Elmasın Gerçek Olup Olmadığı Nasıl Anlaşılır?

Makaleyi İndir

Makaleyi İndir

Bu Makalede:

Monte Edilmiş Elmasları Test Etmek

Monte Edilmemiş Elmasları Test Etmek

Profesyonel Biçimde Test Etmek

Doğal Elmasları Diğer Taşlardan Ayırt Etmek

Elmasın Gerçek Olduğunu Kanıtlamak

2 tane daha göster...

Daha az göster...

İlgili Makaleler

Referanslar

Elindeki elmasın gerçek olup olmadığını öğrenmek karşı konulmaz bir istektir. Gerçekten bilmek istediğinden emin misin? Çoğu meraklı kişi elması test ettirmek için bir kuyumcuya gider. Ama elmasın gerçeğiyle sahtesini ayırt etmek için Sherlock Holmes olmana gerek yok. Tüm gerekenler biraz ışık, biraz su, sıcak bir nefes ve bir de kuyumcu büyüteci.

Adımlar

Yöntem 1

Yöntem 1 / 5:

Monte Edilmiş Elmasları Test Etmek

Makaleyi İndir

1. 
   1
   Buğu testi yap. Elması ağzının önüne getir ve nefesini bir aynaya verir gibi ver. Eğer üstü birkaç saniye buğulu kalırsa taş muhtemelen sahtedir. Hakiki elmas, nefesinden gelen ısıyı anında dağıtır ve kolayca buğulanmaz. Üstüne nefesini verdikten sonra bakarsan gerçek elmasın üstündeki buğunun sahtesine göre çok daha çabuk kaybolduğunu göreceksin.

   • Gerçek olduğunu bildiğin bir elmasla şüphelendiğin elması yan yana koyup ikisine de nefesini verebilirsin. Gerçek olanı berrak kalmaya devam ederken sahte olan buğulanır. Eğer sahte elmasa nefesini sürekli verirsen üstünde su damlacıkları birikmeye başlar. Her nefesinde sahte taş daha da buğulanırken gerçek elmas buğusuz ve berrak kalmayı sürdürecektir.
2. 
   2
   Elmasın monte edildiği tırnak ve montürü kontrol et. Gerçek bir elmasın ucuz metalden bir takıda kullanılması pek olası değildir. Takının içindeki, gerçek altın ya da platin olduğunu gösteren damgalar (10K, 14K, 18K, 585, 750, 900, 950, PT, Plat) iyiye işarettir ama “C.Z.” damgası ortadaki taşın gerçek elmas olmadığını gösterir. C.Z. kısaltmasının anlamı kübik zirkonyumdur ve bu bir tür sentetik elmastır.
3. 
   3
   Elması incelemek için kuyumcu büyüteci kullan. Bir kuyumcudan büyüteç ödünç alabilirsin. Madenlerden çıkarılan elmaslarda doğal olarak meydana gelen ve büyüteçle bakıldığında görülen kusurlar bulunur ve bunlara "inklüzyon" denir. Elmasın içinde küçük mineral zerreleri ya da çok hafif renk değişimleri olup olmadığına bak. Bunların hepsi de, kusurlu olmakla birlikte gerçek bir elmasla uğraştığını gösterir.

   • Kübik zirkonyum (diğer testleri geçecektir) genelde kusursuzdur çünkü Dünya’nın laboratuvarında şans eseri değil de steril ortamlarda üretilir. Hiçbir kusuru olmayan bir değerli taşın sahte olma olasılığı daha yüksektir.
   • Ancak gerçek bir elmas da kusursuz olabilir. Elmasın gerçek olup olmadığını, kusurlarına bakarak belirleme. Önce diğer testleri yaparak sahte olma olasılığını ele.
   • Unutma ki laboratuvarda üretilen elmaslar da çok dikkatlice kontrol edilen ortamlarda bulunduğundan genelde kusursuzdur. Laboratuvarda geliştirilmiş mücevher kalitesindeki elmaslar kimyasal, fiziksel ve optik bakımdan doğal elmaslardan farksızdır (hatta bazen daha üstündür). Laboratuvarda üretilen elmasların "doğal" elmaslardan daha üstün olabilmesi yüzünden, elmas madeni işleten şirketler laboratuvarda üretilmiş elmasların "doğal elmaslardan" ayrılması yönünde yoğun lobi çalışmaları yürütüyor. Laboratuvarda üretilmiş elmaslar "gerçektir" ama "doğal" değildir.
   Reklam

Yöntem 2

Yöntem 2 / 5:

Monte Edilmemiş Elmasları Test Etmek

Makaleyi İndir

1. 
   1
   Taşın ışığı kırma özelliğine bak. Elmaslar içlerinden geçen ışığı keskin biçimde büker yani kırarlar. Şaşırtıcı derecede parlak görünmelerinin nedeni de budur. Cam ve kuvars gibi taşlar daha az parlar çünkü kırma indisleri daha düşüktür. Bir taşın parlaklığını başka bir yolla, hatta profesyonelce tıraşlayarak bile değiştirmek zordur çünkü bu, taşın doğasına ait bir özelliktir. Taşın kırma özelliğini yakından inceleyerek gerçek olup olmadığını anlayabilirsin. İşte bunu yapmanın birkaç yolu:

   • Gazete yöntemi: Taşı ters çevir ve bir gazete sayfasının üstüne koy. Eğer taşın altında kalan yazıları okuyabiliyorsan ya da çarpılmış karaltılar görebiliyorsan elmas muhtemelen gerçek değildir. Gerçek elmas ışığı öyle şiddetli kırar ki altındaki yazıyı göremezsin. (Bunun da istisnaları var: Eğer gerçek elmas orantılı tıraşlanmamışsa onun da altındaki yazılar görülebilir.)
   • Nokta testi: Beyaz bir kâğıda bir nokta çiz, sonra da taşı üstüne koy. Şimdi de taşın tam üstünden bak. Eğer taş sahteyse, içinde noktanın dairesel bir yansımasını göreceksin. Gerçek elmasta ise alttaki noktayı göremezsin.
2. 
   2
   Yansımalara bak. Gerçek bir elmasın yansımaları genelde farklı gri tonlar biçiminde görünür. Elmasa tam üstünden bak. Eğer yansımalar gökkuşağı gibi renkliyse elindeki ya kalitesiz bir elmastır ya da sahtedir.

   • Elmasın "ışıltılarına" bak. Gerçek bir elmas aynı boydaki bir cam ya da kuvars parçasından bariz biçimde daha fazla ışıltı saçar. Referans için, yanına bir cam ya da kuvars parçası alabilirsin.
   • Işıltıyla yansımayı birbirine karıştırma. Işıltı, mücevherin kesiminin kırdığı ışığın parlaklığı ya da yoğunluğudur. Yansıma ise kırılan ışığın rengiyle ilgilidir. Yani ışığın yoğunluğuna bakacaksın, renkli olmasına değil.
   • Elmastan da parlak bir taş vardır: mozanit. Bu değerli taş, elmasa o kadar benzer ki kuyumcular bile ayırt etmekte zorlanır. Özel ekipman kullanmadan farkı anlamak için, taşı gözüne yaklaştır. Sonra taşın içine cep feneriyle ışık tut. Eğer gökkuşağının renklerini görürsen bu, çifte kırılmanın işaretidir. Bu mozanite has bir özelliktir ve elmasta bulunmaz.
3. 
   3
   Taşı su dolu bir bardağa bırak ve dibe çöküp çökmediğine bak. Özgül ağırlığı yüksek olduğu için, gerçek bir elmas batacaktır. Sahte elmas ise suyun yüzeyinde ya da bardağın ortasında asılı kalır.
4. 
   4
   Taşı ısıt ve kırılıp kırılmadığına bak. Şüphelendiğin taşı çakmakla 30 saniye boyunca ısıt, sonra içi soğuk su dolu bir bardağa at. Hızlı genleşme ve büzüşme, cam ya da kuvars gibi daha zayıf materyallerin gerilme direncini aşarak taşların içten parçalanmasına yol açar. Gerçek elmas çok sağlam olduğundan hiçbir şey olmaz.
   Reklam

Yöntem 3

Yöntem 3 / 5:

Profesyonel Biçimde Test Etmek

Makaleyi İndir

1. 
   1
   Isı ölçüm sondasıyla test yaptır. Elmas, sıkı ve düzgün kristalsi yapısı sayesinde ısıyı çok hızlı dağıtır, o yüzden de gerçek elmas kolay kolay ısınmaz. Isı sondası testi 30 saniye kadar sürer ve genelde ücretsizdir. Diğer testlerin aksine taşa herhangi bir zararı yoktur.

   • Isıyla test de kendin yaptığın "kırılma" testleriyle aynı sebeple işe yarar. Fakat ısı sondası, mücevherin hızlı büzülme basıncı altında kırılıp kırılmayacağını değil de sıcaklığı ne kadar süreyle koruduğunu ölçer.
   • Elmasının porfesyonel olarak test edilmesini istiyorsan bölgende itibar gören bir mücevher uzmanı bulmak için İnternet'ten araştırma yap.
2. 
   2
   Birleşik elmas/mozanit karışım testi yaptır. Birçok kuyumcuda elması mozanitten ayırt eden ve bir taşın gerçek elmas ya da taklit olduğunu anlayan özel araçlar bulunur.

   • Sıradan bir ısı sondası testi mozaniti gerçek elmastan ayırt edemez. Testin termal test aygıtıyla değil de elektriksel iletkenlik ölçerle yapıldığından emin ol.
   • Eğer evde sürekli elmas test ediyorsan İnternet’ten ya da özel elmas mağazalarından birleşik test aygıtı satın alabilirsin.
3. 
   3
   Mikroskopla test et. Elması üst yüzeyi aşağı bakacak şekilde mikroskoba yerleştir. Sonra cımbızla hafifçe ileri geri oynat. Eğer yüzeyler arasında hafifçe turuncuya çalan bir parıltı görürsen elindeki elmas değil de kübik zirkonyum olabilir. Bu, elmastaki kusurların kübik zirkonyumla doldurularak giderildiği anlamına da gelebilir.

   • Elması en iyi şekilde görmek için mikroskopta 1200 kez büyüterek bak.
4. 
   4
   Elması yüksek duyarlıklı ağırlık testinden geçir. Ağırlıktaki çok küçük farklardan yola çıkarak elması ayırt etmek mümkün olabilir çünkü kübik zirkonyum aynı biçimdeki ve büyüklükteki bir elmastan yaklaşık %55 daha ağırdır. Bu ölçüm için, bir karat ya da grain düzeyinde ölçüm yapabilen çok hassas bir terazi kullanmak şarttır.

   • Bu testi doğru biçimde yapmanın tek yolu, kabaca aynı büyüklükte ve biçimde gerçek bir elmasa sahip olmaktır. Karşılaştıracağın bir şey olmadan, ağırlığından elmasın gerçek olup olmadığını anlayamazsın.
5. 
   5
   Elması morötesi (UV) ışık altında incele. Elmasların birçoğu (ama hepsi değil) morötesi ya da siyah ışık altında mavi floresan etkisi gösterir yani orta ya da şiddetli bir mavi parıltı, elmasın gerçek olduğunun kanıtıdır. Fakat mavi parıltının yokluğu taşın illaki sahte olduğu anlamına gelmez; bazı elmaslar UV ışık altında floresan etki göstermez. Morötesi ışık altında çok hafifçe yeşil, sarı ya da gri parıltı, taşın mozanit olduğunu gösterebilir.

   • Bir UV testi, seçenekleri daraltmaya yarasa da, mümkünse bu testin sonucunu elmasın gerçek olup olmadığına dair kesin bir kanıt olarak görme. Yukarıda söylediğimiz gibi bazı elmaslar morötesi ışık altında ışık saçarken bazıları saçmaz. Sahte elmaslara "doping" yapılması yani normalde parlamayan taşların morötesi ışıkta parlayacak biçimde işleme tabi tutulması mümkündür.
6. 
   6
   Röntgenle kontrol ettir. Elmaslar radyolusent yani ışın geçirgen moleküler yapıya sahiptirler, o yüzden de röntgen filminde görünmezler. Cam, kübik zirkonyum ve kristaller ise biraz radyo opak özelliktedir ve bu yüzden röntgenlerde bariz biçimde görünür.

   • Elmasın röntgenini çektirmek için ya profesyonel bir elmas test laboratuvarına vermen ya da yaşadığın yerdeki bir tıbbi görüntüleme merkeziyle anlaşman gerekebilir.
   Reklam

Yöntem 4

Yöntem 4 / 5:

Doğal Elmasları Diğer Taşlardan Ayırt Etmek

Makaleyi İndir

1. 
   1
   Sentetik elmasları tanımayı öğren. Laboratuvarda üretilen yani sentetik elmas da "gerçek" elmastır; sadece "doğal" değildir. Sentetik elmas, madenden çıkarılan bir elmasa göre çok daha düşük maliyetlidir ama (genelde) kimyasal bakımdan "doğal" elmaslardan farksızdır. Doğal ve sentetik elmas arasındaki farkı anlamak için bir profesyonelin, son derece karmaşık aygıtlar kullanması gerekir. Bu aygıtlar, laboratuvarda üretilmiş ve mücevher kalitesindeki elmasın daha tekdüze (mükemmele yakın) yapısını ve elmas kristali içindeki belli karbon dışı elementlerin ayırt edici eser miktarlarını ve eşit dağılımını saptayabilir. Elmas madenciliği sektörünün yürüttüğü başarılı halkla ilişkiler kampanyaları yüzünden, insan yapımı elmasların yeniden satış değeri daha düşüktür. Çünkü bu firmalar topraktan çıkarılan elmasların "yapay" olmadığı için insan yapımı elmaslardan daha iyi olduğunu öne sürmektedir. Eğer elmasın yeniden satış ve sigorta değeri senin için önemliyse, taşın "doğal" mı yoksa "insan yapımı" mı olduğunu bilmen gerekir.
2. 
   2
   Mozaniti tanı. Elmas ve mozanit kolayca birbirine karıştırılabilir. Aralarındaki farkı görmek çok zordur ama mozanit, elmastan biraz daha fazla parlar ve aynı zamanda birçok insanın görmekte zorlanacağı bir çifte kırılma meydana getirir. Elmasa ışık tuttuğunda, elmas olduğunu gerçekten bildiğin bir taştan daha renkli ve daha şiddetli parıldıyorsa elindeki mozanittir.

   • Elmasla mozanitin ısı iletkenlikleri çok benzer. Bu yüzden yalnızca bir elmas test aygıtı kullanırsan mozanitin de "elmas" olduğunu söyleyecektir. Testte "elmas" çıkan bir taşı, bir elmas ya da mozanit test aygıtında tekrar test etmek çok önemlidir. Profesyonel bir kuyumcu içinse en iyi seçenek, birleşik bir elmas/mozanit test aygıtı kullanmaktır.
3. 
   3
   Beyaz topazı tanı. Beyaz topaz, eğitimsiz bir göze elmas gibi görünen bir diğer taştır. Ne var ki beyaz topaz, elmastan çok daha yumuşaktır. Bir mineralin sertliği, başka materyalleri çizebilmesi ve onlar tarafından çizilmesiyle belirlenir. Diğer materyalleri kolayca çizerken kendi çizilmeyen madde sert demektir (yumuşak taşlar içinse tam tersi). Gerçek elmaslar gezegendeki en sert minerallerdendir o yüzden, taşın yüzeylerinde çizik olup olmadığına bak. Eğer taşın üstünde "çizikler varsa", muhtemelen beyaz topaz ya da elmas yerine kullanılan başka bir yumuşak taştır.
4. 
   4
   Beyaz safiri tanı. Yaygın kanının aksine, safirler sadece mavi değildir. Hatta bu değerli taş akla gelen her renkte bulunabilir. Safirin beyaz olanı berrak görünür ve çoğu zaman elmas yerine kullanılır. Fakat bu taşın açık ve koyu kısımları arasında, gerçek elmaslardaki o keskin ve çarpıcı kontrast bulunmaz. Taş biraz puslu ya da "buzlu" görünüyorsa, yani açık ve koyu kısımları arasında büyük bir kontrast farkı yoksa muhtemelen beyaz safirdir.
5. 
   5
   Kübik zirkonyumu tanı. Kübik zirkonyum, elmasa çok benzeyen bir sentetik taştır. Kübik zirkonyumu tanımanın en kolay yolu, "ateş" rengi ya da pırıltısıdır. Kübik zirkonyum, bu taşın kolayca tanınmasını sağlayan turuncu bir parıltıya sahiptir. Yapay olduğu için de, birçoğu küçük benekler ve kusurlar içeren doğal elmaslardan "çok daha" berrak görünebilir.

   • Kübik zirkonyumun, üzerine ışık tutulduğunda gerçek elmastan daha geniş bir renk aralığı sergilediği bilinmektedir. Gerçek bir elmasın ışıltısı ve yansıması büyük oranda renksizdir. Oysa kübik zirkonyum, rengârenk ışıltılar saçabilir.
   • Bir taşın gerçek elmas olup olmadığını belirlemek için yaygın olarak kullanılan yöntemlerden biri, taşı sürterek camı çizmektir. Yaygın inanışa göre, taş camı çizerse ama çizilmezse gerçek bir elmastır. Bununla birlikte kaliteli kübik zirkonyum da camı aynı biçimde çizebilir, o yüzden bu test, elmasın gerçek olup olmadığını anlamanın kesin bir yolu değildir.
   Reklam

Yöntem 5

Yöntem 5 / 5:

Elmasın Gerçek Olduğunu Kanıtlamak

Makaleyi İndir

1. 
   1
   Yaşadığın yerde saygın bir elmas sarrafı bul. Çoğu elmas şirketinin kendi sarrafları ve mücevher uzmanları vardır ama birçok tüketici de elmas değerlendirmesinde uzmanlaşmış bağımsız mücevher uzmanlarının fikrini almak ister. Eğer bir taşa yatırım yapmak istiyorsan ya da zaten elinde olan bir taşı merak ediyorsan taşın düzgün biçimde gözden geçirilmesi iyi olur.

   • Elmas ekspertizi iki basit adımdan oluşur. Önce söz konusu taş teşhis edilir ve değerlendirilir. Sonra da kıymet biçilir. Bağımsız bir elmas sarrafı ararken, doğrudan elmas satışına dâhil olmayan, ülkendeki Gemoloji Enstitüsü gibi bir kurumdan onaylı değerli taş uzmanı sertifikası olmasına bak. Böylece, doğru tekniklerin uygulandığından emin olabilirsin.
   • Elmasını bir sarrafa götürdüğünde, bu kişinin bulunduğun toplumda güvenilir biri olduğundan emin ol. Bununla birlikte, taşını senin bulunduğun alanın dışına çıkarmak yerine, senin önünde değerlendirecek bir mücevher uzmanı seçmek iyi fikirdir.
2. 
   2
   Doğru soruları sor. İyi bir sarraf, elmasın sadece sahte olup olmadığını belirlemekle kalmayıp kandırılmadığından emin olmak için taşın kalitesiyle ilgili sorularını da yanıtlayabilir. Bu özellikle bir taşı İnternet’ten aldıysan ya da taş sana miras kaldıysa önemlidir. Mücevher uzmanı sana şunları söyleyebilmelidir:

   • Taşın insan yapımı mı doğal mı olduğunu (Dikkat: insan yapımı elmaslar da gerçek elmastır, yalnızca "doğal" değildir. Daha fazla ayrıntı için insan yapımı elmasları anlama kısmına bak.)
   • Taşın renginin değiştirilip değiştirilmediğini
   • Taşa kalıcı ya da geçici bir uygulama yapılıp yapılmadığını
   • Bir taşın, satıcının verdiği derecelendirme belgelerine uyup uymadığını
3. 
   3
   Değerlendirme sertifikası talep et. Hangi testleri yaptırırsan yaptır, bir elmasın gerçek olup olmadığını anlamanın en güvenilir yolu, belgelerini kontrol etmek ve sonra mücevher uzmanıyla ya da elmas sarrafıyla konuşmaktır. Sertifikasyon ve değerlendirme, elindeki taşın uzmanlar tarafından gerçekliğinin "kanıtlandığını" gösterir. Kanıtlar, özellikle de taşı görmeden, mesela İnternet’ten alıyorsan önemlidir. Ürünün sertifikasını sor.

   • Elmasının gerçekliğini kontrol etmenin en iyi yolu onu bir gemoloji enstitüsünden sertifikalandırmaktır. Eğer yakınlarında böyle bir enstitü varsa elmasını doğrudan onlara götürebilirsin.
4. 
   4
   Sertifikayı dikkatlice incele. Tüm sertifikalar aynı değildir. Sertifikanın yetkili bir derecelendirme kuruluşu tarafından verilmiş olmasına dikkat et (mesela GIA, AGSL, LGP, PGGL) ya da profesyonel bir kuruluşla ilişkili ancak satıcıyla bağlantısı olmayan bir bağımsız elmas sarrafını seç.

   • Sertifikalar elmasla ilgili birçok bilgi sunar. Mesela karat ağırlığı, ölçüleri, oranları, berraklık sınıfı, renk sınıfı ve kesim sınıfı.
   • Sertifikalar bir kuyumcunun sana vermesini beklemeyeceğin türden bilgiler de içerebilir. Örneğin:
     • Floresans, yani elmasın morötesi ışığa maruz bırakıldığında hafifçe parlaması.
     • Cila, yani yüzeyin pürüzsüzlüğü.
     • Simetri, yani karşılıklı yüzeylerin birbirinin ne kadar kusursuz bir kopyası olduğu.
5. 
   5
   Taşını kaydettir. Elmasın gerçek olduğunu bağımsız bir sarraf ya da değerlendirme laboratuvarı aracılığıyla kesinleştirince, taşı kaydettir ve parmak izini çıkarttır. Bu, elindekinin gerçek bir elmas olduğunu ve kimsenin senden habersiz sahtesiyle değiştiremeyeceğini garantiler.

   • Tıpkı insanlar gibi elmaslar da eşsizdir. Yeni teknolojiler sayesinde mücevher uzmanları, mücevherlerin benzersizliğini sayısal bir değere dönüştürerek "parmak izini" çıkarabiliyor. Kayıt işlemi, sigortalamada da kolaylık sağlayabiliyor. Sana ait, parmak izi çıkarılmış bir elmas çalınırsa ve bir uluslararası veri tabanına girerse sahibinin sen olduğunu gösteren bir belgeyle geri alabilirsin.
   Reklam

İpuçları

• Mücevherin gerçek olsa da olmasa da tadını çıkar. Sen taktıktan sonra gerçek olup olmamasının ne önemi var? Bu işin profesyonelleri bile yanılabiliyorsa sen rahatlamaya bak. Elmasın topraktan ya da laboratuvardan çıkmış olduğunu bilmen, yalnızca satın alırken ya da satarken önemlidir.
• Bağımsız kıymet biçtirmeye, yalnız bundan eminsen başvur. Bağımsız değerlendirme hizmeti pahalıya çıkabilir. Taşı asla gözünün önünden eksik etme çünkü kötü niyetli kuyumcular elması sahtesiyle değiştirebilir.

Reklam

Uyarılar

• Saygın bir değerlendirme kurumundan alınmış bir sertifika olmadığı sürece elmasın %100 gerçek olduğundan emin olamazsın. Eğer rehinciye bırakılmış bir takıyı, bir pazarda ya da İnternet sitesinde satılan ürünü alırsan riske girersin.
• Elması bir şeye sürterek test etme ya da başkalarına gösteriş yapma. Hakiki elmas çizilmez ama unutma ki elmas sert olsa da kırılgandır; yani darbe dayanımı düşüktür. O yüzden de kırılabilir ya da çentilebilir. Zımpara kâğıdı bazı sahte elmasları anlamak için kullanılabilir ama tümüyle güvenilir bir test değildir. Elmas sahici değilse bile çizik testini atlatabilir çünkü değerli taşların birçoğu zaten çok serttir. Eğer bu testi atlatamazsa da tıpkı elmasa benzeyen bir taşı gereksiz yere mahvetmiş olursun.

Reklam