tekrar tekrar ortaya çıktığına dikkat et. Bu, karakterlerin sürekli bahsettiği bir şey ya da insanlardaki, art arda soruna neden neden olan ölümcül bir kusur olabilir.
- Mesela yazar, okurlara gururun insanları kötü kararlar almaya yönelttiğini anlatmak isteyebilir. Bunu göstermek için, ana karakter gururlu ve kibirli olduğu için kendisini sürekli boyundan büyük işlerin içinde bulur.
- Kurgusal olmayan bir kitap okuyorsan ana fikir tarih veya toplum hakkında bir şey olabilir. Belki yazar okurlara hazır yiyeceklerin sağlıksız olduğunu göstermek istiyordur ve kitap bu fikri kanıtlamak için pek çok örnek sunuyordur.
Reklam

Yöntem 2

Yöntem 2 / 3:

Taslak Oluşturmak ve Düzenlemek

Makaleyi İndir

1
Özetin için uzunluk gereksinimleri olup olmadığını kontrol et. Özetini bir okul ödevi için yazıyorsan muhtemelen bir asgari ve azami sınır vardır. Özetini mümkün olduğunca bu sınıra yakın hazırla. Özetin çok kısa olması kitabı okumamışsın gibi görünmesine neden olur, çok uzun olması da tam olarak bir özet yazmadığın anlamına gelebilir.^{[2]XKaynağı araştır}
- Mesela koyulan kelime sınırı 200 ise 190 ila 200 kelime yaz.
- Şahsi kullanımın için bir özet yazıyor olsan bile özeti kısa tutmaya çalış. 500 kelimenin altında bir özete sahip olmak hızlı ve kolay bir referans yaratmanı sağlar.
2
Özeti kronolojik sırayla yaz. Özetler olayları meydana geldikleri sırayla sunar. Kitabın bir bölümünden diğerine atlamaktan kaçın. Orijinal hikâyenin bütünlüğünü korumak için özete kitabın başından başlayıp sonunda bitir.
3
Hikâyenin ana fikirlerini ve karakterlerini tanımla. Kitabın başlığını ve yazarını tanıtarak başla, ardından kitapta neler olduğunu kısaca anlat. Bu sadece birkaç cümle tutmalıdır. Bunu giriş olarak düşün.
- Şöyle bir şey yazabilirsin: “JK Rowling'in Harry Potter ve Felsefe Taşı, büyücü olduğunu keşfeden genç, öksüz bir çocuğun hikâyesini anlatıyor. Harry, Hogwarts’taki ilk öğrencilik yılında, hem iyi hem kötü cadılar ve büyücülerle dolu bir Büyücülük Dünyası olduğunu öğrenir."
4
Kitabın bölümlerinin ana fikirlerini açıkla. Kitabın hikâyesinin gelişimini özetlemek için notlarını kullan. Her bölümde neler olduğunu, olayların birbirlerinin üzerine nasıl inşa edildiğini ve bu bölümün kitabın ana fikri açısından neden önemli olduğunu açıklayan birkaç cümle yaz.
- Özetin bu bölümü şöyle olabilir: “Kitabın ilk bölümü okura sihirbaz olmanın nasıl bir şey olduğunu anlatıyor. Okur bunun, bu dünyaya yabancı olan Harry için ne kadar şaşırtıcı olduğunu tecrübe ediyor. Hikâye ilerledikçe Hogwarts'ta karanlık bir şeyler olduğu anlaşılıyor ve Harry'nin ne olduğunu anlamak için yeni arkadaşları Ron ve Hermione'ye ihtiyacı oluyor. Kitabın sonu, Harry'nin arkadaşlığa ve annesinin sevgisine güvenmeden başaramayacağı bir dizi sınav ve zorluğa odaklanıyor."
5
Kitabın ana fikrini belirterek sonuca var. Özetini, kitabın verdiği dersi belirterek bitir. Hangi temanın tekrar tekrar ortaya çıktığını kendine hatırlatmak için notlarına tekrar bak. Bu ifade, özetin son cümlesi olmalıdır.
- Örneğin: “Rowling, hikâyesini kötülüğün üstesinden gelmek için yetenekli insanların bile arkadaşlığa ve sevgiye ihtiyacı olduğunu göstermek için kullanmıştır."
6
Özete fikrini ekleme. Özet, kitabın tarafsız bir açıklaması olmalıdır. Hikâyenin gerçeklerine odaklan. Kitabın sana hissettirdiklerini veya yazara katılıp katılmadığını yazma.
- Mesela "Voldemort'un kaçması çok kötü oldu çünkü o çok kötü biri ve yazar onun yakalandığından emin olmalıydı.” yerine "Hem Profesör Quirrell hem de Lord Voldemort, Felsefe Taşı'nı elde etmede başarısız olduktan sonra ortadan kaybolurlar.” yazabilirsin.
7
Hata var mı diye bakmak için tekrar oku. Her şeyi doğru yazdığından emin ol. Dil bilgisi hatalarını veya yanlış konmuş virgülleri bulmak için özeti yüksek sesle oku. Yazdığın kelime sayısını iki kez kontrol et.^{[3]XKaynağı araştır}
- Bağlamı hesaba katamayacağı ve gramer hatalarını yakalayamayacağı için yazım denetimine güvenme.
- Özetini bir kitap kulübü veya kendi kullanımın için yazıyor olabilirsin. Bu durumlarda düzenleme o kadar önemli olmasa da özetinin anlamlı olmasını istersin. Açıkça yazıldığından emin olmak için hızlıca tekrar oku.
Özet özellikle okul içinse bir arkadaşının veya ailenden birinin çalışmanı okumasını sağlamak harika bir fikirdir. Senin gözünden kaçan hataları yakalarlar. Bir okul arkadaşından, birbirinize yardımcı olmanız için özetleri değiş tokuş etmeyi isteyebilirsin!
Reklam

Yöntem 3

Yöntem 3 / 3:

Dikkatlice Okumak

Makaleyi İndir

1
Dikkatin dağılmadan okumak için sessiz bir yer bul. TV'den uzakta bir yer seç. Telefonunu sessize al ve seni cezbetmesin diye bir kenara koy. Sadece kitaba odaklan ve kitap okuyarak geçireceğin zamanın tadını çıkar.
- Okurken gözlerini yormamak için bir lambanın veya pencerenin yakınında olduğundan da emin olmalısın.
Bunalmamak için 20 dakikalık seanslar hâlinde okuma yap. Kitabı çok beğendiysen bir seferde bir veya iki saat okuyabilirsin. Bu, kitabı yavaşça sindirmeni sağlar. 
3
Bir son teslim tarihi varsa yeterince zaman ayır. Kitabı okumaya ve tek seferde özeti yazmaya çalışarak bütün gece ayakta kalmak istemezsin. Kısa kitaplar için en az iki hafta, uzun kitaplar için yaklaşık bir ay ayırmayı planla. Okumak için her gün biraz zaman ayır.
- Özet bir okul ödevi veya kitap kulübü içinse kitap verilir verilmez okumaya başla. Öğretmenin veya grup liderin kitabı bitirmek ve özeti strese girmeden yazmak için tam olarak kaç haftaya ihtiyacın olacağını muhtemelen hesaplamıştır.
4
Önemli bölümleri yeniden oku. Önemli bölümlerin fark edilmesi kolay olacaktır. Bir ana karakterin büyük bir farkındalık yaşadığını veya olay örgüsünde ani bir ters köşe olduğunu fark edersen kitaptaki bu paragrafları yeniden oku.^{[4]XKaynağı araştır}
- Bu bölümler genellikle betimlemeye odaklanmaz. Bunun yerine hikâyedeki bir dönüm noktasını, trajik bir olayı veya bir çatışmanın çözümünü ele alır.
Ana karakterler, eylemleri, hataları ve duyguları sana kitabın kilit noktalarını anlatanlar olacaktır. Özellikle ana karakterler ortaya çıktıklarında dikkatlice oku.^{[5]XKaynağı araştır}
Bir özet yazarken yan karakterler, açıklamalar veya küçük olay örgüsü noktaları hakkında ayrıntı eklemene gerek yok. Bu bölümlerini her hâlükârda okumalı ve bunlara dikkat etmelisin ancak genelde bunların özette önemli bir rolü olmaz.
Reklam