Zoutkristallen maken

Kristallen kunnen er fantastisch uitzien wanneer ze uit het niets verschijnen in een glas water. In werkelijkheid worden ze gevormd uit substanties die al opgelost zijn in het water. Experimenteer met zoutkristallen en leer tegelijkertijd hoe het werkt.

Methode 1

Methode 1 van 3:

Gemakkelijke zoutkristallen

Pdf downloaden

1
Verwarm een pan met water. Je hebt maar een klein beetje water nodig, ongeveer 120 ml. Verwarm het water tot het net begint te borrelen.
- Kinderen moeten een volwassene vragen om te helpen met het hete water.
- Gedestilleerd water geeft de beste resultaten, maar kraanwater zou ook moeten werken.^{[1]XBetrouwbare bronScience BuddiesGa naar de bron}
2
Kies je zout. Er zijn veel soorten zout. Allemaal zullen ze een andere vorm kristal vormen. Probeer deze soorten en kijk wat er gebeurt:
- Tafelzout heeft een paar dagen nodig om te vormen. Jodiumhoudend zout werkt niet zo goed, maar kan nog steeds kristallen vormen.^[2]XBron
- Epsomzout maakt kleinere, naaldachtige kristallen, maar groeit sneller dan tafelzout. Je kunt het bij de drogist of apotheek krijgen.
- Aluin groeit snel en maakt soms zichtbare kristallen binnen een paar uur.^[3]XBron Je kunt aluin vinden tussen de kruiden.
3
Roer er zoveel mogelijk zout in. Haal de pan van het vuur. Giet ongeveer 60-120 ml van je zout erin en roer tot het water helder is. Als je geen enkele zoutkorrel meer ziet, roer er dan nog een lepel zout in. Blijf meer zout toevoegen tot je zoutkorrels ziet die niet willen oplossen wanneer je roert.
- Je hebt zojuist een oververzadigde oplossing gemaakt. Dit betekent dat de oplossing (het vocht) meer zout bevat dan water gewoonlijk kan vasthouden.
4
Giet het water in een schone pot. Giet het hete water zorgvuldig in een pot of een andere transparante, hittebestendige bak. Die moet zo schoon mogelijk zijn, zodat niets de groei van kristallen kan verstoren.
- Giet langzaam en stop voordat de zoutkorrels in de pot komen. Als er onopgeloste zoutkorrels in de pot zitten, dan kan het gebeuren dat de kristallen op die korrels groeien in plaats van aan jouw touw.
Een paar druppels voedselkleurstoffen zullen de kleur van je kristallen veranderen. Het kan de kristallen ook kleiner maken of klonteriger, maar gewoonlijk niet veel.
6
Bind een touwtje om een potlood. Het potlood moet lang genoeg zijn om te kunnen rusten over de bovenkant van de pot. Je kunt in plaats daarvan ook een ijsstokje of klein stokje gebruiken.
- De kleine groeven en ruwe randen van het touw bieden een plaats voor het zout om aan vast te houden en te groeien.^[4]XBron Een vislijn werkt niet, omdat die te glad is.
Alleen op het deel van het touw dat onder water hangt zullen zich kristallen vormen. Knip het kort genoeg om te zorgen dat het de bodem niet raakt, anders zullen de kristallen misschien klonterig en klein worden.
8
Leg het potlood boven op de glazen pot. Het touw moet in de pot hangen tot in het water. Als het potlood niet stil wil liggen, plak het dan met plakband vast aan de pot.
- Probeer ervoor te zorgen dat het touw de zijkant van de pot niet raakt. Daardoor kunnen zich kleinere, meer klonterige kristallen vormen tegen de zijkant.
9
Zet de pot op een veilige plek. Zet de pot ergens waar dieren en kleine kinderen niet bij kunnen komen. Hier zijn wat tips voor het kiezen van een plek:
- Om snel een klont kristallen te vormen kun je de pot in de zon zetten en/of een ventilator erbij zetten om erop te blazen op de laagste stand. Deze kristallen stoppen misschien met groeien als ze betrekkelijk klein zijn.
- Als je een grote kristal wilt in plaats van een klomp kristallen, houd de pot dan op een koele plek in de schaduw.^[5]XBron Zet het op een stuk styrofoam of soortgelijk materiaal om vibraties op te vangen.^[6]XBron (Je hebt nog steeds veel kans dat het een klomp wordt, maar er zouden grotere, individuele kristallen tussen moeten zitten.)
- Epsomzout (en een paar minder bekende zoutsoorten) groeit sneller in de koelkast dan in de zon.^[7]XBron
10
Wacht op het vormen van kristallen. Controleer regelmatig om te zien of er zoutkristallen gevormd zijn op het touwtje. Epsomzout of aluinkristallen kunnen beginnen te groeien binnen een paar uren, maar het kan ook een paar dagen duren. Tafelzout heeft gewoonlijk een dag of twee nodig om te beginnen, tot soms een week. Als je eenmaal kleine kristallen op het touw ziet, dan zullen die gewoonlijk groter en groter groeien in de loop van een paar weken.
- Wanneer het water afkoelt bevat het veel meer zout dan koud water gewoonlijk kan opnemen. Dit maakt het instabiel, en het opgeloste zout zal aan het touw hechten als het een klein zetje krijgt.^[8]XBron Terwijl het water verdampt, blijft het zout achter, wat het nog instabieler maakt en het kristal aanmoedigt om te groeien.
Advertentie

Methode 2

Methode 2 van 3:

Een enkele, grote kristal kweken

Pdf downloaden

1
Kweek een pot vol zoutkristallen. Volg de instructies voor de gemakkelijke methode, maar gebruik gedistilleerd water en gebruik geen touw of potlood. Laat het zout gewoon in de pot zitten. Binnen een paar dagen zal zich een laag kleine kristallen vormen op de bodem van de pot.
- Gebruik een platte, ondiepe brede bak in plaats van een pot. Dit maakt het gemakkelijk om een enkele kristal te krijgen die niet met anderen is samengevoegd.^[9]XBron
- Epsomzout is niet geschikt voor deze methode. Probeer in plaats daarvan aluin of tafelzout, of kijk bij variaties hieronder voor meer ideeën.
2
Kies een voedingskristal. Als de kristallen eenmaal klaar zijn, giet dan het vocht weg en kijk naar de kristallen. Pak ze op met een pincet en onderzoek ze. Kies een voedingskristal die de kern zal vormen van je nieuwe, grotere kristal. Zoek naar kristallen die aan deze beschrijving beantwoorden (van meest naar minst belangrijk):^[10]XBron
- Kies een solitair kristal, niet in contact met andere kristallen.
- Kies een kristal met vlakke, gelijke oppervlakken en rechte hoeken.
- Kies een groot kristal (minstens het formaat van een erwt).^[11]XBron
- Het beste zou zijn om een aantal kristallen te zoeken en ze allemaal in een aparte pot op te stellen zoals hieronder beschreven. Kristallen gaan vaak oplossen of groeien niet, dus het hebben van reservekristallen is een goed idee.
3
Zet er visdraad of nylondraad aan vast. Plak ze vast met superlijm aan een kant van het kristal, of bind het rond het kristal.
- Gebruik geen touw of grof draad. Je hebt een glad oppervlak nodig, zodat de kristallen er niet op kunnen groeien in plaats van op het kristal.
4
Maak een nieuwe oplossing. Gebruik gedistilleerd water en hetzelfde soort zout. Verwarm het water dit keer maar een beetje boven kamertemperatuur. Het doel is om een perfect verzadigde oplossing te maken. Een onderverzadigde oplossing kan je kristal oplossen, terwijl een oververzadigde oplossing het kristal zal bedekken met zoutkorrels en een klonterige massa zal laten groeien.^[12]XBron
- Er zijn diverse snellere manieren om dit probleem op te lossen, maar die zijn moeilijker en kunnen vragen om wat kennis van scheikunde.^[13]XBron
5
Doe het kristal en de oplossing in een schone pot. Maak een pot schoon, en spoel het dan grondig met gedistilleerd water. Giet de nieuwe oplossing in deze pot, en hang dan het kristal in het midden. Bewaar het als volgt:
- Zet de pot op een koele, donkere plek, zoals in een lage kast.
- Houd de pot op een stuk styrofoam of ander materiaal dat vibratie absorbeert.
- Doe een koffiefilter, papier of dun stuk textiel over de pot om stof eruit te houden. Gebruik geen luchtdichte verzegeling.
6
Controleer het kristal regelmatig. Het kristal zal dit keer veel langzamer groeien, omdat er een beetje water moet verdampen voor de zoutkorrels gedwongen zijn om zich aan het kristal te verbinden. Als alles gaat zoals het moet zal het kristal dezelfde vorm houden terwijl hij groeit. Je kunt het eruit halen wanneer je wilt, maar het zal hoogstwaarschijnlijk nog een paar weken blijven groeien.
- Giet de oplossing ongeveer elke twee weken door een koffiefilter om vuildeeltjes te verwijderen.^[14]XBron
- Dit is een moeilijk proces. Zelfs ervaren kristalkwekers overkomt het soms dat hun kristal oplost of een klont wordt. Als je een perfect zaadkristal hebt, dan zou je misschien eerst een minder goed kristal willen testen om je ervan te verzekeren dat de oplossing goed is.
Als je kristal eenmaal groot genoeg is, haal het dan uit de oplossing en droog hem. Smeer een laagje transparante nagellak over alle kanten om te voorkomen dat hij na verloop van tijd uit elkaar gaat vallen.^[15]XBron
Advertentie

Methode 3

Methode 3 van 3:

Variaties

Pdf downloaden

1
Probeer verschillende substanties. Er zijn veel substanties die zullen kristalliseren wanneer je de technieken hierboven gebruikt. Veel daarvan kun je kopen bij winkels in chemische artikelen. Hier zijn wat mogelijkheden:
- Kopersulfaat voor blauwe kristallen^[16]XBron
- Chroomaluin voor paarse kristallen^[17]XBron
- Koperacetaat monohydraat voor donkere, blauwgroene kristallen^[18]XBron
- Waarschuwing. Deze chemicaliën kunnen schadelijk zijn bij inhaleren, inslikken of als het in contact komt met je blote handen. Lees de veiligheidsinformatie op het etiket en laat kinderen hier niet zonder toezicht mee werken.
Bind een aantal pijpenragers of ruwe draden samen in de vorm van een ster. Laat deze in je zoutoplossing zakken en kijk toe hoe kleine kristallen de ster bedekken en het veranderen in een sprankelende sneeuwvlok.^[19]XBron
3
Maak een kristaltuin. In plaats van dat je een enkele kristal maakt, kun je natuurlijk ook een kop vol kristallen maken. Maak je zoutoplossing, giet het dan over opengeknipte sponzen of houtskoolbriketten op de bodem van de pot. Roer er een beetje azijn doorheen en kijk hoe in een nacht kristalformaties groeien.^[20]XBron
- Giet genoeg om de sponzen te verzadigen zonder ze onder te dompelen.
- Voeg, om verschillende kleuren kristallen te maken, een druppel voedselkleurstof toe aan elke spons.
Advertentie

Tips

Stof in het water kan kleinere of meer klonterige kristallen veroorzaken. Leg een gaasje of stuk keukenrol over de pot om te voorkomen dat het erin valt. Deze materialen zullen water nog steeds de gelegenheid geven om te verdampen, wat de kristalgroei versnelt.

Advertentie