Weten of de puberteit begonnen is (voor meiden)

De puberteit is een spannende en tegelijkertijd angstaanjagende tijd! Plotseling merk je dat je borsten krijgt, dat er op allerlei verschillende plekken haar groeit en dat je stemmingen als een blad aan een boom om beginnen te slaan. Maak je echter geen zorgen, want al deze dingen zijn volkomen normaal. Als je weet wat je verwachten kunt, zal de puberteit een stuk minder eng zijn!

Deel 1

Deel 1 van 3:

Weten wat de fysieke tekenen zijn

Pdf downloaden

1
Let op algehele groei. Als de puberteit begint, zal je in lengte en gewicht toenemen. Vaak beginnen de ledematen eerst te groeien, waardoor je een beetje een onhandig en klunzig over kunt komen (maak je niet druk, dit zal niet voor altijd zo blijven).^[1]XBron
- De meeste meiden komen een beetje aan in de puberteit. Ook zou er meer vet bij je bovenarmen, bovenbenen en bovenrug kunnen komen te zitten. Over het algemeen zullen je heupen ronder en breder worden, terwijl je taille juist slanker wordt. Hoe dit zich precies ontwikkelt, verschilt natuurlijk per persoon. Sommige meiden zullen iets voller of groter worden; anderen zullen iets korter blijven.
- Zes maanden voor de eerste ongesteldheid groeien meiden doorgaans het snelst. Dat is dan ook waarom meiden in de puberteit vaak groter zijn dan jongens.
- Ook zul je merken dat er haar onder je oksels begint te groeien en dat het haar op je benen stugger wordt en zal toenemen.
2
Houd de borstontwikkeling in de gaten. Het ontwikkelen van borsten is een zeer duidelijk teken dat erop wijst dat de puberteit begonnen is. Het is echter belangrijk om in je achterhoofd te houden dat sommige meiden vroeg ontwikkelen, andere meiden laat, en dat weer andere meiden hun hele leven kleinere borsten zullen houden. Het hangt allemaal van de genen af.^[2]XBron
- In het algemeen zullen er kleine, ferme, gevoelige knobbeltjes (die men 'borstknopjes' noemt) onder een of beide tepels komen als je borsten zich beginnen te ontwikkelen. Gedurende de aankomende twee jaar zul je merken dat je borsten groter en minder stevig zullen worden.
- Als je je ongemakkelijk voelt over je borsten, of als ze je pijn doen, dan kun je een oefenbeha proberen te dragen om te kijken of dat uitkomst biedt. Weet, echter, dat je borsten vaak pijnlijk of gevoelig kunnen zijn vlak voor je ongesteld wordt.
3
Houd de genitale ontwikkeling in de gaten. De puberteit doormaken, betekent dat je geslachtsorganen zullen groeien en veranderen. Als je niet precies weet wat je kunt verwachten kan dit nogal zenuwslopend zijn. Je hoeft je echter nergens zorgen om te maken.^{[3]XBetrouwbare bronNational Health Service (UK)Ga naar de bron}
- Je clitoris zal groter worden. De clitoris is een gevoelig knobbeltje van weefsel vlak boven de ingang van de vagina, en is ongeveer zo groot als een erwt.
- Ook zal er haar beginnen te groeien in de schaamstreek tussen de benen. Dit haar zal stugger zijn en meer krullen dan het haar op je hoofd en zou ook donkerder kunnen zijn. Dit haar noemt men schaamhaar. Je zult ook zien dat er haar op de grote (ook wel buitenste) schaamlippen zal verschijnen—dit zijn de twee grotere huidplooien die de vagina omringen. De kleinere huidplooien noemt men de kleine (of binnenste) schaamlippen. Hoewel er bij sommige vrouwen ook haar op de kleine schaamlippen kan groeien is dit niet bij iedereen het geval.
4
Bereid je voor op de ongesteldheid. De ongesteldheid is een van de belangrijkste tekenen die erop wijzen dat je de puberteit bereikt hebt. Omdat je er nog niet aan gewend bent, kan het in het begin nogal zwaar zijn. Gelukkig zijn er bepaalde tekenen die het begin van de ongesteldheid aankondigen, en zijn er ook manieren waarop je ermee om kunt gaan als de ongesteldheid eenmaal begint.^[4]XBron^{[5]XBetrouwbare bronNational Health Service (UK)Ga naar de bron}
- In het algemeen zul je tussen je tiende en zestiende levensjaar ongesteld worden, maar het kan per persoon echter ontzettend verschillen. Zo zijn er meiden die al op hun achtste ongesteld worden, en worden sommige meiden pas na hun zestiende voor het eerst ongesteld. Als je je zorgen maakt omdat je nog niet ongesteld geworden bent of juist heel vroeg, breng dan een bezoek aan de dokter.
- Meestal zul je vlak na het ontwikkelen van borsten voor het eerst ongesteld worden (hoewel het, nogmaals, per persoon enorm kan verschillen). Omdat je lichaam moet wennen aan al deze nieuwe aspecten van het leven kan het even duren voordat je menstruatiecyclus een regelmatig patroon aanneemt.
- Symptomen van de ongesteldheid zijn onder meer: pijn in de bovenbenen en (onder)rug, een opgeblazen gevoel, misselijkheid, diarree, vermoeidheid en gevoelige bosten. Ook zou je vlak voor de menstruatie begint wat afscheiding in je ondergoed kunnen aantreffen (deze is meestal doorzichtig of wit-achtig). Om de krampen en de pijn te verlichten, kun je vrij verkrijgbare pijnstillers nemen.
- Er zijn verschillende soorten producten die je kunt gebruik om de bloeding in toom te houden. Als je ervoor kiest om tampons te gaan gebruiken, zorg er dan voor dat je tampons gebruikt die speciaal ontwikkeld zijn voor tieners en jonge meiden—deze zijn namelijk eenvoudiger in gebruik. Je kunt er ook voor kiezen om maandverband te dragen, en dan vooral 's nachts als de bloeding heviger is. Je kunt ook proberen om een menstruatiecup te gebruiken. Op de lange termijn zijn deze een stuk goedkoper en ze zijn, anders dan tampons en maandverband, herbruikbaar.
- Je hoeft je geen zorgen te maken als je op school ongesteld wordt. Meestal zullen er voorafgaand aan de ongesteldheid tekenen zijn die erop wijzen dat je ongesteld gaat worden. Neem, als je weet dat je ongesteld gaat worden, inlegkruisjes, maanverband, tampons en eventueel extra ondergoed mee in je tas.
5
Leer met acné om te gaan. Wanneer de puberteit haar intrede doet, wordt het lichaam gevoeliger voor het hormoon testosteron (zowel meiden als jongens hebben dat hormoon!). Dit hormoon zorgt ervoor dat de klieren in de huid te veel talg aanmaken. Als dode huidcellen de kleine buisjes blokkeren waar de haartjes uitgroeien, dan zal de talg zich ophopen en leiden tot een puistje of een mee-eter.^{[6]XBetrouwbare bronNational Health Service (UK)Ga naar de bron}
- Soms kunnen bacteriën een geblokkeerd haarzakje infecteren, omdat de hormonen de zuurtegraad in de huid kunnen beïnvloeden. Deze infectie kan een plekje of puistje veroorzaken.
- Zorg ervoor dat je je huid goed schoonhoudt om de ophoping van talg te voorkomen. Was je gezicht tweemaal daags met een milde gezichtsreiniger. Schrob je gezicht niet te hard, omdat dat de huid alleen maar zal irriteren. Gebruik een vochtinbrengende crème als je huid droog is (kies voor een niet-comedogene moisturizer, omdat die geen puistjes en mee-eters zal veroorzaken).
- Je zult niet alle puistjes kunnen voorkomen door je gezicht schoon te houden. Het is daarom verstandig om een crème of lotion aan te schaffen die speciaal ontwikkeld is om acné te voorkomen of behandelen. Dergelijke producten zijn vrij verkrijgbaar en te vinden bij de drogist en apotheek. Kies een crème die ontwikkeld is voor jouw huidtype (vet, droog, gevoelig, etc.).
- Als je ontzettend veel last hebt van acné, dan kun je naar de dokter stappen. Het kan tot wel drie maanden duren voordat de behandelingen die de dokter voorschrijft hun vruchten af zullen werpen, dus zorg ervoor dat je hetgeen je voorgeschreven bent blijft gebruiken tot er verbetering te bespeuren is.
6
Leer wat je aan lichaamsgeur kunt doen. Als de puberteit begint, zal je lichaam grote zweetklieren ontwikkelen in je oksels, je borsten en je geslachtsorganen. Deze klieren (die men apocriene zweetklieren noemt) geven zweet af als je gestrest bent, als je erg emotioneel bent en als je seksueel opgewonden bent.^{[7]XBetrouwbare bronNational Health Service (UK)Ga naar de bron}
- Het zijn de apocriene zweetklieren die lichaamsgeur veroorzaken, dus zorg ervoor dat je die gebieden (oksels, borsten en geslachtsorganen) schoonhoudt door ze te wassen met zeep. Zo voorkom je dat bacteriën zich op kunnen hopen.
- Vervang en was je kleding regelmatig. Dit geldt vooral voor kleding die in aanraking komt met de apocriene zweetklieren, zoals je beha, topjes en ondergoed.
- Gebruik elke dag een antitranspirant of deodorant om lichaamsgeur te maskeren of beperken. Antitranspirant dringt de hoeveelheid zweet die je aanmaakt terug. Deodorant gebruikt parfum om de lichaamsgeur te maskeren.
- Je kunt de lichaamsgeur ook intomen door je oksels te scheren. Okselhaar sluit zweet en geur in, waardoor bacteriën zich kunnen vermenigvuldigen en tot nog meer lichaamsgeur zullen leiden.

Deel 2

Deel 2 van 3:

Stemmings- en gedragswisselingen herkennen

Pdf downloaden

1
Kijk of je interesse voor jongens of meiden ontwikkelt. Omdat de puberteit de periode is waarin je lichamelijk, emotioneel en seksueel rijper wordt, zou het je op kunnen vallen dat je op nieuwe en spannende manieren naar andere mensen begint te kijken. Dit is volkomen normaal.^[8]XBron
- Dit is de periode waarin je je seksualiteit en je seksuele gevoelens voor andere mensen gaat verkennen. Je kunt erachter komen dat je geïnteresseerd bent in meiden (lesbisch), in jongens (heteroseksueel), in beiden (biseksueel) of in geen van beiden (aseksueel). Deze voorkeur kan veranderen naarmate je ouder wordt, maar kan ook precies hetzelfde blijven.^[9]XBron
- Aan masturbatie kleven allerlei taboes, maar biologisch gezien is er helemaal niets mis met masturberen (er zal geen haar op je handen gaan groeien, je zult er niet onvruchtbaar door raken, en je zult er ook niet blind van worden). Het is volkomen natuurlijk om nieuwsgierig te zijn naar je geslachtsorganen en naar die van andere mensen. Masturbatie is een manier waarop je kunt leren je op je gemak te voelen met je lichaam en je seksualiteit.
- Het is goed om in je achterhoofd te houden dat je niet hoeft te handelen naar elk seksueel gevoel dat je hebt—zeker niet in het begin. Als je wel naar je gevoelens en gedachten handelt, dien je ervoor te zorgen dat je op de hoogte bent van voorbehoedsmiddelen en instemming (hierover meer in het derde onderdeel van deze handleiding).
2
Leer over je hormonen. Hormonen zijn verantwoordelijk voor al die veranderingen in je fysieke en mentale groei. Hormonen kunnen ook de enorme stemmingswisselingen en emotionele turbulentie veroorzaken die met de puberteit gepaard gaat.
- Je hormonen gaan naar je eierstokken (de twee ovaalvormige organen links en rechts van je baarmoeder). De hormonen triggeren de groei en afgifte van de eitjes in de eierstokken en de aanmaak van het hormoon oestrogeen.
- Oestrogeen helpt het lichaam volwassen te worden en helpt je ook voor te bereiden op zwangerschap (ongeacht of je wel of geen kinderen wilt).
3
Weet dat stemmingswisselingen normaal zijn. Het bereiken van de puberteit (en de jaren daarop) kan zwaar zijn omdat de hormonen je lichaam en geest veranderen. Dit kan tot stemmingswisselingen, een verlaagd zelfbeeld en angsten leiden. Dit is allemaal volkomen normaal (hoewel je wel moet blijven waken voor dingen die niet typisch zijn).^[10]XBron
- Stemmingswisselingen die je zou kunnen ervaren zijn onder meer een verlaagd zelfbeeld, agressie (boos zijn, vaak zonder reden), depressie, je het ene moment gelukkig voelen en het andere boos of van streek. Het beste dat je kunt doen is erkennen hoe je je voelt en een rustig plekje zoeken om even tot rust te komen, vooral als je je boos voelt.
- PMS (premenstrueel syndroom) speelt vaak een grote rol in de hevige stemmingswisselingen die je ervaart. Dit komt door de hormonen die door je lijf gieren. Je zou moeite kunnen krijgen met slapen, prikkelbaar kunnen worden, last van angsten kunnen krijgen, en trek kunnen krijgen in bepaalde voedingsmiddelen (vooral voedingsmiddelen die veel suiker bevatten). Door je menstruatiecyclus in kaart te brengen en bij te houden, kun je voorkomen dat je gek wordt tijdens PMS, omdat je weet dat je hormonen de boosdoeners zijn.
- Soms kan de puberteit echte problemen in je stemming of mentale processen triggeren. Als je je stemmingen niet meer in de hand hebt, of depressie of angsten je leven hebben overgenomen, dan kan het nodig zijn om in therapie te gaan. Weet dat het helemaal niet erg is om therapie nodig te hebben. Er zijn hartstikke veel mensen die hulp nodig hebben om om te leren gaan met hun psychische aandoening.
4
Beoordeel je gevoelens ten opzichte van je ouders. Het zou je op kunnen vallen dat je steeds vaker problemen hebt met je ouders. Dit komt omdat je in je tienerjaren op zoek bent naar onafhankelijkheid en er achter probeert te komen wie je precies bent—los van je ouders.
- Als je het gevoel hebt dat je ouders jou verstikken, dan is het verstandig om daarover in gesprek te gaan. Als je ouder wordt, kun je je ouders bijvoorbeeld vragen of je in de toekomst later thuis mag komen, of dat je meer dingen zelf mag doen. Als jij je ouders kunt laten zien dat je geen misbruik zult maken van de wijzigingen die je voorstelt, dan zou het zomaar kunnen dat je ouders minder moeite zullen hebben met jouw zoektocht naar onafhankelijkheid.
- Stel jezelf de vraag waarom je ouders zich op bepaalde manieren gedragen die jij als irritant beschouwt. Heb je hun vertrouwen onlangs geschonden? Heb je bijvoorbeeld iets gedaan wat je eigenlijk niet zou moeten doen (zoals te laat thuiskomen na een feestje, niet je huiswerk maken, etc.)? Trek je op met mensen die ongepast en/of ongezond gedrag aanmoedigen?

Deel 3

Deel 3 van 3:

Omgaan met de puberteit

Pdf downloaden

1
Raak niet in paniek als je de puberteit vroeg of juist laat bereikt. Raak ook niet in paniek als de puberteit niet precies verloopt zoals je zou denken. Soms ontwikkelen de borsten van vrouwen zich pas nadat ze al ongesteld geworden zijn, en soms doen ze het helemaal niet. Dat is allemaal geen probleem. Als je denkt dat er een probleem is, zorg er dan voor dat je daarover in gesprek gaat met een dokter.
- Sommige meiden bereiken de puberteit al erg vroeg. Dit kan vervelend zijn omdat je plotseling een stuk langer bent dan de rest, borsten hebt en al ongesteld wordt. Als je een vroegbloeier bent, knoop dan een gesprek aan met een volwassen vrouw die je vertrouwt. Vraag haar naar de gevoelens die je ervaart en de veranderingen die je doormaakt.
- Andere meiden bereiken de puberteit juist later dan de meeste anderen. Ook dit kan vervelend zijn omdat je het gevoel kan krijgen iets te missen, of dat niemand je aantrekkelijk zal vinden! Maak je daar echter geen zorgen om. Als je denkt dat er een probleem is, breng dan een bezoek aan de dokter. Weet echter dat iedereen op een gegeven moment in de puberteit zal komen.
2
Leer over veilig vrijen. Omdat je nu seksuele gevoelens zult krijgen, is het verstandig om je tijdens de puberteit te onderwijzen over hoe je veilig seks kunt hebben. Dit betekent niet dat je gelijk de koffer in moet duiken met iedereen die je wel leuk vindt, maar betekent dat je, wanneer je er klaar voor bent om te vrijen, goed voorbereid bent.^[11]XBron
- Instemming (toestemming voor seks) is iets dat eigenlijk op school onderwezen zou moeten worden, maar dat wordt het helaas niet. Leg iemand anders nooit druk op om met jou seks te hebben. Dwing niemand om met je te vrijen als ze daar geen interesse in hebben. Tenzij je een enthousiast en niet-afgedwongen 'ja' te horen krijgt, dien je geen seks te hebben met die persoon. Ditzelfde geldt echter ook voor jou. Tenzij jij enthousiast en niet-afgedwongen toestemming verleent, zou niemand mogen proberen seks met je te hebben. Als iemand seks met je heeft zonder dat jij daar met je volle verstand toestemming voor gegeven hebt, dan kan dat als aanranding bestempeld worden (zelfs als het gebeurt als jullie allebei dronken zijn).
- Wees eerlijk over je seksuele praktijken. Als je je vrienden en familie voor zou moeten liegen over je seksuele activiteit, dan is het waarschijnlijk beter om te wachten tot je in staat bent om eerlijk te zijn tegen hen. Het is ook het best om eerlijk te zijn over je gevoelens (of het gebrek daaraan) voor iemand anders, zodat niemand (jezelf incluis) het gevoel krijgt aan het lijntje gehouden te worden. Als iemand de hint gewoon niet lijkt te snappen, dan is dat zijn/haar probleem—niet dat van jou.
- Zorg ervoor dat je op de hoogte bent van de verschillende voorbehoedsmiddelen (zoals de anticonceptiepil, het spiraaltje, de morning-afterpil, condooms, etc.) Om seksueel overdraagbare aandoeningen en infecties te voorkomen, is het verstandig om altijd condooms te gebruiken als je seks hebt—ook als je de pil slikt of een andere anticonceptiemiddel gebruikt. Anticonceptiemiddelen kunnen ook gebruikt worden om de ongesteldheid te verlichten (als die van jou zwaar is) en bepaalde gezondheidskwesties in toom te houden.
3
Knoop een gesprek aan met een volwassen iemand die jij vertrouwt. De puberteit kan ontzettend verwarrend zijn. Het kan daarom handig zijn om met iemand in gesprek te gaan die het allemaal al heeft meegemaakt. Een volwassene die jij vertrouwt kan antwoord geven op je vragen en kan je helpen omgaan met de veranderingen die je door zult maken. Je kunt bijvoorbeeld in gesprek gaan met iemand als je moeder, een oudere zus of een vrouwelijk familielid (ze hoeft trouwens niet eens per sé familie van je te zijn).
- Als er dingen gebeuren die niet normaal lijken, kan het ook verstandig zijn om met een dokter in gesprek te gaan. De dokter kan eventuele angsten en zorgen die je hebt wegnemen, en kan je bovendien onderzoeken om te kijken of er daadwerkelijk iets mis is of niet.
- Als je echt worstelt met de puberteit (en bijvoorbeeld last krijgt van angsten of depressie), kan het nodig zijn om in therapie te gaan. Er zijn hartstikke veel goede therapeuten en psychologen die je kunnen helpen met kwesties die te maken hebben met je seksualiteit, je stemmingswisselingen en zelfs met je lichamelijke veranderingen.
- Ook zijn er veel hulplijnen die je kunt bellen als je worstelt met depressie, angsten of je seksuele identiteit. Je kunt ook goede websites vinden die je kunnen helpen met de veranderingen die je doormaakt, en waar je kunt praten met mensen die hetzelfde doormaken als jij.

Tips

Iets dat ook vaak voorkomt is de behoefte om vaker te douchen. Heb je je haar gisteren nog gewassen maar voelt het nu alweer vet? Het gebeurt niet allemaal tegelijk, maar tijdens de groei zal je lichaam meer talg aanmaken, waardoor je last kunt krijgen van acné en puistjes. Als je onder de douche stapt, zorg er dan voor dat je de huid goed schrobt (scrubt) om het risico op acné en puistjes te verlagen.
Je kunt een hoop leren van de ervaringen van vriendinnen die al ongesteld geworden zijn.
Je zou witte afscheiding in je ondergoed aan kunnen treffen. Dit kan erop wijzen dat de ongesteldheid over een paar weken plaats zal vinden. Breng een bezoek aan de dokter als de afscheiding een geurtje heeft—het zou dan namelijk kunnen dat je een infectie hebt.
Neem extra ondergoed mee als je naar school moet en weet dat je ongesteld gaat worden.
Zwemmen tijdens de ongesteldheid is misschien niet zo verstandig voor meiden die hevig bloeden.
Schaf maandverband voor 's nachts aan, voor het geval de bloeding heviger wordt.
Maak je niet druk om je menstruatie en andere zaken. Elke meid op aarde heeft de puberteit en alles dat daarmee te maken heeft doorgemaakt. Het kan een beetje vreemd of pijnlijk zijn, maar je zult het overleven.

Waarschuwingen

Ga naar de dokter als je al zestien bent en al wel wat tekenen van de adolescentie vertoont maar nog niet ongesteld geworden bent.
Ga naar de dokter als je al achttien bent en nog steeds (nagenoeg) geen tekenen van ongesteldheid of borstontwikkeling vertoont.