Kişisel Biyografi Nasıl Yazılır?

Kişisel biyografi, insanlara kim olduğunu ve ne yaptığını anlatmanın harika bir yoludur. Biyografin ister üniversite başvurusu için olsun, ister profesyonel bir internet sitesi ya da sosyal medya hesabı için, doğru mesajı vermek için zaman ayır ve ne yazdığına dikkat et.

Yöntem 1

Yöntem 1 / 3:

Profesyonel Biyografi Yazmak

Makaleyi İndir

1
Amacını ve hedef kitleni belirle. Yazmaya başlamadan önce, kim için yazdığını bilmen gerekir. Biyografin, kendini seyircine ilk tanıttığın yerdir. Biyografin kim olduğunu ve ne yaptığını hızlı ve etkili bir şekilde anlatmalı.^{[1]XKaynağı araştır}
- Kişisel bir internet sayfası için yazacağın biyografi, üniversite başvurusu için yazacağından çok farklı olabilir. Üslubunu ayarlayarak biyografini amacına uygun biçimde resmi, komik, profesyonel ya da kişisel hale getirebilirsin.
2
Hedef kitlene yönelik yazılan örneklere bak. Hedef kitlenin biyografinden ne bekleyeceğini anlamanın en iyi yollarından biri, alanında yazılmış diğer biyografilere bakmaktır. Örneğin, kişisel Web siten için, kendini ve yeteneklerini satmak amacıyla profesyonel bir biyografi yazıyorsan aynı sektördeki başkalarının yaptığı internet sitelerine bak. Kendilerini nasıl sunduklarını gör ve neyi iyi yaptıklarını düşün.
- Profesyonel internet siteleri, Twitter hesapları ve LinkedIn sayfaları, profesyonel biyografi aramak için iyi yerlerdir.
3
Bilgiyi kısıtla. Burada acımasız ol. En ilginç anekdotlar bile biyografiye uygun olmayabilir. Örneğin, bir yazarın kitap gömleğindeki biyografisi onun geçmişteki yazarlık başarılarından bahsederken bir sporcunun takım internet sitesindeki biyografisi çoğunlukla boyundan ve kilosundan bahseder. Konu dışı birkaç detay eklemekte çoğu zaman sorun olmasa da bunlar biyografinin büyük kısmını oluşturmamalı.
- Burada itibarının önemli olduğunu unutma. Hafta sonları arkadaşlarınla o bar senin bu bar benim gezmeyi seviyor olabilirsin ama iş bulmaya yönelik bir biyografide bunun reklamını yapmak pek akıllıca olmaz. Koyduğun detayların alakalı ve bilgilendirici olmasına dikkat et.
4
Biyografini üçüncü tekil şahısta yaz. Yazarken üçüncü tekil şahıs kullanman, biyografini daha nesnel –sanki başkası tarafından yazılmış gibi– gösterecektir; bu da resmi bir ortamda faydalı olabilir. Uzmanlar, profesyonel biyografilerin daima üçüncü tekil şahısta yazılmasını tavsiye ediyorlar.
- Örneğin, biyografine, “Boston’da grafik tasarımcısıyım,” yerine, “Joann Smith, Boston’da grafik tasarımcısıdır,” gibi bir cümleyle başla.
5
İsminle başla. Bu, yazacağın ilk şey olmalı. Biyografini okuyan insanların senin hakkında hiçbir şey bilmediklerini farz et. Tercih ettiğin tam ismini ver ama lakaplardan kaçın.
- Örneğin: Dan Keller
6
Ününün gerekçesini açıkla. Neyinle biliniyorsun? Ne iş yapıyorsun? Ne kadar deneyimin ya da uzmanlığın var? Bunu sona bırakma ya da okuyucularının tahmin etmesini bekleme. Tahmin etmezler ve en baştan söylemezsen ilgilerini çabucak kaybederler. Bunu birinci ya da ikinci cümlede açıkça ifade etmelisin. Genellikle en kolayı bunu isminle birleştirmektir.
- Dan Keller, Boulder Times’ta köşe yazarıdır.
7
Eğer mümkünse en önemli başarılarından söz et. Konuyla alakalı başarıların ya da kazandığın ödüller varsa onları da işin içine kat. Fakat bu kısım biraz hassas ve her durumda geçerli olmayabilir. Biyografinin özgeçmiş olmadığını unutma. Başarılarını listelemekle kalmayıp açıkla. Unutma ki sen anlatmadığın sürece hedef kitlen bu başarıların ne olduğunu bilmeyebilir.
- Dan Keller, Boulder Times’ta köşe yazarıdır. 2011’deki “All that and more” adlı yazı dizisiyle, Boulder’ın prestijli “Yeni Yazar” inovasyon ödülüne layık görüldü
8
Kişisel ve insanca detayları işin içine kat. Bu, okurların ilgisini uyandırmanın güzel bir yolu. Bunu yaparak kişiliğini anlatmak için de fırsat bulursun. Ancak, zayıf yönlerini öne çıkartmaktan kaçın, kişisel detaylara çok fazla girme ve seni ya da hedef kitleni utandırabilecek ayrıntıları dâhil etme. İdeal olarak bu kişisel detaylar, hedef kitlenle karşılaşırsan sohbeti başlatmaya yarar.^{[2]XKaynağı araştır}
- Dan Keller, Boulder Times’ta köşe yazarıdır. 2011’deki “All that and More” adlı yazı dizisiyle, Boulder’ın prestijli “Yeni Yazar” inovasyon ödülüne layık görüldü. Bilgisayar ekranına mıhlanıp kalmadığında zamanını bahçe işleriyle uğraşarak, Fransızca öğrenerek ve Rockies’teki en kötü bilardo oyuncusu olmamak için canını dişine takarak geçiriyor.
9
Biyografini, üzerinde çalıştığın projeleri yazarak bitir. Örneğin, yazarlık yapıyorsan yazmakta olduğun kitabın başlığını belirt. Bu kısım bir iki cümleden ibaret olmalı.
- Dan Keller, Boulder Times’ta köşe yazarıdır. 2011’deki “All that and More” adlı yazı dizisiyle, Boulder’ın prestijli “Yeni Yazar” inovasyon ödülüne layık görüldü. Bilgisayar ekranına mıhlanıp kalmadığında zamanını bahçe işleriyle uğraşarak, Fransızca öğrenerek ve Rockies’teki en kötü bilardo oyuncusu olmamak için canını dişine takarak geçiriyor. Bugünlerde anılarını yazıyor.
10
İletişim bilgilerini yaz. Bu çoğunlukla son cümlede yapılır. Eğer internette yayınlanacaksa istenmeyen postaları önlemek için e-posta adresin konusunda dikkatli ol. Çoğu insan e-posta adreslerini internette şu şekilde yazıyor: greg (at) fizzlemail (doc) com. Yeterli yer varsa, Twitter profilin ya da Likedln sayfan gibi seninle iletişime geçmenin birkaç yolunu daha yaz.
- Dan Keller, Boulder Times’ta köşe yazarıdır. 2011’deki “All that and More” adlı yazı dizisiyle, Boulder’ın prestijli “Yeni Yazar” inovasyon ödülüne layık görüldü. Bilgisayar ekranına mıhlanıp kalmadığında zamanını bahçe işleriyle uğraşarak, Fransızca öğrenerek ve Rockies’teki en kötü bilardo oyuncusu olmamak için canını dişine takarak geçiriyor. Bugünlerde anılarını yazıyor. Ona dkeller (at) email (dot) com adresinden ya da @TheFakeDKeller Twitter sayfasından ulaşabilirsiniz.
İnternette yayınlanacak bir tanıtım yazısı için okuyucularını sıkmadan sadece hayatına ve kişiliğine dair biraz bilgi vermek yeterlidir. 500 sözcükten uzun bir profil yazmaktan kaçın.
12
Gözden geçirip düzelt. Bir defada kusursuz yazmak çok nadir olan bir şeydir. Kişisel biyografiler, kişinin yaşamından sadece bir kare gibi olduğu için, biyografini tekrar okuduğunda eksik bıraktığın bilgiler olduğunu fark edebilirsin.
- Bir arkadaşından biyografini okumasını ve sana geribildirimde bulunmasını isteyebilirsin. Bu önemli çünkü vermek istediğin bütün bilgilerin net bir şekilde ifade edilip edilmediğini sana söyleyebilir.
Arada bir biyografine bakıp güncelle. Biyografini güncel tutmak için arada sırada biraz çaba harcamak, biyografiye tekrar ihtiyaç olduğunda seni bir sürü iş yükünden kurtarır.
Reklam

Yöntem 2

Yöntem 2 / 3:

Üniversite Başvurusu için Biyografi Yazmak

Makaleyi İndir

1
Bir hikâye anlat. Yukarıda ana hatları verilen yapı, büyük ihtimalle çoğu üniversiteye başvuru için kullanılmaz. Basitliği sayesinde hızlı ve gösterişsiz biyografi yazarken işe yarasa da, üniversite başvurularında zaten tüm amaç kendini öne çıkarmak. Bunu yapmanın en iyi yolu da önemli bilgileri özetlemek değil de bir hikâye anlatarak yapıyı kişiselleştirmek. Bunun için seçebileceğin birçok yapı bulunuyor. Örneğin:
- Kronolojik: Bu yapı başta başlar, sonda biter. Yapıların en dolambaçsızıdır ve özellikle de A’dan B’ye, B’den C’ye alışılmadık ya da etkileyici biçimde giden, ilginç bir hayatın varsa çok başarılıdır (örneğin imkânsızlıklardan gelip başarılı olduysan).
- Dairesel: Bu yapı çok kritik bir noktada ya da zirvede başlar (D), geri döner (A), sonra seni o ana taşıyan tüm olayları açıklayarak (B ve C) okuru başladığı noktaya döndürür. Bu, gerilim uyandırmak için iyidir. Özellikle de D olayı, okurun biraz oyalanmaya itiraz etmeyeceği kadar tuhaf ya da inanılmazsa.
- Odaklı: Bu yapı kritik bir olaya (örneğin C) odaklanır ve sembolik olarak, daha büyük bir hikâye anlatır. Okuru hazırlamak için bazı küçük, çevre detaylardan (A, D) faydalanabilir ama asıl olay, zaten kendi başına ayakta duracak kadar önemlidir.
2
Kendini odak noktasında tut. Üniversiteler, kendileri için uygun olup olmadığını anlamak için yaşam öykünü duymak ister. Okula ne kadar uygun olduğunu anlatırken sakın kendini kaptırıp okulu da tarif etme.
- Yanlış: "dünyanın en önde gelen araştırma bazlı tıp okullarından biri ve bu da hayat boyu düşlediğim şey, yani doktor olmak için gereken donanımı bana sağlayacak."
  
  Başvurduğun okul kendi programlarının, imkânlarının nasıl olduğunu zaten biliyor, o yüzden okurun zamanını hiç boşa harcama. Dahası, kendini küçültüp okulu översen oraya layık olmadığın izlenimi oluşturursun.
- Doğru: "Beş yaşımdayken bir travma cerrahının ağabeyimin hayatını kurtarmasını izlemek bende asla unutamayacağım bir iz bıraktı. O gün bugündür hayatımı tıbba adamayı aklıma koydum. Ağabeyimin şansı, cerrahın ülkenin en iyi okullarından birinden mezun olmasıydı. Aynısını yaparak, Dr. Heller bizim için ne ifade ediyorsa gelecekte bir gün ben de bir başka aile için öyle olmayı umuyorum."
  
  Anlatıcının bu betimlemesi doğrudan konuyla ilgili, kişisel ve akılda kalıcı. UCSF’yi belli belirsiz övse de yağcılık yapmıyor.
3
Komitenin duymak istediğini düşündüğün şeyi söyleme. Bunu güzelce yapmayı başarsan bile (ki gerçekleri söylemezken bu zordur) aynı stratejiyi kullanan yüzlerce, binlerce öğrenciden biri gibi görüneceksin. Onun yerine, gerçeklerden, senin için önemli olanlardan söz et. Hayatın dünyanın en ilginç hayatı değil mi? Bırak, öyle olsun. Ne yaparsan yap kendi sıkletinin üstündekilerle dövüşme. Gösterişsiz bir öykü daha etkileyici olsun diye ne kadar allayıp pullasan da aptalca görünür. Özellikle de başvuru yapan bazı adayların anlatacağı gerçekten destansı öykülerle kıyaslanınca.
- Yanlış: "Muhteşem Gatsby'yi okumak, çağdaş Amerika’da yaşamakla ilgili tüm peşin hükümlerimi baştan düşünmeme yol açan bir dönüm noktasıydı. Bu ödev sayesinde, artık Amerikan Araştırmaları okumak istediğimi biliyorum."
- Doğru: "Ailemin bu ülkeyle bağları çok ilginç sayılmaz. Bizler Mayflower gemisiyle gelenlerden, Ellis Adası’nda soyadı değiştirilenlerden ya da yabancı bir diktatörlüğün elinden kaçıp buraya sığınanlardan değiliz. Tek yaptığımız Orta Batı’da dört eyalete yerleşmek ve yüz yıldan uzun süredir mutlu mesut yaşamak. Bu kadar basit bir şeyin büyüsü beni etkiledi. O yüzden de Amerikan Araştırmaları’nda okumayı seçtim."
4
Akıllı görünmek için kendini kasma. Sınav sonuçları bu iş için var. Yazdıklarında argoya kaçmaman ya da aşırı basitleştirmemen gerekiyor. İçerik kendi ayakları üstünde durmalı. Durum buyken sözlüğün kıyısında köşesinde kalmış sözcüklere takılmak sadece dikkat dağıtır. Dahası, kabul komiteleri her yıl sayısını tahmin bile edemeyeceğin kadar başvuru okuyor ve son istedikleri şey, alakasız yerlere tumturaklı sözcükler sıkıştıran bir kişiyi daha duymak.^{[3]XKaynağı araştır}
- Yanlış: "Gayet minimalist bir çevrede yetiştirildiğim için gayretkeşliği ve kanaatkârlığı el üstünde tutmaya devam ediyorum."
  
  Dickens romanlarından fırlamış bir kontes ya da Jane Austen’ın komik karakterlerinden biri değilsen bu cümleler işe yaramaz. Hepsi de yapay duruyor.
- Doğru: "Yokluk içinde büyümek bana çok çalışmayı ve tutumlu olmayı öğretti."
  
  Etkili, doğrudan ve hiç ağdalı sözcük içermiyor.
5
Anlatma, göster. Biyografinin benzerleri arasından sıyrılması için yapabileceğin en önemli şeylerden biri bu. Birçok öğrenci şu tarz şeyler yazacak: “Bu deneyimden yararlı bir ders çıkardım” ya da “X konusunu daha iyi kavrar hale geldim.” Oysa somut detaylarla göstermek çok daha etkili.^{[4]XKaynağı araştır}
- Yanlış: "Kamp danışmanlığı deneyimim bana çok şey kattı."
  
  Bu cümle gerçekten ne öğrendiğine ilişkin hiçbir şey söylemiyor ve muhtemelen yüzlerce kişinin üniversite başvurusunda yer alıyordur.
- Doğru: "Kamp danışmanlığı sayesinde empatinin ve bağ kurmanın önemini çok daha iyi anladım. Artık küçük kız kardeşimin yaramazlık yaptığını gördüğümde, ona patronluk taslamadan, emir vermeden nasıl yardım edebileceğimi daha iyi biliyorum."
6
Etken eylem kullan. “Edilgen çatı” genellikle cümlelerin uzamasına ve anlamın belirsizleşmesine yol açar. Etken eylemler kullanırsan yazdıkların daha canlı, daha ilginç olur.
- Şu iki cümle arasındaki farkı düşün: “Pencere zombi tarafından kırıldı,” ve “Zombi pencereyi kırdı.” İlki resmi ve yapay. İkincisiyse açık seçik. Zombi pencereyi kırmış, tabanları yağlamak gerekiyor.
Reklam

Yöntem 3

Yöntem 3 / 3:

Kişisel Biyografi Yazmak

Makaleyi İndir

Kendini belli bir hedef kitleye tanıtmak için mi yazıyorsun yoksa biyografin tanımadığın kişiler için genel bir tanıtım mı? Facebook sayfana yazacağın biyografiyle bir Web sitesi için yazacağın biyografi arasında dağlar kadar fark olacaktır.
Twitter gibi bazı sosyal medya siteleri, biyografini belli sayıda sözcük ya da karakterle sınırlıyor. Bu alanı en büyük etkiyi yaratacak biçimde kullandığından emin ol.
Bu bilgi, hedef kitlene göre değişecek. Tümüyle kişisel bir biyografi yazarken hobilerini, kişisel inancını ve sloganlarını yazabilirsin. “Profesyonel” ile “tümüyle kişisel” arasında kalan biyografiler içinse kim olduğunu hissettiren ama başkalarını senden uzaklaştırmayan detaylar ver.
4
Adını, mesleğini ve başarılarını ekle. Profesyonel biyografin gibi, kişisel biyografin de kim olduğunu, ne yaptığını ve ne kadar iyi yaptığını okura açık seçik göstermeli. Ama bunu, profesyonel biyografindekinden daha az resmi bir dille yapabilirsin.
- Joann Smith aynı zamanda kendi kâğıt şirketinin sahibi ve yöneticisi olan bir örgü meraklısı. Kendisi 25 yıldan uzun süredir bu sektörde ve iş alanında inovasyon konulu birden çok ödül kazandı (ama hiçbiri örgü için değil). Bir hayli boş olan zamanını şarap, viski, bira ve yine şarap tadımıyla geçiriyor.
Bunlar aşırı kullanıldıkları için artık insanlara bir şey ifade etmeyen, gerçek bir anlam iletmeyecek kadar genel sözcükler: “Yenilikçi,” “uzman,” “yaratıcı,” vb. Bunları söylemekle kalma, somut kanıtlar göster.
6
Kendini ifade etmek için mizahtan faydalan. Kişisel biyografi, hedef kitlenle mizah aracılığıyla iletişim kurmak için harika bir yerdir. Böylece kendinle okur arasındaki buzları eritebilir, birkaç kısa sözcükle kim olduğunu onlara anlatabilirsin.
- Hillary Clinton’ın Twitter biyografisi, birçok bilgiyi mizahi dille veren çok kısa biyografilerin harika bir örneği: “Eş, anne, avukat, kadın ve çocuk hakları savunucusu, Arkansas Valisi’nin eşi, ABD Başkanı’nın eşi, ABD Senatörü, ABD Dışişleri Bakanı, yazar, köpek sahibi, saç ikonu, pantolon ceket takımı uzmanı, cam tavan çatlatıcı, vb…"^{[5]XKaynağı araştır}
Reklam

İpuçları

Süreç boyunca, hep ilk adımda belirlediğin amacı ve hedef kitleyi aklına getir. Bu sana yazarken yol gösterecektir.
Eğer internet için yazıyorsan değindiğin şeylerle, mesela üstünde çalıştığın projelerle ya da kişisel web günlüğünle ilgili bağlantılar ekle.

Reklam