Ciltteki Sıcak Su Yanığı Nasıl Tedavi Edilir?

Kaynar sudan kaynaklanan yanıklar, en yaygın ev kazalarındandır. Sıcak bir içecek, sıcak banyo suyu ya da ocakta kaynayan su, cilde kolayca dökülüp yakabilir. Bu, herkese ve her zaman olabilir. Durumu nasıl değerlendireceğini bilirsen ve ne tür bir yanığın olduğuna karar verirsen yaralanmayı nasıl hızlı bir şekilde tedavi edeceğini belirleyebilirsin.

Kısım 1

Kısım 1 / 3:

Durumu Değerlendirmek

Makaleyi İndir

1
Birinci derece yanık işaretlerini ara. Cildine sıcak su döküldükten sonra, ne tür bir yanığın olduğuna karar vermen gerek. Yanıklar, dereceyle sınıflandırılır ve derecenin yükselmesi, daha kötü bir yanık olduğu anlamına gelir. Birinci derece yanık, cildin üst katmanında meydana gelen yüzeysel bir yanıktır. Birinci derece yanıkta yaşayacağın belirtiler arasında şunlar vardır:^{[1]XKaynağı araştır}^{[2]XKaynağı araştır}
- Cildin üst katmanının zarar görmesi
- Acıyan, kuru ve kızarık deri
- Bastırdığın zaman derinin beyazlaşması
- Bunlar yara izi bırakmadan üç ila altı gün içinde iyileşir
2
İkinci derece yanığı belirle. Su daha sıcaksa ya da sıcak suya daha uzun süre maruz kaldıysan ikinci derece yanığın olabilir. Bu, yüzeysel kısmi kalınlıkta yanık olarak adlandırılır. Belirtileri arasında şunlar vardır:^{[3]XKaynağı araştır}^{[4]XKaynağı araştır}
- Cildin iki katmanının zarar görmesi ama bu hasarın ikinci katmanda sadece yüzeysel olması
- Yanan bölgede kızarıklık ve sızıntı
- Su toplanması
- Bastırınca etkilenen bölgenin beyazlaşması
- Hafifçe dokununca ve sıcaklık değişince oluşan ağrı
- Bunların iyileşmesi bir ila üç hafta sürer ve yara izi bırakabilir ya da rengi, cildin geri kalanından daha koyu ya da açık kalabilir.
3
Üçüncü derece yanığı tanı. Üçüncü derece yanık, su aşırı sıcaksa ya da sıcak suya daha uzun süre maruz kaldıysan meydana gelir. Bu derin kısmi kalınlıkta yanık olarak da adlandırılır. Üçüncü derece yanığın belirtileri arasında şunlar vardır:^{[5]XKaynağı araştır}^{[6]XKaynağı araştır}
- Cildin ilk iki katmanını etkileyen ama ikinci katmanı tümüyle aşmayan hasar
- Sert bastırınca yanık bölgesinde acı (ama yaralanma anında acı olmayabilir çünkü sinir ölümü ya da hasarı olabilir)
- Bastırınca cildin beyazlaşmaması
- Yanık bölgesinde oluşan su toplanmaları
- Cildin kömürleşmiş ve kayış gibi gözükmesi ya da soyulması
- Üçüncü derece yanık, hastaneye gitmeyi gerektirir ve vücudun %5’inden fazlasını kaplıyorsa çoğunlukla ameliyat ya da hastanede tedavi olmayı gerektirir.
4
Dördüncü derece yanığa karşı tetikte ol. Dördüncü derece yanık, başına gelebilecek en ciddi yanıktır. Bu, ciddi bir yanıktır ve hemen acil yardım gerektirir. Belirtiler arasında şunlar vardır:^{[7]XKaynağı araştır}^{[8]XKaynağı araştır}
- Cildin ilk iki katmanı tümüyle hasar görmüştür ve çoğu zaman alttaki yağ ve kas tabakası da hasarlıdır. Üçüncü ve dördüncü derece yanıklarda kemikler bile etkilenebilir.
- Acımaz
- Yanık bölgesinde renk değişimi (beyaz, gri ya da siyah)
- Yanık bölgesinde kuruluk
- Tedavi için ameliyat ve iyileşmek için hastanede kalmak gerekir
5
Majör yanık var mı diye bak. Yanığın derecesi ne olursa olsun, eklemleri ya da vücudunun çoğunu kapsıyorsa majör yanık olarak kabul edilir. Yaşamsal bulgularınla ilgili komplikasyonlar yaşıyorsan ya da yanık yüzünden normal aktivitelerini yapamıyorsan yanığın majör olduğu düşünülebilir.
- Bir uzuv, bir yetişkinin gövdesinin yaklaşık %10’una eşittir. Yetişkin birinin gövdesi, tüm vücudunun %20’sidir. Vücut yüzeyinin %20’sinden fazlası yanmışsa bu majör yanık sayılır.
- Toplam vücut alanının %5’i (kolun ön kısmı, bacağın yarısı vb.) tüm katmanlarıyla yandıysa, yani üçüncü veya dördüncü derece yanık varsa bu majör yanık sayılır.
- Bu tür yanıklara, üçüncü ve dördüncü derece yanıklarla aynı şekilde muamele et: Hemen acil servise git.^{[9]XGüvenliir KaynakUniversity of Rochester Medical CenterKaynağa git}
Reklam

Kısım 2

Kısım 2 / 3:

Minör Yanıkları Tedavi Etmek

Makaleyi İndir

1
Tıbbi tedavi gerektiren durumları belirle. Birinci ya da ikinci derece bir yanık, minör olmasına rağmen yine de bazı kriterleri karşılıyorsa tıbbi tedavi gerektirebilir. Yanıklar, bir ya da birkaç parmağının civarındaki dokuların etrafını sarıyorsa bir an önce tıbbi yardım almalısın. Bu, parmaklarına giden kan akışını kısıtlayabilir ve tedavi edilmezse aşırı durumlarda parmakların kesilmesine yol açabilir.^{[10]XKaynağı araştır}
- Yanık ister hafif olsun ister ciddi, yüzünü ya da boynunu, ellerinin büyük kısmını, kasıklarını, bacaklarını, ayaklarını, kalçalarını ve eklemlerinin üstünü kaplıyorsa tıbbi yardım alman gerekir.^{[11]XGüvenliir KaynakMayo ClinicKaynağa git}
2
Yanığı temizle. Minör bir yanıksa yarayla evde ilgilenebilirsin. İlk adım yanığı temizlemektir. Bunu yapmak için, yanığı kapatan giysileri çıkar ve yanık bölgeyi soğuk suya batır. Akan suya tutmak, cilde zarar verebilir ve yara izi kalma ya da hasarı arttırma ihtimalini yükseltir. Sıcak su kullanma çünkü yanığı tahriş edebilir.
- Yanığı yumuşak bir sabunla yıka.
- Hidrojen peroksit gibi bir dezenfektan kullanmaktan kaçın. Bunlar, iyileşmeyi yavaşlatabilir.
- Giysilerin cildine yapıştıysa kendi başına çıkarmaya çalışma. Yanığın muhtemelen düşündüğünden daha ciddi ve acil tıbbi tedavi alman gerekir.^{[12]XKaynağı araştır}^{[13]XKaynağı araştır} Giysiyi, yanığa yapışan kısmı dışında kes ve yanığın ve giysinin üstüne buz kesesi/bir şeye sarılmış buz koyup maksimum iki dakika beklet.
3
Yanığı serinlet. Yanığı yıkadıktan sonra, yanık bölgeyi soğuk suya sokup 15 ila 20 dakika beklet. Buz ya da akan su kullanma çünkü bu, daha fazla zarar verebilir. Sonra, bir el bezini soğuk suyla ıslatıp yanığına uygula ama ovuşturma. El bezini sadece yanık bölgenin üstüne ser.
- Bezi, musluk suyuyla ıslatıp soğuyana kadar buzdolabına koyarak hazırlayabilirsin.
- Yaranın üstüne tereyağı sürme. Yanığı serinletmeyecek ve aslında enfeksiyona neden olacaktır.^{[14]XKaynağı araştır}^{[15]XKaynağı araştır}^{[16]XKaynağı araştır}
4
Enfeksiyonu önle. Yanığın enfeksiyon kapmasını önlemeye yardımcı olmak için, serinlettikten sonra bakımını yapman gerek. Bacitracin ya da Bactroban gibi bir antibiyotikli merhemi temiz bir parmakla ya da pamukla sür. Yanık, açık bir yaraysa pamuk yerine yapışmayan gazlı bez kullan çünkü pamuğun lifleri, açık yaraya takılabilir. Sonra, yanık bölgesine yapışmayan, OctaCare gibi bir bandajla yanığı kapat. Bandajı günde bir ila iki kez değiştir ve merhemi yeniden sür.
- Oluşan su toplanmalarını patlatma.
- Cilt iyileşirken kaşınırsa kaşınmaktan kaçın, yoksa enfekte olur. Yanık deri, enfeksiyona karşı son derece hassastır.
- Kaşınmayı azaltmak için aloe vera, kakao yağı ve mineral yağı gibi kremler de sürebilirsin.
5
Acıyı tedavi et. Minör yanıkların büyük ihtimalle acıyacaktır. Yarayı kapatınca, yanık bölgesini kalp seviyenin üstüne kaldır. Bu, şişmeyi önleyecek ve acını azaltacaktır. Geçmeyen acıyı azaltmak için, asetaminofen (Tylenol) ya da ibuprofen (Advil) gibi reçetesiz satılan ağrı kesiciler al. Bu hapları, ağrı sürdüğü sürece talimattaki gibi günde birkaç kez al.
- Asetaminofen için tavsiye edilen doz, her dört ila altı saatte bir 650 miligram, günlük maksimum doz 3250 miligramdır.
- İbuprofen için tavsiye edilen doz, her altı saate bir 400 ila 800 miligram, günlük maksimum doz 3200 miligramdır.
- İlacın kabındaki doz tavsiyelerini mutlaka oku çünkü dozlar, farklı türlere ve markalara göre değişebilir.
Reklam

Kısım 3

Kısım 3 / 3:

Ciddi Bir Yanığı Tedavi Etmek

Makaleyi İndir

1
Acil servisi ara. Ciddi, yani üçüncü ya da dördüncü derece yanığın olduğunu düşünüyorsan hemen yardım çağırmalısın. Bunlar, evde tedavi edilemeyecek kadar ciddidir ve uzmanlar tarafından tedavi edilmelidir.^{[17]XGüvenliir KaynakMayo ClinicKaynağa git} Yanık şu özelliklere sahipse acil yardımı ara:^{[18]XKaynağı araştır}
- Derin ve ciddiyse
- Birinci derece yanıktan daha ciddiyse ve beş yıldan daha uzun bir süredir tetanos aşısı olmadıysan
- 7,5 santimden daha büyükse ya da vücudun herhangi bir kısmını sarıyorsa
- Kızarıklık ya da acı artıyorsa, irin akan yerler varsa ya da ateş gibi enfeksiyon belirtileri gösteriyorsa
- Yanığı olan kişi beş yaşından küçük ya da 70 yaşından büyükse
- Yanan kişi, enfeksiyonla savaşmakta zorluk yaşayan, örneğin HIV taşıyan, bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar kullanan, diyabeti ya da karaciğer hastalığı olan biriyse
2
Kazazedeyle ilgilen. Eğer yanan kişi tanıdığın biriyse acil yardımı aradıktan sonra tepki verip vermediğini kontrol et. Tepki vermiyorsa ya da şoka giriyorsa acil yardımdakilere söyle ki neyle karşılaşacaklarını bilsinler.
- Yanan kişi nefes almıyorsa acil yardım ulaşana kadar kalp masajı yapmaya odaklan.^{[19]XGüvenliir KaynakMayo ClinicKaynağa git}
3
Giysileri çıkar. Yardımın gelmesini beklerken, yanık bölgesinin üstündeki ya da yanındaki, o bölgeyi sıkan giysileri ya da takıları çıkar. Ama yanığa yapışmış olabilecek giysileri ya da takıları yerinde bırak. Aksi takdirde, yanık bölgesindeki deriyi kopartacak ve daha fazla yaralanmaya sebep olacaktır.
- Metal takıların, örneğin yüzüklerin ya da çıkarması zor bileziklerin etrafına buz keseleri koy çünkü metal takılar civar bölgelerin sıcaklığını yanmış bölgeye tekrar iletir.
- Kumaşları yanığa yapıştığı yerin etrafından kesebilirsin.
- Kendi vücut ısını ya da kazazedenin vücut ısısını korumaya çalış çünkü ciddi yanıklar şoka girmenize neden olabilir.^{[20]XGüvenliir KaynakUniversity of Rochester Medical CenterKaynağa git}
- Minör yanıkların aksine, yanığı suyla ıslatmaktan kaçın çünkü bu, hipotermiye neden olabilir. Yanık, vücudun hareket edebilen bir kısmındaysa şişmeyi önlemek ya da azaltmak için burayı kalp seviyesinden yükseğe kaldır.
- Ağrı kesici alma, su toplanmalarını patlatma, ölü deriyi koparma ya da merhem sürme. Bunlar, tıbbi tedaviye engel olabilir.^{[21]XKaynağı araştır}
4
Yanığını kapat. Sorun çıkartan kıyafetleri yaranın üstünden uzaklaştırdıktan sonra yanığı temiz ve yapışmayan bir bandajla kapat. Bu, yanığın enfekte olmasını engeller. Yanığa yapışabilecek hiçbir materyal kullanmadığından emin ol. Yapışmayan gazlı bez ya da ıslak bir bandaj kullan.
- Bandajın yapışabileceğini çünkü yanığın aşırı ciddi olduğunu düşünüyorsan hiçbir şey yapmadan acil yardımı bekle.^{[22]XGüvenliir KaynakMayo ClinicKaynağa git}
Reklam

Uyarılar

Ciddi gözüken ama acımayan bir yanık, sandığından daha kötüdür. Yanığı hemen serinlet ve şüphelerin olduğunda acil yardımı ara. Birçok insan, acıyı engelleyen mekanizma yüzünden ilk başta üçüncü derece yanıkların ciddi olmadığını düşünür. Bir an önce yanığı serinletmemek ve tedavi görmemek, daha çok hasara, iyileşme sürecinde yaşanan komplikasyonlara ve daha fazla yara izi kalmasına yol açabilir.

Reklam