Schotse whisky drinken

Schotse whisky inspireert tot een bijna cult-achtige devotie in sommige drankkringen. Bekend om het scherpe, turfachtige aroma en de lange, blijvende afdronk, is het voornamelijk bedoeld om van te nippen, niet om naar binnen te gieten. Terwijl alle whisky (of op z'n Canadees/Amerikaans: whiskey") op verantwoorde wijze kan worden genoten door iedereen die houdt van sterke drank, is Schotse whisky op z'n best met een beetje water en een groep vrienden. Als je jezelf een "wee dram" hebt ingeschonken en de zijdeachtige textuur van de drank in een geheel nieuw licht wilt zien, lees dan verder.

Deel 1

Deel 1 van 3:

De basiskennis

Pdf downloaden

1
Ken het verschil tussen single-malt en blended whisky. Een van de belangrijkste manieren waarop de verschillende Schotse whisky's zich van elkaar onderscheiden is meer een technische kwestie. Dit lijkt misschien niet heel erg belangrijk, maar het onderscheid leren herkennen tussen een single-malt en een blend zal je veel over de whisky kunnen vertellen voor je er ook maar een slok van hebt genomen. Dus, wat is het verschil tussen single-malts en blends?
- Een single-malt Schotse whisky wordt gemaakt van water en 100% gerst. Hoewel het uit een en dezelfde distilleerderij komt, kan het whisky's van verschillende vaten, en zelfs van verschillende batches bevatten.^{[1]XBrondrinks.seriouseats.com/2012/02/what-is-single-malt-scotch-what-is-blended-whisky.html} Een single malt van de Bruichladdich distilleerderij kan uit verschillende vaten afkomstig zijn, maar zal alleen whisky bevatten uit Bruichladdich.
- Een blended malt Schotse whisky wordt gemaakt door 2 of meer single-malt whisky's te mengen, waarbij deze uit verschillende distilleerderijen afkomstig zijn.^[2]XBron Veel distilleerderijen verkopen hun whisky voor het gebruik in blends. Maar weinig bottelaars vermelden welke distilleerderijen de whisky's hebben geproduceerd welke onderdeel uitmaken van hun blends, maar vermelden liever alleen de algemene geografische locatie.
2
Verkies niet blindelings een single-malt boven een blend. Hoewel single-malts zonder twijfel meer prestige genieten dan blends — zoals ook blijkt uit de prijs— zijn er een paar zeer smakelijke blends te vinden, sommige zijn zelfs beter dan bepaalde single-malts. Over het algemeen geldt dat je bij een single-malt meer kwaliteit mag verwachten, maar ze zijn duurder dan blends en niet altijd beter.^[3]XBron Drink je Schotse whisky, dan loont het om verstandig en niet al te dogmatisch te zijn. Je hoeft geen volslagen snob te zijn.
3
Weet dat Schotse whisky met de jaren meestal beter gaat smaken. Schotse whisky rijpt tenminste 3 jaar in eikenhouten vaten. Soms zijn deze vaten eerder gebruikt om sherry of bourbon in te laten rijpen.^[4]XBron De herkomst van de eik zelf varieert vaak ook: Sommige distilleerderijen maken gebruik van Amerikaanse eikenhouten vaten, terwijl andere Europese prefereren. Het laten rijpen van whisky in vaten, soms wel tientallen jaren lang, zal vaak een betere whisky produceren. Zoals een wijze man ooit eens heeft gezegd, "Gebruik je Schotse Whisky nooit te jong!"
- Waarom gaat whisky beter smaken met de jaren? Eik is zoals alle houtsoorten, poreus. Schotse whisky in eikenhouten vaten dringt door in de poriën van het hout en pikt iets van het unieke aroma op. Met het rijpen van de whisky zal een deel van de alcohol verdampen waardoor de smaak milder zal worden. De whisky die verdampt tijdens het rijpingsproces wordt ook wel "het aandeel van de engelen" genoemd."^[5]XBron
- Schotse whiskyvaten worden soms geblakerd voor de drank erin wordt opgeslagen. Dit verkolen zorgt voor een unieke smaak. Het verkoolde hout helpt ook bij het zuiveren van de whisky; de koolstof in de houtskool filtert een deel van de onzuiverheden weg tijdens het rijpen.
- Whisky's krijgen vaak een "afwerking," zo te zeggen. Ze worden gerijpt in hetzelfde vat gedurende het hele rijpingsproces en daarna overgebracht naar een ander vat voor nog 6 tot 12 maanden.^[6]XBron Dit geeft de whisky een rijker smaakprofiel.
- Er wordt algemeen aangenomen dat whisky niet verder rijpt na het bottelen. Het kan zijn wel zijn dat door verdamping er wat alcohol verdampt en daardoor "milder" wordt, maar het grootste deel van de volle smaak zal zich gedurende het rijpingsproces in het vat ontwikkelen.
4
Zoek naar whisky zonder toegevoegde kleurstoffen. Sommige whisky's krijgen een karamelkleurige injectie voor ze worden gebotteld, ogenschijnlijk om visuele consistentie tijdens het bottelen van de ene naar een andere fles te waarborgen. Blijf mooi uit de buurt van dit soort whisky's. Als de whisky, wat maakt het dan uit hoe het eruit ziet? Als het gaat om Schotse whisky en andere drank waar kleur aan is toegevoegd, dan is de hamvraag: Als de distilleerder of bottelaar bereid is om te liegen over de kleur van de drank, waar wordt dan nog meer over gelogen?
Hoewel whisky technisch gezien overal ter wereld kan worden geproduceerd — in Canada, Australië en zelfs in Japan wordt er prima whisky gemaakt — kun je toch het best beginnen met whisky's die afkomstig zijn van het winderige, uiterste top van Scotia. Je kan dan bijna niet de mist in gaan. Hier volgt een kort overzicht van de verschillende regio's van Schotland, een paar van bijzonderheden en een opsomming van de meest geliefde whisky's:
Advertentie

*Regional Whisky in Scotland*^[7]XBron
Region	Distinctive Regional Flavors	Representative Brands
Lowland	Light-bodied, gentle, malty, grassy	Glenkinchie, Blandoch, Auchentoshan
Highland	Firmer, spicy, both dry and sweet	Glenmorangie, Blair Athol, Talisker
Speyside	Sweet, mellow, often fruity	Glenfiddich, Glenlivet, Macallan
Islay	Heavily peated, smoky, spindrift	Bowmore, Ardbeg, Laphroaig, Bruichladdich
Campbell	Medium- to full-bodied, peaty and briny	Springbank, Glen Gyle, Glen Scotia

Deel 2

Deel 2 van 3:

Ruiken, nippen en genieten

Pdf downloaden

1
Zorg dat je het juiste whiskyglas gebruikt. Hoewel het prima is om je whisky te drinken uit een oud glas, zal het juiste glas je ervaring verrijken. Experts zijn het erover eens dat een tulpvormig glas over het algemeen het best is: je kunt de whisky draaien zonder te knoeien en je concentreren op het aroma van de whisky aroma.^[8]XBron
- Als je geen tulpvormig glas hebt, neem dan een wijn of een champagneglas.
2
Doe er een kleine hoeveelheid whisky in en draai het voorzichtig rond. Schenk jezelf een klein glas in — afhankelijk van waar je de voorkeur aan geeft, natuurlijk— meestal niet meer dan 30 ml. Draai het glas voorzichtig rond waarbij het glas aan de zijkant met een dunne film whisky wordt bedekt en de drank kan ademen. Geniet van de kleur en textuur van de whisky terwijl de karamelkleurige drank langs de wand van het glas naar beneden spoelt.
3
Ruik de whisky. Breng het whiskyglas naar je neus en adem de geur diep in. Haal je neus er even vandaan (de eerste geur zal vooral naar alcohol ruiken) en keer dan weer terug naar de whisky. Spendeer 20 tot 30 seconden aan het inademen van de whisky, zet het neer en keer weer terug terwijl je vrij aan het nadenken bent over de verschillende geuren en smaken die de drank oproept. Wanneer je ruikt aan de whisky, let dan op de volgende geuren ^[9]XBron:
- Rokerigheid. Dit omvat turf, omdat gemoutte gerst vaak over een turfvuur geworpen wordt om te roken.
- Zoutgehalte. Proef je de zilte nevel van Islay whisky's? Vele Schotse whisky whisky's hebben een kenmerkende maritieme geur.
- Fruitigheid. Kun je de gedroogde krenten, abrikoos of kersen onderscheiden in je whisky?
- Zoetheid. Vele Schotse whisky zijn afhankelijk van een zweem karamel, toffee, vanille of honing. Welke zoetigheid ruik je?
- Houtig. Aangezien de eik zo'n vaste metgezel is van het rijpingsproces bij whisky, is de geur van hout vaak overduidelijk aanwezig in Scotch. Deze werkt soms samen met de zoete geur.
Neem een slok whisky die groot genoeg is om je gehele tong te bedekken, maar niet zoveel dat je smaakpapillen worden overspoeld met de alcohol. Draai de Schotse whisky rond in je mond en probeer een goed "mondgevoel" te ontwikkelen. Hoe smaakt de whisky? Waar smaakt het naar?
5
Geniet van de afdronk. Slik de whisky door en open je mond iets om de nasmaak van de whisky beter te kunnen proeven. Welke smaken, als die er al zijn, ontwikkelen zich nadat je de whisky hebt doorgeslikt? Hier wordt naar verwezen als de "afdronk." Bij elegante whisky's is de afdronk anders dan de smaak in de mond en voegt een extra laag van plezierige complexiteit toe aan de smaakervaring.
6
Doe een klein beetje water bij de whisky. Veel whiskyliefhebbers vinden het prettig om wat water toe te voegen aan hun whisky, genoeg om het alcoholpercentage terug te brengen tot ongeveer 30%.^[10]XBron Dit is meestal minder dan een theelepel. Sommige whisky's vragen meer water, andere minder; zoals met de meeste delicate zaken is het beter om te weinig toe te voegen dan teveel.
- Hier volgt een tip om vast te stellen hoeveel water je toe kunt voegen aan je whisky. Doe er een paar druppels water bij per keer tot de stekende of brandende sensatie in je neus door het ruiken van de alcohol verdwijnt.
- Waarom zou je water toevoegen aan whisky? Water verdunt de whisky. Het alcoholpercentage in de whisky kan de meer onplezierige smaken van de of aroma's maskeren. Wanneer je de overheersende geur en smaak van de alcohol wegneemt, dan zal het ware karakter van de whisky tevoorschijn beginnen te komen. Het toevoegen van water onderscheidt de kenners van de beginners, om zo maar te zeggen.
- Bedek de whisky met bijvoorbeeld een schoon bierviltje en laat het 10 tot 30 minuten rusten. Dit geeft de whisky genoeg tijd om te mengen met het water, waardoor een betere drinkbeleving wordt gecreëerd.
7
Herhaal de hele procedure, maar ditmaal met de verdunde whisky. Draai, ruik, proef en geniet nogmaals van de whisky. Hoe smaakt het nu het verdund is? Wat is het verschil met de onverdunde whisky? Welke dingen vallen je nu op aan de whisky die je de eerste keer niet zijn opgevallen? Blijf proeven en langzaam genieten van je whisky, bij voorkeur onder vrienden.
Advertentie

Deel 3

Deel 3 van 3:

Het verrijken van de drinkbeleving van Schotse whisky

Pdf downloaden

1
Maak je eigen blends. Wie zegt dat je afhankelijk zou moeten zijn van distilleerderijen om een blended whisky voor je te maken? Je kunt ook snel en gemakkelijk eigen blends maken en met een beetje oefening hele goede. Hier is de basis van hoe je te werk met gaan.
- Begin met twee whisky's, bij voorkeur van dezelfde distilleerder. Twee verschillende soorten Bruichladdich zou goed samen kunnen gaan, of twee verschillende Talisker. Het is makkelijker om whisky's te mengen die worden verkocht door dezelfde distilleerder.
- Blend een zeer kleine hoeveelheid van 2 of 3 whisky's en zet deze twee weken weg. Dit is je "test run," waarna je kunt kijken of je het eindproduct lekker vindt. Als je na 2 of 2 weken de smaak nog steeds lekker vindt, dan kun je er redelijk zeker van zijn dat je meer kunt blenden zonder dat het op een ramp uitdraait.
- Neem een lege whiskyfles en vul deze tot de rand met je nieuwe blend. Je kunt 50/50 van twee whisky's of 45/55, of zelfs 33/33/33 van drie. De keus is aan jou. Door de fles tot aan de rand te vullen neutraliseer je een deel van de oxidatie die van invloed kan zijn op de smaak.
2
Heb je eenmaal een fles whisky open gemaakt, drink deze dan binnen een jaar leeg. Zodra je de kostbare whisky blootstelt aan zuurstof ( O₂), zal de drank iets van haar karakter verliezen. Zuurstof zet alcohol om in azijn. Dus drink met mate, maar niet zo weinig dat je voorraad verandert in ondrinkbaar bocht. Proost!
3
Experimenteer zelf met rijpen op hout. Whisky rijpt op houten vaten, maar de whisky entrepreneur kan ook leren om zelf drank te laten rijpen met behulp van wat draad en een geblakerde tak. Probeer te experimenteren met houtsoorten als berk, kersen of eiken voor extra smaak. Gebruik deze techniek natuurlijk alleen als de whisky wat te wensen overlaat; zeer goede whisky zal waarschijnlijk niet profiteren van extra rijping op hout.
- Zorg ervoor dat de tak of twijg klein genoeg is zodat het past in je fles whisky.
- Verwarm het hout in de oven gedurende enkele uren op lage stand om alle vocht te verwijderen.
- Met een brander rooster je de tak lichtjes. Het doel hier is niet om de tak te verkolen, maar alleen roosteren aan de buitenkant voor extra aroma.
- Maak de tak vast aan een stuk touw en dompel het onder in je whisky. Proef de whisky elke 30 minuten. Je hoeft de de tak niet lang in de whisky te laten hangen voor een redelijk effect op de smaak. 30 minuten tot een uur is soms alles wat nodig is om een aardige verbetering te produceren.
- Let op: Zorg dat het type hout veilig is om in je whisky te gebruiken. Sommige soorten hout zijn giftig voor mensen en zullen geen plezierig aroma afgeven. Je gezondheid komt op de eerste plaats.
4
Probeer eens om geen ijs toe te voegen. Natuurlijk, als je houdt van koude en superverdunde whisky, ga je gang. Maar de meeste whiskydrinkers vinden ijsklontjes passé. Koele temperaturen hebben de neiging om bepaalde smaken te maskeren, en overdreven verdunde whisky is meer water dan whisky, hoe dan ook, of niet?
- Als je echt wilt dat je whisky koud is, probeer dan de whisky te koelen met stenen blokjes. Deze kun je in de koelkast of vriezer plaatsen en laten gaan nasmaak achter.
5
Begin met het aanleggen van een eigen whiskyverzameling. Natuurlijk lijkt dit wat vreemd als je er net mee begint. Maar veel mensen beschouwen het verzamelen van whisky als een leuke en verrijkende hobby. Hier vind je een paar dingen die je kunt overwegen wanneer je begint met je eigen verzameling:
- Koop wat je lekker vindt om te drinken, niet waarvan je verwacht dat het later veel waard zal worden. De prijs van whisky in de markt is erg aan verandering onderhevig. Prijzen fluctueren nogal. Het beste uitgangspunt als je wilt gaan verzamelen is om die whisky te kopen welke je lekker vindt; op die manier zal je, als de prijs van whisky zakt in de komende jaren of de inflatie niet overtreft, nog steeds veel plezier beleven aan het drinken van je whisky.
- Bewaar de bonnetjes. Bewaar ze bij de fles zelf, zodat je weet wat je ervoor hebt betaald en wanneer. Daarnaast kun je op die manier nog meer van je whisky genieten als je eindelijk besluit om de fles te openen.
- Bewaar je flessen op verschillende plekken. Als een nieuwsgierig kind of een brand je verzameling bereikt, dan loont het om te verdelen. Bewaar je eieren niet allemaal in hetzelfde mandje.
Advertentie

Tips

Hoewel Schotse whisky prima gebruikt kan worden in cocktails, zal een hele goede whisky altijd beter op zich smaken.
Drink je Scotch samen met anderen. Een Schotse whisky zal je in gezelschap van vrienden bijna altijd meer waarderen dan in je eentje.

Advertentie