Bütçe Nasıl Yapılır?

Bütçe yapmak mevcut borcunu kapatmanı, finansal geleceğinin dizginlerini eline almanı ve hatta daha mutlu, daha tasasız biri olmanı sağlayabilir. Duruma bağlı olarak, düzgün bir bütçe kemer sıkmanı gerektirmeyebilir. Onun yerine, daha etkili finansal kararlar almanı gerektirebilir.

Kısım 1

Kısım 1 / 3:

Gelirini ve Giderini Takip Etmek

Makaleyi İndir

Eski faturalarını, banka ve kredi kartı ekstrelerini, fişleri bir araya getirerek her ay ne kadar harcaman olduğunun isabetli bir tahminini yap.
2
Bütçene yardımcı olması için yazılım kullanmayı düşün. Finans alanında yeni bir eğilim kişisel finans yazılımları kullanmak. Bu programlarda bütçeni özelleştirmene, gelecek için nakit akışını tahmin etmene ve harcama alışkanlıklarını daha iyi anlamana yardımcı olan dâhili bütçe oluşturma araçları ve analiz özellikleri bulunuyor. İşte popüler kişisel finans yazılımlarından bazıları:
- Mint
- Quicken
- AceMoney
- BudgetPulse
3
Bir hesap tablosu oluştur. Eğer bütçe yazılımı kullanmayı istemezsen kendi bütçeni basit bir hesap tablosuyla da belirleyebilirsin. Amacın bir yıl boyunca tüm gelirini ve giderini listelemek; o yüzden de tüm bilgiyi açık seçik gösteren, daha akıllıca harcama yapabileceğin yerleri bir bakışta görmeni sağlayan bir hesap tablosu yapmalısın.^{[1]XKaynağı araştır}
- Tablonun üstündeki hücre satırına (B1 hücresiyle başlayan) yılın 12 ayının adını yaz.
- A sütununa gelir ve gider başlıklarını yaz. Önce geliri ya da gideri yazmak sana kalmış ama karışmasını önlemek için gelirlerle giderleri gruplamaya çalış.
- Masrafları kategori başlıkları altında gruplaman daha iyi olabilir. Örneğin elektrik, gaz, su ve telefon harcamalarını “faturalar” başlığı altında toplayabilirsin.
- Doğrudan maaşından düşülen şeyleri (sigorta, bireysel emeklilik ya da vergi gibi) tabloya yazıp yazmayacağına karar ver. Eğer bunları hesap tablosuna yazmayacaksan “gelir” başlığı altına brüt (bu kalemler düşülmeden önceki toplam) maaşını değil de net (bu kalemler düşülmüş hâli) maaşını yazdığından emin ol.
Son 12 aydaki tüm gelir ve giderini, banka hesap dökümlerine ve kredi kartı ekstrelerine bakarak topla ve böylece tüm gelir ve giderlerinin doğru bir değerini elde et.
5
Aylık gelir tarihçeni belirle. Eve her ay ne kadar para girdiğini bildiğin sabit bir maaşın mı var? Geliri aydan aya değişen bir serbest çalışan mısın? Bir yıllık geçmişi belgelemek aylık ortalama gelirini doğru olarak görmene yardımcı olabilir. ^{[2]XKaynağı araştır}
- Eğer serbest sözleşmeli ya da serbest çalışansan unutma ki eve getirdiğin parayla kazandığın para aynı şey değildir. Örneğin eline her ay 2.500 lira geçiyor olabilir ama bu vergilendirilmemiştir. Ne kadar vergi ödemen gerektiğini hesapla ve bunu aylık giderinden çıkararak daha isabetli bir rakam elde et.
- Eğer maaşlı bir çalışansan toplam gelirini hesaplarken olası vergi iadesini dikkate katma. Vergi iadesi alırsan bunu istediğin gibi harca ama almazsan da kafanı takma.
Her ay hangi faturaları ödemen gerekiyor? Her hafta market alışverişine ve yakıta ne kadar ödüyorsun? Her cuma akşamı arkadaşlarınla dışarı çıkıyor musun ya da haftada bir kez sinemaya gidiyor musun? Alışverişe ne kadar harcıyorsun? Bir yıllık harcamalarını takip etmek harcama alışkanlıklarını doğru olarak görmeni sağlar çünkü çoğu insan aslında her ay harcadığı rakamın daha azını harcadığını sanır.^{[3]XKaynağı araştır}
7
Gelir ve giderlerini analiz et. Eğer masrafların kazandığın paradan çoksa imkânlarını aşan bir yaşam sürüyorsun demektir. Bütçen iki kısımdan oluşuyor olmalı:
- Sabit Giderler. Bunlara faturalar, sigortalar, kredi ödemeleri, gıda harcamaları, giyecekler ve ev ürünleri için yapılan harcamalar girer.
- İsteğe Bağlı Harcamalar. İsteğe bağlı harcamalar sabit olmayan, “seçimlik” harcamalardır. Biriktirdiğin para, eğlence, tatil fonu ve diğer lüks giderler buna girer.
Reklam

Kısım 2

Kısım 2 / 3:

Bütçeni Oluşturmak

Makaleyi İndir

1
Ön bütçe oluştur. 1. Kısım’da oluşturduğun tarihçe sana isabetli bir ön bütçe oluşturmanda yardımcı olacaktır. Sabit giderlerini ve gelirini hesaplaman, sonra isteğe bağlı harcamaları nasıl yapacağına karar vermen gerekiyor.
- Sabit giderleri hesaplamak için geçen yılın ortalamasını al ve %5 kadar artır. Örneğin geçen yıl elektriğe mevsimden mevsime değişmekle birlikte ayda ortalama 210 lira ödediysen bu yıl için tahminin aylık 220 lira olsun.
- Öğrenim kredisi ödemelerinin tamamlanması ya da yeni arabanın kredisi gibi, sabit giderlerde meydana gelen değişiklikleri hesaba kat.
2
İsteğe bağlı harcamalar için hedefler belirle. Her ay isteğe bağlı harcamalar için ne kadar para kaldığını hesapladığına göre bu parayı nasıl harcayacağına karar ver. Hedefin net, açık ve uygulanabilir olmalı. Bazı kısa vadeli hedefler şöyle olabilir:
- Acil durumlar için 8.000 TL biriktirmek
- Her ay maaşının %5’ini bir tasarruf hesabına aktarmak
- Kredi kartı borcunu 12 ayda kapatmak
- Tatil için yılda 6.000 TL biriktirmek
Vergi avantajı sağlayan para biriktirme yöntemleri var. Bazı tasarruf işlemlerini doğrudan maaş hesabından yaparsan vergi avantajından faydalanabilirsin. Hatta bazı şirketler bireysel emeklilik ödemeleri için de bu imkânı sunuyor ve bu da daha fazla para biriktirmeni sağlıyor.
4
İsteğe bağlı harcama paranın geri kısmını bütçele. Bütçenin bu kısmı değerleri belirlemek demek. Hangi değerler senin için önemli ve onları gerçekleştirmek için paranı nasıl harcamak istiyorsun? Sonuçta para amaç değil araçtır.
- Nasıl bir insansın ve nelerden hoşlanırsın? Birçok insan parasını hobilerine, ilgi alanlarına ya da hayır kurumlarına yatırır. Bunu bir deneyim ya da haz duygusu için yapılmış bir yatırım olarak gör.
- Seni neyin gerçekten mutlu ettiğini düşün. Popüler bir teoriye göre, paralarını eşyalara değil de deneyime harcayan insanlar daha mutludur.^{[4]XKaynağı araştır}
- Tatil ve yolculuk için daha fazla para ayırmayı düşün.
Reklam

Kısım 3

Kısım 3 / 3:

Bütçe Uzmanı Olmak

Makaleyi İndir

Bütçenin ilk ve neredeyse tek kuralı budur. Çok bariz gelebilir ama insanın bütçesi belirliyken bile aşırı harcama yapması çok kolaydır. Harcama alışkanlıklarına ve paranın nereye gittiğine dikkat et.
2
Masrafını azaltmaya çalış. Büyük harcamaları kısmak hiç hoş olmasa da bütçe sınırları içinde kalmanın en etkili yoludur. Eğer her yıl tatile gidiyorsan bu yıl evde kalmayı düşün. Küçük harcamalar da üst üste binip büyüyebilir.
- Sevdiğin pahalı lüksleri saptayıp kısmaya çalış. Örneğin her hafta masaj yaptırıyorsan ya da pahalı şaraplara düşkünsen bunların sıklığını azaltarak ayda bire ya da iki ayda bire indir.
- Jenerik markalara geçerek ve evde daha fazla yiyerek küçük masrafları kıs. Yemek için haftada bir ya da ikiden fazla dışarı çıkma.^{[5]XKaynağı araştır}
- Daha ucuz bir telefon tarifesine geçmeye, izlediğin televizyon paketini düşürmeye ya da evin enerji verimliliğini artırmaya çalış.
3
Kendini ara sıra şımart ama makul ol. Para senin için çalışmalı; sen para için değil. Kendini bütçenin ya da paranın kölesi olarak hissetmemelisin. O yüzden de her ay kendin için bütçeni altüst etmeyecek bir harcama yapman çok önemli.
- Kendi ödül sistemini kötüye kullanarak verimliliğini baltalayacak ve bütçeni etkileyecek hâle getirme. Önemli olan kendine bir fincan latte ya da yeni bir gömlek gibi küçük ve ucuz hediyeler almak ve bir tatil ya da pahalı bir çift ayakkabı gibi büyük harcamalardan kaçınmak.
4
Kredi kartını her ay sıfırla. Kredi kartı kullanıyorsan yüklü bir gecikme cezası ödememek için her ay borcunu tamamen kapatman gerekir. Eğer şu anki borcunu ödeyemiyorsan bile makul sürede borcunu kapatmak önceliğin olmalı.
- Çoğu haftalık harcama için, özellikle de yemek ya da kahve için dışarı çıktığın “ekstra” durumlarda kart değil de nakit para kullanmaya başla. Bu, harcamalarını kontrol altında tutmanı kolaylaştırır çünkü insan kredi kartı değil de nakit para kullanınca harcamalarının daha çok bilincinde olur.
5
Vergini azalt. Yıllık vergi bildirimi sırasında indirimlerden daha iyi faydalan.
- Özellikle de bağımsız sözleşmeli olarak, uzaktan ya da evden çalışıyorsan harcama faturalarını biriktirmeye başla. Vergi bildirim döneminde, sözleşmeli işinin parçası olarak yaptığın birçok harcamayı vergiden düşebilirsin.
- Sözleşmeliysen daha iyi vergi iadesi ya da indirimi almanın yollarını araştırmak iyi bir fikirdir. Bunu nasıl yapabileceğini muhasebecine danış.
Eğer evin varsa ve yeterince kanıt sunabilirsen mülkün için belirlenmiş rayiç bedele itiraz etmen ve ödediğim emlak vergisini aşağı çekmen mümkün olabilir.
Potansiyel (ama garanti olmayan) gelir kaynaklarına, örneğin yıl sonu ikramiyelerine, miras kalmasına ya da vergi iadesine bel bağlama. Bütçene sadece garantili parayı kat.
Reklam

İpuçları

Bozuk paraları bir kavanozda biriktir, sonra bankaya götürüp bütünlet. Bozuk paraların toplamda ne kadar tutabileceğine şaşıracaksın.^{[6]XKaynağı araştır}
Avans kredisiyle ve yüksek faizli kredi kartlarıyla borçlanmaktan kaçın çünkü bunların faizli geri ödemesi çok yüksektir ve sana çok pahalıya patlar; özellikle de ödemeleri her ay zamanında yapmakta zorlanıyorsan.^{[7]XKaynağı araştır}

Reklam